Ποταμοσφυριχτ??
Εν?λικο? ποταμοσφυριχτ?? στην αναπαραγωγικ? εποχ?
Κατ?σταση διατ?ρηση?
Ελαχ?στη? Ανησυχ?α? ( IUCN 3.1 ) [1]
Συστηματικ? ταξιν?μηση
Βασ?λειο : Ζ?α ( Animalia ) Συνομοταξ?α : Χορδωτ? ( Chordata ) Ομοταξ?α : Πτην? ( Aves ) Τ?ξη : Χαραδρι?μορφα ( Charadriiformes ) Οικογ?νεια : Χαραδρι?δε? ( Charadriidae ) Υποοικογ?νεια: Χαραδρι?νε? ( Charadriinae ) [2] Γ?νο? : Χαραδρι?? ( Charadrius ) (Linnaeus, 1758) Ε?δο? : C. dubius
Δι?νυμο
Charadrius dubius [i] Scopoli, 1786
Υποε?δη
Charadrius dubius curonicus Charadrius dubius dubius [ii] Charadrius dubius jerdoni

Ο Ποταμοσφυριχτ?? ε?ναι παρυδ?τιο πτην? τη? οικογενε?α? των Χαραδριιδ?ν , ?να απ? τα ε?δη χαραδρι?ν που απαντο?ν και στον ελλαδικ? χ?ρο. Η επιστημονικ? ονομασ?α του ε?δου? ε?ναι Charadrius dubius και περιλαμβ?νει 3 υποε?δη . ^[2]

Στην Ελλ?δα απαντ? το υποε?δο? Charadrius dubius curonicus (J. F. Gmelin, 1789). ^[2]

Ονοματολογ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η νεολατινικ? επιστημονικ? ονομασ?α του γ?νου? Charadrius προ?ρχεται απ? την ελληνικ? λ?ξη χαρ?δρα και θεωρε?ται ω? εκ το?του αντιδ?νεια : ΕΤΥΜΟΛ. χαραδρι?? < χαρ?δρα + επ?θημα, -ι?? , που απαντ? και σε ?λλε? ονομασ?ε? πτην?ν (πρβλ. αιγυπ-ι?? , ερωδ-ι?? ). ^[3] Η αναφορ? στο πτην? γ?νεται περισσ?τερο κατανοητ?, απ? την ετυμολογ?α τη? λ?ξη? χαρ?δρα : ΕΤΥΜΟΛ. χαρ?δρα < χ?ραδο? ≪π?τρα, χαλ?κι≫, που παραπ?μπει σε ?να απ? τα αγαπημ?να ενδιαιτ?ματα των χαραδρι?ν, τα πετρ?δη ? χαλικ?δη εδ?φη κοντ? στο νερ?. ^[3]

Για την ονομασ?α του ε?δου? dubius , δεν ?χει υπ?ρξει μ?χρι σ?μερα κ?ποια ικανοποιητικ? μετ?φραση που να ?γινε ευρ?ω? αποδεκτ?, πιθαν?? λ?γω των διαφορετικ?ν σημασι?ν τη? λατινικ?? λ?ξη?, μερικ?? απ? τι? οπο?ε? ε?ναι:

• αυτ?? που πηγαινο?ρχεται αν?μεσα σε δ?ο κατευθ?νσει?, που πελαγοδρομε?
• αυτ?? που διχ?ζεται, αμφιβ?λλει, διχογνωμε?, ο αναποφ?σιστο?, ο αμφ?βολο?
• (για καταστ?σει?) αυτ?? που ε?ναι επισφαλ??, επικ?νδυνο?, κρ?σιμο?
• (μετεωρολ.) μεταβλητ??, ασταθ?? ^[4]

Η ελληνικ? λα?κ? ονομασ?α του ε?δου?, ποταμοσφυριχτ??, σχετ?ζεται αφ’ εν?? με τα ποτ?μια ενδιαιτ?ματα του πτηνο?, αφ’ ετ?ρου με τη χαρακτηριστικ? σφυριχτ? φων? του.

Συστηματικ? Ταξινομικ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο ποταμοσφυριχτ?? περιγρ?φηκε για πρ?τη φορ? απ? τον Σκ?πολι , στη Λουσ?ν των Φιλιππ?νων το 1786, με την τωριν? επιστημονικ? του ονομασ?α. ^[5]

Γεωγραφικ? κατανομ? υποειδ?ν [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ανεξ?ρτητα απ? το υποε?δο?, ο ποταμοσφυριχτ?? αναπαρ?γεται σε ?λη την Παλαιαρκτικ? οικοζ?νη, με τα δυτικ? ?ρια στι? ακτ?? του Ατλαντικο? και τα ανατολικ? στι? ακτ?? του Ειρηνικο?, τα β?ρεια στη ΒΚ Σκανδιναβ?α και τη ΒΚ Σιβηρ?α και τα ν?τια στην Ινδικ? υπο?πειρο και τι? ΝΑ ακτ?? τη? Ν?α? Γουιν?α? και των νησι?ν του Αρχιπελ?γου? Β?σμαρκ .

Περιοχ?? αναπαραγωγ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στην Ευρ?πη αναπαρ?γεται σε ?λε? σχεδ?ν τι? χ?ρε?, πλην Ισλανδ?α? και Ιρλανδ?α?, με κ?ποιου? μ?νιμου?, επιδημητικο?? -?λο το ?το?- θ?λακε? στην Ν. Ιβηρικ? Χερσ?νησο και τι? Βαλεαρ?δε?.

Στην Αφρικ? αναπαρ?γεται στο ΒΔ τμ?μα τη? ηπε?ρου (Μαρ?κο, Αλγερ?α, Τυνησ?α), με αρκετο?? επιδημητικο?? θ?λακε? σ’ αυτ?? τι? χ?ρε?, αλλ? και στα Καν?ρια νησι?.

Στην Ασ?α, αναπαρ?γεται σε μια ευρ?τατη ζ?νη που ξεκιν?ει απ? τα παρ?λια τη? Μικρ?? Ασ?α? -με μ?νιμου? θ?λακε? στην περιοχ? του Βοσπ?ρου και των Δαρδανελλ?ων- και ανατολικ? προ? τη Μ?ση Ανατολ?, την Κ. Ασ?α, την Ινδικ? υπο?πειρο, την Κ?να, την Ινδοκ?να και τι? Φιλιππ?νε?, για να φθ?σει μ?χρι τι? β?ρειε? ακτ?? τη? Αυστραλ?α?, στη Ν?α Γουιν?α και στα νησι? του Ειρηνικο?, στο Αρχιπ?λαγο? Β?σμαρκ. Προ? βορρ?ν η ασιατικ? ζ?νη αναπαραγωγ?? φθ?νει στην Κ. Σιβηρ?α και στην Ιαπων?α. Κατ’ ουσ?αν, μ?νον το Κ. Ιρ?ν και οι περιοχ?? β?ρεια των Ιμαλα?ων μ?χρι τη Ν. Μογγολ?α δεν συμπεριλαμβ?νονται στην ευρε?α αυτ? ζ?νη.

