Flore Celestine Therese Henriette Tristan Moscoso Laisnay
, naski?inta la
7-an de aprilo
1803
en
Parizo
kaj mortinta la
14-an de novembro
1844
en
Bordozo
, estis franca verkistino, kiu batalis por
socialismo
kaj
feminismo
kaj partoprenis en la unuaj pa?oj de la internaciismo.
Origine
franca
-
perua
, Flora Tristan asertis deveni de la imperiestro
Moktezumo la 2-a
. Reale ?i estis la filino de perua nobelo, Mariano de Tristan y Moscoso, kaj de Therese Laine, pariza etbur?ino elmigrinta al
Hispanio
dum la
Franca revolucio de 1789
. ?iaj gepatroj estis geedzigitaj de ribela pastro en Hispanio, sed ?ia patro reveninta en Francion neniam trovis tempon por la?le?igi sian geedzi?on. Li mortis ne longe post ilia reveno en Parizo. Tiu sortobato kortu?is la junulinon. ?i notis en
Peregrinations d’une paria
. "Mia feli?a juna?o elfini?is kiam mi estis kvara?a je la morto de mia patro".
?i estis la patrina avino de la pentristo
Paul Gauguin
.
Flora Tristan kaj ?ia patrino tiam baraktis kontra? nesupereblaj financaj malfacila?oj, kiuj rapidigis la edzini?on de la junulino 17-jara?a kun kuprogravuristo, Andre Chazal, ?e kiu ?i estis kolorigista laboristino. Ri?a, tiu viro estis precipe ?aluza, mezvalora kaj tre perforta. Tamen ?i sukcesis eskapi el la ?iutaga vivo per legado de
Rousseau
,
Lamartine
kaj precipe de
Madame de Stael
. ?i pli kaj pli malamis sian edzon. La malsukceso de la geedzi?o estis totala : virino batita, humiligita, en?losita, ?i tamen sukcesis forkuri de li, kvankam graveda je sia tria infano. Malgra? la minacoj kaj la ?ikanadoj pli kaj pli gravaj, ?i neniam reprenis la komunan vivon.
Flora Tristan en 1838
En
1838
, Andre Chazal, kiu plu turmentis ?in, pistolpafe enboris ?ian maldekstran pulmon. Li estis kondamnita al dudekjara laborpuno. La epoko de la franca Resta?rado tiam estis konservativa pri la moroj kaj la eksedzi?o estis malpermesata de
1815
, krom pro gravaj pekoj. La ju?istoj konsentis al Flora Tristan nur la ≪korpan separon≫ kvankam ili estis jam separitaj de dek jaroj, sed rifuzis al ?i la eksedzini?on pro manko de pruvaj faktoj. Tiu dramo instigis al ?i batali, sian tutan vivon, por la eksedzini?-rajto de la virinoj.
Flora Tristan tiam voja?is al
Peruo
, esperante ke ?ia patra familio agnosku ?in, sed en
Arequipa
, ?ia onklo Pio de Tristan y Moscoso, perua nobelo, rifuzis al ?i la hereda?on de ?ia patro, pro ?ia ≪bastarda kondi?o≫. La ≪
pario
≫ decidis reveni en Francion post mallonga restado en
Lima
la ?efurbo de la lando. Plia malsukceso.
?i provis ekzerci siajn talentojn kiel socia enketisto pere de la publika?o de ≪Promenades dans Londres≫ (Promenadoj en
Londono
) en
1840
, libro en kiu ?i la?das
Mary Wollstonecraft
. ?i anka? enga?is sin en la celrolon organizi la laboristajn klasojn.
Laboristino en la ?pinejoj, la presejoj, sed anka? beletristino, feminisma kaj
socialista
batalantino, Flora Tristan estis konsiderinda figuro de la socia debato dum la
1840-aj jaroj
kaj partoprenis en la unuajn pa?ojn de la internaciismo.
Por diskonigi siajn ideojn, ?i ekis en
1843
≪ ?irka?iron de Francio ≫, la tradician ?irka?iron de la metilernantaj kompanoj. ?ia taglibro, publigikita postmorte raportas ?iajn renkontojn kun la gelaboristoj tra Francio. Tamen ?i neniam finis sian voja?on. ?i trofrue mortis pro
tifoida
febro en
1844
en Bordozo.
Flora Tristan estas ofte konsiderata kiel unu el la unuaj feministoj. Verkistino, batalanta laboristino, malakceptita filino, batita edzino, ?i ?ajne vivis kaj eltenis ?iujn facetojn de la virina kondi?o la plej vera sed anka? la plej malfacila.
?i estis influita de la ideoj de
Henri de Saint-Simon
la? kiuj ≪ ?iuj sociaj institucioj celu la plibonigon de la sorto morala, fizika kaj intelekta de la klaso la plej multa kaj la plej malri?a, kunliganta virinojn kaj laboristojn. ≫
Post sia voja?o al Peruo en
1835
, ?i publikigis ≪ Necessite de faire un bon accueil aux femmes etrangeres ≫ (Neceso bone akcepti la alilandajn virinojn). Tio estas iomete utopia verka?o en kiu ?i imagas la statutojn de asocio celanta akcepton kaj lo?ejon por solaj virinoj. ?i proksimi?is al
Charles Fourier
, poste fori?is de lia utopia doktrino, aspirante al efika pragmatismo por la organizado de la laboristoj kaj plej konkretaj aran?oj celantaj la emancipadon de la virinoj.
- Kelkajn jarojn post ?ia morto, laboristoj starigigis monumenton por ?ia memoro kaj memoro de la ≪ laborista unui?o ≫. Tiu monumento estas en la tombejo de la Chartreuse en Bordozo.
- Liceo Flora Tristan, en
Montereau-Fault-Yonne
(
Seine-et-Marne
).
- Kolegio ≪ Flora Tristan-Saint Blaise ≫, en la 20-a arondismento en Parizo.
- La liberigo de la laboristoj estos farata de la laboristoj mem. La viro la plej subpremata povas subpremi esta?on, kiu estas lia edzino. (Flora Tristan)
- Eble ne estas virina destino kiu, je la firmamento de la spirito, lasas sulkon tiom longan kaj tiom helan.
Andre Breton
.
- 1835
Necessite de faire un bon accueil aux femmes etrangeres
. (Neceso bone akcepti la alilandajn virinojn)
- 1837
Peregrinations d’une paria
. (Migrado de pariino.)
- 1840
Promenades dans Londres
. (Promenadoj en Londono)
- 1843
L’Union ouvriere
. (La laborista unui?o) Tre grava verka?o : manifesto por la estigo de internacia organiza?o direktata de laboristaj klasoj mem, kie la virinoj havus sian justan lokon.
- Le Tour de France. Journal 1843-44
(La franca ?irka?iro, taglibro 1843-44) postmorte publikigita.
- El paraiso en la otra esquina
de
Mario Vargas Llosa
≪ La Paradizo aliangulen ≫ : tiu romano rakontas paralele la vivon de Flora Tristan kaj tiun de
Paul Gauguin
, ?ia nepo. Kvankam ?i estas fikcia verka?o, ?i donas sufi?e fidelan portreton de Flora Tristan.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Flora_Tristan
http://www.lepost.fr/article/2009/03/07/1448945_flora-tristan-femme-de-lettres-militante-socialiste-et-feministe-1803-1844.html
Arkivigite je
2011-01-01 per la retarkivo
Wayback Machine
http://www.oodoc.com/48220-flora-tristan-livres-femme-gauche-feminisme.php
Arkivigite je
2011-01-01 per la retarkivo
Wayback Machine