Οι
Πλει?δε?
(Πλη??δε? στην Σαπφ?), συντρ?φισσε? τη? θε?? Αρτ?μιδο?, ?ταν οι επτ? κ?ρε? του
Τιτ?να
?τλαντα
και τη?
Ωκεαν?δα?
Πλει?νη?
που γενν?θηκαν στο
?ρο? Κυλλ?νη
(και θεωρο?νταν θε?τητε? του βουνο?) κατ? την
Ελληνικ? μυθολογ?α
. Συμφ?νω? προ? μ?α ?λλη παρ?δοση, μητ?ρα του ?ταν η Α?θρα, μ?α ?λλη Ωκεαν?δα. ?ταν οι αδελφ?? των
Εσπερ?δων
, των
Υ?δων
, του
?αντα
και τη?
Καλυψο??
. Οι Πλει?δε? ?ταν
Ν?μφε?
στην ακολουθ?α τη? θε?? Αρτ?μιδο? και μαζ? με τι?
Υ?δε?
αποκαλο?νταν
"Ατλαντ?δε?"
,
"Δωδων?δε?"
?
"Νυσι?δε?"
(απ? το ?ρο? Ν?σα), οι τροφο? και δασκ?λε? του μικρο?
θεο? Διον?σου
. Την ?παρξ? του? οι αρχα?οι ?λληνε? εμπνε?σθηκαν απ? τον ομ?νυμο
αστερισμ?
, ο οπο?ο? στα νε?τερα χρ?νια ?γινε γνωστ?? ω?
Πο?λια
, ?νομα που πιθαν?? αν?γεται στο Πλει?? με επ?δραση και τη? λ?ξεω? πουλ? (εδ? αν?λογη ε?ναι και η μ?λλον παρετυμολογικ? σ?νδεση του αρχα?ου ον?ματο? Πλει?δε? με το πελει?δε? = περιστ?ρια). Απ? την ?νωσ? του? με του?
θεο?? Δ?α
,
Ποσειδ?να
και
?ρη
γενν?θηκαν θεο? και ?ρωε?. Για το ?νομα Πλει?δε? ?χει προταθε? ετυμολογικ? σ?νδεση με το πλε?ν / πλ?ειν (?, τουλ?χιστον, συμβολ? του ?διου ρ?ματο? στην τελικ? διαμ?ρφωση του ον?ματο?), λ?γω αξιοποι?σεω? του αστερισμο? στην ναυσιπλο?α.
Οι Πλει?δε? ?ταν επτ?, ?πω? και οι αστ?ρε? του αστερισμο? που ε?ναι ορατο? δι? γυμνο? οφθαλμο?.
Ολ?μπιοι θεο?
, οι
Δ?α?
,
Ποσειδ?να?
και
?ρη?
, ε?χαν ερωτικ?? σχ?σει? και απ?κτησαν παιδι? με τι? επτ? ουρ?νιε? αδελφ??. Οι Πλει?δε? ?ταν οι εξ??:
- Η
Μα?α
, πρωτ?τοκη και ομορφ?τερη, ?ταν μητ?ρα του
θεο? Ερμ?
, απ? τον
θε? Δ?α
.
- Η
Τα?γ?τη
, μητ?ρα του πρ?του βασιλι? τη? Σπ?ρτη?
Λακεδα?μονα
, απ? τον
θε? Δ?α
? κατ? μια εκδοχ? κατ?φερε να ξεφ?γει απ? τον
Δ?α
και μεταμορφ?θηκε απ? την
?ρτεμη
σε
ελ?φι
.
- Η
Ηλ?κτρα
, ?ταν μητ?ρα του
Δαρδ?νου
, γεν?ρχη των Τρ?ων, απ? τον
θε? Δ?α
και του
Ιασ?ονο?
απ? τον βασιλι?
Κ?ρινθο
.
- Η
Στερ?πη
, υπ?ρξε σ?ζυγο? (? μητ?ρα) του ?ρωα
Οιν?μαου
, απ? τον
θε? ?ρη
.
- Η
Κελαιν?
, μητ?ρα του ?ρωα
Λ?κου
και του
Ευρ?πυλου
, βασιλι? τη?
Κυρ?νη?
, απ? τον
θε? Ποσειδ?να
.
- Η
Αλκυ?νη
, ?ταν μητ?ρα του
Υρι?α
και τη?
Αιθο?ση?
, επ?ση?, απ? τον
θε? Ποσειδ?να
.
- Η
Μερ?πη
, η νε?τερη των Πλει?δων που ο
Ωρ?ων
προσπ?θησε να φλερτ?ρει, ?ταν σ?ζυγο? του
Σ?συφου
και μητ?ρα του
Γλα?κου
και ?λλων γιων. Επειδ? παντρε?τηκε ?ναν θνητ? ?γινε και εκε?νη θνητ? και γι' αυτ? ?χι μ?νο κ?ποια στιγμ? π?θανε αλλ? και το δικ? τη? ?στρο ε?ναι το λιγ?τερο φωτειν?, σε σ?γκριση με τι? αδελφ?? τη?.
Μερικ?? φορ?? συσχετ?ζονται με τι? αδελφ?? του?, τι?
Εσπερ?δε?
, Ν?μφε? του πρωινο? αστεριο?.
Σχετικ? με το π?? οι Πλει?δε? ?γιναν αστερισμ??, υπ?ρχουν δι?φορε? εκδοχ??. Η επικρατ?στερη ε?ναι πω? αυτοκτ?νησαν απ' τον καημ? του? για την τιμωρ?α του πατ?ρα του?
?τλαντα
να σηκ?νει στου? ?μου? τον κ?σμο, ? για το χαμ? των αδελφ?ν του?,
Υ?δων
. Η Βοιωτικ? παραλλαγ? του μ?θου, αναφ?ρει, πω? ο
Γ?γαντα?
Ωρ?ωνα?
τι? ερωτε?τηκε και τι? καταδ?ωξε θ?λοντα? να τι? απαγ?γει. Η καταδ?ωξη συνεχ?στηκε για π?ντε ?τη, οπ?τε κι οι Πλει?δε? κατ?φυγαν στον
θε? Δ?α
, που πρ?τα τι? μεταμ?ρφωσε σε περιστ?ρια και μετ? σε αστερισμ? για να τι? γλιτ?σει.
[1]
Ο
Ωρ?ωνα?
, ?μω?, τι? ακολο?θησε στον ουραν? ω? αστερισμ?? κι αυτ??, κι ?τσι οι
Πλει?δε?
, που προπορε?ονται αυτο? στον ουραν?, π?φτουν στη θ?λασσα για να του ξεφ?γουν.
Ο αστερισμ?? των Πλει?δων χρησ?μευε για τον καθορισμ? των εποχ?ν, κατ? την αρχαι?τητα, δι?τι η εμφ?νισ? του στην ανατολ? γιν?ταν κατ? τα τ?λη
Μα?ου
, αναγγ?λλοντα? την ?φιξη του θ?ρου?, εν? η δ?ση του προμ?νυε την ?φιξη του χειμ?να. Ο αρχα?ο? ποιητ??
Ησ?οδο?
αναφ?ρει τι? Πλει?δε? στο ?ργο του ≪
?ργα και Ημ?ραι
≫, δ?νοντα? πρακτικ?? συμβουλ??.
[2]
- ↑
Hofmann, J.B. (1950) ≪Ετυμολογικ? Λεξικ? τη? Αρχα?α? Ελληνικ??≫ μετ?φραση Παπανικολ?ου Δ. Αντων?ου, Αθ?να 1974. Σελ.331
- ↑
?ργα και ημ?ραι, στ. 615-623