Περιοχ?? διαχε?μαση? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Οι κατ? τ?που? αναπαραγωγικο? πληθυσμο? διαχειμ?ζουν στι? ν?τιε? περιοχ?? τη? επικρατε?α? του?, αν?λογα με το γεωγραφικ? μ?κο? και το αντ?στοιχο υποε?δο? . Οι μεγ?λε? περιοχ?? διαχε?μαση? ε?ναι κυρ?ω? στην Κ. Αφρικ?, σε ?λη τη ζ?νη εκατ?ρωθεν του ισημερινο? και ?χι πολ? μακρι? απ? αυτ?ν, μ?χρι το Α. Ζα?ρ και την Τανζαν?α]]. Επ?ση?, σε θ?λακε? στη ΒΑ Αφρικ? και στην Αραβικ? Χερσ?νησο. ?λλε?, μεγ?λε? περιοχ?? διαχε?μαση?, βρ?σκονται στην Ινδονησ?α και στη ΝΑ Κ?να.

Αρ.	Υποε?δο?	Περιοχ?? αναπαραγωγ?? (επιδημητικ? ?/και καλοκαιριν?? επισκ?πτη?)	Περιοχ?? μετακ?νηση? ?/και διαχε?μαση?	Σημει?σει?
1	Charadrius dubius curonicus	Ευρ?πη , Β Αφρικ? , Ασ?α (εκτ?? απ? ΝΚ και ΝΑ)	Αφρικ? (απ? τη Σενεγ?λη μ?χρι τη Σομαλ?α , β?ρεια μ?χρι το Μ?λι τη λ?μνη Τσαντ , την περιοχ? του Χαρτο?μ στο Σουδ?ν , Περσικ?? κ?λπο? , Σαουδικ? Αραβ?α και Ν Ασ?α μ?χρι την Ινδονησ?α και τι? Φιλιππ?νε?	Αποκλειστικ? μεταναστευτικ? ε?δο?, εκτ?? απ? κ?ποιου? μικρο?? επιδημητικο?? πληθυσμο?? στη ΒΔ Αφρικ? και στη Μ?ση Ανατολ? . Οι ανατολικο? ασιατικο? πληθυσμο? αναμιγν?ονται με το 3 κατ? τη μεταν?στευση
2	Charadrius dubius dubius	Φιλιππ?νε? , ανατολικ? προ? Ν?α Γουιν?α και το Αρχιπ?λαγο? του Β?σμαρκ	ΝΑ Ασ?α ανατολικ? προ? Αυστραλασ?α	Καθιστικο? ω? επ? το πλε?στον πληθυσμο? με τοπικ?? μετακιν?σει?
3	Charadrius dubius jerdoni	Ινδ?α , ανατολικ? προ? Ν Κ?να και Ινδοκ?να	Καθιστικο? ω? επ? το πλε?στον πληθυσμο? με τοπικ?? μετακιν?σει?. Υπ?ρχει αν?μιξη με του? ασιατικο?? πληθυσμο?? του 1 κατ? τη μεταν?στευση

Πηγ??: ^{[2] [5] [6] [7] [8]}

(σημ. με ?ντονα γρ?μματα το υποε?δο? που απαντ?ται στον ελλαδικ? χ?ρο)

Μεταναστευτικ?? οδο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο ποταμοσφυριχτ?? ε?ναι τ?σο μεταναστευτικ? ?σο και επιδημητικ? ε?δο?, αν?λογα με το υποε?δο?. ?τσι, οι ευρωπα?κο? πληθυσμο? του υποε?δου? C. d. curonicus ?ρχονται τα καλοκα?ρια για να αναπαραχθο?ν στο μεγαλ?τερο μ?ρο? τη? ηπε?ρου, εν? διαχειμ?ζουν στην Αφρικ? και τη Ν. Ασ?α. Αντ?θετα, οι πληθυσμο? των δ?ο ?λλων υποειδ?ν παραμ?νουν μ?νιμα στι? επικρ?τει?? του? και μετακινο?νται μ?νον τοπικ? (βλ. Π?νακα).

Συγκεκριμ?να, οι πληθυσμο? τη? Ευρ?πη? και τη? Β. Αφρικ?? διασχ?ζουν την ?ρημο τη? Σαχ?ρα? αν?μεσα στα τ?λη Ιουλ?ου και στι? αρχ?? Σεπτεμβρ?ου (αφ?νοντα? τα εδ?φη αναπαραγωγ?? απ? τον Ιο?νιο ?ω? τα μ?σα Ιουλ?ου) για να φθ?σουν στην τροπικ? Αφρικ?, απ? τα τ?λη Αυγο?στου και μετ? (del Hoyo et al. 1996). Η επιστροφ? των πληθυσμ?ν στου? τ?που? αναπαραγωγ??, αρχ?ζει απ? τα τ?λη Φεβρουαρ?ου, με κ?ποια σμ?νη να καταφθ?νουν στο Ηνωμ?νο βασ?λειο τη 2η εβδομ?δα του Μαρτ?ου. Η κυρ?ω? επ?νοδο? των περισσοτ?ρων ατ?μων, ?μω?, πραγματοποιε?ται τον Απρ?λιο μ?χρι τι? αρχ?? Μα?ου, ? λ?γο αργ?τερα στη Β Ρωσ?α.

