Το λ?μμα παραθ?τει τι? πηγ?? του α?ριστα, χωρ?? παραπομπ?? . Βοηθ?στε συνδ?οντα? το κε?μενο με τι? πηγ?? χρησιμοποι?ντα? παραπομπ?? , ?στε να ε?ναι επαληθε?σιμο . Η σ?μανση τοποθετ?θηκε στι? 07/02/2020.

Χοσ? Ορτ?γκα ι Γκασ?τ
Γενικ?? πληροφορ?ε?
?νομα στη μητρικ? γλ?σσα	Jose Ortega y Gasset (Ισπανικ?)
Γ?ννηση	9  Μα?ου 1883 [1] [2] [3] Μαδρ?τη [4] [5] [6]
Θ?νατο?	18  Οκτωβρ?ου 1955 [1] [2] [3] Μαδρ?τη [5]
Τ?πο? ταφ??	κοιμητ?ριο του Αγ?ου Ισιδ?ρου ( 40°24′3″ s. ?. , 3°43′49″ z. d. )
Κατοικ?α	Μαδρ?τη [7]
Χ?ρα πολιτογρ?φηση?	Ισπαν?α [8]
Εκπα?δευση και γλ?σσε?
Ομιλο?μενε? γλ?σσε?	Ισπανικ? [9]
Σπουδ??	Κεντρικ? Πανεπιστ?μιο Πανεπιστ?μιο του Ντεο?στο [10] St. Stanislaus Kostka College, Malaga
Πληροφορ?ε? ασχολ?α?
Ιδι?τητα	φιλ?σοφο? [11] παιδαγωγ?? συγγραφ?α? [5] [12] διδ?σκων πανεπιστημ?ου κοινωνιολ?γο? [11] μαθηματικ?? κριτικ?? λογοτεχν?α? δημοσιογρ?φο? ?ποψη? [13] πολιτικ?? [5] ποιητ?? [12] μεταφραστ?? [12] δοκιμιογρ?φο? [11]
Εργοδ?τη?	Πανεπιστ?μιο Κομπλουτ?νσε τη? Μαδρ?τη?
Πολιτικ? τοποθ?τηση
Πολιτικ? κ?μμα/Κ?νημα	Agrupacion al Servicio de la Republica
Οικογ?νεια
Σ?ζυγο?	Rosa Spottorno Topete
Τ?κνα	Jose Ortega Spottorno [14] Soledad Ortega Spottorno Miguel Ortega
Γονε??	Jose Ortega Munilla
Αδ?λφια	Rafaela Ortega y Gasset
Συγγενε??	Eduardo Gasset y Artime ( παππο?? απ? την πλευρ? τη? μητ?ρα? ), Eduardo Gasset Chinchilla ( θε?ο? απ? την πλευρ? τη? μητ?ρα? ), Rafael Gasset Chinchilla ( θε?ο? απ? την πλευρ? τη? μητ?ρα? ), Simone Ortega ( ν?φη ), Juan Spottorno y Topete ( αδελφ?? τη? συζ?γου ) και Mario Spottorno ( ανιψι?? ) [15]
Αξι?ματα και βραβε?σει?
Αξ?ωμα	Vocal of the Junta para Ampliacion de Estudios e Investigaciones cientificas (απ? 1926) [16] Member of the Cortes republicanas (8  Ιουλ?ου 1931 ? 29  Ιουλ?ου 1931, Jaen ) [5] Member of the Cortes republicanas (1931?1933, Leon ) [17]
Βραβε?σει?	Goethe Plaque of the City of Frankfurt (1949) Goethe Medal for Art and Science (1932)
Υπογραφ?
Σχετικ? πολυμ?σα
δεδομ?να

Ο Χοσ? Ορτ?γα ι Γκασ?τ ( ισπανικ? γλ?σσα : Jose Ortega y Gasset , προφορ? ΔΦΑ : [xo'se o?'te?a i ?a'set], Μαδρ?τη , 9 Μα?ου 1883 ? 18 Οκτωβρ?ου 1955 ) ?ταν Ισπαν?? φιλ?σοφο? και δοκιμιογρ?φο?, που ?σκησε σημαντικ? επιρρο? στην πνευματικ? και πολιτιστικ? αναγ?ννηση τη? Ισπαν?α? στο πρ?το μισ? του 20ο? αι?να.

