|
Το λ?μμα παραθ?τει τι? πηγ?? του α?ριστα, χωρ??
παραπομπ??
.
Βοηθ?στε συνδ?οντα? το κε?μενο με τι? πηγ??
χρησιμοποι?ντα? παραπομπ??
, ?στε να ε?ναι
επαληθε?σιμο
.
Το πρ?τυπο τοποθετ?θηκε χωρ?? ημερομην?α. Για τη σημεριν? ημερομην?α χρησιμοποι?στε:
{{χωρ?? παραπομπ??|3|06|2024}}
|
| David Hume
|
|---|
 Ντ?ιβιντ Χιουμ
|
| Γ?ννηση
| 7 Μα?ου 1711,
Εδιμβο?ργο
,
Βασ?λειο τη? Μεγ?λη? Βρεταν?α?
|
|---|
| Θ?νατο?
| 25 Αυγο?στου 1776 (65 ετ?ν) Εδιμβο?ργο, Βασ?λειο τη? Μεγ?λη? Βρεταν?α?
|
|---|
| Περ?οδο?
| Φιλοσοφ?α των Νε?τερων Χρ?νων
|
|---|
| Περιοχ?
| Δυτικ? φιλοσοφ?α
|
|---|
| Σχολ?
| Εμπειρισμ??
|
|---|
| Κ?ρια Ενδιαφ?ροντα
| Επιστημολογ?α
,
Μεταφυσικ?
,
Ηθικ?
,
Αισθητικ?
,
Φιλοσοφ?α του νου
,
Πολιτικ? φιλοσοφ?α
|
|---|
| Αξιοσημε?ωτε? Ιδ?ε?
| Το πρ?βλημα τη? αιτι?τητα?
,
Επαγωγ?
|
|---|
| Επιδρ?σει?
| Τζωρτζ Μπ?ρκλε?
,
Καρτ?σιο?
,
Τ?μα? Χομπ?
,
Τζων Λοκ
,
Νικολ? Μαλμπρ?ν?
,
Ζαν Ζακ Ρουσ?
,
?νταμ Σμιθ
|
|---|
| Επηρ?ασε
| ?λμπερτ Α?νστ?ιν
,
Εμμ?νουελ Καντ
,
Τζον Στιο?αρτ Μιλ
,
Καρλ Π?περ
,
Μπ?ρτραντ Ρ?σελ
,
?ρθουρ Σοπεν?ουερ
,
Ν?αμ Τσ?μσκι
|
|---|
Ο
Ντ?ιβιντ Χιουμ
(
David Hume
) (26 Απριλ?ου/7 Μα?ου 1711 ? 25 Αυγο?στου 1776) ?ταν
Σκωτσ?ζο?
φιλ?σοφο?
, που επηρ?ασε την αν?πτυξη δ?ο σχολ?ν φιλοσοφ?α?, του
σκεπτικισμο?
και του
εμπειρισμο?
. Υπ?ρξε εμπειριστ?? φιλ?σοφο?. Ο
Τζον Λοκ
, ο
Τζωρτζ Μπ?ρκλε?
και ο Χιουμ ?παιξαν μεγ?λο ρ?λο στο κ?νημα του αγγλικο? διαφωτισμο?.
Γεννημ?νο? στο
Εδιμβο?ργο
στι? 7 Μα?ου 1711, ο Χιουμ μορφ?θηκε κατ' ο?κον και στο
Πανεπιστ?μιο του Εδιμβο?ργου
, στο οπο?ο εγγρ?φηκε σε ηλικ?α 12 ετ?ν. Η υγε?α του ?ταν κακ? λογω παχυσαρκ?α? και, αφο? εργ?στηκε για λ?γο σε ?ναν εμπορικ? ο?κο στο
Μπρ?στολ
, π?γε να ζ?σει στη
Γαλλ?α
.
Μετ? την ?κδοση τη?
Πραγματε?α?
