Mallongigo VP:KAT VP:KAT

Helpo
Kiel redakti pa?on Kiel redakti pa?on por spertuloj Ligiloj Interlingva ligilo Tabeloj Bildoj Kategorio
Iom pli komplekse
Ka?eblaj elementoj TEX en Vikipedio
Rilataj temoj
Evitindaj HTML-etikedoj
v ? d ? r

Kategorioj en Vikipedio estas sistemo, kiu ebligas kunigi artikolojn, tiel ke legantoj povas facile retrovi rilatajn temojn. Kategorioj povas mem esti subkategorioj de aliaj kategorioj, tiel ke la uzanto povas navigi tra la enciklopedio la? strukturo, kiu aspektas kiel bran?aro de arbo. Tio ?i faciligas al la uzantoj trovi difinitajn temojn, e? se ili ne scias, kiuj artikoloj ekzistas a? kiel ili precize nomi?as.

La Vikipedio ebligas la kategoriigon de artikoloj. Por eviti ?aoson, vi sekvu la ?i-sube menciitajn regulojn pri uzado de kategorioj.

La aldono de [[Kategorio:Nomo]] en la teksto de iu ajn redaktebla pa?o ka?zas la aldonon de tiu pa?o al la kategorio Nomo . Tiu ?i ligilo ne aperos en la sama loko en la teksto, sed en la kesto "Kategorioj" fine de la pa?o. Kiam oni alklakas tiun ligilon, oni atingos pa?on, kiu nomi?as "Kategorio: Nomo " ? la ligilo estos ru?a ?is kiam ?i estos kreita. Konvencie tiuj kategorio-deklaroj estas metitaj fine de la artikolo, sed anta? la ?ablonoj ?ermo, polurenda kaj similaj (kiuj mem kreas kategoriojn).

La kategorio-pa?o mem (tio estas pa?o en la nomspaco Kategorio: ) estas normale redaktebla pa?o, sed havas specialan econ: ?i listigas ?iujn artikolojn, kiuj estis metitaj en la kategorio. Se iuj el tiuj pa?oj mem estas kategorio-pa?oj, ili estos konsiderataj subkategorioj . Tiuj ?i aperos unue. ?iu ordinara teksto, kiu estas aldonita al la kategorio-pa?o, aperos supre de la kategorioj.

Se vi deziras krei normalan ligilon al kategorio-pa?o, aldonu dupunkton anta? la vorton "Kategorio", ekzemple [[:Kategorio:Muziko]] , kiu aspektos kiel Kategorio:Muziko . Tiaj ligiloj ne aldonas la koncernan pa?on al kategorio.

Ekzistas du specoj de kategorioj, kiuj teknike estas samaj, sed enhave malsamaj:

• temo-kategorioj ? tiuj ?i enhavas artikolojn pri difinita temo, ekzemple la Kategorio:Muziko enhavas artikolojn, kiuj rilatas al muziko, kiel Koncerto , Melodio . La nomoj de tiaj kategorioj estas singularaj (vidu anka? Vikipedio:Nomoj de kategorioj ).
• listo-kategorioj ? tiuj ?i enhavas artikolojn, kies subjektoj estas ?iuj anoj de difinita aro; ekzemple la Kategorio:Muzikistoj arigas artikolojn pri la aro "Muzikistoj". La nomoj de tiaj kategorioj estas ?iam pluralaj (vidu anka? Vikipedio:Nomoj de kategorioj ).

Se la artikoloj de unu kategorio logike anka? apartenas al alia kategorio, tiam la unua kategorio i?as subkategorio de la dua. La jam citita ekzemplo Kategorio:Muzikistoj estos do subkategorio de la Kategorio:Muziko . Normale listo-kategorioj estas subkategorioj de temo-kategorioj , kaj preska? neniam inverse.

Grupigu artikolojn en kategoriojn, se tiaj kategorioj povas esti utilaj por legantoj de tiuj artikoloj. Ekzemplo:

Artikolo: Tokipono

Utila kategorio: [[Kategorio:Planlingvoj]]

Neutila kategorio: [[Kategorio:Lingvoj kiuj komenci?as per la litero T]]

Por decidi, ?u indas krei kategorion, faru la jenajn demandojn:

• ?u eblas priskribi tiun kategorion per kelkaj alineoj (a? pli) da teksto?
• ?u la rilato inter la temo de la artikolo kaj la temo de la kategorio estas klare menciita en la artikolo? T.e., se vi irus de la kategorio al la artikolo, ?u estus memevidente, kial ?i trovi?is tie?

Se la respondo al ajna el tiuj demandoj estas nea, tiam kategorio ver?ajne ne estas ta?ga rimedo.

Uzu kategoriojn por priskribi la temon a? la liston, sed ne la formon. Biografia artikolo pri difinita persono ekzemple ne aperu en la Kategorio:Biografioj sed en Kategorio:Flandraj pentristoj , Kategorio:Usonaj verkistoj kaj simile.