Βιογραφικ? στοιχε?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Ορτ?γα ι Γκασ?τ γενν?θηκε στη Μαδρ?τη στι? 9 Μα?ου του 1883. Καταγ?ταν απ? αριστοκρατικ? οικογ?νεια και ο πατ?ρα? του ?ταν ?γκριτο? δημοσιογρ?φο?. Στα νεανικ? του χρ?νια φο?τησε σε σχολε?ο ιησου?τ?ν στη Μ?λαγα , εν? συν?χισε τι? σπουδ?? του στο Πανεπιστ?μιο του Μπιλμπ?ο (1897 ? 98) και αργ?τερα στο Πανεπιστ?μιο Φιλοσοφ?α? και Γραμμ?των τη? Μαδρ?τη? (1898 ? 1904).

Απ? το 1905 μ?χρι το 1907 συμπλ?ρωσε τι? σπουδ?? του σε αν?τατα εκπαιδευτικ? ιδρ?ματα τη? Γερμαν?α? - Λειψ?α , Κολων?α , Βερολ?νο και Μ?ρμπουργκ . Υπ?ρξε μαθητ?? του νεοκαντιανο? φιλοσ?φου Χ?ρμαν Κο?ν (Hermann Kohen, 1842 - 1918).

Μετ? την επιστροφ? του στην Ισπαν?α το 1908, διορ?στηκε καθηγητ?? Ψυχολογ?α?, Λογικ?? και Ηθικ?? στην Escuela Superior del Magisterio de Madrid και το 1910 κατ?λαβε την ?δρα τη? Μεταφυσικ?? στο Πανεπιστ?μιο τη? Μαδρ?τη?. Με την κριτικ? αρθρογραφ?α του και το φιλελε?θερο πνε?μα του, αγων?στηκε για τον εκσυγχρονισμ? τη? πνευματικ?? ζω?? τη? χ?ρα? του και την αν?γκη συγχρονισμο? τη? με τη σκ?ψη και του? φιλελε?θερου? προσανατολισμο?? τη? υπ?λοιπη? Ευρ?πη?.

Πολιτικ? δρ?ση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Ορτ?γα ι Γκασ?τ, με ?να π?ρινο λ?γο που εξεφ?νησε το 1914, τ?νισε την επε?γουσα αν?γκη τη? πνευματικ?? αναν?ωση? τη? Ισπαν?α? και διατ?πωσε μια πολιτικ? φιλοσοφ?α, που βασιζ?ταν σ’ ?να φιλελε?θερο πολιτικ? προσανατολισμ?. Για την πραγματοπο?ηση του προγρ?μματο? αυτο?, ?δρυσε το 1923 την ≪Επιθε?ρηση τη? Δ?ση?≫ (Revista de Occidente), που σημε?ωσε μεγ?λη κυκλοφορ?α σε ?λε? τι? ισπαν?φωνε? χ?ρε? και ?φερε κοντ? στα κοινωνικ? στρ?ματα τη? χ?ρα? του την ευρωπα?κ? σκ?ψη του 20ου αι?να.

Ο Ορτ?γκα ι Γκασ?τ, επικεφαλ?? δημοκρατικ?ν διανοο?μενων, ηγ?θηκε μια? αντιπολιτευτικ?? κ?νηση? κατ? τη? δικτατορ?α? του Πρ?μο δε Ριβ?ρα (Primo de Rivera, 1923 ? 1930) και αργ?τερα ?παιξε σημαντικ? ρ?λο στην ανατροπ? του βασιλι? τη? Ισπαν?α? Αλφ?νσου ΙΓ?, που κατ?ληξε στην πτ?ση τη? μοναρχ?α?.

