La
Golfo de Fundy
(
angle
Bay of Fundy
, anka?
Fundy Bay
,
france
Baie de Fundy
) situas inter la
kanadaj
provincoj
Nova Skotio
kaj
Nova Brunsvigo
, flanke de la
Golfo de Majno
. La Golfo de Fundy longas 220 kilometrojn kaj lar?as 60 kilometrojn. ?i havas aparte kaj imprese grandan diferencon de alta kaj malalta
tajdo
: la akvosurfaco en la golfo alternas je inter 15 kaj maksimume 21 metroj. La golfa nomo devenas de la origine
portugala
nomigo "Rio Fondo", do "rivero profunda".
La unua priskribo de la golfo fare de e?ropanoj estas el la jaro
1604
: tiujare la
franca
malkovristo
Pierre Dugua
kaj lia
kartografo
Samuel de Champlain
nomis ?in
Baie Francois
, do "golfo franca".
situo de la golfo ?e la bordo de la
Atlantika Oceano
pli detala mapo
En la okcidenta parto de la Golfo de Fundy situas la Golfo Passamaquoddy, kiu situas inter la
usona
?tato
Majno
kaj la
kanada
provinco
Nov-Brunsviko
. En la oriento de la golfo fini?as en du
markoloj
, la Golfo Chignecto kaj la Baseno Minas.
Aparte en tiuj du markoloj la alta tajdo pli ol avera?e altas, tial ke diferenco de 14 metroj inter malalta kaj alta tajdo tute normalas, kaj diferenco de 21 metroj en ?tormoj estas la maksimumo. Tiu granda tajda diferenco bazi?as sur simpla fizika fenomeno: La longo de la golfo korespondas al al longo, kiun akva ondo survojas dum 6 horoj, la tempospaco inter alta kaj malalta tajdo. Kun ?iu alfluo a?
fluso
, do la tajda alti?o de la akvosurfaco, el la
Atlantika Oceano
en la golfon tiamaniere forti?as la tajda ondo, kiu jam alternas ene de la golfo. Similan fenomenon ?iu ajn povas krei, kiu hejme en duonplena
bankuvo
kreas kaj poste ritme fortigas ondojn de unu flanko de la kuvo al la alia kaj reen.
La grandan diferencon inter alta kaj malalta tajdo uzas
tajda energicentralo
apud la urbo
Annapolis Royal
: tiu centralo dum ?iu horo kreas 18
mega?atojn
da elektro.
Pluraj riveroj fluas en la golfon: ?e alta tajdo ?e multo el ili ?an?i?as la fluodirekto, do la rivera akvo fluas for de la maro. Tiun fenomenon en la mondo spertas nur malmultaj riveroj.
En la orienta markolo Baseno Minas, dum malalta tajdo videbli?as pli-malpli 40.000 hektaroj da ?lima grundo de
vadomaro
.
Grandaj havenoj de la golfo estas
Saint John / Saint Jean
, kiu interalie servas por papera produktejo kaj por
nafta rafinejo
,
Hantsport
kun plia papera produktejo kaj speciali?o pri
eksporto
de
gipso
kaj
Digby
.
La golfo konatas pro impresaj sova?aj rokoformacioj ?e la klifa marbordo. Areo de 20.700 hektaroj el tiu klifaro dum la jaro
1948
deklari?is la
Nacia Parko Fundy".
La subakva bestaro de la golfo estas tre varia. La malvarmeta golfa akvo kun multe de nutra?o altiras interalie diversajn specojn de
balenoj
. Anka? la birdaro estas multfaceta - spekteblas interalie
atlantikaj fraterkuloj
,
?ternoj
, ?e la marbordo
migraj falkoj
kaj
blankkapaj maragloj
.
Por la loka fi?kaptistoj gravas kolektado de
haringoj
,
omaroj
, diversaj man?eblaj
moluskoj
- kaj aldone
salmoj
en
akvokulturo
.
- Insulo Grand Manan, limas al la Golfo de Majno
En la Golfo Passamaquoddy:
- Insulo Campobello (
Campobello Island
)
- Alka Insulo (
Moose Island
)
- Cerva Insulo (
Deer Island
)
Anta? Kabo Chignecto:
- Alta Insulo (
Isle Haut
)
Krome ekzistas pli etaj insuloj en la Golfo Passamaquoddy, en la Malanta?a Golfo
Back Bay
kaj en la basenoj Annapolis kaj Minas.
En Nov-Brunsviko:
- Saint Croix River / Riviere Saint Croix
- Magaguadavic River / Riviere Magaguadavic
- Saint John River / Fleuve Saint Jean
- Petitcodiac River / Riviere Petitcodiac
- Tantramar River / Riviere Tantramar
En Nov-Skotio:
- Annapolis River
- Cornwallis River
- Avon River
- Shubenacadie River
- Salmon River