El Vikipedio, la libera enciklopedio
Gotha
[
go:
ta
], esperantigite anka?
Gotao
, estas urbo en la germana federacia lando
Turingio
,
Germanujo
. Fine de decembro 2022 la komunumo havis 46 019 lo?antojn.
- Situo:
50°57' NO, 10°41' OR
- Horzono:
GMT
+1h (+2h de aprilo ?is oktobro)
Unue menciita estis Gotha en 775 sub la nomo
villa Gotaha
. Tiam
Karolo la 1-a
donacis la lokon al la
Abatejo Hersfeld
. Inter 1180 kaj 1190 ?i fari?is
urbo
.
En la 15-a kaj la 16-a jarcento la lo?antoj komercadis ?efe per
greno
, produktoj arbaraj kaj
izatido
.
Ekde 1572 la urbo apartenis al la
Duklando Saksio-Koburgo
, dum 1640-1918 tie ?i rezidis la dukoj de
Saksio-Gotha
. Gotha fami?is dum jarcentoj pro sia lernejo
Gymnasium illustre
. En 1798 okazis en Gotao la
Unua astronoma kongreso e?ropa
. Fama estas anka? la multo da imponaj vilaoj, ekz. de
Vilao Kuhnreuter
.
?e la krepusko de
Turni?o
en a?tuno 1989 gravis kiel okazigejo de rondaj tabloj kaj civitanaj formumoj la protestantisma
Pre?ejo Repaci?o
.
En 1767 malfermi?is la fabrikoj de porcelana?oj. En 1785
Justus Perthes
fondis eldonejon geografian, kiu balda? ekfami?is, kaj en kiu aperis fine de 1879 anka? la mondkonata romano
Heidi
de la svisa verkistino
Johanna Spyri
. Fini?as en Gotao la arkitektura majstroverko
Leinakanalo
.
Sudokcidente de la urbo trovi?as la montaro
Boxberg
kiu servas kiel ripozumaero. En la 1920-aj jaroj esti?is en la sudo de Gotao la belega
?ardenurbo
Am schmalen Rain
kiu e? hodia? urboplanade kaj -evoluige gravas.
- En 1875 unui?is - post la akcepto de la t.n.
Programo de Gotha
- en la gastejo
Tivoli
maldekstraj partioj de Bebel/Liebknecht kaj de Lasalle.
- En 1917 fondi?is tie ?i la Sendependa Socialdemokrata Partio de Germanio
(Unabhangige Sozialdemokratische Partei Deutschlands - USPD)
.
- La 7-an de aprilo 1946 unui?is en Gotha la landaj organizoj de la Komunista Partio de Germanio kaj de la SPD kaj nome ?an?i?is en Socialistan Unuecan Partion de Germanio
Sozialistische Einheitspartei Deutschlands
. ?eestis kaj
Wilhelm Pieck
kaj
Otto Grotewohl
.
- Abba Gregorius
, leksikografo
- Adolf Bube
, arkivisto kaj poeto
- Adolf Stieler
, geografo kaj kartografo
- Albert von Bamberg
, gimnaziestro
- Alwin Langenhan
, asekurkompaniulo
- Andreas Kieling
, re?isoro
- Andreas Reyher
, pedagogo
- August Petermann
, kartografo
- August Wilhelm Iffland
, aktoro
- Bernardo la 1-a (Saksio-Meiningen)
, duko
- Carl Christian Friedrich Glenck
, entreprenisto
- Carl Friedrich Maelzer
, entreprenisto
- Caspar Hofmann
, kuracisto kaj profesoro
- Caspar Schmalkalden
, kartografo
- Conrad Ekhof
, teatrulo
- Dirk Kollmar
, bierfaristo kaj sportklubprezidanto
- Dorette Spohr
, harpistino
- Eduard Adolf Jacobi
, lernejestro
- Ernesto la 1-a
, duko
- Ernesto la 1-a (Saksio-Koburgo kaj Gotao)
, duko
- Ernesto la 2-a (Saksio-Koburgo kaj Gotao)
, duko
- Ernst Anding
, astronomo
- Ernst Friedrich von Schlotheim
, paleobotanikisto
- Ernst Wilhelm Arnoldi
, ekonomipolitikisto
- Frederiko la 1-a
, duko
- Friederike Bognar
, aktorino
- Friedrich Adolf Wandersleb
, muzikisto
- Friedrich August Ukert
, geografo kaj historiisto
- Friedrich Christoph Perthes
, eldonisto
- Friedrich Jacobs
, filologo
- Friedrich Melchior Grimm
, verkisto
- Friedrich Wilhelm Doring
, filologo
- Friedrich Wilhelm Eugen Doll
, skulptisto
- Friedrich Wilhelm Gotter
, verkisto
- Gotardo de Hildesheim
, sanktulo
- Gustav Adolf von Gotter
, diplomato
- Hans Adam von Studnitz
, teatra intendanto
- Hans Dominik
, verkisto
- Heinrich Credner
, geologo
- Heinrich Georges
, bibliotekisto/filologo
- Henriko (Saksio-Romhild)
, duko
- Hermann Credner
, geologo
- Herrmann Julius Meyer
, eldonisto
- Hugo Mairich
, in?eniero
- Janos Ferenc Zach
, astronomo
- Joachim Marquardt
, filologo kaj lernejestro
- Johann Adolph Jacobi
, predikisto
- Johann Andreas Danz
, orientalisto
- Johann August von Hellfeld
, jurscienculo
- Johann Erhard Straßburger
, arkitekto
- Johann Franz Buddeus
, teologo
- Johann Georg August Galletti
, instruisto
- Johann Gottfried Geißler
, lernejestro kaj bibliotekisto
- Johann Heinrich Moller
, orientalisto
- Johann Ludwig Bohner
, komponisto kaj pianisto
- Johann Michael Heusinger
, teologo kaj historiisto
- Johano Kazimiro (Saksio-Koburgo)
- Joseph Kurschner
, eldonisto
- Joseph Meyer
, eldonisto
- Josias Friedrich Loffler
, teologo
- Julius Hopf
, juristo
- Julius von Planckner
, regimentestro
- Justus Perthes
, eldonisto
- Karl Ernst Georges
, filologo kaj instruisto
- Karl Franz Buddeus
, vickanceliero
- Kurd Laßwitz
, verkisto
- Ludwig Bohnstedt
, arkitekto
- Luise Dorothea (Sachsen-Meiningen)
, dukino
- Max Wagner
, komponisto
- Nikolaus Gromann
, arkitekto
- Oskar Grundler
, pedagogo
- Otto Liebetrau
, urbestro
- Paul Stegmuller
, arkitekto
- Pauline Gotter
- Peter Andreas Hansen
, astronomo
- Rudolph Zacharias Becker
, eldonisto kaj verkisto
- Sigrid Damm
, literaturfakulino
- Tobias Pfeifer-Helke
, muzeestro
- Valentin Rost
, instruisto
- Wilhelm Pertsch
, orientalisto
- Wolf Christoph Zorn von Plobsheim
, ar?itekto
En la 1909-a jaro okazis en Gotha la
4-a Germana Esperanto-Kongreso
. Kable a?deblis en Gotha inter 2012 kaj 2021
Turingio Internacia
, la ?iumonata Esperanto-radielsendo de
Radio FREI
.