Στη Δ. Ευρ?πη, τα φθινοπωριν? περ?σματα πραγματοποιο?νται μ?σω ≪διαδρ?μου≫ μεταξ? Πορτογαλ?α? και Ιταλ?α?, οπ?τε αποφε?γεται ο Ατλαντικ?? Ωκεαν??. Μερικ? μ?νον ?τομα μεταναστε?ουν ακολουθ?ντα? την οδ? π?νω απ? τη Γαλλ?α και φθ?νουν στη Μεσ?γειο μεταξ? Α, Ισπαν?α? και Ιταλ?α?, με τελικ? προορισμ? το Μαχρ?μπ. Οι Φιννοσκανδιναβικο? πληθυσμο? ακολουθο?ν ΝΑ κατε?θυνση μ?σω Ρωσ?α? προ? τον Ε?ξεινο Π?ντο και τη Μ?ση Ανατολ? και, διαχειμ?ζουν στι? υποτροπικ?? περιοχ?? τη? Σαχ?ρα? ? στην Ινδ?α, εν? επιστρ?φουν απ? μια πιο ευθε?α οδ?. ^[9]

Οι αναπαραγωγικο? πληθυσμο? τη? Σιβηρ?α? και ?λλων ασιατικ?ν περιοχ?ν μεταναστε?ουν στη ΝΑ. Ασ?α και την Ινδ?α (κατ? την επιστροφ? περνο?ν απ? την Ιαπων?α) (del Hoyo et al. 1996). Κ?ποιοι πληθυσμο? στη ΝΑ Ασ?α, την Ινδ?α, τη Ν?α Γουιν?α και τι? Φιλιππ?νε? δεν μεταναστε?ουν, αλλ? ε?ναι επιδημητικο? ? μετακινο?νται τοπικ? αν?λογα με τη στ?θμη των υδ?των (del Hoyo et al. 1996).

Τα ταξ?δια πραγματοποιο?νται κυρ?ω? κατ? τη δι?ρκεια τη? ν?κτα? και περιλαμβ?νουν πολλ?? στ?σει? αλλ?, πολλ? διανυ?μενα χιλι?μετρα καθημεριν?. Μετρ?σει? που πραγματοποι?θηκαν με τη χρ?ση γεωεντοπιστ?ν (geolocators), ?δειξαν μ?ση διανυ?μενη απ?σταση 189 και 209 χιλι?μετρα την ημ?ρα, για την φθινοπωριν? και την εαριν? μεταν?στευση, αντ?στοιχα. ^[9]

Τυχα?οι, περιπλαν?μενοι επισκ?πτε? ?χουν αναφερθε? μεταξ? ?λλων απ? την Ιρλανδ?α , τι? Σε?χ?λλε? , τη Ρου?ντα και τη Ζ?μπια , την Αυστραλ?α και τι? ΗΠΑ. ^{[1] [6] [8]}

Στην Ελλ?δα , ο ποταμοσφυριχτ?? απαντ? ω? καλοκαιριν? αναπαραγ?μενο πτην?, αλλ? και ω? διαβατικ?? επισκ?πτη? κατ? τι? δ?ο μεταναστε?σει?. ^[10]

Βι?τοπο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Περ?οδο? αναπαραγωγ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Κατ? την αναπαραγωγικ? περ?οδο το ε?δο? δε?χνει μια προτ?μηση στι? γυμν?? ? με αραι? βλ?στηση αμμ?δει? και βοτσαλωτ?? ακτ??, σε ρηχ?? κοιλ?τητε? με γλυκ? νερ?, λ?μνε? ? ποταμο?? αργ?? ρο?? (Johnsgard 1981, Cramp & Simmons 1983, del Hoyo et al. 1996, Grimmett et al. 1998). Επ?ση? συμπεριλαμβ?νονται οι ποταμονησ?δε?, οι ξερ?? ? πετρ?δει? κο?τε? των ποταμ?ν, η ?μμο?, τα πλατ?ματα με β?τσαλα ? λ?σπη (Johnsgard 1981, del Hoyo et al. 1996), τα ξηρ? wadis -≪χε?μαρροι περιστασιακ?? υδρορρο??≫- στη Μ?ση Ανατολ? και τα κοιλ?ματα μεταξ? των θιν?ν (Cramp & Simmons 1983). Μπορε? επ?ση? να χρησιμοποι?σει προσωριν? τεχνητ? ενδιαιτ?ματα, ?πω? λατομε?α παρασκευ?? χαλικι?ν (Ratcliffe 1974, Cramp & Simmons 1983, del Hoyo et al. 1996), αποχετευτικ? ?ργα, εγκαταλελειμμ?νε? βιομηχανικ?? εκτ?σει? (Cramp & Simmons 1983, del Hoyo et al. 1996), αλλ? και σκουπιδ?τοπου? (Cramp & Simmons 1983, Hayman et al. 1986). Επ?ση?, μπορε? να συχν?ζει σε ανοικτ? καλλιεργ?σιμη γη με αργιλ?δε? ?δαφο? σε εξαιρετικ?? περιπτ?σει? (Johnsgard, 1981), ?πω? λ.χ. οι επιδημητικο? πληθυσμο? στην Ινδ?α σε υγρ? λιβ?δια και ορυζ?νε?) (Grimmett et al. 1998).

Γενικ?, το ε?δο? προτιμ? πεδιν? ενδιαιτ?ματα και, σπ?νια βρ?σκεται π?νω απ? τα 800 μ?τρα στην Ευρ?πη (Cramp & Simmons 1983, del Hoyo et al. 1996), αλλ? εκε? ?που οι ?χθε? και οι ξερ?? κο?τε? ποταμ?ν ? οι ποταμονησ?δε? προσφ?ρουν κατ?λληλο βι?τοπο, ανεβα?νει περαιτ?ρω προ? τα αν?ντη, φθ?νοντα? μ?χρι τα 2000 μ?τρα στο Αφγανιστ?ν, π.χ. στα βουν? του Κασμ?ρ, ?που εμφαν?ζεται κατ? μ?κο? των βοτσαλωτ?ν οχθ?ν των ορμητικ? ορειν?ν χειμ?ρρων (Johnsgard 1981), ? και ακ?μη υψηλ?τερα στην ανατολικ? Παλαιαρκτικ? (Cramp & Simmons 1983) (στο Νεπ?λ απαντ? φυσιολογικ? κ?τω απ? τα 1500 μ?τρα, αλλ? ?χει βρεθε? και στα 2745 μ?τρα ^[11] ). Το ε?δο? αποφε?γει γενικ? το τραχ? ? ≪σπασμ?νο≫ ?δαφο?, τα δ?ση, τι? καλλιεργημ?νε? εκτ?σει? και τα βοσκοτ?πια, την υψηλ? και πυκν? βλ?στηση, συμπεριλαμβανομ?νων των παρυφ?ν των εσωτερικ?ν υδ?των που ?χουν πυκν? φυτικ? κ?λυψη (Cramp & Simmons 1983). Τ?λο?, πολ? σπ?νια βρ?σκεται στι? θαλ?σσιε? ακτ??, αν και μπορε? να επισκεφθε? κατ? καιρο?? ηπειρωτικο?? νερ?λακκου? αλμυρο? νερο? ? αλμυρ? πλατ?ματα, παλιρροιακ?? περιοχ?? στην παραλ?α, ελ?δει? περιοχ??, η παλιρροιακο?? κολπ?σκου?, υφ?λμυρε? εκβολ?? ποταμ?ν και λιμνοθ?λασσε? (λ.χ. στην Ινδ?α) (Cramp & Simmons 1983, del Hoyo et al. 1996, Grimmett et al. 1998).

