Ingrio
(
svede
Ingermanland
[I
NG
ermanlan],
finne
Inkeri
[INkeri],
ruse
Ингерманландия, Ингрия
, Ingermanlandija, Ingrija,
latine
Ingria
[I
NG
ria]) estas historia regiono en hodia?a
Rusio
, la?
baseno
de rivero
Neva
, inter la
Finna Golfo
, rivero
Narva
, lago
Peipsi
sudokcidente, kaj nordoriente la lago
Ladoga
- tiu lasta faras kune kun nordokcidenta rojo
Sestra
(
Rajajoki/Systerback
) naturan limon al
Karelio
. La teritorio de Ingrio estas ?. 15 000 km²
Ingrio estis ?iam multnacia regiono kaj diversaj etnaj grupoj dominis tie sinsekve. Ingroj kiel etno estas la malnovaj lo?antoj de la regiono, sed ili estas nur malgranda parto el finn-ugraj lo?antoj de la regiono.
Dum la
Vikinga epoko
, ekde ?irka?
750
, Ingrio estis ponto por la
Varengaj
komerc-itineroj al
Orienta E?ropo
. Evoluis Varanga
aristokratio
kiu la?dire kreis
pacon
inter la interbatalantaj
Finn-ugraj
kaj
Slavaj
triboj, kaj kiu poste fari?os regantoj de
Novgorod
kaj
Rus
de
Kievo
.
La antikvan
Novgorod
-an landon
Vadja kvinono
Svedoj nomis
Ingermanland
, kion oni latinigis kiel "Ingria". La?dire la nomo venis de Ingigerd, filino de Sveda re?o
Olof Skotkonung
(
995
-
1022
). Kiam ?i edzigis
Jaroslav la 1-an
en
1019
?i ricevis la areon ?irka?
Ladoga
nuptodonace. ?in poste administris Svedaj grafoj sub la
Novgoroda respubliko
.
En la
12-a jarcento
anka? Okcidenta Ingrio i?is subareo de Novgorod. Poste sekvis jarcentoj da milito, ?efe inter
Rusio
kaj
Svedio
, sed anka? partoprenis
Danoj
kaj
Te?tonaj Kavaliroj
. Tiuj lastaj fondis fortikejon en
Narva
, kaj en
1492
la Rusoj konstruis kastelon
Ivangorod
aliflanke de la rivero Narva.
Ingrion prede prenis
Svedio
en la
1580-aj jaroj
, rericevis la Rusoj per la paco de Teusina en
1595
, kaj denove ekhavis la Svedoj per la paco de Stolbova en
1617
.
Svedio havis strategian intereson je la teritorio, ?ar ?i estis ta?ga interzono kontra? Rusiaj atakoj je la
Karelia istmo
kaj hodia?a Suomio; kaj aldone Rusaj komercistoj estis devigitaj trapasi Svedian teritorion. Ingrio anka? fari?is lokigejo por Svedaj forpelitoj (krimuloj k.s.).
Ingrio restis maldensege enlo?ata. En
1664
oni kalkulis la enlo?antaron je 15 mil. La
ortodoksa
kamparanaro arde kontra?is Svedajn provojn enkonduki
Luteranismon
. Al konvertotoj oni promesis monon kaj
impostajn
reduktojn. Tamen la plej granda kresko de luteranoj okazis post libervola elmigrado el
Savolax
kaj
Suoma Karelio
. Ingermanland jugitis sub Svedaj militistoj kaj ?tatistoj, kiuj kunprenis proprajn servistojn kaj laboristojn luteranajn.
Post jarcento sub Svedio, Ingrion rekonkeris
Rusio
per la
Granda Nordia Milito
de la fruaj
1700-aj jaroj
. Surloke de la Sveda vila?o
Nyen
, proksime de la mara elfluejo de rivero Neva, la Rusoj fondis sian novan
?efurbon
,
Sankt-Peterburgo
(
1703
).
Petro la Granda
igis Ingrion
duklando
kun
Princo Men?ikov
kiel unua (kaj lasta) duko. En
1710
?i i?is
Provinco de Sankt-Peterburgo
.
En
1927
oni ?an?is ?ian nomon al
Leningrada Provinco
, kaj kvankam Leningrado re?an?is sian nomon al Sankt-Peterburgo en
1991
, oni ankora? nomas la regionon
Leningradskaja oblast
.
La
Ingroj
kaj la
Votoj
(vadjoj) estas la
indi?enaj popoloj
de historia Ingrio. Alia etnogrupo estas "
Ingriaj Finnoj
", posteuloj de
Luteranaj
elmigrintoj dum la
17-a jarcento
el hodia?a
Finnlando
.
?i popoloj ?iuj forpelatis el Ingrio dum
Sovetunio
. 63 mil fu?is al Finnlando dum la
2-a mondmilito
, kaj post la milito
Stalino
ordonis ilin reveni. Plejmulto estis ekzekutita pro "nefideleco" a? pereis en
gulago
. La plurestantoj balda? trovis sin eta minoritato inter granda amaso da rusaj enmigrintoj. Post la disfalo de Sovetunio en
1991
, Finnlando rajtigis la postvivantaj
Ingriajn Finnojn
eklo?i en Finnlando.
Pri Ingrio (Finne kaj Angle)