Ρ?γα? Βελεστινλ??
Γενικ?? πληροφορ?ε?
?νομα στη μητρικ? γλ?σσα	Ρ?γα? Βελεστινλ?? (Ελληνικ?)
?νομα γενν?σεω?	Ρ?γα?
Γ?ννηση	1757 ( περ?που ) [1] [2] [3] Βελεστ?νο Μαγνησ?α?
Θ?νατο?	24  Ιουν?ου 1798 [3] Βελιγρ?δι [4]
Αιτ?α θαν?του	απαγχονισμ??
Συνθ?κε? θαν?του	θανατικ? ποιν? και ανθρωποκτον?α
Κατοικ?α	Βελεστ?νο Μαγνησ?α? Αμπελ?κια Λ?ρισα? Κισσ?? Μαγνησ?α? Κωνσταντινο?πολη Βουκουρ?στι Βι?ννη
Χ?ρα πολιτογρ?φηση?	Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α
Εκπα?δευση και γλ?σσε?
Μητρικ? γλ?σσα	ν?α ελληνικ? γλ?σσα
Ομιλο?μενε? γλ?σσε?	ν?α ελληνικ? γλ?σσα Γαλλικ? Ελληνικ? [5]
Πληροφορ?ε? ασχολ?α?
Ιδι?τητα	διπλωμ?τη? δημοσιογρ?φο? φιλ?σοφο? μεταφραστ?? ποιητ?? συγγραφ?α? πολιτικ?? [6]
Αξιοσημε?ωτο ?ργο	Θο?ριο?
Υπογραφ?
Σχετικ? πολυμ?σα
δεδομ?να

Ο Ρ?γα? Βελεστινλ?? ? Φερα?ο? ( Βελεστ?νο , 1757 - Βελιγρ?δι , 24 Ιουν?ου 1798 ) ?ταν ?λληνα? συγγραφ?α?, πολιτικ??, στοχαστ?? και επαναστ?τη?. Θεωρε?ται εθνομ?ρτυρα? και πρ?δρομο? τη? Ελληνικ?? Επαν?σταση? του 1821 .

Βιογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

?νομα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το βαπτιστικ? του ?ταν Ρ?γα? και ω? επ?νυμο χρησιμοποιο?σε το ?νομα τη? γεν?τειρ?? του, κατ? τη συν?θεια των λογ?ων τη? εποχ?? του. Ο ?διο? υπ?γραφε ω? ≪Ρ?γα? Βελεστινλ??≫ και ουδ?ποτε ω? ≪Φερα?ο?≫ , κ?τι που ε?ναι δημιο?ργημα μεταγεν?στερων λογ?ων. ^[7]

Το θεωρο?μενο μ?χρι πρ?σφατα ω? πραγματικ? του ?νομα Αντ?νιο? Κυριαζ?? ?χει διαγραφε? ω? ανιστ?ρητο απ? τα βιβλ?α Ιστορ?α? τη? ΣΤ' Δημοτικο?.

Οικογ?νεια [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Γενν?θηκε στο Βελεστ?νο , τι? αρχα?ε? Φερ?? , το 1757. Απ? τη νεανικ? του ζω? τα μ?να γνωστ? ε?ναι αυτ? που ο ?διο? αναγρ?φει στην Επιπεδογραφ?α τη? Φερ?? νυν λεγομ?νη? Βελεστ?νο? ≪ Χ?ρτα? τη? Ελλ?δο? ≫, που ε?ναι και ?να? ?μνο? στη γεν?τειρ? του. Το ?νομα του πατ?ρα του ?ταν ≪Κυρ?τζη?≫, ?πω? φα?νεται στο αυτ?γραφο του Ρ?γα σε βιβλ?ο αρχα?οι γεωγρ?φοι του 1571, που ε?ναι στην Εθνικ? Βιβλιοθ?κη Ελλ?δο?, συνηθισμ?νο ?νομα στην περιοχ? του Βελεστ?νου, που διατηρε?ται μ?χρι σ?μερα, γι' αυτ? και θεωρο?νται ανακριβ? τα αναγραφ?μενα πω? ο πατ?ρα? του ονομαζ?ταν Γε?ργιο? Κυρατζ?? ? Κυριαζ?? ^{[8] [9] [10]} . Σ?μφωνα με τη συστηματικ? μελ?τη ≪?νομα και καταγωγ? του Ρ?γα Βελεστινλ?≫ θεωρ?θηκε ?τι ε?ναι ντ?πιο?, γηγεν?? και δεν ε?χε βλ?χικη καταγωγ?. ^{[Σημ. 1]} Η μητ?ρα του ονομαζ?ταν Μαρ?α και ε?χε ?να αδελφ? με το ?νομα Κ?στα?. Η ?παρξη αδελφ?? του αμφισβητε?ται δι?τι δεν υπ?ρχουν σχετικ? ?γγραφα. Η ?παρξη του αδελφο? του επιβεβαι?νεται και απ? τον Φραγκ?σκο Πουκεβ?λ που αναφ?ρει πω? ε?χε και ?να αδελφ?, τον Κωστ?, ο οπο?ο? μ?λιστα συμμετε?χε στην επαν?σταση του 1821 . Η οικογ?νεια του υπ?ρξε απ? τα θ?ματα τη? τουρκικ?? μαν?α?. Απ? αυτο?? διασ?θηκαν μ?νο η μητ?ρα του με τον αδερφ? του και μεταφ?ρθηκαν στη Βλαχ?α , ?που συντηρο?νταν απ? τον Ρ?γα.

Νεανικ? χρ?νια [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα νεανικ? χρ?νια του Ρ?γα Βελεστινλ? ε?ναι βυθισμ?να στην αχλ? του θρ?λου και ε?ναι δ?σκολο να ανιχνευθο?ν τα πραγματικ? γεγον?τα, ?πω? και ?να μεγ?λο μ?ρο? απ? τι? δραστηρι?τητ?? του αργ?τερα. Αυτ? οφε?λεται κυρ?ω? στο γεγον?? ?τι τα ?τομα με τα οπο?α συνεργαζ?ταν συνελ?φθησαν και εκτελ?στηκαν, αλλ? και οι περισσ?τερε? απ? τι? προκηρ?ξει? του καταστρ?φηκαν. Αργ?τερα η αν?γκη δημιουργ?α? εθνικ?ν ηρ?ων του υπ?δουλου ?θνου?, σε συνδυασμ? με την ?λλειψη σχετικ?? ιστοριογραφ?α? γ?ννησε πολλο?? θρ?λου? περ? του προσ?που του. Τι? βασικ?τερε? πληροφορ?ε? για τον ?διο και την οικογ?νει? του παρ?χει ο Χριστ?φορο? Περραιβ?? , που υπ?ρξε συνεργ?τη? και συναγωνιστ?? του.