Μη αναπαραγωγικ? περ?οδο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στι? αφρικανικ?? περιοχ?? διαχε?μασ?? του, ο ποταμοσφυριχτ?? συχν?ζει σε εκτεταμ?νε? αμμ?δει? και λασπ?δει? ?χθε? ποταμ?ν και λιμν?ν (Johnsgard 1981), σε εναπομε?ναντε? λ?κκου? απ? τα νερ? των πλημμυρ?ν, σε περιοχ?? με χαμηλ? γρασ?δι στεγνο? εδ?φου? γ?ρω απ? χωρι? ? κοντ? σε νερ?, αεροδρ?μια και βοσκ?τοπου? (Urban et al. 1986, Hockey et al. 2005). Απαντ? λιγ?τερο συχν? στι? παρ?κτιε? περιοχ??, ?πω? αλυκ??, εκβολ?? ποταμ?ν, ρυ?κια ? λ?κκου? με βρ?χινο νερ? σε ξηρ? και αλμυρ? πλατ?ματα που συνορε?ουν με μανγκρ?βια δ?ση (Urban et al. 1986). Προτιμ? επ?ση? πεδιν? ενδιαιτ?ματα κατ? τη δι?ρκεια του χειμ?να και, σπ?νια απαντ?ται π?νω απ? τα 800 μ?τρα (Hockey et al. 2005).

Στην Ελλ?δα, ο ποταμοσφυριχτ?? απαντ? σε πεδι?δε?, παραλ?μνιε? και παραθαλ?σσιε? περιοχ??, λιμνοθ?λασσε? και τεν?γη. ^[10]

Μορφολογ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο ποταμοσφυριχτ?? ε?ναι ο μικρ?τερο? ευρωπα?κ?? χαραδρι?? του γ?νου? του. ?χει πολ? χαρακτηριστικο?? χρωματισμο??, ιδια?τερα στην περιοχ? του κεφαλιο?, αλλ? παρουσι?ζει κ?ποια ποικιλομορφ?α μεταξ? των εποχ?ν, ωστ?σο ?χι αρκετ? για να μπορο?ν να οριοθετηθο?ν δ?ο ξεχωριστ? πτερ?ματα. Επ?ση?, τα θηλυκ? μπορε? να διαφ?ρουν απ? τα αρσενικ? σε κ?ποιε? λεπτομ?ρειε?, αλλ? δεν δικαιολογε?ται φυλετικ?? διμορφισμ?? . Ε?ναι δ?σκολο να διαχωριστο?ν τα φ?λα μεταξ? του? ?ταν υπ?ρχει μ?νο το αρσενικ? ? το θηλυκ?, αλλ? παρουσ?α και των δ?ο, τ?τε μπορε? κ?ποιο? παρατηρητ?? να πει ποιο ε?ναι ποιο. Η μορφ? και οι χρωματισμο? του πτερ?ματο? μπορε? να κλιμακ?νονται σταδιακ?, απ? το στ?διο του νεαρο? ατ?μου (juvenile), προ? την αλλαγ? (moult) του πρ?του ?του?, του δε?τερου ?του? και του ενηλ?κου (adult), κ?νοντα? αρκετ? δ?σκολη την αναγν?ριση του πτηνο? στα ενδι?μεσα στ?δια.

Το κεφ?λι του ποταμοσφυριχτ? ε?ναι το πιο διακριτ? σημε?ο του σ?ματ?? του. Το στ?μμα ?χει σταχτ?-καφ? χρ?μα τη? ≪?μμου≫ και ο λαιμ?? περιβ?λλεται απ? μ?α λευκ? κυκλικ? λωρ?δα, εν ε?δει ≪κολλ?ρου≫. Οι οφθαλμο? ε?ναι μα?ροι και περιβ?λλονται απ? χαρακτηριστικ? κ?τρινο δακτ?λιο, ?να απ? τα κυρι?τερα διαγνωστικ? στοιχε?α του πτηνο?. Η περιοχ? γ?ρω απ? τον οφθαλμικ? δακτ?λιο ε?ναι μα?ρη και ?ρχεται να σχηματ?σει ?να ε?δο? ≪μ?σκα?≫ στο πρ?σωπο. Π?νω απ? αυτ? τη μα?ρη ≪μ?σκα≫ υπ?ρχει λευκ? λωρ?δα που τη διαχωρ?ζει απ? την καφετ? κορυφ? του κεφαλιο?. Το στ?θο? ε?ναι λευκ?, αλλ? στο π?νω μ?ρο? του προ? το λαιμ? υπ?ρχει πλατι? μελαν? περιοχ?, η οπο?α στενε?ει προ? την περιοχ? των ?μων και, εκτε?νεται περιφερικ? μ?χρι τον τρ?χηλο. Η κ?τω επιφ?νεια του σ?ματο? και των πτερ?γων ε?ναι εξ ολοκλ?ρου λευκ?. Οι ρ?χε? ?λων των πρωτευ?ντων ερετικ?ν φτερ?ν, πλην του πρ?του, ε?ναι σκοτειν?χρωμε? χωρ?? λευκ?, που ?χει ω? αποτ?λεσμα να μη φα?νεται κ?ποια λευκ? ≪μπ?ρα≫ στι? πτ?ρυγε?, κατ? την πτ?ση.

Η ρ?χη, οι πτ?ρυγε?, το ουροπ?γιο και η ουρ? ?χουν το χρ?μα τη? κορυφ?? του κεφαλιο?, ε?ναι δηλαδ? σταχτ?-καφ?, αλλ? υπ?ρχουν λευκ?? περιοχ??, ιδια?τερα στο ουροπ?γιο και τα ακρα?α πηδαλι?δη φτερ?. Οι ταρσο? και τα π?δια ε?ναι σαρκ?χρωμα, τα ν?χια μα?ρα, εν? το ρ?μφο? ε?ναι μικρ? και σταχτ?μαυρο και, φ?ρει στη β?ση του σαρκ?χρωμη περιοχ?.

