한국   대만   중국   일본 
Πολιορκ?α τη? Ακρ?πολη? (1826-27) - Βικιπα?δεια Μετ?βαση στο περιεχ?μενο

Πολιορκ?α τη? Ακρ?πολη? (1826-27)

Απ? τη Βικιπα?δεια, την ελε?θερη εγκυκλοπα?δεια
Πολιορκ?α τη? Ακρ?πολη?
Ελληνικ? Επαν?σταση του 1821
Σκην? απ? την Ελληνικ? Επαν?σταση του 1821
(Π?νακα? του Παναγι?τη Ζωγρ?φου υπ? την καθοδ?γηση του Μακρυγι?ννη).
Χρονολογ?α 3 Αυγο?στου 1826 - 25 Μα?ου 1827
Τ?πο? Ακρ?πολη
?κβαση Παρ?δoση Ακρ?πολη? στου? Το?ρκου?
Αντιμαχ?μενοι
Ελληνικ?? τακτικ?? στρατ?? τη? Επαν?σταση? του 1821
Σ?ματα ατ?κτων διοικο?μενα απ? ?λληνε? οπλαρχηγο??
Ηγετικ? πρ?σωπα
Δυν?μει?
6.000
10.000

Η πολιορκ?α τη? Ακρ?πολη? αποτ?λεσε μια κρ?σιμη καμπ? στο πλα?σιο του αγ?να για ανεξαρτησ?α τ?ν Ελλ?νων . Τ?σο απ? στρατηγικ?? ?σο και απ? διπλωματικ?? απ?ψεω? η απελευθ?ρωση τη? Αθ?να? β?ραινε στην ?κβαση του αγ?να αλλ? και στην προ?θηση του αιτ?ματο? για ανεξαρτησ?α και την εξασφ?λιση διεθνο?? στ?ριξη?.

Η εξ?λιξη τη? επαν?σταση? το 1826 [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η εν?τητα αυτ? δεν τεκμηρι?νεται επαρκ?? με παραπομπ?? . Παρακαλο?με βοηθ?στε προσθ?τοντα? την κατ?λληλη τεκμηρ?ωση. Ατεκμηρ?ωτο υλικ? μπορε? να αμφισβητηθε? και να αφαιρεθε?. (Η σ?μανση τοποθετ?θηκε στι? 13/06/2022)

Μετ? την πτ?ση του Μεσολογγ?ου επ?λθε κατ?πτωση τη? επαν?σταση? στην Δυτικ? Ελλ?δα. Ο Κιουταχ?? εξεστρ?τευσε στην Ανατολικ? Ελλ?δα. Στο π?ρασμ? του υπ?ταξε την Εσπερ?α Λοκρ?δα , Φωκ?δα , Βοιωτ?α , και εγκατ?στησε φρουρ? για να διατηρε? τη συγκοινων?α Ηπε?ρου και Δυτικ?? Ελλ?δα? με τη Θεσσαλ?α , Ανατολικ? Στερε? Ελλ?δα , Ε?βοια? και Πελοπονν?σου . Πολλο? οπλαρχηγο?, μεταξ? των οπο?ων και οι Βαρνακι?τη? , Δυοβουνι?τη? , Ρ?γκο? , Κοντογι?ννη? , ?σκο? υποκρ?νονταν υποταγ?. Ο Καρα?σκ?κη? , αν και ασθεν?? αντιτ?σσονταν ?σο μπορο?σε στ?λνοντα? αποσπ?σματα επαναστατ?ν σε επ?καιρε? θ?σει? εναντ?ον του περ?σματο? του Κιουταχ?. Συγχρ?νω? εξεστρ?τευσε και ο Ομ?ρ Πασ?? τη? Καρ?στου στην Αττικ? με 5.000 στρατ? και στρατοπ?δευσε στο Καπανδρ?τι . Απ? εκε? ?κανε επιδρομ?? λεηλατ?ντα? τα μ?ρη γ?ρω απ? την Αθ?να και τον Πειραι? .

Η κατ?ληψη τη? Αθ?να? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η εν?τητα αυτ? δεν τεκμηρι?νεται επαρκ?? με παραπομπ?? . Παρακαλο?με βοηθ?στε προσθ?τοντα? την κατ?λληλη τεκμηρ?ωση. Ατεκμηρ?ωτο υλικ? μπορε? να αμφισβητηθε? και να αφαιρεθε?. (Η σ?μανση τοποθετ?θηκε στι? 13/06/2022)

Οι δυν?μει? του Κιουταχ? , 2.000 πεζο? και 1.000 ιππε?? , εν?θηκαν με αυτ?? του Ομ?ρ πασ? στο Καπανδρ?τι και την 1η Ιουλ?ου κατ?λαβαν το Λι?πεσι που ?ταν αφ?λακτο καθ?? οι οπλαρχηγο? Γι?ννη? Ντ?βαρη? και Αναγν?στη? Γι?ννη? Ντ?βαρη? ευρ?σκονταν στην πολιορκ?α τη? Ακρ?πολη? και στι? 3 Ιουλ?ου κατ?λαβαν την Μον? Πετρ?κη , τα Πατ?σια , τα Σεπ?λια και το Χ?νι του Χασεκ? . Απ? τι? 3 Ιουλ?ου του 1826 ο Κιουταχ?? με 10.000 ιππε??, πεζο?? και πολλ? πυροβ?λα στρατοπεδε?ει κοντ? στην Αθ?να. Στι? 5 Ιουλ?ου οι ?λληνε? κατ?λαβαν τον λ?φο του Μουσε?ου , οι Το?ρκοι την Πν?κα , την Αγ?α Τρι?δα και την Αγ?α Μαρ?να. Στι? 6 Ιουλ?ου κατελ?φθη ο ?γιο? Αθαν?σιο? στο Θησε?ο .

Οι Το?ρκοι περικ?κλωσαν την Αθ?να και ?καναν καταδρομ??. 2000 ιππε?? και πεζο? του Ασλ?νμπεη συνεπλ?κησαν στι? 10, 11 και 12 Ιουλ?ου με τον Κριεζ?τη και Β?σσο , οι οπο?οι εξεστρ?τευσαν απ? την Ελευσ?να και αν?γκασαν τον εχθρ? να υποχωρ?σει κα?γοντα? τη Μαγο?λα και τη Μ?νδρα .