Σ?μφωνα με τον Χριστ?φορο Περραιβ? , ο Ρ?γα? Βελεστινλ?? λ?γεται ?τι διδ?χθηκε τα πρ?τα του γρ?μματα απ? ιερ?α στο Βελεστ?νο και κατ?πιν στη Ζαγορ?. Καθ?? διψο?σε για μ?θηση, ο πατ?ρα? του τον ?στειλε στα Αμπελ?κια για περαιτ?ρω μ?ρφωση. ?ταν επ?στρεψε, ?γινε δ?σκαλο? στην κοιν?τητα Κισσο? Πηλ?ου. Στην ηλικ?α των ε?κοσι ετ?ν σκ?τωσε στο Βελεστ?νο ?ναν Το?ρκο πρ?κριτο, επειδ? του ε?χε συμπεριφερθε? δεσποτικ?, και κατ?φυγε στο Λιτ?χωρο του Ολ?μπου, ?που κατατ?χθηκε στο σ?μα των αρματολ?ν του θε?ου του, Σπ?ρου Ζ?ρα. Αργ?τερα βρ?σκεται στο ?γιο ?ρο? , φιλοξενο?μενο? του ηγουμ?νου τη? μον?? Βατοπεδ?ου, Κοσμ? με τον οπο?ο και αν?πτυξε στεν? φιλ?α. Στην ?δια μον? συνδ?θηκε φιλικ? με τον συμπατρι?τη του μοναχ? Νικ?δημο ( ?γιο Νικ?δημο τον Αγιορε?τη ), ο οπο?ο? του ε?χε παραχωρ?σει τα κλειδι? τη? βιβλιοθ?κη? τη? φημισμ?νη? Αθωνι?δα? Σχολ?? για να εμπλουτ?σει τι? γν?σει? του.

Επαναστατικ? δρ?ση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στο ?γιο ?ρο? ?μεινε πολ? λ?γο. Ταξ?δεψε στην Κωνσταντινο?πολη , μετ? απ? πρ?σκληση του Πρ?σβη τη? Ρωσ?α? για σπουδ??, στην οικ?α του οπο?ου γν?ρισε τον Πρ?γκιπα Αλ?ξανδρο Υψηλ?ντη (1726-1806), μ?γα διερμην?α του Σουλτ?νου και παππο? του μετ?πειτα αρχηγο? τη? Φιλικ?? Εταιρ?α? , Αλ?ξανδρου Υψηλ?ντη (1792-1828). Στην Π?λη διε?ρυνε τι? σπουδ?? του στη Γαλλικ? , στην Ιταλικ? και τη Γερμανικ? γλ?σσα. ?ταν ο Υψηλ?ντη? ?φυγε για το Ι?σιο, προκειμ?νου να γ?νει ηγεμ?να? τη? Μολδαβ?α?, ο Ρ?γα? τον ακολο?θησε. Διαφων?ντα? με τον Υψηλ?ντη ?γινε γραμματ?α? του ηγεμ?να τη? Βλαχ?α? Νικ?λαου Μαυρογ?νη, αδερφ? του παππο? τη? Μαντ?? Μαυρογ?νου? και ταξ?δεψε στο Βουκουρ?στι ?δρα τη? ηγεμον?α?, ?ντα? πλ?ον 30 χρ?νων. Μετ? τον Ρωσοτουρκικ? π?λεμο και την ?ττα τη? Τουρκ?α? (1790) ο Μαυρογ?νη? αποκεφαλ?στηκε ω? υπα?τιο? τη? ?ττα? και ο Ρ?γα? κατ?φυγε στη Βι?ννη , την οπο?α ?κανε ?δρα τη? επαναστατικ?? δρ?ση? του. ^[11] Στη Βι?ννη ταξ?δεψε μαζ? με τον Αυστριακ? βαρ?νο Ελληνικ?? καταγωγ?? Χριστ?δουλο Λ?νγκενφελτ-Κιρλιαν?, ο οπο?ο? τον ?φερε σε επαφ? με ?λλου? ομογενε??.

Στη Βι?ννη συνεργ?τε? του ?ταν κυρ?ω? ?λληνε? ?μποροι ? σπουδαστ??, αλλ? οι σημαντικ?τεροι απ? αυτο?? ?ταν οι αδελφο? Πο?λιου , απ? τη Σι?τιστα τη? Μακεδον?α?, τυπογρ?φοι. Στο τυπογραφε?ο του? τ?πωσε τον Θο?ριο και τη Χ?ρτα που φιλοτεχν?θηκε απ? τον Αυστριακ? λιθογρ?φο Φρανσου? Μ?λλερ, την επαναστατικ? του προκ?ρυξη σε χιλι?δε? αντ?τυπα, προκειμ?νου να μοιραστο?ν στου? ?λληνε? των υπ?λοιπων φιλελε?θερων περιοχ?ν των Βαλκαν?ων , το Σχολε?ον των ντελικ?των Εραστ?ν , το Φυσικ?? απ?νθισμα , το Ηθικ?? Τρ?που? , Το Σ?νταγμα τη? Ελληνικ?? Δημοκρατ?α? , Τα Δ?καια του ανθρ?που , καθ?? και τον 1ο τ?μο του Ν?ου Αναχ?ρσιδο? . Ο Ρ?γα? απ?βλεπε στην απελευθ?ρωση και ενοπο?ηση ?λων των Βαλκανικ?ν λα?ν και φυσικ? ?λου του ελληνικο? στοιχε?ου που ?ταν διασκορπισμ?νο στην Ανατολ? και τα ευρωπα?κ? κ?ντρα.

Χ?ρτα τη? Ελλ?δο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Επηρεασμ?νο? απ? τον ευρωπα?κ? Διαφωτισμ? , π?στεψε βαθι? στην αν?γκη τη? επαφ?? των Ελλ?νων με τι? ν?ε? ιδ?ε? που σ?ρωναν την Ευρ?πη και αυτ? τον ?θησε στη συγγραφ? ? μετ?φραση βιβλ?ων σε δημ?δη γλ?σσα και τη σ?νταξη τη? ≪Χ?ρτα?≫, εν?? μνημει?δου? για την εποχ? του χ?ρτη, διαστ?σεων 2,07 x 2,07 μ, που αποτελε?το απ? επ? μ?ρου? τμ?ματα. Δ?ο ?τη αργ?τερα, ο ?νθιμο? Γαζ?? επιμελ?θηκε μια ν?α ?κδοση τη? Χ?ρτα?, μικρ?τερων διαστ?σεων (1,04 x 1,02 μ), με τον τ?τλο Π?ναξ Γεωγραφικ?? τη? Ελλ?δο? , χωρ?? ?μω? να αναφ?ρει το ?νομα του Ρ?γα για να αποφ?γει την αυστροουγγρικ? λογοκρισ?α.

?λλε? δραστηρι?τητε? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Παρ?λληλα με τι? εκδοτικ?? του δραστηρι?τητε?, ο Ρ?γα? προετο?μαζε και την αναχ?ρησ? του απ? την Αυστρ?α, κυρ?ω? εξαιτ?α? του επαναστατικο? κλ?ματο? που ε?χε καλλιεργ?σει η Γαλλικ? Επαν?σταση και τη? δι?θεσ?? του να ενισχ?σει τι? προσπ?θειε? το? Ναπολ?οντα Α? . Το 1792 η υπογραφ? τη? Ρωσοτουρκικ?? συνθ?κη? ειρ?νη? στο Ι?σιο οδ?γησε τι? ελπ?δε? του Ρ?γα για απελευθ?ρωση των Ελλ?νων στη Γαλλ?α και στον Βοναπ?ρτη. Οι πληροφορ?ε? για τη μυστικ? επαναστατικ? δρ?ση του Ρ?γα ε?ναι ασαφε?? και προ?ρχονται κυρ?ω? απ? μαρτυρ?ε? βιογρ?φων και πληροφορ?ε? τι? οπο?ε? απ?σπασε η αν?κριση των Αυστριακ?ν αρχ?ν μετ? τη σ?λληψη του Ρ?γα και των συντρ?φων του. Το συμπ?ρασμα ο?τω? ? ?λλω? ε?ναι ?τι δεν υπ?ρχε οργανωμ?νο? επαναστατικ?? συνωμοτικ?? πυρ?να? αλλ? δι?σπαρτε? επαφ?? με ομοεθνε??, του? οπο?ου? δι?γειρε ο επαναστατικ?? ενθουσιασμ?? του Ρ?γα.

