Albert Jacquard
Albert Jacquard en Majo 2009
Persona informo
Naskonomo	Albert Marie Joseph Jacquard
Naski?o	23-an de decembro 1925 ( 1925-12-23 ) en 1-a Arondismento de Liono
Morto	11-an de septembro 2013 ( 2013-09-11 ) (87-jara?a) en 6-a arondismento de Parizo
Mortokialo	Le?kemio
Tombo	Pariza tombejo de Bagneux
Lingvoj	franca
Lo?loko	Francio
?tataneco	Francio
Alma mater	Franca Politeknika Lernejo Universitato de Tuluzo III Paul Sabatier - Doktoro (–1972) Universitato Stanford Universitato de Tuluzo
Okupo
Okupo	eseisto biologo genetikisto filozofo
v ? d ? r

Albert Jacquard , en Esperanto Alberto ?akaro ^[1] (naski?is la 23-an de decembro 1925 en Liono , mortis la 11-an de septembro 2013 en Parizo ^[2] ), estis franca sciencisto , genetikisto , eseisto , humanisto . Li estis membro de la Nacia Konsulta Komitato pri Etiko ^[3] .

Albert Jacquard dedi?is la ?efan parton de sia aktivado al disvastigo de humanista diskurso por favori evoluigon de la kolektiva konscienco.

Li estis unu el la subtenantoj de la asocio Droit au logement (Rajto je lo?ejo), kiu celas, ke neniu homo restu senhejma. Li estis membro de la Komitato de Patronado de la Franca Kunordigado por la Jardeko de la Kulturo de Paco kaj Neperforto ^[4] . Li esprimis sian penson en triminuta ?iutaga radiofonia kroniko “ L'aventure humaine “ (La homa aventuro) ?e France Culture . Li estis anka? defendanto de la koncepto de da?ripova nekresko .

Biografio [ redakti | redakti fonton ]

Albert Jacquard naski?is kaj vivis sian juna?on en katolika konservativa familio el la franca departemento ?uraso . Li fari?is agnostikulo .

Dramo forte emociigis lin kiam li estis na?jara. Sekve de grava akcidento en la familia veturilo, li perdis sian plej junan fraton. Li mem estis grave vundita ?e la viza?o, tiel ke li suferis je fizikaj kaj moralaj sekvoj. De tiam transformi?is lia percepto de la rigardo de aliaj homoj al li : “ mi kredis, ke ili malestimis min “ ^[5] .

En 1941, lia patro i?is directoro de Banko de Francio en Gray , pro tio li forlasis liceon de Soissons dum la lerneja jaro kaj eniris liceon Augustin Cournot de Gray .

Li sukcesis abiturienti?i pri elementa matematiko kaj filozofio en 1943 en Besancon . Tre brila lernanto, li eniris en 1945 en la Politeknikan Lernejon ^[6] kaj eliris kiel in?eniero el la ?tataj manufakturoj en 1948. Li poste eniris la Instituton pri Statistikoj de la Universitato de Parizo ^[7] el kiu li eliris anka? diplomita, kaj li fari?is in?eniero pri organizado kaj metodo.

Li forpasis en 2013 pro le?kemio .

Altaj funkcioj [ redakti | redakti fonton ]

Albert Jacquard eniris en la Societon de industria ekspluatado de la tabakoj kaj alumetoj ^[8] kiel in?eniero pri organizado kaj metodo. Li poste fari?is vic-?enerala sekretario de 1951 ?is 1961. Raportisto de la Korto de la Kontoj ^[9] de 1959 ?is 1970 kaj vic-direktoro en la Servo pri ekipado de la ministerio pri publika sano de 1962 ?is 1964, li eniris en la Instituto pri Demografio de la Universitato Parizo-1 kaj estis tie diplomita en 1965.

Titulara pri atesto pri genetiko en 1966, li orienti?is al scienca kariero, iris al Usono por studi genetikon de la lo?antaroj en la Universitato de Stanford , kiel laboristo pri esplorado ( Research Worker ) en 1966 kaj 1967. Post reveno en Francio, en 1968, kun ?tata diplomo pri fundaj esploroj en genetiko, li eniris la Nacian Instituton pri Demografiaj Studoj ^[10] kiel taskito pri esploroj kaj respondeculo de la servo pri genetiko. Titulara je universitata doktoreco pri genetiko en 1970 kaj ?tata doktoreco en homa biologio en 1972, li estis nomumita eksperto pri genetiko ?e Monda Organizo pri Sano de 1973 ?is 1985.