Στι? 11 Ιουλ?ου οι Το?ρκοι κατ?λαβαν τον λ?φο του Μουσε?ου και κατεδ?ωξαν του? ?λληνε?. Την επ?μενη αντεπιτ?θηκε ο Γκο?ρα? και ?διωξε του? Το?ρκου?, οι οπο?οι υποχ?ρησαν στο στρατ?πεδο τη? Μον?? Πετρ?κη . Την επ?μενη (13 Ιουλ?ου) οι ?λληνε? εξ?ρμησαν απ? την Ακρ?πολη με αρχηγο?? τον Γκο?ρα και Μακρυγι?ννη και ?τρεψαν τον εχθρ? σε φυγ?. Συνεχ?στηκαν και ?λλε? πολλ?? αψιμαχ?ε?.

Μ?χε? ?ξω απ? την Ακρ?πολη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η εν?τητα αυτ? δεν τεκμηρι?νεται επαρκ?? με παραπομπ?? . Παρακαλο?με βοηθ?στε προσθ?τοντα? την κατ?λληλη τεκμηρ?ωση. Ατεκμηρ?ωτο υλικ? μπορε? να αμφισβητηθε? και να αφαιρεθε?. (Η σ?μανση τοποθετ?θηκε στι? 13/06/2022)
Μετ? την Μ?χη στην Αρ?χωβα

Απ? τι? 3 Ιουλ?ου του 1826 ο Κιουταχ?? με 10.000 ιππε?? , πεζο?? και πολλ? πυροβ?λα ε?χε στρατοπεδε?σει κοντ? στην Αθ?να . Ο Καρα?σκ?κη? αναχ?ρησε απ? το Να?πλιο στι? 19 Ιουλ?ου και ?φθασε στη Σαλαμ?να με μια δ?ναμη που δεν ξεπερνο?σε του? 130 πολεμιστ??, λ?γω τη? αδυναμ?α? τη? κυβ?ρνηση? να τον εφοδι?σει καλ?τερα. Εκτ?? τη? Ακρ?πολη? των Αθην?ν που τη φρουρο?σε ο Γκο?ρα? , τι? θ?σει? Κ?ζα και Δερβενοχ?ρια φρουρο?σαν δ?ο οπλαρχηγο?, ο Β?σο? Μαυροβουνι?τη? και ο Νικ?λαο? Κριεζ?τη? οι οπο?οι ε?χαν απορρ?ψει ?λε? τι? προτ?σει? υποταγ??. Ο Καρα?σκ?κη? αφο? συνεννο?θηκε με αυτο?? ?στησε το στρατηγε?ο του στην Ελευσ?να ?που κατ?ρθωσε μ?σα σε μικρ? δι?στημα να συγκεντρ?σει 1.000 περ?που Πελοπονν?σιου? υπ? τον Γε?ργιο Χελι?τη , του? οπο?ου? ?θεσε στι? διαταγ?? του Φαβι?ρου . ?τσι με τα αποσπ?σματα στρατιωτ?ν που ?δη υπ?ρχαν ο στρατ?? αυξ?θηκε στου? 3.500 μαχητ??. Ο Καρα?σκ?κη? προ?λασε χωρ?? εφ?δια, μ?νο με ψωμ? επ? τρει? ημ?ρε? και στρατοπ?δευσε στο Χα?δ?ρι . Απ?κρουσε μια επ?θεση, τρ?ποντα? του? εχθρο?? του σε φυγ?, αλλ? στι? 7 Αυγο?στου προσ?λθε στο στρατ?πεδο του Ομ?ρ Πασ? τη? Καρ?στου με 5.000 πεζο?? και 1.000 ιππε??. Ο Καρα?σκ?κη? αδυνατ?ντα? να αντιμετωπ?σει αυτ? τη δ?ναμη κρο?ση? ζ?τησε τη βο?θεια του Φαβι?ρου αλλ? ο?τε και με τη βο?θει? του μπ?ρεσε να αντιμετωπ?σει του? χιλι?δε? ιππε?? και το πεζικ? των Το?ρκων. Καρα?σκ?κη? και Φαβι?ρο? διαφωνο?σαν ω? προ? τι? μεθ?δου? μ?χη?. Ο Φαβι?ρο? με τον τακτικ? του στρατ? δεν ?θελε να πολεμ? π?σω απ? οχυρ?ματα ?πω? προτιμο?σε ο Καρα?σκ?κη?, ειδικ? ?ταν, ?πω? στη περ?πτωση αυτ?, δεν υποστηριζ?ταν απ? ικαν? πυροβολικ? . Ο Φαβι?ρο? δυσαρεστημ?νο? ?φυγε για τη Σαλαμ?να , εν? τον ακολο?θησαν αρκετο? ακ?μη που ?ταν δυσαρεστημ?νοι με την αρχηγ?α το? Καρα?σκ?κη. Το στρατ?πεδο τη? Ελευσ?να? κινδ?νευε να ερημωθε?.

Μ?χη Χα?δαρ?ου

Οι δυν?μει? των πολιορκημ?νων Αθηνα?ων ?ταν γ?ρω στου? 1.400 ?νδρε? αποφασισμ?νοι να πεθ?νουν μ?χρι? εν??, εμπνε?μενοι απ? το παρ?δειγμα του Μεσολογγ?ου [1] . ?λο? ο μ?να? π?ρασε με μικρ?? αιφνιδιαστικ?? εξ?δου? των πολιορκημ?νων, με τι? οπο?ε? κατ?φεραν πλ?γματα στου? αντιπ?λου? του?. Στι? 3 Αυγο?στου, 5.000 Το?ρκοι χτ?πησαν ?να αδ?νατο σημε?ο των τειχ?ν που υπερ?σπιζαν 800 ?λληνε? και του? αν?γκασαν να υποχωρ?σουν και να κλειστο?ν στην Ακρ?πολη. Οι ?λληνε? συν?χισαν τι? αιφνιδιαστικ?? καθ?δου?. Μ?σα στην Ακρ?πολη, παρ? τι? επιτυχ?ε? των πολιορκημ?νων, το ηθικ? των ανδρ?ν του φρο?ραρχου τη? Ακρ?πολη? Γι?ννη Γκο?ρα ε?χε διαβρωθε? και ορισμ?νοι ?θελαν να λιποτακτ?σουν. Για αυτ?ν τον λ?γο ο Γκο?ρα? και οι δημογ?ροντε? τη? Αθ?να? ?θελαν να εισ?λθει ?να ακ?μα σ?μα στην Ακρ?πολη. Οι Επταν?σιοι επιχε?ρησαν να μπουν δ?ο φορ??, αλλ? και τι? δ?ο φορ?? απ?τυχαν. Οι δυσκολ?ε? μεγ?λωναν και ?λοι περ?μεναν βο?θεια απ? τον Καρα?σκ?κη. Γ?ρω απ? την Ακρ?πολη στρατε?ματα υπ? τον Καρα?σκ?κη, τον Φαβι?ρο, τον Μαυροβουνι?τη και τον Κριεζ?τη, διεξ?γουν μ?χε? με τα στρατε?ματα του Κιουταχ?.