Το πιθαν?τερο και επικρατ?στερο σεν?ριο που επικρατε? μ?χρι σ?μερα για τη σ?λληψη του Ρ?γα ?χει σχ?ση με τη τελευτα?α φ?ση προετοιμασ?α? του που συνδ?εται με δ?ο επαναστατικ?? προκηρ?ξει?, το Επαναστατικ? Μανιφ?στο και την Προκ?ρυξη , που τυπ?θηκαν σε μεγ?λο αριθμ? αντιτ?πων. Οι δ?ο προκηρ?ξει? στ?λθηκαν στον Αντ?νη Νι?τη στην Τεργ?στη , για να τι? παραλ?βει ο Ρ?γα? μαζ? με τον αφοσιωμ?νο του φ?λο Χριστ?φορο Περραιβ? και να τι? προωθ?σει στην Ελλ?δα. ^[12] Η επιστολ? ?μω?, με την οπο?α ενημ?ρωνε ο Ρ?γα? για την αποστολ? των εντ?πων του, ?πεσε στα χ?ρια του Δημητρ?ου Οικον?μου, εμπορικο? συνεργ?τη ? προ?στ?μενου του Αντων?ου Κορωνιο? (λ?γω απουσ?α? του τελευτα?ου), προ? τον οπο?ο απευθυν?ταν η επιστολ?. ^[13] Ο Οικον?μου, παρ?τι και αυτ?? ?ταν μ?λο? τη? οργ?νωση? (ο Κορδ?το? ?χει την ?ποψη ?τι ε?χε παρεισφρ?σει σε αυτ?ν ω? πρ?κτορα? του Πατριαρχε?ου) πρ?δωσε απ? δολι?τητα ? φ?βο το επαναστατικ? σχ?διο του Ρ?γα, καταδ?δοντα? τα π?ντα στην αυστριακ? αστυνομ?α και συγκεκριμ?να στον νομ?ρχη, βαρ?νο Πιττ?νι, διοικητ? τη? αστυνομ?α? στη Τεργ?στη , ζητ?ντα? επιπλ?ον, προστασ?α απ? αυτ?ν. ^[14] Ο Πιττ?νι με τη σειρ? του ενημ?ρωσε το κυβερν?τη τη? π?λη? Κ?ντε Πομπ?ιο Μπριγκ?ντο κι αυτ?? τον δι?ταξε να συλλ?βει του? συνωμ?τε?.

Το τ?λο? του Ρ?γα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Ρ?γα? συνελ?φθη στην Τεργ?στη , σε ξενοδοχε?ο που ε?χε καταλ?σει μαζ? με τον Περραιβ? απ? ?ναν Αυστριακ? αξιωματικ? στι? 19 Δεκεμβρ?ου του 1797 . Σκ?πευε την ?δια εκε?νη ημ?ρα να επισκεφθε? τον Γ?λλο πρ?ξενο τη? π?λη? Μπρεσ?, απ? τον οπο?ο θα ζητο?σε προστασ?α, αλλ? δεν πρ?λαβε. Ακολο?θω?, ο Ρ?γα? υποβλ?θηκε σε αν?κριση που δι?ρκεσε περ?που ?να 10?μερο, με την ολοκλ?ρωση δε τη? οπο?α? θα οδηγο?νταν σιδηροδ?σμιο? στη Βι?ννη, κατ?πιν εντολ?? του αστυνομικο? διοικητ? τη?.

Τη ν?χτα ?μω? τη? 30 - 31 Δεκεμβρ?ου 1797, ο Βελεστινλ??, συνειδητοποι?ντα? τη δυσχερ? κατ?σταση στην οπο?α ε?χε περι?λθει ο ?διο?, αλλ? και το αδι?ξοδο των επαναστατικ?ν του σχεδιασμ?ν, ?σω? γιατ? φοβ?θηκε μ?πω? δεν αντ?ξει στα βασανιστ?ρια -που γν?ριζε ?τι θα υποβληθε?- και για να μην προδ?σει του? συνεργ?τε? του, ε?τε απ? απελπισ?α για τη λιποψυχ?α του Περραιβο? (?πω? υποστηρ?ζει ο Κορδ?το?) επιχε?ρησε να αυτοκτον?σει με ?να μικρ? μαχαιρ?διο, καταφ?ρνοντα? ?να πλ?γμα στο υπογ?στρι? του, αλλ? απ?τυχε. Τραυματισμ?νο? αρκετ? σοβαρ? ?πω? ?ταν, οδηγ?θηκε σε νοσοκομε?ο ?που παρ?μεινε ?ω? τι? αρχ?? του Φεβρουαρ?ου του 1798 . Κατ? τη δι?ρκεια τη? νοσηλε?α? του στην Τεργ?στη φα?νεται ?τι, υπ? την ανοχ? των φυλ?κων του, κατ?ρθωσε να ειδοποι?σει με επιστολ? το Γ?λλο πρ?ξενο ζητ?ντα? την επ?μβασ? του για να αφεθε? ελε?θερο?, ?μω? εκε?νο? καθυστ?ρησε αρκετ? να ενεργ?σει, αφο? θε?ρησε σκ?πιμο να πληροφορ?σει πρ?τα του? ανωτ?ρου? του και να ζητ?σει τη σχετικ? ?δεια.

Μ?λι? μαθε?τηκε η σ?λληψη του Ρ?γα πολλο? ?καναν ?κκληση, στο σουλτ?νο Σελ?μ Γ? , για την απελευθ?ρωση του. ^[15] Ωστ?σο, οι εχθρο? του Βελεστινλ? ?πεισαν το Σουλτ?νο πω? ?πρεπε να θανατωθε? χωρ?? διαδικασ?α, πριν οι επαναστατικ?? εν?ργει?? του οδηγ?σουν σε εξ?γερση στα Βαλκ?νια. Σ?μφωνα με τον Κορδ?το, οι εχθρο? αυτο? του Ρ?γα, οι οπο?οι με αυτ? τον τρ?πο τον εκδικ?θηκαν για την επαπειλο?μενη ανατροπ? τη? κρατο?σα? κατ?σταση?, που πιθαν?τατα θα προ?κυπτε ε?ν υλοποιο?νταν οι επαναστατικ?? του προετοιμασ?ε?, ?ταν τ?σο ο τ?τε οικουμενικ?? πατρι?ρχη? Γρηγ?ριο? Ε? ?σο και οι Φαναρι?τε? τη? Π?λη?, με πρ?το το διερμην?α τη? Π?λη? Κ. Υψηλ?ντη ^[16]

Ο ηγεμ?να? του Βιδιν?ου, Οσμ?ν Πασβ?νογλου , που ?ταν φ?λο? του Ρ?γα προσπ?θησε να πετ?χει την απελευθ?ρωσ? του αλλ? μ?ταια. ^[17] Την εκδοχ? αυτ? ενισχ?ει και η μαρτυρ?α κ?ποιου Ναο?μ Αχριδηνο?, επαγγ?λματο? διφθερουργο?, ο οπο?ο? διηγε?το ?τι ≪ Μ?αν πρω?αν ?κουσεν ?τι ερρ?φθησαν απ? του φρουρ?ου ει? το Καλ?μεγδα εξ ακ?φαλα πτ?ματα, του Ρ?γα και των περ? αυτ?ν, αλλ? π?σον χρ?νον ?μειναν ο?τω? ερριμμ?να και ε?ν κατ?πιν ετ?φησαν ? ?λλω? τι απ?γιναν, ουδ' αυτ?? εγ?νωσκε να ε?πη τι... ≫ ^[18]