Την ?νοιξη, το θηλυκ? ?χει περισσ?τερο καφ? στο στ?θο? και στη μα?ρη περιοχ? του κεφαλιο?, απ’ ?, τι το αρσενικ?, αλλ? αυτ? το στοιχε?ο δεν υπ?ρχει σε ?λα τα ?τομα και ε?ναι δ?σκολο να φανε? απ? απ?σταση. Επ?ση?, σε ?λε? τι? εποχ??, ο κ?τρινο? οφθαλμικ?? δακτ?λιο? δεν ε?ναι τ?σο ?ντονο? ?σο στο αρσενικ?.

Τα νεαρ? ?τομα δεν ?χουν καθ?λου μα?ρο στο κεφ?λι, εν? το ≪κολλ?ρο≫ στο λαιμ? ε?ναι καφετ? και ανολοκλ?ρωτο. Η π?νω επιφ?νεια του σ?ματο? ε?ναι αμμ?χρωμη και τα καλυπτ?ρια των πτερ?γων του? ?χουν ανοικτ?χρωμα ?κρα, εν? τα κεντρικ? πηδαλι?δη ?χουν μπεζ ?κρα. Ο οφθαλμικ?? δακτ?λιο? ?χει πιο αχν?, ανοικτοκ?τρινο χρ?μα.

(Πηγ??: ^{[6] [10] [12] [13] [14] [15] [16] [17]} )

Βιομετρικ? στοιχε?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Μ?κο? σ?ματο?: 15 ?ω? 17 (-18) εκατοστ?
• ?νοιγμα πτερ?γων: 34-45 εκατοστ?
• Μ?κο? εκ?στη? πτ?ρυγα?: Αρσενικ? 11,3-12,7 εκατοστ? (στο Ηνωμ?νο Βασ?λειο και σε δε?γμα 23 ατ?μων) Θηλυκ? 11,2-12,5 εκατοστ? (στο Ηνωμ?νο Βασ?λειο και σε δε?γμα 32 ατ?μων) ^[18]
• Β?ρο?: Αρσενικ? 33,6-42 γραμμ?ρια (στο Ηνωμ?νο Βασ?λειο και σε δε?γμα 21 ατ?μων) Θηλυκ? 30-45 γραμμ?ρια (στο Ηνωμ?νο Βασ?λειο και σε δε?γμα 31 ατ?μων) ^[18]

Τροφ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο ποταμοσφυριχτ?? ε?ναι, σχεδ?ν αποκλειστικ?, σαρκοβ?ρο πτην?, με τη διατροφ? του να αποτελε?ται κυρ?ω? απ? ?ντομα ?πω? σκαθ?ρια, μ?γε? (κυρ?ω? προν?μφε? και ν?μφε?), μυρμ?γκια, κοριο??, προν?μφε? απ? λιβελο?λε?, γρ?λου? και προν?μφε? λεπιδοπτ?ρων, καθ?? και αρ?χνε?, γαρ?δε? του γλυκο? νερο? και ?λλα μικρ? καρκινοειδ?, μ?δια, σκ?ληκε? και σαλιγκ?ρια (Johnsgard 1981, Cramp & Simmons 1983, Urban et al. 1986, del Hoyo et al. 1996). Φυτικ? υλικ? ?πω? σπ?ρματα αγρωστωδ?ν, βο?ρλα και δι?φορε? π?ε? Polygonum sp . και Compositae τρ?γονται σπ?νια και, ε?ναι πιθαν? να προσλαμβ?νονται παρεμπιπτ?ντω?, μαζ? με το ζωικ? υλικ? (Cramp & Simmons 1983).

Τα θηρ?ματα συλλ?γονται απ? την επιφ?νεια του εδ?φου? ? λ?γο κ?τω απ? αυτ?ν σε πολ? μικρ? β?θο? και, σχεδ?ν π?ντοτε το ?δαφο? ε?ναι ε?τε υγρ?, ε?τε νοτισμ?νο. ^[6]

Πτ?ση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Κατ? την πτ?ση, οι ποταμοσφυριχτ?? δεν εμφαν?ζουν κ?ποια λευκ? ≪μπ?ρα≫ στι? πτ?ρυγε?, ? ε?ν υπ?ρχει, ε?ναι πολ? δυσδι?κριτη. ^{[13] [19]}

Φων? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Δε?γματα φων?? (εξωτερικ?? σ?νδεσμο?)

Ηθολογ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο ποταμοσφυριχτ?? ε?ναι κυρ?ω? μοναχικ? πτην? σε ?λη τη μη αναπαραγωγικ? περ?οδο, εν? και κατ? τη μεταν?στευση, σχηματ?ζει ζευγ?ρια ^[20] ? μικρ? σμ?νη που συν?θω? δεν υπερβα?νουν τα 10 ?τομα (Cramp & Simmons 1983, Hayman et al. 1986, del Hoyo et al. 1996). Π?ντω? κατ? την δι?ρκεια του φθινοπ?ρου ?χουν παρατηρηθε? μ?χρι και 50 ?τομα να συναθρο?ζονται σε συγκεκριμ?να σημε?α. ^[6] Οι δι?φορε? σχηματιζ?μενε? χαλαρ?? ομ?δε? βρ?σκονται σε απ?σταση 7-200 μ?τρων μεταξ? του? (del Hoyo et al. 1996).

Η κ?νησ? του ε?ναι η τυπικ? εν?? χαραδριο? του γ?νου? του, τρ?χει δηλαδ? πολ? γρ?γορα με μικρ? β?ματα, σταματ?ει απ?τομα για να τραφε? και, εν?οτε κουν?ει το κεφ?λι του ( bobbing ) ? στ?κεται στο ?να π?δι. ^{[19] [21]}

Αναπαραγωγ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Οι ποταμοσφυριχτ?? αποκτο?ν σεξουαλικ? ωριμ?τητα, ?δη απ? το 1ο ?το? τη? ζω?? του?, αλλ? συν?θω? αναπαρ?γονται μετ? το 2ο. ^[6] Στι? περιοχ?? ?που αναπαρ?γονται (βλ. Βι?τοπο?), φωλι?ζουν σε χαλαρ? ? ξερ? ?μμο, ? σε μικρ? βραχ?κια που περιβ?λλονται απ? ?μμο ? λασπ?δε? ?δαφο? (Johnsgard 1981, Urban et al. 1986), κ?ποιε? φορ?? αν?μεσα σε δι?σπαρτη βλ?στηση (del Hoyo et al. 1996, Grimmett et al. 1998) π?ντοτε σε γειτν?αση με το νερ? και, συχν? σε μικρ?? νησ?δε? ? σε παρακε?μενη αγροτικ? γη (Hayman et al. 1986).