La sinsekvo de la kategori-indikoj en artikolo ne estu alfabeta, sed la? graveco. La plej esencaj venas unue, la plej ?eneralaj, ekzemple Kategorio:Naski?intoj en 1946 fine.

Kvankam ne ekzistas limo pri la kvanto da artikoloj en kategorio, indas krei subkategoriojn. Ekzemple se la kategorio Kategorio:Politikistoj i?as tro granda, indas krei subkategoriojn ekzemple la? landoj, kiel Kategorio:Usonaj politikistoj , Kategorio:Hispanaj politikistoj .

Uzu la plej specifan [ redakti | redakti fonton ]

• Oni ja rajtas meti artikolon en plurajn kategoriojn, sed
• Oni ?iam uzu la plej specifa(j)n, ekz.: Karbono estu metita en Kategorio:Kemiaj elementoj , sed ne en Kategorio:Kemio , ?ar Kemiaj elementoj estas sub-kategorio de Kemio .

?efartikoloj [ redakti | redakti fonton ]

• Artikoloj kun la sama nomo kiel kategorio estu metataj en tiun kategorion, t.e. Himenopteroj estu en Kategorio:Himenopteroj , ne en Kategorio:Insektoj . Plej bone, ili estu enmetataj jene: [[Kategorio:Himenopteroj| ]] . Tiel ili montri?os kiel la unuaj artikoloj en la kategori-pa?o. (Bv.?priatenti la spacon inter la '|' kaj la ']]' .)
• Helpe de la ?ablono {{PliPri}} en la kategoria pa?o mem, oni kreas la enkondukan frazon "La ?efa artikolo por ?i tiu kategorio estas Nomo ." rekte sub la kategoria titolo, anta? la listo de subkategorioj kaj pa?oj.

Sekso [ redakti | redakti fonton ]

Multaj kategorioj temas pri individuoj, ekzemple Kategorio:Aktoroj . Oni ne kreu kategoriojn, kiuj dividas la?sekse. Ekzemple ne kreu kategorion por viraj aktoroj kaj anka? ne por aktorinoj. Oni tamen ja rajtas krei liston de viraj aktoroj a? aktorinoj . Unu el la malmultaj esceptoj estas la Kategorio:Re?inoj . ?ar "re?ino" en Esperanto havas du signifojn, (1) virino kiu re?as, kaj (2) la edzino de iuj re?oj, la unua logike aperu sub la Kategorio:Re?oj , la dua sub Kategorio:Re?inoj

Ordigaj ?losiloj [ redakti | redakti fonton ]

La kategorioj estas ordigitaj komputile la? la nomo de la artikolo. Sed ofte tion oni ne deziras. Se oni aldonus en la artikolo "Peter Paul Rubens" simple la kategorion [[Kategorio:Flandraj pentristoj]], tiam Rubens en la indeksoj ne aperus sub R, sed sub P, la unua litero de Peter. Por eviti tion, oni aldonu ordigan ?losilon en la jena formo:

[[Kategorio:Flandraj pentristoj|Rubens, Peter Paul]]

DEFAULTSORT [ redakti | redakti fonton ]

Por eviti, ke oni post ?iu kategorinomo devu mencii la ordigan ?losilon, oni povas anstata?e unu fojon uzi la ?ablonon {{DEFAULTSORT:}} a? esperante {{DEFA?LTORDIGO:}}, ekzemple:

{{DEFAULTSORT:Rubens, Peter Paul}}
[[Kategorio:Flandraj pentristoj]]
[[Kategorio:Naski?intoj en 1577]]

Specialaj okazoj [ redakti | redakti fonton ]

• Ordiga ?losilo ne komenci?u per minusklo. Ekzemple por la artikolo "Nicolaes van Verendael" oni ne uzu la ordigan ?losilon

[[Kategorio:Flandraj pentristoj|van Verendael, Nicolaes]]

sed

[[Kategorio:Flandraj pentristoj|Van Verendael, Nicolaes]]

• Se artikoltitolo enhavas supersignojn, oni ne rajtas uzi tiujn supersignojn en la ordiga ?losilo. Ekzemple

[[Kategorio:Francaj verkistoj|Celine, Louis-Ferdinand]]

metus la a?toron malanta? la a?toroj Cocteau kaj Crevel, ?ar la litero e en Unikodo aperas post z . Se anstata?e oni uzas

[[Kategorio:Francaj verkistoj|Celine, Louis-Ferdinand]]

la alfabeta ordigo estas ?usta, ?ar en la franca e kaj e estas ordigitaj same. Se tamen en difinita nacio (ekzemple la islanda a? ?e?a) oni ne ordigas literojn kun a? sen diakritoj same (ekzemple en la islanda A venas post A), oni povas uzi la "z-trukon" kaj aldoni minusklan z por ordigi la personon ?uste. Ekzemple

[[Kategorio:Islandaj politikistoj|Aki Jakobsson]]

metus lin tute en la fino post Z, dum

[[Kategorio:Islandaj politikistoj|Azki Jakobsson]]

metas lin en la ?usta loko.