Θ?νατο? Γκο?ρα, Ε?σοδο? Κριεζ?τη και Φαβι?ρου στην Ακρ?πολη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στι? 30 Σεπτεμβρ?ου σκοτ?νεται απ? εχθρικ? σφα?ρα ο φρο?ραρχο? τη? Ακρ?πολη? Γι?ννη? Γκο?ρα? [2] . Ο Κιουταχ?? προσπαθ?ντα? να επωφεληθε? απ? αυτ?, εξαπολ?ει επιθ?σει? τα χαρ?ματα τ?? 2α? προ? 3η Οκτωβρ?ου στη θ?ση Λιοντ?ρι . Ν?α επ?θεση ?γινε τα χαρ?ματα τ?? 7η? Οκτωβρ?ου, η οπο?α εξελ?χθηκε σε δ?ωρη μ?χη, η μεγαλ?τερη ω? τ?τε, χωρ?? αποτ?λεσμα. Οι συγκρο?σει? σ?μα με σ?μα συνεχ?ζονταν με διαλε?μματα ω? το βρ?δυ. Το πρω? οι ?λληνε? ανατιν?ξαν του? υπον?μου? του? και επωφελο?μενοι απ? την ζ?λη των πολιορκητ?ν προξ?νησαν αρκετ?? απ?λειε? στον εχθρ? [2] . Στη δε?τερη επ?θεση των Το?ρκων τραυματ?στηκε μεταξ? ?λλων και ο Μακρυγι?ννη? που ?ταν μεταξ? των υπερασπιστ?ν τη?. Μετ? απ? αυτ?ν τη μ?χη δ?ο αγγελιοφ?ροι κατ?φεραν να μπουν στην Ακρ?πολη και να ανακοιν?σουν ?τι ο Καρα?σκ?κη? με του? Σουλι?τε? κινο?νται εναντ?ον του εχθρικο? στρατοπ?δου και ?τι ο Κριεζ?τη? με τον Μαμο?ρη ετοιμ?ζονταν να ?λθουν στην Ακρ?πολη εν? ο Φαβι?ρο? β?διζε προ? τον Ωρωπ? [3] .

Ο Καρα?σκ?κη? πρ?τεινε να εισ?λθει στην Ακρ?πολη ο Κριεζ?τη? με του? ?νδρε? του. Στι? 12 Οκτωβρ?ου, ο Κριεζ?τη? και 450 ?νδρε? του κατ?ρθωσαν να φτ?σουν απαρατ?ρητοι ω? τον λ?φο το? Φιλοπ?ππου και απ? εκε?, αφο? ?τρεψαν σε φυγ? του? λ?γου? Το?ρκου? που φρουρο?σαν το σημε?ο αυτ? να αν?βουν σ?οι στην Ακρ?πολη [2] . Ο Καρα?σκ?κη? ταυτ?χρονα επιχειρο?σε αντιπερισπασμ? στα Πατ?σια . Στι? 17 Νοεμβρ?ου οι πολιορκημ?νοι ζ?τησαν ποσ?τητα μπαρουτιο? απ? την κυβ?ρνηση. Μ?λιστα ο ?διο? ο Μακρυγι?ννη? βγ?κε για να μεταφ?ρει το α?τημα [2] . Η επιχε?ρηση ανεφοδιασμο? των πολιορκημ?νων ανατ?θηκε απ? την κυβ?ρνηση στον Φαβι?ρο, ο οπο?ο? βρισκ?ταν εκε?νη τη στιγμ? στα Μ?γαρα . Ο Φαβι?ρο?, ανταποκριν?μενο? στην πρ?σκληση, μαζ? με δ?ο τ?γματα πεζικο?, του? φιλ?λληνε? και του? πυροβολητ??, συνολικ? 480 ?νδρε?, ?φτασε απ? την περιοχ? Τρει? Π?ργοι (λιμ?νι του Φαλ?ρου ), μεταφ?ροντα? την πυρ?τιδα. Λ?γο πριν τα μεσ?νυχτα οι ?νδρε? του Φαβι?ρου και εν? βρ?σκονταν στην περιοχ? αν?μεσα στο λ?φο των Μουσ?ν και στο Ωδε?ο, ?γιναν αντιληπτο? απ? την τουρκικ? φρουρ? και ενεπλ?κησαν σε μ?χη σ?μα με σ?μα. Οι ?νδρε? του Κριεζ?τη που φυλο?σαν αυτ? το σημε?ο τη? Ακρ?πολη? παρεξ?γησαν αρχικ? και ?ρχισαν να πυροβολο?ν. Γρ?γορα ?μω? αντελ?φθησαν τι συν?βαινε και ?σπευσαν να βοηθ?σουν του? ?λληνε?. Απ? τη συμπλοκ? σκοτ?θηκαν 100 ?λληνε? και τραυματ?στηκαν 25 [4] , ωστ?σο η επιχε?ρηση ?ταν μεγ?λη επιτυχ?α καθ?? ο ανεφοδιασμ?? των πολιορκημ?νων ?ταν πολ? σημαντικ??.