Με την ?κρηξη του Ισπανικο? Εμφυλ?ου Πολ?μου το 1936, ο Ορτ?γα ι Γκασ?τ, αν και δεν ?ταν αριστερ?ν πεποιθ?σεων, διαφ?νησε με τι? δημοκρατικ?? επιδι?ξει? των αντικυβερνητικ?ν ομ?δων, εγκατ?λειψε την Ισπαν?α και αποστασιοποι?θηκε ενσυνε?δητα απ? τι? πολιτικ?? διαμ?χε?. Αυτοεξορ?στηκε στο Μπου?νο? ??ρε? τη? Αργεντιν??, μ?χρι? ?του επ?στρεψε ξαν? στην Ευρ?πη το 1942.

Αρχικ?, εγκαταστ?θηκε στην Πορτογαλ?α μ?χρι και τα μ?σα του 1945, επισκεπτ?μενο? για σ?ντομα χρονικ? διαστ?ματα την Ισπαν?α. Το 1948 επ?στρεψε στη Μαδρ?τη, ?που ?δρυσε το Ινστιτο?το Ανθρωπιστικ?ν Σπουδ?ν, στο οπο?ο και δ?δασκε. Ο Ορτ?γα ι Γκασ?τ π?θανε στη Μαδρ?τη στι? 18 Οκτωβρ?ου 1955 σε ηλικ?α 72 ετ?ν.

Το φιλοσοφικ? ?ργο του [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Ορτ?γκα ι Γκασ?τ αν?κε στου? ≪νοβεθεντ?στα?≫ (novecentistas), μια ομ?δα συγγραφ?ων των αρχ?ν του 20ου αι?να, οι οπο?οι επεδ?ωκαν να ανανε?σουν το πνευματικ? και αισθητικ? επ?πεδο τη? εποχ?? του?.

Στο πλα?σιο του ιδεολογικο? αυτο? κιν?ματο?, ο Ορτ?γα ι Γκασ?τ διατ?πωσε μια φιλελε?θερη φιλοσοφ?α ( λιμπεραλισμ?? ), που θεωρο?σε τη ζω? και την ατομικ?τητα του ανθρ?που ω? τη θεμελι?δη πραγματικ?τητα, απορρ?πτοντα? θετικιστικ?? και ιδεαλιστικ?? αντιλ?ψει?. Στ?χο? του ?ταν να περιγρ?ψει τη ζω? και το ?τομο ?χι μ?σα απ? αφηρημ?νε? θεωρητικ?? κατασκευ??, αλλ? αναγνωρ?ζοντα? το ?τομο ω? μ?νη πραγματικ?τητα στη ζω?.

Η φιλοσοφ?α του στηρ?ζεται στη γερμανικ? φιλοσοφ?α του Ν?τσε και του Β?λχελμ Ντ?λτα? (1833 ? 1911), αλλ? και στη φιλoσοφ?α του Ανρ? Μπερξ?ν , και η οπο?α ?σκησε σημαντικ? επιρρο? στο μεταγεν?στερο κ?νημα του υπαρξισμο? και στη φιλοσοφικ? σκ?ψη του Μ?ρτιν Χ?ιντεγκερ (Martin Heidegger, 1889 ? 1976).

Ο Χοσ? Ορτ?γα ι Γκασ?τ εν?κυψε στην κοινωνικ? ψυχολογ?α με το ?ργο του ≪Διαλογισμο? του Δον Κιχ?τη≫ (Meditaciones del Quijote, 1914), μεταπ?δησε στη διερε?νηση των εθνικ?ν προβλημ?των με το ?ργο ≪Η ασπ?νδυλη Ισπαν?α≫ (La Espana invertebrado, 1921), αλλ? και στα διεθν? προβλ?ματα με τα ?ργα του ≪Το θ?μα τη? εποχ?? μα?≫ (El tema de nuestro tiempo, 1923) και ≪Η εξ?γερση των μαζ?ν≫ (La rebelli?n de las massas, 1930). Αξι?λογο σ?γγραμμ? του στο χ?ρο τη? αισθητικ?? για την τ?χνη και τη λογοτεχν?α ε?ναι ≪Ο απανθρωπισμ?? τη? τ?χνη?. Ιδ?ε? π?νω στο μυθιστ?ρημα≫ (La deshumanizaci?n del arte. Ideas sobre la novela, 1925).