Κατ?πιν οδηγ?θηκε στη Βι?ννη , στι? 14 Φεβρουαρ?ου 1798 , ?που ανακρ?θηκε μαζ? με του? υπ?λοιπου? συντρ?φου? του. Το κτ?ριο τη? αστυνομ?α? ?που κρατ?θηκε ?ταν ?να παλι? γυναικε?ο μοναστ?ρι του τ?γματο? των Καρμελιτ?ν. Ε?χε ιδρυθε? απ? την αυτοκρ?τειρα Ελεων?ρα το 1624. Το 1782 καταργ?θηκε η μον? απ? τον αυτοκρ?τορα Ιωσ?φ Β? για να στεγασθε? η κεντρικ? αστυνομ?α τη? Βι?ννη? το ?το? 1783 μ?χρι τον Οκτ?βριο του 1882. Τα κρατητ?ρια των πολιτικ?ν κρατουμ?νων, ?πω? ?ταν ο Ρ?γα?, βρ?σκονταν στο πρ?το και δε?τερο υπ?γειο, χ?ροι ?λλοτε σωφρονισμο? των καλογραι?ν. ^[19] Μετ? το π?ρα? των ανακρ?σεων, και αφο? υπ?ρξαν συνεννο?σει? με τον Σουλτ?νο, απελ?θηκαν στην Αυστροουγγαρ?α ?σοι απ? του? συλληφθ?ντε? ?ταν Αυστριακο? υπ?κοοι ? υπ?κοοι ?λλων χωρ?ν εκτ?? τη? Οθωμανικ?? Αυτοκρατορ?α?, για να δικαστο?ν απ? τι? Αυστριακ?? αρχ??. Αντ?θετα ?σοι ?ταν Οθωμανο? υπ?κοοι απελ?θηκαν στην Οθωμανικ? επικρ?τεια για να υποστο?ν τι? κυρ?σει? του Σουλτ?νου.

Ο Ρ?γα? (41 χρον?ν) και οι επτ? σ?ντροφο? του που αν?καν στην ?δια κατηγορ?α, ο Ευστρ?τιο? Αργ?ντη? (31 χρον?ν, ?μπορο? απ? τη Χ?ο ), ο Δημ?τριο? Νικολ?δη? (32 χρον?ν, γιατρ?? απ? τα Ιω?ννινα ), ο Αντ?νιο? Κορωνι?? (27 χρον?ν, ?μπορο? και λ?γιο? απ? τη Χ?ο), ο Ιω?ννη? Καρατζ?? (31 χρον?ν, λ?γιο? απ? τη Λευκωσ?α τη? Κ?πρου ), ο Θεοχ?ρη? Γεωργ?ου Τουρο?ντζια? (22 χρον?ν, ?μπορο? απ? τη Σι?τιστα ), ο Ιω?ννη? Εμμανου?λ (24 χρον?ν, φοιτητ?? τη? ιατρικ?? απ? τη Καστορι? ) και ο Παναγι?τη? Εμμανου?λ (22 χρον?ν, αδερφ?? του προηγο?μενου και υπ?λληλο? του Αργ?ντη), με συνοδε?α των αυστριακ?ν αρχ?ν (?πειτα απ? κοπιαστικ? ταξ?δι μ?α? εβδομ?δα? μ?σω Σεμλ?νου και μετ? με ποταμ?πλοιο) παραδ?θηκαν στι? 10 Μα?ου 1798 στου? Το?ρκου? του Βελιγραδ?ου και φυλακ?στηκαν στον Π?ργο Νεμπ?ισα (Небо?ша), παραποτ?μιο φρο?ριο του Βελιγραδ?ου . Εκε?, ?στερα απ? συνεχ? βασανιστ?ρια, στι? 24 Ιουν?ου του 1798 , στραγγαλ?στηκαν και τα σ?ματ? του? ρ?χτηκαν στον Δο?ναβη , σ?μφωνα με τα επ?σημα Αυστριακ? ?γγραφα (?κθεση Λεγκρ?ν - Λαμπρο?, σελ. 167). ^[20] Οι Οθωμανικ?? Αρχ??, ?πω? υποστηρ?ζεται, δι?δωσαν ψευδ?? ?τι οι οκτ? ?γκλειστοι ε?χαν δραπετε?σει, εν? προ? επ?ρρωσιν του ισχυρισμο? του? εξαπ?λυσαν εικονικ?? ?ρευνε? για την ανε?ρεσ? του? και τελικ? δηλ?θηκε ?τι οι δραπ?τε? ε?χαν πνιγε? στον ποταμ?. ^[21] Ε?χε προηγηθε? αλληλογραφ?α με την Υψηλ? Π?λη δια τη? οπο?α? δ?θηκε απ? το Σουλτ?νο η εντολ? τη? δολοφον?α? του? χωρ?? δ?κη.

Εικ?ζεται ?τι αιτ?α για τη θαν?τωσ? του? υπ?ρξε η πεπο?θηση των Αυστριακ?ν και Τουρκικ?ν Αρχ?ν πω? ο Ρ?γα? και οι σ?ντροφο? του ε?χαν στεν?? σχ?σει? με τον Ναπολ?οντα Α? , θεωρο?μενοι ?τσι ω? ?κρω? επικ?νδυνοι. Οι διαδ?σει? περ? διαφυγ?? των εγκλε?στων, τι? οπο?ε? ≪κατεσκε?ασε≫ ο κα?μακ?μη?, ε?χαν σκοπ? να παραπλαν?σουν τι? κυβερν?σει? τη? Ευρ?πη? , προ? τι? οπο?ε? η Οθωμανικ? Αρχ? τη? Π?λη? ε?χε παρ?σχει διαβεβαι?σει? ?τι δε θα σκ?τωνε του? οκτ? ?λληνε? φυλακισμ?νου? χωρ?? αν?κριση. Π?ρα απ? αυτ?, η Οθωμανικ? κυβ?ρνηση ανησυχο?σε για τι? διασυνδ?σει? του Ρ?γα με τον Πασβ?νογλου, φοβο?μενη ακ?μη και επ?θεση του τελευτα?ου κατ? του Βελιγραδ?ου, εν? επιπλ?ον, δ?σταζε να διατ?ξει τη μεταφορ? του? απ? το Βελιγρ?δι προ? την Π?λη, απ? την πιθαν?τητα να σταλο?ν δυν?μει? του Πασβ?νογλου στο δρ?μο και να του? απελευθερ?σουν. Για τον ακριβ? γεωγραφικ? εντοπισμ?-τοποθεσ?α του αγ?λματο? του Ρ?γα στο Βελιγρ?δι, καθ?? και τη? οδο? Riga od Fere (Ρ?γα? Φερα?ο? στα Σ?ρβικα).

Χαρακτηρισμο? για το ?ργο του Θο?ριο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Αξ?ζει να αναφ?ρουμε εδ? μερικ?? χαρακτηριστικ?? απ?ψει? για το ξεχωριστ? αυτ? ?ργο του Ρ?γα.