Στο μεταξ? ο Καρα?σκ?κη? αποφ?σισε με ορισμ?να σ?ματα να βαδ?σει στι? επαρχ?ε? τη? Στερε?? , για να εγκαρδι?σει του? κατο?κου?, να δι?ξει τι? τουρκικ?? φρουρ?? και να αναγκ?σει τον Κιουταχ? να τρ?ξει π?σω του αφ?νοντα? ?τσι λ?γε? δυν?μει? στην Αθ?να [5] . Εν? ο Καρα?σκ?κη? θα κινο?ταν δυτικ?, τα σ?ματα των Θρακομακεδ?νων θα απ?κλειαν τι? επικοινων?ε? των τουρκικ?ν δυν?μεων. Στι? 25 Οκτωβρ?ου μεταβ?βασε στην Ελευσ?να δ?ναμη ικαν? να διατηρ?σει αυτ? τη θ?ση και επ?τρεψε να ηγηθε? ο Β?σο? Μαυροβουνι?τη? , που ε?χε φ?γει απ? τη Ρο?μελη με 2.500 πολεμιστ??. Η δ?ναμη ?ταν μικρ? αλλ? αποτελο?νταν απ? του? καλ?τερου? ?νδρε? που ε?χε τ?τε η Ελλ?δα και προπ?ντων παλα?μαχου? που ε?χαν διαπρ?ψει κατ? την ?ξοδο του Μεσολογγ?ου . Εκτ?? απ? αυτ? αναδε?χτηκαν σe αυτ?ν την εκστρατε?α και ν?οι μαχητ?? ιδια?τερα αγαπητο? στον Καρα?σκ?κη, ?πω? ο Γαρδικι?τη? Γρ?βα? και ο Χατζηπ?τρο? . Η απουσ?α του Καρα?σκ?κη απ? την Αττικ? δι?ρκεσε τ?σσερει? μ?νε?.

Στα μ?σα του Ιανουαρ?ου του 1827 δι?φοροι επ?σημοι με επιστολ?? ζητο?σαν την παρουσ?α του Καρα?σκ?κη στην Ακρ?πολη. Η παρουσ?α του στην περιοχ? ?ταν απαρα?τητη, επειδ? εκε? ε?χαν προστρ?ξει δι?φορα τουρκικ? στρατε?ματα. Οι Το?ρκοι, οι οπο?οι αποτελο?νταν απ? 2.000 πεζο?? και 600 ιππε??, επιδι?κοντα? να διαλ?σουν τα ελληνικ? στρατε?ματα που βρ?σκονται στο Καματερ? , εκστρ?τευσαν εναντ?ον του? και χτ?πησαν στι? 27 Ιανουαρ?ου τα ταμπο?ρια του? με 3 καν?νια, με αποτ?λεσμα να καθηλ?σουν του? ?λληνε? στο Φ?ληρο και να μην μπορο?ν να βοηθ?σουν του? υπ?λοιπου? ?λληνε?. Αμ?σω? μετ? κατ?λαβαν την Ελευσ?να και οι ?λληνε? τρ?πηκαν σε φυγ?. Οι απ?λειε? ?ταν σοβαρ?? με 500 νεκρο?? [6] .

Τρει? μ?ρε? μετ?, η ?ττα των Ελλ?νων στο Καματερ? αντισταθμ?στηκε με τη ν?κη του? στην Καστ?λλα και την αποτυχ?α του Κιουταχ? και των 4.000 πεζ?ν και ιππ?ων του εναντ?ον των Ελλ?νων, οι οπο?οι υποστηρ?ζονταν απ? πυροβολικ? απ? την στερι? και απ? πλο?α απ? την θ?λλασα.

Ακολουθε? μ?χη στου? Τρει? Π?ργου? (λιμ?ν Φαλ?ρου), που ε?χαν καταληφθε? και οχυρωθε? απ? του? ?λληνε?. Προ? τη θ?ση εξ?ρμησε ο Κιουταχ?? στι? 20 Φεβρουαρ?ου. Η μ?χη κρ?τησε ?λη μ?ρα αλλ? κατ? το βρ?δυ οι ?λληνε? εγκατ?λειψαν τι? θ?σει? του? και υποχ?ρησαν στην Καστ?λλα. ?τσι οι Το?ρκοι κατ?λαβαν την Καστ?λλα. Κατ’ αυτ?ν τον τρ?πο σιγ?-σιγ? δημιουργ?θηκε ?ξω απ? την Ακρ?πολη το ελληνικ? στρατ?πεδο, αποτελο?μενο απ? 11.000 ?νδρε? απ? του? οπο?ου? οι 1.500 ?ταν απ? την Ν?τια Ελλ?δα και οι υπ?λοιποι ?ταν απ? την Μακεδον?α , τη Θρ?κη , την ?πειρο και την Θεσσαλ?α [7] .

Η Εθνοσυν?λευση τη? Τροιζ?να? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στι? 11 Φεβρουαρ?ου 1827 συν?λθε η Εθνοσυν?λευση τη? Τροιζ?να? , η οπο?α ?ρχισε και τελε?ωσε μ?σα σε μεγ?λη διχ?νοια, δυσπιστ?α και ταραχ??, ?πω? αναφ?ρει ο Τρικο?πη? [8] . Ο Τ?σο? Βουρν?? [8] σημει?νει ?τι ο διορισμ?? του Καποδ?στρια ω? Κυβερν?τη τη? Ελλ?δα? επιχειρ?θηκε να αντισταθμιστε? απ? του? ?γγλου? με το διορισμ? του Ρ?τσαρντ Τσωρτ? ω? επικεφαλ?? των στρατιωτικ?ν δυν?μεων και του Τ?μα? Κ?χραν ω? επικεφαλ?? των ναυτικ?ν. Οι δ?ο αρχηγο? στρατο? και στ?λου δεν ?γιναν ευμεν?? δεκτο? απ? ?λου?. Ο Μακρυγι?ννη? διασ?ζει την αντ?δραση του Καρα?σκ?κη ?ταν ?κουσε για το διορισμ? των δ?ο επικεφαλ?? στρατο? και στ?λου στα απομνημονε?ματ? του: ≪Σ?κω να φ?γουμε ?τι αυτ?νοι θ?λουν να μα? φ?νε≫. [9] Παρ' ?λα αυτ?, ?λε? οι προσδοκ?ε? των ελληνικ?ν αρχ?ν εκφρ?ζονταν απ? την αναμεν?μενη δρ?ση των δυο ανωτ?ρων αξιωματικ?ν και ιδια?τερα στην κατε?θυνση τη? απαλλαγ?? των εγκλε?στων μαχητ?ν του φρουρ?ου τη? Ακρ?πολη? , απ? τον κλοι? του Κιουταχ? [10] .