Universitata kariero kaj rekono [ redakti | redakti fonton ]

Albert Jacquard de tiam orienti?is al universitata esplorado : li fari?is invitita profesoro ?e la Universitato de ?enevo de 1973 ?is 1976, poste asociita profesoro de 1976 ?is 1992. La Universitato de Parizo-6 titolis lin de 1978 ?is 1990, kaj la Katolika Universitato de Loveno , en Belgio, invitis lin de 1979 ?is 1981.

La laboro de Albert Jacquard havigis al li nacian agnoskon : li estis nomumita oficiro de la Honora Legio kaj komandoro de la Nacia Ordeno pri Merito fare de la prezidento Valery Giscard d'Estaing en 1980. Li ricevis samjare la sciencan premion de la Fonda?o de Francio ^[11] anta? ol esti nomumita membro de la Nacia Konsulta Komitato pri Etiko ( Comite consultatif national d'ethique ) de 1983 ?is 1988.

Post multaj publika?oj de scienca popularigo kaj pripensado pri la homa kondi?o, Albert Jacquard ricevis honoran doktorecon ( doctoratus honoris causa ) en la Universitatoj de Kebekio en 1987, de Nov-Brunsviko ( Kanado ), de Henegovio , kaj de la Katolika Universitato de Loveno-la-Nova (Belgio). Scienca konsilanto ?e la Nacia Instituto pri Demografiaj Studoj (INED) de 1990 ?is 1991, kaj anka? profesoro de la Akademio pri Arkitekturo de Mendrisio ( Accademia di architettura di Mendrisio , kantono de Ti?ino , itallingva Svisio ), lia bela skribstilo kaj talento meritigis al li literaturan premion de la urbo ?enevo en 1992.

Politika enga?i?o [ redakti | redakti fonton ]

“ Mi ne havas solvon : mi ne celas konstrui la morga?an homan socion, sed montri ke ?i ne devas simili al la hodia?a. “

Albert Jacquard partoprenis en la Nacia Konsulta Komitato pri Etiko. Genetikisto, li mem decidis ?esigi siajn esplorojn. Li deklaris sin kontra? komercocela ekspluatado de la homa genaro kaj la ?enerala patentado de vivanta?oj.

Li estis idee proksima je alimondismo (alternativaj solvoj) kaj regula kontribuanto de la monata gazeto “ Le Monde diplomatique “, kiu havas Esperanto-version .

Granda humanisto, Albert Jacquard enga?i?is por defendi la plej senhavajn homojn. Li aktivis precipe flanke de la asocio Rajto je lo?ejo ( france Droit au logement Arkivigite je 2006-10-24 per la retarkivo Wayback Machine ) kaj subtenis la pastron Abbe Pierre en helpo al malri?uloj, rifu?intoj kaj senhejmuloj. Per malsatstriko, dum somero 2007, li subtenis la enmigrintojn sen legitimiloj. Li esprimis sian vidpunkton pri la socio kaj aktuala?oj en ?iutaga radiofonia rubriko "L'aventure humaine" (La homa aventuro) ?e France Culture .

En 1994, li estis unu el la fondintoj de la asocio "Droits Devant !!" por egalrajteco por la laboristoj sen legitimiloj kaj por subteno al homoj sen socia protekto, senlaboraj, senhejmaj, senhavaj.

En 2004, kun la sociologo kaj filozofo Edgar Morin , li patronis la balotliston E?ropo - Demokratio - Esperanto por elekto de deputitoj ?e la E?ropa Parlamento.

La 26an de oktobro 2005 , la semajngazeto " L'Express " publikigis "alvokon de la maljunuloj" ( Appel des vieux" ^{[ rompita ligilo ]} ), kiun li lan?is kun ok aliaj “maljunuloj“ : la antropologistino Francoise Heritier, la pastro Abbe Pierre (fondinto), la biologo kaj kancerologo Maurice Tubiana, la historiisto Jean Delumeau, specialisto pri kristanismo, la sociologo Edgar Morin, la franca-tunizia verkisto, eseisto kaj sociologo Albert Memmi kaj Denis Clair, prezidanto de la movado de maturuloj.