• Ο Γ?λλο? ιστορικ?? Φρανσου? Πουκεβ?λ (Francois Pouqeville) ε?χε γρ?ψει: ≪...Οι ?λληνε? πολεμο?σαν ?χοντα? στα χε?λη του? τι? τρομερ?? στροφ?? του Ρ?γα...≫
• Ο αγωνιστ?? του 1821 , δικαστ?? και ιστορικ?? Γε?ργιο? Τερτσ?τη?, το χαρακτ?ρισε ω? ≪Το ιερ?τερο ?σμα τη? φυλ?? μα?≫
• Ο συγγραφ?α? Δημ?τριο? Φωτι?δη?, ε?χε γρ?ψει ?τι: ≪?σοι απ? του? Ιερολοχ?τε? στο Δραγατσ?νι δεν βρ?καν το θ?νατο στη μ?χη παρ? π?σανε στα χ?ρια των τυρ?ννων, τραγουδ?γανε το Θο?ριο ?ταν του? οδηγο?σαν να του? σφ?ξουν...≫
• Ο ιστορικ?? Ιω?ννη? Κορδ?το? τον ον?μασε ≪Παμβαλκανικ? εμβατ?ριο≫.
• Εν? τ?λο? για τον ?διο τον Ρ?γα, ο θρυλικ?? Γ?ρο? του Μωρι?, Θε?δωρο? Κολοκοτρ?νη? , ε?χε πει: ≪Εστ?θη ο μεγαλ?τερο? ευεργ?τη? τη? φυλ?? μα?. Το μελ?νι του θα ε?ναι πολ?τιμο εν?πιον του Θεο?, ?σο το α?μα του ?γιο.≫

?ργα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Το Σαγαν?κι τη? Τρ?λα? , 1786. Το ?ργο αυτ? τελικ? αποδεικν?εται ?τι δεν ε?ναι του Ρ?γα σ?μφωνα με τι? πρ?σφατε? ?ρευνε? που δημοσιε?τηκαν και αναρτ?θηκαν στην ιστοσελ?δα http://karaberopoulos.gr/karaberopoulos/pdf/SAGANAKI.pdf Αρχειοθετ?θηκε 2022-03-08 στο Wayback Machine .
• Φυσικ?? Απ?νθισμα , Βι?ννη 1790, στην ψηφιακ? Βιβλιοθ?κη Ελληνομν?μων .
• Σχολε?ον των ντελικ?των Εραστ?ν , Βι?ννη 1790 . ^[22]
• Ο Στρατηγ?? Κεβενχ?λλερ ? Στρατιωτικ?ν Εγκ?λπιον.
• Επιπεδογραφ?α τη? Κωνσταντινουπ?λεω? , Βι?ννη, 1796, στην ψηφιακ? Βιβλιοθ?κη Ελληνομν?μων .
• Χαλκογραφ?α του Μεγ?λου Αλεξ?νδρου , Βι?ννη, 1797.
• Ν?α Χ?ρτα τη? Βλαχ?α? και μ?ρου? τη? Τρανσυλβαν?α? , Βι?ννη, 1797.
• Γενικ? Χ?ρτα τη? Μολδαβ?α? , Βι?ννη 1797.
• Οι χ?ρτε? Βλαχ?α? και Μολδαβ?α? του Ρ?γα επανεκδ?θηκαν με ευρετ?ρια και σχ?λια με επιμ?λεια του Δρ. Δημητρ?ου Καραμπερ?πουλου απ? την Επιστημονικ? Εταιρε?α Μελ?τη? Φερ?ν-Βελεστ?νου-Ρ?γα, Αθ?να 2005. Σε pdf στο http://www.karaberopoulos.gr/karaberopoulos/pdf/EYRETHRIO-BLAXIA-MOLDABIA.pdf
• Χ?ρτα τη? Ελλ?δο? , Βι?ννη 1797, στην ψηφιακ? Βιβλιοθ?κη Ελληνομν?μων .
• Ηθικ?? Τρ?που? Αρχειοθετ?θηκε 2023-06-18 στο Wayback Machine . , Βι?ννη 1797.
• Ν?ο? Αν?χαρσι? ^{[ νεκρ?? σ?νδεσμο? ]} , μετ?φραση του Voyage du jeune Anacharsis en Grece , του αββ? J. Barthelemy, τ?μο? τ?ταρτο?, μαζ? με τον Γε?ργιο Βεντ?τη, Βι?ννη 1797. Ο γιατρ?? Γε?ργιο? Σακελ?ριο?, μετ?φρασε και εξ?δωσε τον πρ?το τ?μο, Βι?ννη 1797.
• Ν?α Πολιτικ? Διο?κησι? των κατο?κων τη? Ρο?μελη?, τη? Μικρ?? ασ?α?, των Μεσογε?ων ν?σων και τη? Βλαχομπογδαν?α? , Βι?ννη 1797. Περιλ?μβανε τ?σσερα τμ?ματα:
  • Επαναστατικ? Προκ?ρυξι? Υπ?ρ των ν?μων και τη? πατρ?δο?
  • Τα Δ?καια του ανθρ?που σε 35 ?ρθρα
  • Το Σ?νταγμα τη? Ελληνικ?? Δημοκρατ?α? , σε 124 ?ρθρα
  • Θο?ριο? .
• ≪ Αγαθ?γγελο? ≫ ? ≪ Οπτασ?α του μακαρ?ου ιερομον?χου Αγαθαγγ?λου ≫, περ?που 1790. Δεν φ?ρει την υπογραφ? του Ρ?γα αλλ? πολλο? ερευνητ?? πιστε?ουν ?τι αυτ?? ε?ναι ο εκδ?τη?. ^[23]

Τα ολοκληρωμ?να ΑΠΑΝΤΑ του Ρ?γα επανεκδ?θηκαν για πρ?τη φορ? με ευρετ?ρια και σχ?λια επιμ. Δρ. Δημητρ?ου Καραμπερ?πουλου απ? την Επιστημονικ? Εταιρε?α Μελ?τη? Φερ?ν-Βελεστ?νου-Ρ?γα και σε ψηφιακ? δ?σκο (CD-ROM)το 2007.

Σημει?σει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

1. ↑ ?πω? αυτ? διαπιστ?νεται απ? το γεγον?? ?τι το ξακουστ? Βλαχοχ?ρι τη? Π?νδου, Περιβ?λι, δεν το αναγρ?φει στη Χ?ρτα του, αν κανε?? κοιτ?ξει τη Χ?ρτα του Ρ?γα. Αν κατ?γονταν απ? εκε?, αν οι γονε?? του ?ταν απ? εκε?, ? αν οι παππο?δε? του ?ταν απ? εκε? θα αν?γραφε στη Χ?ρτα του το Περιβ?λι. Ο Ρ?γα? δεν το αναγρ?φει δι?τι ο?τε καν το γν?ριζε. Το γεγον?? αυτ? πρ?πει να προσεχθε?, ?πω? το τον?ζει και ο μεγ?λο? ιστορικ?? του Ρ?γα, ο Βλ?χο? Λ?ανδρο? Βρανο?ση?.