Επιστροφ? του Καρα?σκ?κη στην Αττικ? μετ? την εκστρατε?α του στη Στερε? Ελλ?δα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η εν?τητα αυτ? δεν τεκμηρι?νεται επαρκ?? με παραπομπ?? . Παρακαλο?με βοηθ?στε προσθ?τοντα? την κατ?λληλη τεκμηρ?ωση. Ατεκμηρ?ωτο υλικ? μπορε? να αμφισβητηθε? και να αφαιρεθε?. (Η σ?μανση τοποθετ?θηκε στι? 13/06/2022)
Η αποβ?βαση του Καρα?σκ?κη στο Φ?ληρο
Στρατ?πεδο Καρα?σκ?κη

Ο Καρα?σκ?κη? επ?στρεψε στην Ελευσ?να στι? 23 Φεβρουαρ?ου. ?ταν αναχ?ρησε για την εκστρατε?α του στι? 25 Οκτωβρ?ου ?λη η Στερε? Ελλ?δα ?ταν υποταγμ?νη στου? Το?ρκου?· ?ταν επ?στρεψε, απ? τον Αμβρακικ? μ?χρι την Αθ?να πουθεν? δεν φα?νονταν οθωμανικ? σημα?α, πλην των παραλ?ων φρουρ?ων τη? Β?νιτσα? , του Μεσολογγ?ου και τη? Ναυπ?κτου . Παρ?τι ο Καρα?σκ?κη? ε?χε κατορθ?σει ?δη απ? το Φεβρου?ριο του 1827 να απελευθερ?σει το Δ?στομο , το οπο?ο θεωρο?σε στρατηγικ?? σημασ?α? για τα υπ?λοιπα στρατ?πεδα τη? Στερε?? Ελλ?δα?, ο Κιουταχ?? προ?κρινε την κατ?ληψη τη? Ακρ?πολη? στην Αθ?να . Μετ? την τελευτα?α του επιτυχ?α στο Δ?στομο, ο Καρα?σκ?κη? κλ?θηκε να αναλ?βει την αρχηγ?α. Θριαμβευτ?? λοιπ?ν ξεκ?νησε απ? εκε? στι? 23 Φεβρουαρ?ου και στι? 2 Μαρτ?ου ?φτασε στο Κερατσ?νι . Η ?φιξη του Καρα?σκ?κη χαιρετ?στηκε με ενθουσιασμ?, γιατ? ?λε? οι ελπ?δε? για την σωτηρ?α τη? Ακρ?πολη? ?χουν εναποτεθε? σε αυτ?ν. Τ?σο η κυβ?ρνηση ?σο και ο Καρα?σκ?κη? γν?ριζαν ?τι αν ?πεφτε η Ακρ?πολη θα υποτ?σσονταν ολ?κληρη η Στερε?. Για τον σκοπ? αυτ?ν το στρατ?πεδο τη? Ελευσ?να? ε?χε ενισχυθε? απ? τον Καρα?σκ?κη και την κυβ?ρνηση στο μεταξ? δι?στημα με 6.000 ?νδρε?, δ?ο ατμοκ?νητε? φρεγ?τε? , την ≪ Ελλ?? ≫ και την ≪ Καρτερ?α ≫ και πολλ? μικρ?τερα πλο?α, εν?σχυση που ?γινε δυνατ? τ?σο λ?γω φιλελληνικ?ν προσφορ?ν, μετ? την πτ?ση του Μεσολογγ?ου , ?σο και λ?γω τη? εκτ?λεση? τη? παραγγελ?α? πλο?ων και πολεμοφοδ?ων με χρ?ματα του δε?τερου δανε?ου. Εξαιτ?α? αυτ?? τη? εν?σχυση? του στρατο? τη? Αττικ?? ο Καρα?σκ?κη? ?φησε το μεγαλ?τερο μ?ρο? το? στρατο? του στο Μεσολ?γγι και γ?ρισε μ?νο με 1.000 ?νδρε?. Ο ?διο? θεωρο?σε τ?σο τον πρ?το στρατ? του στην Αττικ? ?σο και τον στρατ? τη? Ρο?μελη? αποκλειστικ? δικ? του ?ργο, καθ?? δεν ε?χε ενισχυθε? αρκετ? απ? την κυβ?ρνηση. Το σχ?διο του Καρα?σκ?κη στην Αττικ? προ?βλεπε αποκλεισμ? του Κιουταχ?, ?στε να υποχρεωθε? να λ?σει την πολιορκ?α τη? Ακρ?πολη?, λ?γω ?λλειψη? τροφ?μων και πολεμοφοδ?ων. Οι επιτυχ?ε? των ελληνικ?ν στρατευμ?των στο Κερατσ?νι και την Καστ?λλα εντ?σσονταν στην επ?τευξη αυτο? του στ?χου. Σημει?νεται ?τι, η συνολικ? δ?ναμη που βρισκ?ταν στην πειρα?κ? και τη φαληρικ? ακτ? ?ταν στο ?ψο? των 10.000 μαχητ?ν, η μεγαλ?τερη δηλαδ? που ε?χε γ?νει δυνατ? να συγκεντρωθε? στη δι?ρκεια του ελληνικο? αγ?να, με του? πιο πολλο?? μ?χρι τ?τε οπλαρχηγο?? να ?χουν προσ?λθει σε κοιν? στρατ?πεδο προ? επ?τευξη του ?διου σκοπο?. Την αποτελο?σαν δε τακτικ? σ?ματα, νησι?τικε? μον?δε?, Κρ?τε? πολεμιστ?? υπ? τον Δημ. Καλλ?ργη , Πελοπονν?σιοι κ?τω απ? τι? διαταγ?? του Γεννα?ου Κολοκοτρ?νη , των αδελφ?ν Νοταρ? και ?λλων καπετ?νιων, Ρουμελι?τε? και Σουλι?τε? [11] .