• Se artikolo estas ?efa en iu kategorio, ekzemple Himenopteroj en la Kategorio:Himenopteroj , prefere ?i tie aperu kiel unua. Tion oni atingas per unu spaco inter la vertikala streko '|' kaj la krampoj ']]':

[[Kategorio:Himenopteroj| ]]

Reguloj por difinitaj nacioj [ redakti | redakti fonton ]

La plej ofta ordiga sistemo estas |Familia Nomo, Persona Nomo , sed ekzistas kelkaj esceptoj kaj specialaj okazoj:

• Flandraj nomoj konsistantaj el pluraj elementoj estas ordigitaj kvaza? ili konsistus nur el unu elemento. Ekzemple Jan van den Bergh, Jan vanden Bergh kaj Jan Vandenbergh ?iujn ordigu jene:

  {{DEFAULTSORT:Vandenbergh, Jan}}
  

• Germanaj nomoj, kiuj komenci?as per von , estas ordigitaj sub la ?efa elemento. Ekzemple Otto von Guericke:

  {{DEFAULTSORT:Guericke, Otto Von}}
  

• Hispanaj nomoj, kiuj komenci?as per de , estas ordigitaj sub la ?efa elemento. Ekzemple Miguel de Cervantes:

  {{DEFAULTSORT:Cervantes, Miguel De}}
  

• Islandaj nomoj estas ordigitaj la? la persona nomo. Ekzemple Arni Boðvarsson:

  {{DEFAULTSORT:Arni Bodvarsson}}
  

• Italaj nomoj, kiuj komenci?as per Di , estas ordigitaj sub Di. Ekzemple Giuseppe Di Stefano:

  {{DEFAULTSORT:Di Stefano, Giuseppe}}
  

• Katalunaj nomoj, kiuj konsistas el du ?efelementoj, estas ordigitaj sub la unua. Ekzemple: Oscar Puig i Canovas:

  {{DEFAULTSORT:Puig I Canovas, Oscar}}
  

• Nederlandaj familiaj nomoj konsistantaj el pluraj elementoj estas ordigitaj la? la ?efa elemento. Ekzemple Vincent van Gogh:

  {{DEFAULTSORT:Gogh, Vincent Van}}
  

Aliaj esceptoj [ redakti | redakti fonton ]

• Sufiksoj kiel "Jr." or "III" aperu tute en la fino de la ordigilo, do Robert J. Smith Jr. aperu kiel

  {{DEFAULTSORT:Smith, Robert J., Jr.}}
  

• Signoj kiel apostrofo a? dupunkto (sed ne ligstrekoj) devas esti forigitaj el la ordigilo. Ekzemple: Aldo de' Giorgi:

  {{DEFAULTSORT:De Giorgi, Aldo}}
  

• La unua litero de ?iu elemento estu majuskla, kaj ?iuj postaj literoj minusklaj, sendepende de la ?usta literumo de la nomo. Ekzemple Lena D'Agua aperu kiel

  {{DEFAULTSORT:Dagua, Lena}}
  

• La prefikso Mc estu ordigita sub Mac. Ekzemple John McCain:

  {{DEFAULTSORT:MacCain, John}}
  

Ordigo per ?ablonoj [ redakti | redakti fonton ]

Pluraj ?ablonoj inkluzivas kategori-deklarojn. Tio ne estas rekomendinda. Tiu tekniko ofte ka?zas miskategoriigon a? ka?zas, ke la kategorioj aperas en nedezirata vicordo. Krome povas ekesti senfinajn iteraciojn. Tamen la tekniko ja estas bonvena por simplaj ?ablonoj kiuj rilatas al difinitaj projektoj, ekzemple polurindaj artikoloj. Notu anka?, ke la ?an?o de kategorio ene de ?ablono, ne tuj ?an?as la kategoriojn de la artikoloj, kiuj uzas la ?ablonon. Necesos redakti ilin unu post la alia por efektivigi la deziratan ?an?on.

Kategorio ne povas esti alinomigata kiel ?iuj ceteraj pa?oj, escepte de la specialaj pa?oj. Do, oni devas ?an?i la kategorion en ?iuj unuopaj artikoloj, eventuale per helpo de VarmaKato , kaj poste krei novan kategorian pa?on. Se la malnova kategorio poste fari?is superflua, oni povos marki ?in per {{ forigu tuj| nun ekzistas [[:Kategorio:Nova kategorio]] }}. Sed bonvolu ne forgesi?: je la komenco de la ligilo, ?ar alikaze la pa?o aperas en la tiel nomata kategorio, sed neniu ligilo en la teksto. Se okazas amasa ?an?o de kategorio a? iu volas tion proponi, anta?e estu diskuto pri tio. Krome la markado por forigo tiam okazu per {{ forigu| nun ekzistas [[:Kategorio:Nova kategorio]] }} a? simile.

Pliaj informoj trovi?as en la pa?o pri kunigo de pa?oj .

• Vikipedio:Nomoj de kategorioj
• Pli kompletan helpon legu je Help:Category angle