En 2006, kaj ekde septembro 2005, kun la mediatologo Regis Debray , la genetikisto kaj eseisto Axel Kahn kaj la esploristo kaj verkisto Philippe Meirieu , fakulo pri sciencoj de edukado, li fari?is patrono de la projekto Cite des Savoirs du XXIe siecle (Civito de la scioj por la 21a jarcento) por la pariza insulo Seguin, sed tio ne efektivi?is ^[12] .

Dum la Prezidanta baloto de 2007 en Francio , li subtenis la projekton de {fr} Christian Garino Arkivigite je 2006-11-25 per la retarkivo Wayback Machine , kandidato por Esperanto - Liberte (Esperanto-Libereco).

Dum la deputita balotado de junio 2007, Albert Jacquard kunprezidis, kun Axel Kahn, la Subten-Komitaton Andre Aschieri en la 9a distrikto de la departemento Alpes-Maritimes. Tamen, Aschieri ne estis elektita.

Li subtenis anka? peticion "Au nom de l'enfance violee ? contre la prescription" (Nome de la perfortita infaneco ? kontra? la preskricio) por subteno al la infanoj viktimoj de (seksa) perforto kaj incesto, al la viktimoj kaj ties proksimuloj, por ke deliktuloj ne restu senpunaj.

Li kontra?staris anka? al la ralio Paris-Dakar per subteno al la asocio Padak ^[13] .

Li estis membro de la Tribunalo Russell pri Palestino, kies laboroj komenci?is la 4an de marto 2009.

La 22an de marto 1999, la gazeto “ L'Humanite “ publikigis provokan artikolon sub lia subskribo kaj sub la titolo “Moi, Albert Jacquard, ministre de l’Education, je decrete“ Arkivigite je 2009-11-21 per la retarkivo Wayback Machine (Mi, Albert Jacquard, ministro pri edukado, mi dekretas). En ?i li kondamnis la nunan eduksistemon kaj proponis inversigi la prioritatojn : la nacia edukado ne plu produktu "profitokarnon", t.e. ke ?i ne transformu lernantojn en varhomojn.

Subtenanto de Esperanto [ redakti | redakti fonton ]

Profesoro Albert Jacquard senambigue esprimis sin favore al Esperanto kiel solvo al la problemoj de lingva komunikado, precipe en kvar radioelsendoj de France Culture , en julio 2004. Per patronado, li krome subtenis politikajn iniciatojn, en 2004, por la listo E?ropo - Demokratio - Esperanto en la parlamentaj EU-balatoj, kaj en 2007 por la listo Esperanto Liberte (Esperanto Libereco) en la prezidantaj balotoj en Francio.

En 2011, li akceptis patroni la en Francio landskalan petskriban kampanjon " L'esperanto au bac " (kunorganizita de Esperanto-France kaj SAT-Amikaro ) favore al aldono de Esperanto kiel ?e kromfako elekteblan lingvon por la bakala?ri?a ekzameno. Li jene esprimi?is:

≪ Mi ricevas kiel honoron la proponon, kiun faras al mi amba? asocioj Esperanto-France kaj SAT-Amikaro, patroni tiun petskribon favoran al Esperanto.

Mi deziras, ke lernado de Esperanto estu oficialigita de la a?toritataj instancoj de multaj landoj. Tago venos, kiam ?iu homo kapablos uzi Esperanton kiel ilon de komunmeto. Disvolvi uzadon de Esperanto estas maniero gardi la estonton de la franca lingvo.≫ ^[14]

Li anka? verkis postparolon por la 10a eldono (2006) de la fama franclingva lernmetodo de Esperanto "Racia Kurso" ( Cours Rationnel Arkivigite je 2008-10-11 per la retarkivo Wayback Machine ).