Στι? 13 Απριλ?ου, το απ?γευμα, οι ?λληνε? με τον Καρα?σκ?κη και τον Γεννα?ο Κολοκοτρ?νη, ξεκινο?ν απ? το Κερατσ?νι και κ?νουν επ?θεση εν?ντια στα εχθρικ? οχυρ?ματα, που εκτε?νονταν απ? το Φ?ληρο ?ω? το λιμ?νι του Πειραι? , τα οπο?α και καταλαμβ?νουν. ?να τμ?μα του εχθρο? κατ?φυγε στο μοναστ?ρι το? Αγ?ου Σπυρ?δωνο? στο λιμ?νι του Πειραι?. Η κατ?ληψη του μοναστηριο? ?ταν στρατηγικ?? σημασ?α? στο πλα?σιο τη? προσπ?θεια? να ενταθε? ο αποκλεισμ?? το? Κιουταχ?. Οι ?λληνε? περικ?κλωσαν του? κλεισμ?νου? στο μοναστ?ρι Το?ρκου? και τ?τε εκε?νοι ζ?τησαν διαπραγματε?σει?. ?μω? και τι? δ?ο φορ?? που ?στειλαν διαπραγματευτ??, αυτο? ?γιναν δεκτο? με πυροβολισμο??. Τ?λο? οι Το?ρκοι παραδ?θηκαν στι? 16 Απριλ?ου, λ?γω τη? πε?να?, μετ? απ? 3 μ?ρε? εγκλεισμο?, με την προ?π?θεση ?τι θα δ?σουν τα ?πλα του? και θα επιβιβαστο?ν σε ?να ελληνικ? πλο?ο. ?ταν ?μω? οι στρατι?τε? το ?μαθαν κατηγ?ρησαν τον Καρα?σκ?κη και του? ?λλου? αρχηγο?? ?τι πληρ?θηκαν απ? του? Το?ρκου?. Σε αυτ?ν την ψυχολογικ? κατ?σταση και με αφορμ? ?να περιστατικ? κατ? το οπο?ο ?να? Τουρκαλβαν?? , προσπαθ?ντα? να υπερασπ?σει τα υπ?ρχοντ? του, πυροβ?λησε ?ναν ?ρπαγα, επιτ?θηκαν και σκ?τωσαν 200 απ? του? 300 Το?ρκου?. Ο Καρα?σκ?κη? αισθ?νθηκε αποτροπιασμ? για την παραβ?αση των συμφωνηθ?ντων [8] .

Ο θ?νατο? του Καρα?σκ?κη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο θ?νατο? του Καρα?σκ?κη

Την 22η Απριλ?ου , σε μ?α τυχα?α συμπλοκ? Ελλ?νων και Τουρκαλβαν?ν (σ?μφωνα με κ?ποιε? πηγ?? δεν υπ?ρξε συμπλοκ?, αλλ? ο Καρα?σκ?κη? δ?χθηκε ξαφνικ? μια σφα?ρα στου? βουβ?νε? με κατε?θυνση απ? ψηλ? προ? χαμηλ?, αλλ? ο πυροβολισμ?? δε στ?θηκε δυνατ? να εξακριβωθε? απ? που προ?λθε), μεταξ? Καστ?λλα? και των εκβολ?ν του Κηφισο? , τραυματ?στηκε θαν?σιμα ο Καρα?σκ?κη? στην κοιλι? απ? Το?ρκο ιππ?α και μεταφ?ρθηκε σε ?να καρ?βι, ?που του παρ?σεχε τι? πρ?τε? βο?θειε? ο Ελβετ?? γιατρ?? Λου?-Αντρ? Γκο? (Louis-Andre Gosse) . Στι? τελευτα?ε? του στιγμ?? νουθ?τησε του? παρ?ντε? αρχηγο?? και του? παρακ?νησε να πολεμ?σουν με πε?σμα για την πατρ?δα του?. Π?θανε στι? 23 Απριλ?ου , την ημ?ρα τη? γιορτ?? του, σε ηλικ?α 45 ετ?ν, ?ρα 8 το πρω?, αφο? ?κανε τη διαθ?κη του. Την ?λλη μ?ρα τον ?θαψαν με πολλ?? τιμ?? στον να? του Αγ?ου Δημητρ?ου. Ο χαμ?? του αρχηγο? ?γινε τραγικ? αισθητ?? στου? ?λληνε? μ?α μ?ρα μετ? τον θ?νατο του, γιατ? κανε?? ?λλο? αρχηγ?? δεν ε?χε τ?σο καλ?? στρατηγικ?? ικαν?τητε? σαν αυτ?ν για να συγκρατ?σει ?να ?τακτο σ?μα στρατο?. ?τσι οι ?λλοι αρχηγο? οδ?γησαν τα ελληνικ? στρατε?ματα σε πανωλεθρ?α στην μ?χη του Φαλ?ρου ( Μ?χη Αναλ?του ). Προσωριν?? αρχηγ?? των Ελλ?νων διορ?στηκε τ?ρα ο Κ?τσο? Τζαβ?λα? [12] .

?ττα στο Φ?ληρο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το βρ?δυ τη? 23η? προ? την 24η Απριλ?ου, ελληνικ? σ?ματα με επικεφαλ?? του? οπλαρχηγο?? Β?σο Μαυροβουνι?τη , Ιω?ννη Νοταρ? , Παναγ? Νοταρ? , Ιω?ννη Μακρυγι?ννη , Δημ?τριο Καλλ?ργη , Χριστ?δουλο Μ?ξη , Ιω?ννη Μ?τσα , Κ?στα Μπ?τσαρη , Λ?μπρο Β?ικο , Γε?ργιο Δρ?κο , Γ. Τζαβ?λα, Αθαν?σιο (Το?σια) Μπ?τσαρη , Κ. Τζαβ?λα, Ν. Ζ?ρβα και τακτικο? υπ? τον Ιγγλ?ση, αποβιβ?στηκαν κοντ? στην περιοχ? Τρει? Π?ργοι προκειμ?νου να προβ?λλουν αντ?σταση στον Κιουταχ? [13] . Εκε? ?φτασαν 2 ?ρε? πριν ξημερ?σει. Με την ανατολ? του ηλ?ου, ο Κιουταχ?? ?φτασε στου? Τρει? Π?ργου? και οδ?γησε το πεζικ? του στο λ?φο των Μουσ?ν , εν? 600 ιππε?? π?ρασαν απαρατ?ρητοι απ? την ανατολικ? πτ?ρυγα των Ελλ?νων. Κατ?πιν βομβ?ρδισε τον τακτικ? στρατ?. ?πειτα 600 ιππε?? και οι 2.000 πεζο?, θ?ρισαν του? Σουλι?τε? . Αφο? εξ?ντωσαν του? εχθρο?? του?, στρ?φηκαν προ? τι? δυν?μει? του Μακρυγι?ννη, οι οπο?ε? τρ?πηκαν σε φυγ? και τ?τε οι Το?ρκοι επ?πεσαν στον τακτικ? στρατ? το? Ιγγλ?ση [14] .