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Προτειν?μενη βιβλιογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Ρ?γα? ^{[ νεκρ?? σ?νδεσμο? ]} http://www.dardanosnet.gr/book_details.php?id=1812 Αρχειοθετ?θηκε 2012-03-22 στο Wayback Machine .], (επιμ. Lia Brad Chisacof), Αν?κδοτα Κε?μενα , Πανεπιστημιακ?? Εκδ?σει? Κ?πρου & Εκδ?σει? Gutenberg, Αθ?να, 2012
• Αντ?νη? Χουρδ?κη?, Παιδαγωγ?α και Διαφωτισμ?? στο "Σχολε?ον των Ντελικ?των Εραστ?ν" του Ρ?γα Βελεστινλ? [1] Αρχειοθετ?θηκε 2014-04-08 στο Wayback Machine ., Εκδ?σει? Τυπωθ?τω, Αθ?να, 1999
• Σπυρ?δων Λ?μπρο? , Αποκαλ?ψει? περ? του μαρτυρ?ου του Ρ?γα , εκδ. Εστ?α, Αθ?ναι, 1892
• Αναστ?σιο? Γο?δα? , Β?οι παρ?λληλοι των επ? τη? αναγενν?σεω? τη? Ελλ?δο? διαπρεψ?ντων ανδρ?ν , Τ?μοι Β?και Γ?, Αθ?ναι, 1870
• Γε?ργιο? Θεοφ?λου, Βιογραφ?α Ρ?γα Φερα?ου , Αθ?ναι, 1896
• Κωνσταντ?νο? ?μαντο? , Αν?κδοτα ?γγραφα περ? Ρ?γα Βελεστινλ? , 1930. Φωτομηχαικ? επαν?κδοση με την προσθ?κη ευρετηρ?ου επιμ?λεια Δρ. Δημητρ?ου Καραμπερ?πουλου απ? την Επιστημονικ? Εταιρε?α Μελ?τη? Φερ?ν-Βελεστ?νου-Ρ?γα, Αθ?να 1997.
• Λ?ανδρο? Βρανο?ση? Ρ?γα? , εκδ. Βασικ? Βιβλιοθ?κη, Αθ?ναι, 1954
• Απ?στολο? Δασκαλ?κη? Μελ?ται περ? Ρ?γα Βελεστινλ? , Αθ?ναι, 1969
• Πολυχρ?νη? Ενεπεκ?δη? , Ρ?γα?-Υψηλ?ντη?-Καποδ?στρια?. ?ρευναι ει? τα αρχε?α τη? Αυστρ?α?, Γερμαν?α?, Ιταλ?α?, Γαλλ?α? και Ελλ?δα?, εκδ. Βιβλιοπωλε?ον τη? Εστ?α?, Αθ?να, 1965
• Γι?νη? Κορδ?το? , Ιστορ?α τη? Νεοελληνικ?? λογοτεχν?α?. Απ? το 1453 ω? το 1961, τ?μο? πρ?το?,εκδ.Επικαιρ?τητα, Αθ?να, 1983
• Χριστ?φορο? Περραιβ??, Σ?ντομο? βιογραφ?α του Ρ?γα Φερα?ου , εκδ. Μπ?υρον, Αθ?να, 1971
• Γι?ννη? Κορδ?το? , Ρ?γα? Φερα?ο? και Βαλκανικ? Ομοσπονδ?α , Αθ?να, 1974
• Κωνσταντ?νο? Δημαρ?? Ιστορ?α τη? Νεοελληνικ?? Ιστορ?α? , εκδ. ?καρο?, Αθ?ναι, 1975
• C.M. Woodhouse, Ρ?γα? Βελεστινλ??, ο πρωτομ?ρτυρα? τη? Ελληνικ?? Επαν?σταση? , Αθ?να, 1997
• Ντο?σαν Π?ντελιτ?, Η εκτ?λεση του Ρ?γα, μετ?φραση απ? τα Σερβοκροατικ? Πασχαλ?να Σπυρο?δη , εισαγωγικ? σημε?ωμα Ιω?ννη? Παπαδριαν??, επιμ?λεια Δημ. Καραμπερ?πουλο?, ?κδ. Επιστημονικ?? Εταιρε?α? Μελ?τη? Φερ?ν-Βελεστ?νου-Ρ?γα, Αθ?να, 2000
• Λ?ανδρο? Βρανο?ση? , Ρ?γα? Βελεστινλ?? , ?κδ. Επιστημονικ?? Εταιρε?α? Μελ?τη? Φερ?ν-Βελεστ?νου-Ρ?γα, Αθ?να, 1998
• Νικ?λαο? Πανταζ?πουλο?, Μελετ?ματα για τον Ρ?γα Βελεστινλ? , ?κδ. Επιστημονικ?? Εταιρε?α? Μελ?τη? Φερ?ν-Βελεστ?νου-Ρ?γα, Αθ?να, β?εκδ., 1998
• Δημ?τριο? Απ. Καραμπερ?πουλο?, ?νομα και καταγωγ? του Ρ?γα Βελεστινλ? , εκδ. Επιστημονικ?? Εταιρε?α? Μελ?τη? Φερ?ν-Βελεστ?νου-Ρ?γα, β? εκδ., Αθ?να, 2000
• Δημ?τριο? Απ. Καραμπερ?πουλο?, Η ≪Χ?ρτα τη? Ελλ?δο?≫ του Ρ?γα. Τα πρ?τυπ? τη? και ν?α στοιχε?α , ?κδ. Επιστημονικ?? Εταιρε?α? Μελ?τη? Φερ?ν-Βελεστ?νου-Ρ?γα, Αθ?να, 1998.
• Δημ?τριο? Απ. Καραμπερ?πουλο?, Ρ?γα? και Ορθ?δοξη π?στη , ?κδ. Επιστημονικ?? Εταιρε?α? Μελ?τη? Φερ?ν-Βελεστ?νου-Ρ?γα, Αθ?να, 2005.
• Δημ?τριο? Απ. Καραμπερ?πουλο?, Ο Ρ?γα? μεταφραστ?? των Ολυμπ?ων του Μεταστ?σιο , ?κδ. Επιστημονικ?? Εταιρε?α? Μελ?τη? Φερ?ν-Βελεστ?νου-Ρ?γα, Αθ?να, 2001.
• Δημ?τριο? Καραμπερ?πουλο?, Η ?δικη κρ?ση του Ιω. Φιλ?μονο? για τον επαναστ?τη Ρ?γα Βελεστινλ?, Αθ?να 2000.
• Δημ?τριο? Καραμπερ?πουλο?, ??Ο Θο?ριο? του Ρ?γα εμψυχωτ?? των ραγι?δων επαναστατ?ν??, ?κδ. Επιστημονικ?? Εταιρε?α? Μελ?τη? Φερ?ν-Βελεστ?νου-Ρ?γα, Αθ?να 2009.
• Δημ?τριο? Καραμπερ?πουλο?, ??Ηταν τελικ? ο Ρ?γα? εκδ?τη? του ??Αγαθ?γγελου??;, ?κδ. Επιστημονικ?? Εταιρε?α? Μελ?τη? Φερ?ν-Βελεστ?νου-Ρ?γα, Αθ?να 2009.
• Δημ?τριο? Καραμπερ?πουλο?, ??Η δημοκρατικ? ενοπο?ηση του Βαλκανικο? χ?ρου στο επαναστατικ? σχ?διο του Ρ?γα??, ?κδ.Επιστημονικ?? Εταιρε?α? Μελ?τη? Φερ?ν-Βελεστ?νου-Ρ?γα, Αθ?να 2009.
• Δημ?τριο? Καραμπερ?πουλο?, Το ??ρ?παλο του Ηρακλ?ου??? στου? χ?ρτε? του Ρ?γα. Ν?ε? ?ρευνε?, ?κδ. Επιστημονικ?? Εταιρε?α? Μελ?τη? Φερ?ν-Βελεστ?νου-Ρ?γα, Αθ?να 2010.
• Δημ?τριο? Καραμπερ?πουλο?, Η Γαλλικ? Encyclopedie ?να πρ?τυπο του ?ργου του Ρ?γα ??Φυσικ?? Απ?νθισμα??, Αθ?να 2000.
• Δημ?τριο? Καραμπερ?πουλο?,Το χαρτογραφικ? ?ργο του Ρ?γα Βελεστινλ? υπ? το φω? των ν?ων ερευν?ν, Αν?τυπο, Αθ?να 2010.
• Δημ?τριο? Καραμπερ?πουλκο?, Το Βελεστ?νο και η Θεσσαλ?α στο ?ργο του Ρ?γα Βελεστινλ?, Αθ?να 2010.
• Φ?λιππο? Ηλιο?, Η πατριαρχικ? καταδ?κη του Ρ?γα , Τα Ιστορικ?, τ?μο? 14, τ. 27, Δεκ?μβριο? 1997, σσ. 297-302
• ?ννα Ταμπ?κη , "Το μεταφραστικ? πολ?πτυχο του P?γα στο πλα?σιο του νεοελληνικο? Διαφωτισμο?", περ. Αντ?, "Αφι?ρωμα στον P?γα Βελεστινλ?", περ. B', τχ. 652, Παρασκευ? 16 Ιανουαρ?ου 1998, σσ. 39-43.
• ?ννα Ταμπ?κη , "Il polittico delle traduzioni di Rigas nell’ambito dell’Illuminismo neogreco", Rigas Fereos. La rivoluzione, la Grecia, i Balcani, a cura di Lucia Marcheselli Loukas, Trieste, Lint, 1999, σσ. 82-95.
• ?ννα Ταμπ?κη (επιμ.), N?ο? Αν?χαρσι?. Εισαγωγ? - Επιμ?λεια - Σχ?λια: ?ννα Ταμπ?κη, Αθ?να, Βουλ? των Ελλ?νων, σειρ? "P?γα Βελεστινλ? ?παντα τα Σωζ?μενα", τ?μο? Δ', 2000.
• Ο Ηθικ?? Τρ?που?. Εισαγωγ? [και Γλωσσ?ριο] : ?ννα Ταμπ?κη , Φιλολογικ? Επιμ?λεια: Ines Di Salvo, Αθ?να, Βουλ? των Ελλ?νων, σειρ? "P?γα Βελεστινλ? ?παντα τα Σωζ?μενα", τ?μο? Γ', 2000.