Distinga?oj [ redakti | redakti fonton ]

Honorigaj [ redakti | redakti fonton ]

• Oficiro de la Honora Legio , 1980
• Komandoro de la nacia Ordeno de Merito, 1980

Literaturaj [ redakti | redakti fonton ]

• "Prix Lyssenko" (Premio Lisenko) de la Klubo de la Horlo?o ^[15] , 1990.
• Literatura Premio de la urbo ?enevo , 1992

Profesiaj [ redakti | redakti fonton ]

Honora doktoreco en la Universitatoj de :

• Kebekio
• Nov-Brunsviko ( Kanado )
• Henegovio (Belgio)
• Loveno ( Katolika universitato de Loveno )

Bibliografio [ redakti | redakti fonton ]

Sciencaj verkoj [ redakti | redakti fonton ]

• Structure genetique des populations. Parizo : Masson, 1970
• Les probabilites. Parizo : Presses universitaires de France, kolekto Que sais-je ? , 1974
• Genetique des populations humaines. Parizo : Presses universitaires de France, 1974
• The Genetic Structure of Populations. Berlino : Springer, 1974
• L’Etude des isolats. Espoirs et limites. Parizo : Presse universitaires de France-INED, 1976
• Concepts en genetique des populations. Parizo : Masson, 1977

Sciencpopularigaj verkoj [ redakti | redakti fonton ]

• Eloge de la difference. Parizo : Seuil, 1981
• Moi et les autres ("L'inne & l'acquis"). Parizo : Seuil, 1983
• Au peril de la science ?. Parizo : Seuil, 1982, apero en 1984
• Inventer l’homme. Parizo : Complexe, 1984
• L’Heritage de la liberte. Parizo : Seuil, 1986
• Cinq milliards d’hommes dans un vaisseau. Parizo : Seuil, 1987
• Moi, je viens d’ou ?. Parizo : Seuil, 1988
• Abecedaire de l’ambiguite. Parizo : Seuil, 1989
• C’est quoi l’intelligence ?. Parizo : Seuil, 1989
• Idees vecues. Parizo : Flammarion, 1990
• Voici le temps du monde fini. Parizo : Seuil, 1991
• Tous differents, tous pareils. Parizo : Nathan, 1991
• Comme un cri du cœur. Montrealo  : L’Essentiel. 1992 (kolektiva verko)
• La Legende de la vie. Parizo : Flammarion, 1992
• E=CM2. Parizo : Seuil, 1993
• Deux sacres grumeaux d’etoile. ?enevo : La Nacelle. Oktobro 1993
• Avec Jacques Lacarriere, Science et croyances. Paris : Ecriture. Marto 1994 ; reeld. Parizo : Albin Michel, 1999
• Absolu ? Dialogue avec l’abbe Pierre. Parizo : Seuil, 1994
• L’Explosion demographique. Parizo : Flammarion, kolekto "Dominos", 1994
• La Matiere et la vie. Tuluzo  : Milan, kol. "Les essentiels", 1995
• La Legende de demain. Parizo : Flammarion, 1997
• L’Equation du nenuphar. Parizo : Calmann-Levy, 1998
• L'avenir n'est pas ecrit (kun Axel Kahn). Parizo : Bayard, 2001
• Paroles citoyennes, (kun Alix Domergue). Parizo : Albin Michel, 2001
• De l'angoisse a l'espoir (kun Cristiana Spinedi). Parizo : Calmann Levy, 2002
• La Science a l’usage des non-scientifiques. Parizo : Livre de Poche. 2003
• Ecologie et spiritualite. Parizo : Albin Michel, 2006. Kolektiva verko, kun, i.a., Jacques Brosse , Andre Comte-Sponville , Eugen Drewermann , Jacques Lacarriere , Theodore Monod , Jean-Marie Pelt , Pierre Rabhi , Annick de Souzenelle ...
• Le monde s'est-il cree tout seul ?. Parizo : Albin Michel, 2008. Kolektiva verko kun la astrofizikisto Trinh Xuan Thuan , la fizikisto kaj kemiisto Nobelpremiito Ilya Prigogine , la kibenetikisto Joel de Rosnay , la botanisto Jean-Marie Pelt kaj la medicinisto filozofo Henri Atlan .