, ο Χιουμ επ?στρεψε στα οικογενειακ? του κτ?ματα στο Μπεργουικσ?ιρ. Εκε? ?στρεψε την προσοχ? του στα προβλ?ματα ηθικ?? και πολιτικ?? οικονομ?α? και ?γραψε τα
Ηθικ? και Πολιτικ? Δοκ?μια
(2 τ?μοι,
1741
-
42
), τα οπο?α γν?ρισαν ?μεση επιτυχ?α. Απ?τυχε ?μω? να εξασφαλ?σει θ?ση καθηγητ? στο Πανεπιστ?μιο του Εδιμβο?ργου, ?σω? επειδ? ακ?μη και στην αρχ? τη? καρι?ρα? του θεωρε?το θρησκευτικ? σκεπτικιστ??. Ο Χιουμ διαδοχικ? ?γινε δ?σκαλο? του παρ?φρονα μαρκησ?ου του Ανναντ?ιλ και νομικ?? σ?μβουλο? στη βρετανικ? στρατιωτικ? εκστρατε?α στη Γαλλ?α. Το ?ργο του
Φιλοσοφικ? Δοκ?μια για την Ανθρ?πινη Αντ?ληψη
(αργ?τερα μετονομ?στηκε
?ρευνα για την Ανθρ?πινη Αντ?ληψη
) δημοσιε?τηκε το
1748
. Το βιβλ?ο αυτ? ε?ναι ?σω? το πιο γνωστ? ?ργο του και αποτελε? ουσιαστικ? μια συμπ?κνωση τη?
Πραγματε?α?
.
Ο Χιουμ εγκαταστ?θηκε στο Εδιμβο?ργο το 1751. Το 1752 δημοσιε?τηκε το βιβλ?ο του
Πολιτικο? Δι?λογοι
και τον επ?μενο χρ?νο, αφο? απ?τυχε π?λι να εξασφαλ?σει ?δρα στο πανεπιστ?μιο, διορ?στηκε βιβλιοθηκ?ριο? σε μια βιβλιοθ?κη του Εδιμβο?ργου. Κατ? τη 12ετ? διαμον? του στο Εδιμβο?ργο, ο Χιουμ εργ?στηκε κυρ?ω? για τη συγγραφ? του εξ?τομου ?ργου του
Ιστορ?α τη? Αγγλ?α?
, το οπο?ο εμφαν?στηκε τμηματικ? απ? το 1754 ?ω? το 1762. Τα ?τη 1762 ?ω? 1765 ο Χιουμ υπηρ?τησε ω? γραμματ?α? του Βρετανο? πρ?σβη στο Παρ?σι. Εκε? ?γινε αποδεκτ?? απ? του? γαλλικο?? φιλολογικο?? κ?κλου? και συνδ?θηκε φιλικ? με τον Ελβετ? φιλ?σοφο
Ζαν Ζακ Ρουσ?
. Ο Χιουμ ?φερε μαζ? του στην Αγγλ?α τον Ρουσ?, ο οπο?ο? ?μω? κατατρεχ?μενο? απ? μαν?α καταδ?ωξη?, κατηγ?ρησε το Χιουμ ?τι συνωμοτο?σε εναντ?ον του. ?τσι, η φιλ?α του? τερματ?στηκε με δημ?σιε? εκατ?ρωθεν καταγγελ?ε?. Αφο? υπηρ?τησε και ω? υφυπουργ?? εσωτερικ?ν στο
Λονδ?νο
(1767-68), ο Χιουμ αποσ?ρθηκε στο Εδιμβο?ργο, ?που π?ρασε την υπ?λοιπη ζω? του. Απεβ?ωσε στι?
25 Αυγο?στου
1776
. Η αυτοβιογραφ?α του εκδ?θηκε μετ? θ?νατο (1777), ?πω? και οι
Δι?λογοι για τη Φυσικ? Θρησκε?α
(1779). Ο Χιουμ ε?χε γρ?ψει του?
Διαλ?γου?
στι? αρχ?? τη? δεκαετ?α? του 1750, αλλ? δεν του? ε?χε δημοσιε?σει λ?γω του σκεπτικισμο? του?.
Η φιλοσοφικ? θ?ση του Χιουμ επηρε?στηκε απ? τι? ιδ?ε? δυο Βρεταν?ν φιλοσ?φων, του
Τζων Λοκ
και του επισκ?που
Τζωρτζ Μπ?ρκλε?
. Και ο Λοκ και ο Μπ?ρκλε? ?καναν δι?κριση αν?μεσα στον λ?γο και στην α?σθηση. Ο Χιουμ ?μω? προχ?ρησε πιο π?ρα, επιδι?κοντα? να αποδε?ξει ?τι ο λ?γο? και οι λογικ?? κρ?σει? ε?ναι απλ?? συν?θει? συνειρμο? διακριτ?ν αισθ?σεων ? εμπειρι?ν.
