Aljaksandr Milinkevi?
(
beloruse
:
Аляксандр Уладз?м?рав?ч М?л?нкев?ч
; naski?is la 25-an de julio 1947 en
Grodno
) estas belorusa
matematikisto
kaj
fizikisto
, vic-
urbestro
de Grodno (1990?1996), komuna kandidato de
opozicio
en prezidenta baloto en
Belorusio
en 2006, en la jaroj 2007-2016 gvidanto de Socia Movado "
Pro Libereco
".
Krom la
belorusa
lerte parolas
pole
,
angle
,
france
kaj
ruse
.
Juneco, edukado kaj laboro
Aljaksandr Milinkevi? naski?is en
Belorusa Soveta Socialisma Respubliko
. Unu el gepatroj posedis titolon de merita
instruisto
de BSSR. Lia praavo partoprenis
januaran ribelon
kontra?
Rusia Imperio
kaj estis
persekutata
de
caraj
regopovoj. Lia avo en la 20-aj jaroj de la 20-a jarcento, en la
Dua Pola Respubliko
, estis aktivulo de
belorusa
nacia malplimulto
en Grodno-
regiono
. Edukata ?efe de la patrino, ?ar la patro de mateno ?is malfrua vespero laboris.
En 1965 finis kun distingo lernejon, en 1969 ? Fizikan-Matematikan Fakultaton de Grodna ?tata Universitato je la nomo al
Janka Kupala
. Laboris kiel lerneja instruisto en Grodno. En 1972 finis
aspiranturon
en Fizika Instituto de Scienca Akademio de Belorusa SRR, kaj eklboris kiel pli juna scienca laboranto. En 1976 defendis
diserta?on
. Temo de lia labora?o tekstis:
Estigo-
mekanismo
de ekstreme fortaj
impulsoj
de
lasero
. Poste revenis al Grodno, kie laboris kiel
in?eniero
kaj
lekciis
en la
Instituto
de Grodno. En la jaroj 1978?2000 estis
docento
de Fizika Fakultato de Grodna ?tata Universitato. En la jaroj 1980?1984 estis gvidanto de la
Katedro
de
Fiziko
en
Universitato
de
Setif
en
Al?erio
.
Li
sta?is
en
Universitato de Montpellier
en Francio,
Universitato de Kalifornio
en Usono kaj en
Pollando
. Kadre de ili okupi?is pri problemoj de loka
a?tonomeco
,
?tata
konstruado,
ekonomiaj
reformoj kaj
homrajtoj
. Anka? esploris
edukad
-metodojn en
Britio
kaj sperton, ligitan kun evoluo de
sporto
en
Kanado
. Li trapasis
kurson
de altrangaj oficistaj skipoj en E?ropa Centro de
Sekurecaj
Problemoj en
Germanio
. La sta?ojn pasigis en
institucioj
de
E?ropa Unio
en
Belgio
,
Nederlando
,
Francio
, okupi?ante pri problemoj de funkciado kaj disvastigado. Prezentis
analizajn
raportojn en
E?ropa Parlamento
kaj
E?ropa Komisiono
.
Politika kaj socia agado
Maje 2007 kontra?staris al decidoj de Belorusa Kongreso de Demokratiaj Fortoj, la? kiu oni likvidis funkcion de la ?efgvidanto de opozicio enkondukante 5
rotaciajn
gvidantojn. Kiel estinta ?efgvidanto de opoziciaj fortoj li rifuzis eniri formi?antajn regopovojn kaj decidis koncentri?i al kreado kaj disvolvo de la propra socia
movado
.
La 3-an de majo 2010 anoncis starton en prezidenta baloto en Belorusio, realigota la 19-an de decembro 2010, poste tamen retiri?is, asertante, ke ne intencas partopreni en re?isorita de la regopovoj
spektaklo
.
Dum preska? 10 jaroj staris fronte de Socia Movado "Pro Libereco". Honora membro de la
Asocio de poloj en Belorusio
.
La 10-an de oktobro 2006 estis honorigita per pola
Premio
je la nomo de
Sergio Vieira de Mello
pro agadoj favoraj al
paco
. La 12-an de decembro 2006 ricevis
Sa?arov-Premion
, atribuatan al
personoj
kaj
organiza?oj
aparte meritaj en batalo pri
homrajtoj
kaj
libereco
. La 1-an de decembro 2007 i?is la?reato de Premio je la nomo de
Kazimierz Pułaski
"Rycerz Wolno?ci" (
Kavaliro
de Libereco) pro promocio de libereco,
justeco
kaj
demokratio
. Krome li posedas honoran distingilon "Merita por la Pola Kulturo".
La? verkistino
Svjatlana Aljeksijevi?
, Aljaksandr Milinkevi? estas
ekzemplo
de belorusa-pola
intelektulo
, kies bildo ?iam pli ofte reprezentas belorusan
nacian
identecon
, anstata?ante tiurole la bildojn de prezidanto de
kol?ozo
kaj soveta gvidanto el
nomenklaturo
.
Aljaksandr Milinkevi? estas edzo de Ina Kulej, havas du filojn kaj nepinon.
- Mariusz Maszkiewicz (red.):
Białoru? ? w stron? zjednoczonej Europy
(Belorusio - direkte al unuigita
E?ropo
), Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziora?skiego (
Kolegio
de
Orienta E?ropo
je la nomo de
Jan Nowak-Jeziora?ski
),
Vroclavo
2009, p. 286,
ISBN 978-83-61617-80-8
.
- Mow? polsk? pami?tam z dzieci?stwa
(La polan
parolon
mi memoras ekde
infaneco
) (konversacio kun Jerzy Tartak), "Magazyn Polski", n-ro 1, 1992, p. 18?19
- Rafał Czachor,
Białoruskie ?rodowiska opozycyjne w dyskursie nad przyszło?ci? Białorusi - zarys problemu
(Belorusa opozicia medio diskute de estonteco de Belorusio), en: M.S. Wola?ski, G. Tokarz (red.),
Polska-Białoru?: przeszło?? i tera?niejszo??
(Pollando-Belorusio. Pasinteco kaj estanteco), Vroclavo 2009, p. 119-131, ?
ISBN 978-83-60011-72-0
?