Filozofiaj a?/kaj politikaj verkoj [ redakti | redakti fonton ]

• Un monde sans prisons ?. Parizo : Seuil, 1993
• J’accuse l’economie triomphante. Parizo : Calmann-Levy, 1996
• Le Souci des pauvres. L’Heritage de Francois d’Assise. Parizo : Calmann-Levy, 1996
• Petite philosophie a l’usage des non philosophes. Lavalo Kebekio  : Quebec-Livres, 1997
• Le Souci des pauvres. Parizo : Calmann-Levy, 1998
• A toi qui n’est pas encore ne. Parizo : Calmann-Levy, 1998
• Paroles citoyennes. Parizo : Albin Michel, 2001. Kun Alix Domergue
• Dieu ?. Parizo : Stock/Bayard, 2003
• Tentative de lucidite. Parizo : Stock. 2003. Kolekto de kelkaj el la radiokronikoj disa?digitaj ?e France Culture en 2003 ( arkivoj de la kronikoj )
• Halte a? Jeux !. Parizo : Stock, 2004
• Nouvelle petite philosophie. Parizo : Stock, 2005
• Mon utopie. Parizo : Stock, 2006
• Regards partages sur la terre. Parizo : La Martiniere. Kun Yann Arthus-Bertrand . 2006.
• Jamais soumis, jamais soumise (dialogo kun Fadela Amara ). Parizo : Stock, 2007
• Le compte a rebours a-t-il commence?. Parizo : Stock, 2009

Cita?oj de Albert Jacquard [ redakti | redakti fonton ]

• “ Dio estas senkulpa pri la tutpotenco per kiu oni volis super?ar?i lin. “ ^[16]
• “ La fundamenta peko de la religioj : fari adeptojn, kiuj ne plu starigas demandojn al si. La scienca sinteno estas ekzakte kontra?a. “ ^[17]
• “ La religioj devus solene proklami, ke ?iuj militoj en ilia nomo ververe konsistigas blasfemon. “ ^[18]
• “ De nun, la plej necesa solidareco estas tiu de la tuta Terlo?antaro .“ ^[19]
• “ Necesas konscii pri alies kontribua?o, tiom pli ri?a, ke la diferenco kun si mem estas pli granda. “ ^[20]
• “ Necesas scii esti civitano, t.e. ≪politikumi≫. Fari tion, tio estas certe alpreni la riskon erari; ne fari tion, tio signifas esti certa erari. “ ^[21]
• “ Pigreco estas, la?dire, patrino de ?iuj malvirtoj, sed la eksceso de laboro estas la patro de ?iuj submeti?oj .“ ^[22]
• “ La libereco ne estas la ebleco realigi ?iujn siajn kapricojn; ?i estas la ebleco partopreni en la difino de la devigoj, kiuj trudi?os al ?iuj. “ ^[23]

Referencoj [ redakti | redakti fonton ]

Eksteraj ligiloj (materialo en la franca) [ redakti | redakti fonton ]

• Conference en ligne : Qu’est-ce que l’humain ? Les reponses de la science. / Retkonferenco : Kio estas homeco ? La respondoj de la scienco.
• Emission radiophonique d'Albert Jacquard sur France Culture / Radiofoniaj elsendoj de Albert Jacquard ?e France Culture .
• Un entretien de Jacques Languirand avec Albert Jacquard / Interparolado kun Jacques Languirand (Kebeka radioanimanto, verkisto, profesoro kaj scenaristo) kun Albert Jacquard.
• Albert Jacquard a l'emission Impatience de la Radio Suisse Romande / Albert Jacquard en la elsendo Impatience (Senpacienceco) de Romanda Svisa Radio .
• Portrait dessine d'Albert Jacquard et interview par Ariane Laroux publie dans le livre Portraits parles, preface de Jean Lacouture, Michel Thevoz et Nicolas Mann du Warburg Institute. Editions de l'Age d'Homme, 2007./ Desegnita portreto de Albert Jacquard kaj intervjuo fare de Ariane Laroux publikigita en la libro Parolataj portretoj desegnita de Jean Lacouture, Michel Thevoz kaj Nicolas Mann de la Warburg-Instituto. Eldono de l'Age d'Homme, 2007.
• Le compte a rebours a t-il commence ? Mai 2009 / ?u komenci?is la retrokalkulado ? Majo 2009.

Fonto [ redakti | redakti fonton ]

Plejparto el tiu ?i artikolo fontas el la franclingva versio de Wikipedia .