Ιδ?ε? και δοξασ?ε? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το 1945 δημοσιε?θηκε στη γαλλικ? γλ?σσα μια συλλογ? δοκιμ?ων του Ορτ?γα ι Γκασ?τ ? που αρχικ? ε?χαν δημοσιευθε? κεχωρισμ?να ? με του? τ?τλου? ≪Ιδ?ε? και δοξασ?ε?≫ (1940), ≪Η ιστορ?α ω? σ?στημα≫ (1941) και ≪Σχηματογραφ?α των κρ?σεων≫ (1942), ?που ο Ισπαν?? φιλ?σοφο?, εμπνε?μενο? απ? τον ιστορικισμ? του Ντ?λτα? και τι? αντιλ?ψει? τη? ιστορικ?? σχετικ?τητα?, αποκαλ?πτει τι? β?σει? τη? ορθολογιστικ?? ιδεολογ?α? του.

Το β?θο? τη? ανθρ?πινη? ζω??, υποστηρ?ζει ο Ορτ?γα ι Γκασ?τ, απαρτ?ζεται απ? ≪δοξασ?ε?≫, που “αποτελο?νται απ? εμ?? του? ?διου?”. Το ?τομο βρ?σκεται στην παρο?σα φ?ση ≪εν τω γ?γνεσθαι≫ με την κατεδ?φιση των “παραδεδεγμ?νων μ?χρι το?δε ιδε?ν” και τη στροφ? προ? μια ν?α αυθεντικ? πνευματικ? καλλι?ργεια.

Αυτ? ε?ναι το σημε?ο στο οπο?ο βρ?σκεται σ?μερα η ανθρωπ?τητα. Μ?σα σ’ ?να κ?σμο τυρρανικ?, μ?νη καταφυγ?, κατ? τον Ορτ?γα ι Γκασ?τ, ε?ναι η επ?νοδο? στη θεμελι?δη πραγματικ?τητα, η οπο?α δεν ε?ναι ?λλη απ? την ατομικ? ζω?.

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Πηγ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Εγκυκλοπα?δεια Π?πυρο?-Λαρο??-Μπριτ?νικα, λ?μματα ≪Ορτ?γκα υ Γκασ?τ, Χοσ?≫, τ?μ. 47ο? και ≪Ισπανικ? λογοτεχν?α≫, τ?μ. 30ο?, Εκδ?σει? Π?πυρο?, Αθ?να, 1996.
• Εγκυκλοπα?δεια ≪ΔΟΜΗ≫, λ?μμα ≪Ορτ?γκα υ Γκασσ?τ, Χοσ?≫, τ?μ. 12ο?, Εκδ?σει? ≪ΔΟΜΗ≫ ΕΛΛΑΣ ? I.G.D.A. Italia, Αθ?να, 1972.
• Παγκ?σμιον Λεξικ?ν των ?ργων: Επιστ?μη? ? Τ?χνη? ? Φιλοσοφ?α?≫, λ?μμα ≪Ορτ?γκα υ Γκασ?τ, Χοσ?: Ιδ?αι και δοξασ?αι≫, τ?μ. 5, Διεθν?? Εκδοτικ?? Οργανισμ?? ≪SPIRITUS MUNDI≫, Αθ?να, 1966.

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Πολυμ?σα σχετικ? με το θ?μα Jose Ortega y Gasset στο Wikimedia Commons