Η μ?χη του Φαλ?ρου (Αναλ?του)

Οι ?λλε? δυν?μει?, κλεισμ?νε? στα υπ?λοιπα ταμπο?ρια ?φυγαν ?τακτα προ? την παραλ?α. Ρ?χτηκαν στην θ?λασσα για να καταφ?γουν στα καρ?βια. 800 απ? αυτο?? κατ?ρθωσαν να επιβιβαστο?ν, εν? 150 πν?γηκαν. Την ?δια στιγμ? οι 7.000 ?νδρε? του Τζαβ?λα και η αριστερ? πτ?ρυγα ?μεναν αδρανε?? βλ?ποντα? τον χαμ? των ?λλων Ελλ?νων. Τελικ? οι ?νδρε? τη? αριστερ?? πτ?ρυγα? εγκατ?λειψαν τι? θ?σει? του? και ?ρμησαν προ? τον Ισθμ? .

?τσι με την ν?κη του Κιουταχ? ?ληξε η μ?χη του Φαλ?ρου ( Αναλ?του ). Οι νεκρο? ?φταναν του? 1.500 ?νδρε?, οι οπο?οι ?μειναν ?ταφοι. Αν?μεσα στου? επιφανε?? νεκρο?? περιλαμβ?νονταν ο Λ?μπρο? Β?ικο? , ο Ιω?ννη? Νοταρ?? , ο Κ?τσο? Τζαβ?λα?, ο Γ. Τζαβ?λα? , ο Φ?το? Φωτομ?ρα? , ο Ιγγλ?ση? , ο Το?σια? Μπ?τσαρη? , ο Αθηνα?ο? Συμε?ν Ζαχαρ?τσα? , οι φιλ?λληνε? αξιωματικο? Ντελουρντο?ι και Λεφ?βρ, εν? ο Γε?ργιο? Δρ?κο? και ο Δημ?τριο? Καλλ?ργη? αιχμαλωτ?στηκαν [15] . Οι περ?που 150 αιχμαλωτισθ?ντε?, μεταξ? των οπο?ων ?ταν ο Τσελεπ?? Αιγιν?τη? και πολλο? φιλ?λληνε?, με διαταγ? του Κιουταχ? καρατομ?σθηκαν και τα δ?ρματα τη? κεφαλ?? του? στ?λθηκαν ω? τρ?παιο στην Κωνσταντινο?πολη .

Παρ?δοση τη? Ακρ?πολη? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η εν?τητα αυτ? δεν τεκμηρι?νεται επαρκ?? με παραπομπ?? . Παρακαλο?με βοηθ?στε προσθ?τοντα? την κατ?λληλη τεκμηρ?ωση. Ατεκμηρ?ωτο υλικ? μπορε? να αμφισβητηθε? και να αφαιρεθε?. (Η σ?μανση τοποθετ?θηκε στι? 13/06/2022)

Μετ? τον θ?νατο του Καρα?σκ?κη και την καταστροφ? του στρατο? τη? 24η? Απριλ?ου , πανικ?? κατ?λαβε το ελληνικ? στρατ?πεδο, το οπο?ο σιγ?-σιγ? διαλ?θηκε, γιατ? οι στρατι?τε? ?ρχισαν να λιποτακτο?ν και δεν ε?χαν καμ?α εμπιστοσ?νη ο?τε στου? αρχηγο??, αλλ? ο?τε και στην κυβ?ρνηση. Η λιποταξ?α ?ρχισε αμ?σω? και εξακολο?θησε αδι?κοπα. Η απαρ?θμηση στι? 27 Απριλ?ου ?δειξε ?τι η δ?ναμη του στρατο? αν?ρχονταν στι? 3.500 ?νδρε?. Ο Κιουταχ?? την επ?μενη μ?ρα κ?λεσε του? πολιορκημ?νου? να παραδ?σουν την Ακρ?πολη , αλλ? αυτο? απ?ρριψαν την πρ?τασ? του.

Εξακολουθο?μενη? τη? λιποταξ?α? ?γινε πλ?ον αδ?νατο να υπερασπισθο?ν οι θ?σει?. Στι? 13 Μα?ου ?ρθαν μερικ? καρ?βια και επιβ?βασαν τα ελαφρ? καν?νια , εν? τα υπ?λοιπα που δεν ?ταν ε?κολο να μεταφερθο?ν, τα ?ριξαν σε ?να πηγ?δι . Στι? 15 Μα?ου επιβιβ?στηκε το μεγαλ?τερο μ?ρο? του στρατο?. Στην Ακρ?πολη, οι πολιορκημ?νοι ?ταν ε?δαν την εγκατ?λειψη του Φαλ?ρου απελπ?στηκαν και ?χασαν κ?θε ιδ?α εξ?δου και σωτηρ?α?. Οι αρχηγο? παρουσ?αζαν ψυχολογικ? κ?πωση και, μετ? απ? μεγ?λη λογομαχ?α, υπερ?σχυσε η περ? συμβιβασμο? γν?μη. Συγκεκριμ?να ο Φαβι?ρο? αν?λαβε την πρωτοβουλ?α να διαπραγματευθε? για την παρ?δοση τη? Ακρ?πολη? με την εγγ?ηση τη? Αγγλ?α? , τη? Γαλλ?α? και τη? Αυστρ?α? [16] . Ο Κ?χραν ζητ? τη διαμεσολ?βηση του αρχηγο? τη? γαλλικ?? μο?ρα? Δεριγν? στη συνθ?κη παρ?δοση? των πολιορκημ?νων Ελλ?νων. Εγγυ?τριε? δυν?μει? ορ?στηκαν η Αγγλ?α και η Γαλλ?α. Ο ?διο? ο Δεριγν? αν?βηκε στην Ακρ?πολη μαζ? με το γραμματ?α το? Κιουταχ?. Η συνθ?κη παρ?δοση? τη? Ακρ?πολη? αποτελε?το απ? 11 ?ρθρα:

  1. ?λα τα στρατε?ματα τη? φρουρ?? θα εξ?λθουν με τα ?πλα και τα υπ?ρχοντ? του?
  2. Οι οικογ?νειε? των Αθηνα?ων θα βγουν χωρ?? ?πλα, με τα υπ?ρχοντ? του? ?μω?.
  3. Οι μουσουλμ?νοι π?ση? τ?ξεω?, ηλικ?α? και γ?νου? θα παραδοθο?ν στα χ?ρια του βεζ?ρη του?.
  4. Ο τ?πο? ?λο? εκτ?? απ? το Χαβαλ? ( Φιλοπ?ππου ) θα ε?ναι κεν?? απ? στρατε?ματα μ?χρι την θ?λασσα.
  5. Τρει? αξιωματικο? Γεντεκλ?δε? Καφτ?ν Αγ?? , Τζιαντ?ραγα? και Σελι?μαγα? να δοθο?ν ?μηροι.
  6. Θα δοθο?ν 60 ζ?α προ? μετακ?μιση των ασθεν?ν και πληγωμ?νων.
  7. Η Ακρ?πολη θα παραδοθε? ?πω? ?ταν με τα πολεμοφ?δια και πυροβ?λα.
  8. Τρει? Το?ρκοι επ?πτε? θα σταλθο?ν στην Ακρ?πολη για να περιεργαστο?ν το μ?ρο? και να διαπιστ?σουν την κατ?στασ? τη?.
  9. Να δοθε? εν?χυρο ανταλλαγ?? για να εξασφαλιστε? η επιστροφ? των τρι?ν Το?ρκων εποπτ?ν.
  10. Η συνθ?κη θα ακυρωθε? αν οι τρει? επ?πτε? διαπιστ?σουν βλ?βε? στι? πηγ??, στον Π?ργο ? αλλο? μετ? την παρ?δοση τη? Ακρ?πολη?.
  11. Θα οριστε? μια συγκεκριμ?νη ?ρα για την ?ναρξη τη? εξ?δου.

Τα υπ?λοιπα ?ρθρα αναφ?ρονταν στον τρ?πο και την ?ρα παρ?δοση? καθ?? και στου? ομ?ρου? εκατ?ρωθεν ?στε να διασφαλιστε? η τ?ρηση τη? συνθ?κη? [17] . Τελικ?, η Ακρ?πολη παραδ?θηκε στι? 25 Μα?ου και οι πολιορκημ?νοι επιβιβ?στηκαν σε γαλλικ? και αυστριακ? πλο?α με προορισμ? τη Σαλαμ?να . Φυσικ? ?ταν να αναζητηθο?ν ευθ?νε? για την ατυχ? ?κβαση των προσπαθει?ν να απελευθερωθε? η Αττικ? απ? του? Το?ρκου?. ?τσι ω? υπα?τιο? τη? απ?φαση? για παρ?δοση υποδε?χθηκε ο Φαβι?ρο? και ζητ?θηκε να δικαστε?. Στην πραγματικ?τητα ?μω? η απ?λεια του Καρα?σκ?κη , η ?λλειψη ?λλου ικανο? αντικαταστ?τη καθ?? και τα καταστροφικ? σχ?δια των Κ?χραν και Τσωρτ? ε?χαν κ?νει την παρ?δοση τη? Ακρ?πολη? αναπ?φευκτη. Μετ? την παρ?δοσ? τη? ο Κιουταχ??, θα αφ?σει φρουρ?? στο Φ?ληρο και στον Πειραι? και θα αναχωρ?σει για τη Θ?βα , ?που και θα δημιουργ?σει στρατ?πεδο.

Επιπτ?σει? του συμβιβασμο? για του? ?λληνε? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η εν?τητα αυτ? δεν τεκμηρι?νεται επαρκ?? με παραπομπ?? . Παρακαλο?με βοηθ?στε προσθ?τοντα? την κατ?λληλη τεκμηρ?ωση. Ατεκμηρ?ωτο υλικ? μπορε? να αμφισβητηθε? και να αφαιρεθε?. (Η σ?μανση τοποθετ?θηκε στι? 13/06/2022)

Η πτ?ση τη? Ακρ?πολη? επ?φερε την πτ?ση ?λων των επ? του Καρα?σκ?κη απελευθερωμ?νων μερ?ν τη? Στερε?? Ελλ?δα? . Οι οπλαρχηγο? στι? επαρχ?ε? συμβιβ?στηκαν με τον Κιουταχ? και ?μειναν στι? επαρχ?ε?, ? π?ρασαν στην Πελοπ?ννησο . Ο Κιουταχ?? αφ?νοντα? στην Ακρ?πολη μια φρουρ? απ?λυσε του? περισσ?τερου? Αλβανο?? και ?φυγε για την Θ?βα , εν? στην Ανατολικ? Ελλ?δα ?φησε τον Ομ?ρ Πασ? Καρ?στιο .

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

  1. ↑ Βακαλ?πουλο? 1975 , σελ. 420.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Βακαλ?πουλο? 1975 , σελ. 423.
  3. ↑ Βακαλ?πουλο? 1975 , σελ. 661-665/681-686.
  4. ↑ Βακαλ?πουλο? 1975 , σελ. 424.
  5. ↑ Βακαλ?πουλο? 1975 , σελ. 660.
  6. ↑ Βακαλ?πουλο? 1975 , σελ. 724-5.
  7. ↑ Βακαλ?πουλο? 1975 , σελ. 726.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Πετσ?λη? 1975 , σελ. 439.
  9. ↑ Απομνημονε?ματα του Μακρυγι?ννη .  
  10. ↑ Κ?κκινο? 1974 , σελ. 12.
  11. ↑ Κ?κκινο? 1974 , σελ. 14.
  12. ↑ Βακαλ?πουλο? 1975 , σελ. 743-757.
  13. ↑ Κ?κκινο? 1974 , σελ. 33.
  14. ↑ Βακαλ?πουλο? 1975 , σελ. 748.
  15. ↑ Βακαλ?πουλο? 1975 , σελ. 749.
  16. ↑ Παπαρρηγ?πουλο? , σελ. 210.
  17. ↑ Δημητρακ?πουλο? 1975 , σελ. 452.

Πηγ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ανακτ?θηκε απ? " https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πολιορκ?α_τη?_Ακρ?πολη?_(1826-27)&oldid=10415499 "