Τα αρσενικ? καταφθ?νουν στα εδ?φη αναπαραγωγ?? πρ?τα, 1-3 εβδομ?δε? νωρ?τερα απ? τα θηλυκ?, εν? λ?γα μ?νον ?τομα ?χουν ?δη σχηματ?σει ζευγ?ρια. Οι ετα?ροι υπερασπ?ζονται ?ντονα τον ζωτικ? του? χ?ρο, μ?χρι και σε 30 μ?τρα απ?σταση απ? τα γειτονικ? ζευγ?ρια. Ε?ναι συν?θω? πολ? θορυβ?δει? κατ? το φ?λιασμα, αλλ? μετ? την ωοτοκ?α ησυχ?ζουν και π?λι. ^[6] Τη? σ?ζευξη?, προηγε?ται χαρακτηριστικ? τελετουργικ? ερωτοτροπ?α?, με το θηλυκ? να προσεγγ?ζει τη θ?ση τη? φωλι?? και το αρσενικ? να στρ?βει το σ?μα του με την ουρ? ανυψωμ?νη και ανοιγμ?νη. Κατ?πιν, το θηλυκ? μπα?νει στη φωλι? περν?ντα? κ?τω απ? την ουρ? του αρσενικο?. Μετ? τη σ?ζευξη το ζευγ?ρι χωρ?ζεται πρ?σκαιρα με μ?α χαρακτηριστικ? μικρ? αερολ?σθηση ( gliding ). ^[22]

Η αναπαραγωγικ? περ?οδο? ε?ναι απ? τον Απρ?λιο μ?χρι τον Ιο?λιο, αν?λογα με το γεωγραφικ? πλ?το? , αλλ? στι? περιοχ?? τη? Β. Αφρικ??, μπορε? να ξεκιν?σει ?δη απ? τον Μ?ρτιο (del Hoyo et al. 1996). Στι? ν?τιε? επικρ?τειε? υπ?ρχει διπλ? ωοτοκ?α, εν? στι? β?ρειε? μ?νο μ?α (1). ^[23]

Η φωλι? ε?ναι μια απλ? κοιλ?τητα στο ?δαφο? και επιστρ?νεται με λιγοστ? φυτικ? υλικ? ? μικρ?? π?τρε?, αλλ? μπορε? και τ?ποτε απ? αυτ?. Κατ? τη δι?ρκεια τη? ερωτοτροπ?α?, το αρσενικ? δημιουργε? με το σ?μα του δι?φορα ρηχ? ≪καν?λια≫, απ? τα οπο?α το θηλυκ? στη συν?χεια επιλ?γει κ?ποιο ω? φωλι?. Παρ?λο που η φωλι? ε?ναι σχετικ? εκτεθειμ?νη, ε?ναι δ?κολο να εντοπιστε? η θ?ση τη?. ^[24]

Η γ?ννα αποτελε?ται απ? 4, σπαν?ω? 3 και σπανι?τατα 5 αβγ?, διαστ?σεων 29,8×22,1 χιλιοστ?ν και β?ρου? 6,6 γραμμαρ?ων. ^{[18] [23]} Εναποτ?θενται μ?ρα παρ? μ?ρα και, η επ?αση αρχ?ζει μετ? την εναπ?θεση του τελευτα?ου ? του πρ?τελευτα?ου αβγο?, πραγματοποιε?ται και απ? τα δ?ο φ?λα και, διαρκε? 24-26 ημ?ρε?.

• Σε περ?πτωση κινδ?νου, οι γονε?? προσπαθο?ν να παραπλαν?σουν τον εχθρ? προσποιο?μενα ?τι ?χουν ≪πληγωμ?νη φτερο?γα≫, προσελκ?οντ?? τον προ? το μ?ρο? του? και, τον απομακρ?νουν σταδιακ? απ? τη φωλι?. ^[25]

Οι νεοσσο? ε?ναι φωλε?φυγοι , μπορο?ν δηλαδ? να εγκαταλε?ψουν τη φωλι? αμ?σω? μ?λι? στεγν?σει το υποτυπ?δε? πτ?ρωμ? του?. Δεν φα?νεται, μ?λιστα, να δ?χονται τροφ? κατ? το πρ?το 24ωρο, εν? στον παραμικρ? κ?νδυνο ?χουν την τ?ση να ακινητοποιο?νται στο ?δαφο?, συμπεριφορ? που υιοθετε?ται και στην εν?λικη ζω? του?. ^[26] Επιτηρο?νται και απ? του? δ?ο γονε??, αποκτο?ν το πρ?το κανονικ? πτ?ρωμα στι? 25-27 ημ?ρε?, ^[22] ανεξαρτητοποιο?νται δε στι? 21-24 ημ?ρε?, περ?που.

Στην Ελλ?δα, ο ποταμοσφυριχτ?? ?ρχεται την ?νοιξη για να αναπαραχθε? (Απρ?λιο με Οκτ?βριο), κυρ?ω? στη β?ρεια και κεντρικ? χ?ρα, αλλ? απαντ? και ω? διαβατικ? σε ?λη την επικρ?τεια. ^{[10] [27]}