Με ?να επαναστατικ? β?μα στην ιστορ?α τη? φιλοσοφ?α?, ο Χιουμ απ?ρριψε τη βασικ? ιδ?α τη?
αιτι?τητα?
, υποστηρ?ζοντα? ?τι ≪
ο λ?γο? δεν μπορε? να μα? δε?ξει τη σ?νδεση εν?? αντικειμ?νου με ?να ?λλο, αν και υποβοηθε?ται απ? την εμπειρ?α και την παρατ?ρηση τη? σ?νδεσ?? του? σε ?λε? τι? παρελθο?σε? περιπτ?σει?. Συνεπ??, ?ταν ο νου? περν? απ? την ιδ?α ? εντ?πωση εν?? αντικειμ?νου στην ιδ?α ? πεπο?θηση εν?? ?λλου, το?το δεν καθορ?ζεται απ? τον λ?γο, αλλ? απ? ορισμ?νε? αρχ?? που συσχετ?ζουν τι? ιδ?ε? αυτ?ν των αντικειμ?νων και τι? συνεν?νουν στη φαντασ?α
≫. Η απ?ρριψη τη? αιτι?τητα? εκ μ?ρου? του Χιουμ υπονοε? απ?ρριψη των επιστημονικ?ν ν?μων, που ε?ναι βασισμ?νοι στη γενικ? αντ?ληψη ?τι ?να γεγον?? κατ' αν?γκη προκαλε? ?να ?λλο και εκ προβλ?ψεω? π?ντοτε θα το προκαλε?. Συνεπ??, σ?μφωνα με τη φιλοσοφ?α του Χιουμ, η γν?ση τη? ουσ?α? των γεγον?των ε?ναι αδ?νατη, αν και παραδεχ?ταν ?τι στα πρακτικ? ζητ?ματα οι ?νθρωποι ε?ναι υποχρεωμ?νοι να σκ?πτονται με ?ρου? αιτ?α?-αποτελ?σματο? και να υποθ?τουν την αξιοπιστ?α των αντιλ?ψε?ν του?, γιατ? διαφορετικ? θα τρελα?νονταν. Δεχ?ταν επ?ση? την πιθαν?τητα τη? γν?ση? των σχ?σεων μεταξ? ιδε?ν, ?πω? ε?ναι οι σχ?σει? των αριθμ?ν στα μαθηματικ?. Η σκεπτικιστικ? προσ?γγιση του Χιουμ αρνε?ται επ?ση? την ?παρξη, τ?σο τη? πνευματικ?? ουσ?α? που υπ?θετε ο Μπ?ρκλε?, ?σο και τη? "
υλικ?? ουσ?α?
" του Λοκ. Προχωρ?ντα? πιο π?ρα, ο Χιουμ αρν?θηκε και την ?παρξη του ατομικο? εαυτο?, υποστηρ?ζοντα? ?τι επειδ? οι ?νθρωποι δεν ?χουν μια σταθερ? αντ?ληψη του εαυτο? του? ω? χωριστ?? οντ?τητε?, ≪
δεν ε?ναι παρ? ?να δεμ?τι ? συλλογ? διαφορετικ?ν αντιλ?ψεων
≫.
Στο πεδ?ο τη? ηθικ??, ο Χιουμ υποστ?ριζε ?τι η ?ννοια του ορθο? και του εσφαλμ?νου δεν απορρ?ει απ? τον λ?γο, αλλ? προ?ρχεται απ? το ενδιαφ?ρον του καθεν?? μα? για ευτυχ?α. Το αν?τατο ηθικ? καλ?, κατ? την ?ποψ? του, ε?ναι η καλοσ?νη, ?να ανιδιοτελ?? ενδιαφ?ρον για τη γενικ? ευδαιμον?α τη? κοινων?α?, το οπο?ο ο Χιουμ θεωρο?σε συν?νυμο με την ανθρ?πινη ευτυχ?α.