• ?ννα Ταμπ?κη , ≪Η Περι?γηση του N?ου Αναχ?ρσιδο?≫, στο ?νθετο E-Ιστορικ? ≪Γαλλικ? Επαν?σταση. Αυγ? τη? σ?γχρονη? εποχ??≫, εφ. Ελευθεροτυπ?α, τχ. τη? 12η? Ιουλ?ου 2001, σ. 42-49.
• ?ννα Ταμπ?κη , ≪Rhigas Velestinlis entre les Lumieres et le Romantisme≫, Actes du Colloque International ≪Rhigas Velestinlis (1757-1798) intellectuel et combattant de la Liberte≫ (Paris, Palais de l'UNESCO, 12-13 decembre 1998), Παρ?σι, UNESCO/ Editions Desmos, 2002, σσ. 41-49.
• ?λια Χατζηπαναγι?τη-Sangmeister, Το Σχολε?ον των ντελικ?των εραστ?ν και το ?ρωτο? Αποτελ?σματα: Ν?α στοιχε?α για τα στιχουργ?ματ? του? , Ο Ερανιστ?? ,τ. 23, 2001, σσ. 143-165.
• ?λια Χατζηπαναγι?τη-Sangmeister, Betrubnis beim Anblick von Fesseln. Zum 200. Todestag des Aufklarers und Revolutionars Rigas Velestinlis (1757-1798) , εκδ. Chronika, 6, 1998, σσ. 4-11 και σσ. 26-29
• ?λια Χατζηπαναγι?τη-Sangmeister, Ο Ρ?γα?, η Λ?νασσα, Ο Δικηγ?ρο? και ο Χωρικ?? , Ελληνικ? τ. 53, 2003, σσ. 71-91. [σχετικ? με τι? θεατρικ?? παραστ?σει? που παρακολο?θησε ο Ρ?γα? το 1790 στη Βι?ννη]
• ?λια Χατζηπαναγι?τη-Sangmeister, Ο συντ?κτη? τη? γερμανικ?? μετ?φραση? του Ν?α Πολιτικ? Διο?κησι?, Βιογραφικ? σημε?ωμα για τον Martin Spann , εκδ. Μικροφιλολογικ?, τ. 18, 2005, σσ. 13-18.
• ?λια Χατζηπαναγι?τη-Sangmeister, Η ελλην?θεμη αρθρογραφ?α του Franz Karl Alter στο περιοδικ? Allgemeiner Litterarischer Anzeiger (1796-1801) , εκδ. Κονδυλοφ?ρο? 4, 2005, σ. 275-330. (σημ. αναλυτικ?? αναφορ?? στα ?ρθρα του Alter για τη Χ?ρτα)
• ?λια Χατζηπαναγι?τη-Sangmeister, Ιω?ννη? Καρατζ?? ο Κ?πριο? και Αθαν?σιο? Ψαλ?δα?, ? ο ?ρωτα? και τα αποτελ?σματ? του στη νεοελληνικ? λογοτεχν?α του Διαφωτισμο? . εκδ. Επετηρ?δα Κ?ντρου Επιστημονικ?ν Ερευν?ν, τ. 31, Λευκωσ?α, 2005, σ. 249-284. (σημ. με πολλ?? αναφορ?? στο Σχολε?ον των Ντελικ?των Εραστ?ν)
• ?λια Χατζηπαναγι?τη-Sangmeister, Ο τεκτονισμ?? στην ελληνικ? κοινων?α και γραμματε?α του 18ου αι?να. Οι γερμαν?φωνε? μαρτυρ?ε?', εκδ.Περ?πλου?, Αθ?να, 2010. (σημ. με στοιχε?α σχετικ? με τη δρ?ση συντρ?φων του Ρ?γα στο πλα?σιο του μυστικο? εταιρισμο?)
• Ιστορ?α Εικονογραφημ?νη : Ρ?γα? Φερα?ο? (Αφι?ρωμα) , εκδ. Π?πυρο?, τ. 466, Αθ?να, Απρ?λιο? 2007
• Γε?ργιο? Κοντογι?ργη?, Η Ελληνικ? δημοκρατ?α του Ρ?γα Βελεστινλ? , εκδ. Παρουσ?α, 2008
• Γε?ργιο? Κοντογι?ργη?, Η Ελληνικ? δημοκρατ?α≫ του Ρ?γα Βελεστινλ? , εκδ. Παρουσ?α, Αθ?να, 2008
• Γι?ργο? Τ?λια?, Τη? ευρυχ?ρου ελλ?δο?: η Χ?ρτα του Ρ?γα και τα ?ρια του "ελληνισμο?" , Τα Ιστορικ?, τ?μ. 15, Τε?χη 28-29 (Ιο?νιο?-Δεκ?μβριο?), 1998, σσ. 3-30
• Γι?ννη? Κορδ?το? , Ο Ρ?γα? Φερα?ο? και η εποχ? του, Αθ?να, 1931
• Γε?ργιο? Λ?ιο?, Ο βαρ?νο? Λ?νγκεφελντ και ο Ρ?γα? Βελεστινλ?? , Επιθε?ρηση Τ?χνη? 6, ?το? Α? (Ιο?νιο? 1955), σ. 435-442.
• Γε?ργιο? Λ?ιο?, Οι αδελφο? Πο?λιου, ο Γε?ργιο? Θεοχ?ρη? και ?λλοι σ?ντροφοι του Ρ?γα , (Αν?κδοτα ?γγραφα απ? τα Αρχε?α τη? Βι?ννη?), Δελτ?ον τη? Ιστορικ?? κι Εθνολογικ?? Εταιρε?α? τη? Ελλ?δο? 12 (1957-1958), σσ. 202-270
• Γε?ργιο? Λ?ιο?, Οι χ?ρτε? του Ρ?γα , Δελτ?ον τη? Ιστορικ?? κι Εθνολογικ?? Εταιρε?α? τη? Ελλ?δο? 14, σσ. 231-312
• Λ?μπρο? Σπυρ?δων, Αιμ?λιο? Λεγκρ?ν , Αν?κδοτα ?γγραφα περ? Ρ?γα Βελεστινλ?, εξαχθ?ντα και δημοσιευθ?ντα υπ? Αιμ. Λεγρ?νδ μετ? μεταφρ?σεω? ελληνικ?? υπ? Σπυρ. Λ?μπρου , Δελτ?ον τη? Ιστορικ?? και Εθνολογικ?? Εταιρε?α? τη? Ελλ?δο? 3 (1889-1891), σσ. 586-774.
• Αιμ?λιο? Λεγκρ?ν , Αν?κδοτα ?ργα περ? Ρ?γα Βελεστινλ? , μετ?φρ. Σπ. Λ?μπρου, Αθ?να, 1891Φωτομηχανικ? επαν?κδση με την προσθ?κη ευρετηρ?ου, (επιμ. Δρ. Δημ. Καραμπερ?πουλο?), απ? την Επιστημονικ? Εταιρε?α Μελ?τη? Φερ?ν-Βελεστ?νου-Ρ?γα, Αθ?να 1996 και 2000.
• Δημ?τριο? Οικονομ?δη?, Ο Ρ?γα? Φερα?ο? εν Βλαχ?α , περ. Αθην?,τ/χ. 53, 1949, σσ. 130-146
• Αθαν?σιο? Καραθαν?ση?, Μ?α ελληνικ? μαρτυρ?α απ? τη Βι?ννη για τι? πρ?τε? συλλ?ψει? των συνεργατ?ν του Ρ?γα Βελεστινλ? , Μακεδονικ? 18,1978, σσ. 92-102.
• Em.Legrand, ≪Αν?κδοτα ?γγραφα περ? Ρ?γα Βελεστινλ?≫, Δελτ?ον τη? Ιστορικ?? κι Εθνολογικ?? Εταιρε?α? τη? Ελλ?δο?, τομ.Γ, σσ.585-774
• Κατσιαρδ?, ?λγα (1979). ≪Ο Ρ?γα? Φερα?ο?. Ν?α στοιχε?α απ? τα αρχε?α τη? Τεργ?στη?≫ . Μν?μων (Εταιρε?α Μελ?τη? Ν?ου Ελληνισμο?) 7 : 150?174. doi : 10.12681/mnimon.210 . http://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/mnimon/article/view/7914 .  
• Κρεμμυδ??, Βασ?λη? (1999). ≪Αρχειοθετημ?νο αντ?γραφο≫ . Μν?μων (Εταιρε?α Μελ?τη? Ν?ου Ελληνισμο?) 21 : 183?188. doi : 10.12681/mnimon.790 . Αρχειοθετ?θηκε απ? το πρωτ?τυπο στι? 2018-06-02 . https://web.archive.org/web/20180602212308/https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/mnimon/article/view/8484 . Ανακτ?θηκε στι? 2015-10-15 .  
• Παπακωνσταντ?νου, Κατερ?να (1999). ≪Η Βουδαπ?στη στα χρ?νια του Ρ?γα≫ . Μν?μων (Εταιρε?α Μελ?τη? Ν?ου Ελληνισμο?) 21 : 201?210. doi : 10.12681/mnimon.792 . http://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/mnimon/article/view/8486 .  
• Σειρην?δου, Β?σω (1999). ≪Κοσμοπολιτισμ??, μοναρχ?α και πολυεθνικ? πραγματικ?τητα, Η Βι?ννη των Ελλ?νων και του Ρ?γα≫ . Μν?μων (Εταιρε?α Μελ?τη? Ν?ου Ελληνισμο?) 21 : 189?200. doi : 10.12681/mnimon.791 . http://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/mnimon/article/view/8485 .  