Απειλ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το ε?δο? απειλε?ται κυρ?ω? απ? την υποβ?θμιση και την απ?λεια των προτιμωμ?νων ενδιαιτημ?των του (del Hoyo et al. 1996, Barter 2002). Πολλ?? απ? τι? θ?σει? αναπαραγωγ?? του ε?δου?, ?χουν επ?ση? διαταραχθε? απ? τι? ανθρ?πινε? δραστηρι?τητε? αναψυχ?? (del Hoyo et al. 1996). Η αυξημ?νη ρ?θμιση των πλημμυρ?ν και, η ρ?πανση απ? πετρ?λαιο και π?σσα στι? ακτ?? τη? Μεσογε?ου και του Ιορδ?νη ποταμο?, ?χει ω? αποτ?λεσμα την υποβ?θμιση των χ?ρων αναπαραγωγ?? στι? περιοχ?? αυτ?? (del Hoyo et al. 1996). Στην Κ?να και τη Ν?τια Κορ?α, οι σημαντικο? σταθμο? αν?παυλα? κατ? τη μεταν?στευση, γ?ρω απ? την ακτ? τη? Κ?τρινη? Θ?λασσα?, χ?νονται μ?σω ?ργων αν?κτηση? τη? γη? απ? τη θ?λασσα ? υποβαθμ?ζονται ω? αποτ?λεσμα τη? μειωμ?νη? ρο?? των ποταμ?ν (απ? την υδροληψ?α), τη? αυξημ?νη? ρ?πανση?, τη? συγκομιδ?? τη? βενθικ?? παν?δα? και τη? με?ωση? τη? ποσ?τητα? των ιζημ?των που μεταφ?ρονται στην περιοχ? απ? το?? ποταμο?? Κ?τρινο και Γιανκτσ? (Barter 2002, 2006). Το ε?δο?, μπορε? επ?ση? να ε?ναι επιρρεπ?? σε εξ?ρσει? τη? αλλαντ?αση? των πτην?ν (Hubalek et al. 2005), και ε?ναι δυνατ?ν να εκτεθε? σε κ?νδυνο απ? τη συνεχιζ?μενη χρ?ση DDT στη ν?τια Ινδ?α (Tanabe et al. 1998).

Μ?τρα διαχε?ριση? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στο Ν?ρφοκ (Norfolk)τη? Αγγλ?α?, δοκιμ?στηκαν με επιτυχ?α κλωβο? προστασ?α? οι οπο?οι τοποθετ?θηκαν π?νω στι? κοιλ?τητε? τη? φωλι??, για να αποτρ?ψουν τη λεηλασ?α τη? απ? τα αρπακτικ?. Τα αποτελ?σματα ?δειξαν α?ξηση στο αναπαραγωγικ? ποσοστ? των πτην?ν σε κ?θε περ?πτωση. ^[28]

Κατ?σταση πληθυσμο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Οι ευρωπα?κο? πληθυσμο? των ποταμοσφυριχτ?ν μει?θηκαν σημαντικ? στο τ?λο? του 19ου αι?να και στι? αρχ?? του 20ο? αι?να. Υπε?θυνη για αυτ?, ?ταν κυρ?ω? η αλλαγ? του κλ?ματο?, με τα πολλ?, πολ? βροχερ? καλοκα?ρια που με?ωσαν τα πιθαν? φωλι?σματα, λ?γω τη? α?ξηση? τη? στ?θμη? των υδ?των. Απ? τη δεκαετ?α του 1930 και μετ?, ?ρχισαν να επαναυξ?νονται οι πληθυσμο?, χ?ρη κυρ?ω? σε μια σειρ? απ? ξηρ? καλοκα?ρια.

Οι ευρωπα?κ?? χ?ρε? που διαθ?τουν π?νω απ? 5.000 ζευγ?ρια αναπαραγωγ?? ε?ναι η Ρωσ?α (ευρωπα?κ? τμ?μα), η Λευκορωσ?α, η Ουκραν?α, η Γαλλ?α και η Γερμαν?α, με την τελευτα?α να ?χει του? μεγαλ?τερου? αναπαραγωγικο?? πληθυσμο?? στην κεντρικ? Ευρ?πη και, ?που μ?λιστα, ?ταν Πτην? του ?του? για το 1993. ^[29] Συμπεριλαμβ?νεται στα ε?δη του Παραρτ?ματο? ΙΙ τη? Σ?μβαση? τη? Β?ρνη? για τη διατ?ρηση τη? ευρωπα?κ?? ?γρια? ζω?? και των φυσικ?ν βιοτ?πων.

Η IUCN κατατ?σσει το ε?δο? ω? ≪Ελαχ?στη? Ανησυχ?α?≫ (LC) ^[1] , αλλ? στι? επ? μ?ρου? λ?στε? πολλ?ν χωρ?ν το ε?δο? φα?νεται να απειλε?ται. ^[29]

?λλε? ονομασ?ε? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στον ελλαδικ? χ?ρο o Ποταμοσφυριχτ?? απαντ? και με τι? ονομασ?ε? Ποταμοχαραδρι?? ^[10] και Σφυριχτ??. ^[17]

Σημει?σει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

i. ^{^} ?λλε? λ?γιε? ονομασ?ε? ε?ναι Χαραδρι?? ο μικρ?? ? Αιγιαλ?τη? ο μικρ?? ^[30]

ii. ^{^} Συμπεριλαμβ?νει και το Charadrius dubius papuanus ^[31]

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Βιβλιογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Howard and Moore, Checklist of the Birds of the World , 2003.
• Bertel Bruun, Birds of Britain and Europe , Hamlyn 1980.
• Bob Scott and Don Forrest, The Birdwatcher’s Key , Frederick Warne & Co, 1979
• Christopher Perrins, Birds of Britain and Europe , Collins 1987.
• Colin Harrison & Alan Greensmith, Birds of the World , Eyewitness Handbooks, London 1993
• Colin Harrison, Nests, Eggs and Nestlings Of British and European Birds , Collins, 1988.
• Dennis Avon and Tony Tilford, Birds of Britain and Europe, a Guide in Photographs , Blandford 1989
• Detlef Singer, Field Guide to Birds of Britain and Northern Europe , The Crowood Press, Swindon 1988
• Heather, Barrie & Hugh Robertson (2005). The Field Guide to the Birds of New Zealand. Penguin Group. ISBN 978-0-14-302040-0
• Hermann Heinzel, RSR Fitter & John Parslow, Birds of Britain and Europe with North Africa and Middle East, Collins, 1995
• Jim Flegg, Field Guide to the Birds of Britain and Europe , New Holland, London 1990
• Rob Hume, RSPB Complete Birds of Britain and Europe DK, 2002
• Gray, Mary Taylor The Guide to Colorado Birds , Westcliffe Publishers, 1998
• Peter Colston and Philip Burton, Waders of Britain and Europe , Hodder & Stoughton, 1988
• Killian Mullarney, Lars Svensson, Dan Zetterstrom, Peter J. Grant, Τα Πουλι? τη? Ελλ?δα? Τη? Κ?πρου και τη? Ευρ?πη? , ΕΟΕ, 2007
• Killian Mullarney, Lars Svensson, Dan Zetterstrom, Peter J. Grant, Τα Πουλι? τη? Ελλ?δα? Τη? Κ?πρου και τη? Ευρ?πη? , Collins
• Handrinos & Akriotis, The Birds of Greece , Helm 1997
• R. Grimmett, C. Inskipp, T. Inskipp, Birds of Nepal , Helm 2000
• Γι?ργο? Σφ?κα?, Πουλι? και Θηλαστικ? τη? Κρ?τη? , Ευσταθι?δη?, 1989
• Γι?ργο? Σφ?κα?, Πουλι? και Θηλαστικ? τη? Κ?πρου , Ευσταθι?δη?, 1991
• Π?πυρο? Λαρο?? , εκδ. 1963 (ΠΛ)
• Π?πυρο? Λαρο?? Μπριτ?νικα , εκδ. 1996 (ΠΛΜ)
• Ιω?ννη ?ντρια (I), Παν?δα τη? Ελλ?δα? , τ?μο? Πτην? .
• Ιω?ννη ?ντρια (II), Συστηματικ? Ζωολογ?α , τε?χο? 3.
• Ντ?νου Απαλοδ?μου, Λεξικ? των ονομ?των των πουλι?ν τη? Ελλ?δα? , 1988.
• Σημαντικ?? Περιοχ?? για τα Πουλι? τη? Ελλ?δα? (ΣΠΕΕ), ΕΟΕ 1994
• ≪Το Κ?κκινο Βιβλ?ο των Απειλουμ?νων Σπονδυλοζ?ων τη? Ελλ?δα?≫, Αθ?να 1992
• Ιω?ννου Χατζημην?, Επ?τομο? Φυσιολογ?α , εκδ. Γρ. Παρισι?νου, Αθ?να 1979
• Βασ?λη Κλεισο?ρα, Εργοφυσιολογ?α , εκδ. Συμμετρ?α, Αθ?να 1990
• Γεωργ?ου Δ. Μπαμπινι?τη, Λεξικ? τη? Ν?α? Ελληνικ?? Γλ?σσα? , Αθ?να 2002
• Valpy, Francis Edward Jackson, An Etymological Dictionary of the Latin Language
• Linnaeus, Carolus (1758). Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis . Tomus I. Editio decima, reformata (in Latin). Holmiae (Laurentii Salvii).