Ω? ιστορικ??, ο Χιουμ απομακρ?νθηκε απ? την παραδοσιακ? χρονολογικ? απαρ?θμηση πολ?μων και κρατικ?ν πρ?ξεων και προσπ?θησε να περιγρ?ψει τι? οικονομικ?? και διανοητικ?? δυν?μει?, που ?παιξαν ρ?λο στην ιστορ?α τη? χ?ρα? του. Το ?ργο του
Ιστορ?α τη? Αγγλ?α?
για πολ? καιρ? θεωρο?νταν κλασικ?.
Η συμβολ? του Χιουμ στην οικονομικ? θεωρ?α επηρ?ασε τον Σκωτσ?ζο φιλ?σοφο και οικονομολ?γο
?νταμ Σμιθ
, καθ?? και μεταγεν?στερου? οικονομολ?γου?. Στι? ιδ?ε? του Χιουμ περιλαμβαν?ταν η πεπο?θηση ?τι ο πλο?το? δεν εξαρτ?ται απ? το χρ?μα, αλλ? απ? τα αγαθ?, εν? επ?ση? αναγν?ριζε την επ?δραση των κοινωνικ?ν συνθηκ?ν στην οικονομ?α.
- Hume, D.,
Δοκ?μια. Φιλολογικ?, ηθικ?, πολιτικ?
. Εισαγωγ?-Μετ?φρ.-Σχ?λια Ε. Π. Παπανο?τσο?. ≪Εστ?α≫, Αθ. χ.χ.
- Hume, D.,
Το κριτ?ριο του γο?στου
. Εισαγωγ?-Μετ?φρ.-Σχ?λια Θε?πη Παρισ?κη, Θεσσαλον?κη 1974
- Hume, D.,
Δοκ?μια: οικονομικ?, ιστορικ?, πολιτικοκοινωνικ?
. Μετ?φρ. Ε.Π. Παπανο?τσο?. "Παπαζ?ση?", Αθ?να, 1979.
- Hume, D.,
Πραγματε?α για την ανθρ?πινη φ?ση
. Βιβλ?ο πρ?το: Για τη ν?ηση. Εισαγωγ?-Μετ?φρ.-Σχ?λια Μαρ?α Πουρν?ρη,εκδ. "Πατ?κη?", Αθ?να, 2005.
- Hume, D.,
Κε?μενα: αυτοβιογραφικ?, γνωσιολογικ?, ηθικ?
. Μετ?φρ. Μαρ?α Πουρν?ρη - Χρυσο?λα Μητσοπο?λου, εκδ. "Εκκρεμ??", Αθ?να, 2006
- Hume, D.,
Η φυσικ? ιστορ?α τη? θρησκε?α?
. Μετ?φρ. Αλ?ξανδρο? Σακελλαρ?ου, εκδ ≪Σαββ?λα?≫, Αθ. 2011.
- Ντ?ιβιντ Χιουμ,
Δι?λογοι για τη φυσικ? θρησκε?α
, μτφρ.Χρ?στο? Γρηγορ?ου, εκδ. Ν?σο?, Αθ?να, 2012
- Hume, D.,
Περ? αγ?πη? και μ?σου?
. μτφρ Γ. Καρ?μπελα?. εκδ. Ηριδαν??, Αθ?να, 2015.
- Hume,D, Μ?α πραγματε?α για την ανθρ?πινη φ?ση,βιβλ?ο τρ?το,εισαγωγ?-μτφ-σχ?λια:Βασ?λειο? Δ.Μακρυπο?λια?,εκδ?σει? Ρ?μη,2016.
- Δελλ?? Γι?ννη?, ≪Η θ?ση του πυρρωνισμο? στη θεωρ?α τη? γν?ση? του D. Hume≫,
Ελληνικ? Φιλοσοφικ? Επιθε?ρηση
, 6 (1989), 12-22.
- Deleuze, Gilles,
Εμπειρισμ?? και υποκειμενικ?τητα. Δοκ?μιο για την ανθρ?πινη φ?ση κατ? τον Χιουμ
, Μετ?φρ. Παναγι?τη? Πο?λο?, εκδ. ≪Ολκ??≫, Αθ?να 1995
Το ?ρθρο βασ?ζεται σε κε?μενο που δημοσιε?τηκε στο ηλεκτρονικ? περιοδικ?
Μετα-θ?σει?
Αρχειοθετ?θηκε
2005-12-11 στο
Wayback Machine
..