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στη Βικιθ?κη υπ?ρχει υλικ? που ?χει σχ?ση με το θ?μα:    Συγγραφ?α?:Ρ?γα? Φερα?ο?

Στα Βικιφθ?γματα υπ?ρχει υλικ? σχετικ? με το λ?μμα:    Ρ?γα? Βελεστινλ??

• Ρ?γα? Φερα?ο?: ο αρχαιολ?γο?, στην εφημερ?δα ΤΑ ΝΕΑ
• Ρ?γα? Φερα?ο?: Διανοητικ? προετοιμασ?α και επαναστατικ? πρ?ξη
• Αφι?ρωμα στη Χ?ρτα του Ρ?γα στο διεθν?? διαδικτυακ? περιοδικ? e-Perimetron
• Αναφορ? στη Χ?ρτα του Ρ?γα απ? τη Δημοτικ? Χαρτοθ?κη Κοζ?νη?

Ψηφιακ? αρχε?ο ΕΡΤ

• Ρ?γα? Βελεστινλ?? (Αρχε?ο ντοκιμαντ?ρ τη? ΕΡΤ )

π   ?   σ   ?   ε Νεοελληνικ?? Διαφωτισμ?? Δημοσιε?σει? Γεωγραφ?α νεωτερικ? Ελληνικ? Νομαρχ?α Εφημερ?? Ερμ?? ο Λ?γιο? Χ?ρτα του Ρ?γα Καλλι?πη Ακαδημ?ε? Στην Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α : Αθωνι?δα Ακαδημ?α Ακαδημ?α Κυδωνι?ν Ευαγγελικ? Σχολ? Σμ?ρνη? Καπλ?νειο? Σχολ? Μαρο?τσιο? Σχολ? Ν?α Ακαδημ?α Μοσχοπ?λεω? Μεγ?λη του Γ?νου? Σχολ? Φιλολογικ? Γυμν?σιο Σμ?ρνη? Αναξαγ?ρειο? Σχολ? Στη διασπορ? : Φλαγγινιαν? φροντιστ?ριο Αυθεντικ? Ακαδημ?α Βουκουρεστ?ου Αυθεντικ? Ακαδημ?α Ιασ?ου Εκπρ?σωποι Μεθ?διο? Ανθρακ?τη? Νε?φυτο? Δο?κα? Θε?κλητο? Φαρμακ?δη? Ρ?γα? Βελεστινλ?? ?νθιμο? Γαζ?? Θε?φιλο? Κα?ρη? Δημ?τριο? Καταρτζ?? Θε?δωρο? Καβαλι?τη? Κωνσταντ?νο? Κο?μα? Γρηγ?ριο? Κωνσταντ?? Μην?? Μηνω?δη? Αδαμ?ντιο? Κορα?? Βενιαμ?ν Λ?σβιο? Ι?σηπο? Μοισι?δακα? Δανι?λ Φιλιππ?δη? Αθαν?σιο? Ψαλ?δα? Αθαν?σιο? Σταγειρ?τη? Νικηφ?ρο? Θεοτ?κη? Ευγ?νιο? Βο?λγαρη?