Πηγ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα Βικιε?δη ?χουν πληροφορ?ε? για το θ?μα:    Charadrius dubius

Τα Wikimedia Commons ?χουν πολυμ?σα σχετικ? με το θ?μα    Ποταμοσφυριχτ??

• BirdLife International. 2004. Birds in Europe: population estimates, trends and conservation status. BirdLife International, Cambridge, U.K.
• IUCN Red List: http://www.iucnredlist.org/
• Barter, M. 2002. Shorebirds of the Yellow Sea. Wetlands International, Canberra, Australia.
• Barter, M. A. 2006. The Yellow Sea - a vitally important staging region for migratory shorebirds. In: Boere, G.; Galbraith, C., Stroud, D. (ed.), Waterbirds around the world, pp. 663?667. The Stationary Office, Edinburgh, UK.
• Hans-Gunther Bauer, Einhard Bezzel und Wolfgang Fiedler (Hrsg): Das Kompendium der Vogel Mitteleuropas: Alles uber Biologie, Gefahrdung und Schutz. Band 1: Nonpasseriformes ? Nichtsperlingsvogel, Aula-Verlag Wiebelsheim, Wiesbaden 2005, ISBN 3-89104-647-2
• Brazil, M. 2009. Birds of East Asia: eastern China, Taiwan, Korea, Japan, eastern Russia. Christopher Helm, London.
• Peter Colston, Philip Burton: Limicolen ? Alle europaischen Wattvogel-Arten, Bestimmungsmerkmale, Flugbilder, Biologie, Verbreitung. BLV Verlagsgesellschaft, Munchen 1989, ISBN 3-405-13647-4
• Cramp, S.; Simmons, K. E. L. 1983. Handbook of the birds of Europe, the Middle East and Africa. The birds of the western Palearctic vol. III: waders to gulls. Oxford University Press, Oxford.
• Simon Delany, Derek Scott, Tim Dodman, David Stroud (Hrsg): An Atlas of Wader Populations in Afrika and Western Eurasia. Wetlands International, Wageningen 2009, ISBN 978-90-5882-047-1
• Delany, S.; Scott, D. 2006. Waterbird population estimates. Wetlands International, Wageningen, The Netherlands.
• Grimmett, R.; Inskipp, C.; Inskipp, T. 1998. Birds of the Indian Subcontinent. Christopher Helm, London.
• Gulickx M.M.C. & Kemp J.B., ≪Provision of nest cages to reduce little ringed plover Charadrius dubius nest predation at Welney, Norfolk, England≫
• Hayman, P.; Marchant, J.; Prater, A. J. 1986. Shorebirds. Croom Helm, London.
• Hockey, P. A. R.; Dean, W. R. J.; Ryan, P. G. 2005. Roberts birds of southern Africa. Trustees of the John Voelcker Bird Book Fund, Cape Town, South Africa.
• del Hoyo, J.; Elliott, A.; Sargatal, J. 1996. Handbook of the Birds of the World, vol. 3: Hoatzin to Auks. Lynx Edicions, Barcelona, Spain.
• Hubalek, Z., Skorpikova, V.; Horal, D. 2005. Avian botulism at a sugar beet processing plant in South Moravia (Czech Republic). Vetinarni Medicina 50(10): 443-445.
• Johnsgard, P. A. 1981. The plovers, sandpipers and snipes of the world. University of Nebraska Press, Lincoln, U.S.A. and London.
• Ratcliffe, D. A. 1974. Ecological Effects of Mineral Exploitation in the United Kingdom and their Significance to Nature Conservation. Proceedings of the Royal Society of London Series A 339(1618): 355-372.
• Sparks, T. H.; Huber, K.; Bland, R. L.; Crick, H. Q. P.; Croxton, P. J.; Flood, J.; Loxton, R. G.; Mason, C. F.; Newnham, J.A.; Tryjanowski, P. 2007. How consistent are trends in arrival (and departure) dates of migrant birds in the UK? Journal of Orni
• Tanabe, S.; Senthilkumar, K.; Kannan, K.; Subramanian, A. N. 1998. Accumulation features of polychlorinated biphenyls and organochloride pesticides in resident and migratory birds from south India. Archives of Environmental Contamination and Toxicology 34(3): 387-397.
• Urban, E. K.; Fry, C. H.; Keith, S. 1986. The birds of Africa vol. II. Academic Press, London.

Καθιερωμ?νοι ?ροι GND : 4317267-2

Π?λη:Ζωολογ?α Π?λη:Ορνιθολογ?α