Αυτ? το λ?μμα τεκμηρι?νεται κυρ?ω? με πρωτογενε?? πηγ?? . Παρακαλο?με βελτι?στε το προσθ?τοντα? δευτερογενε?? ? τριτογενε?? πηγ?? .

Νικηφ?ρο? Α´
Ο Νικηφ?ρο? Α' και ο γιο? του συναυτοκρ?τορα? Σταυρ?κιο? σε ν?μισμα τη? εποχ??. Επιγραφ??: NICIFOROS BASILE[Y]S / STAVRACI[O]S DESPO[THS] Θ
Αυτοκρ?τορα? των Ρωμα?ων
Περ?οδο?	31 Οκτωβρ?ου 802 ? 26 Ιουλ?ου 811
Προκ?τοχο?	Ειρ?νη η Αθηνα?α
Δι?δοχο?	Σταυρ?κιο?
Θ?νατο?	26 Ιουλ?ου 811
Επ?γονοι	Σταυρ?κιο? Προκοπ?α (αυτοκρ?τειρα)
Ο?κο?	Δυναστε?α του Νικηφ?ρου
Μητ?ρα	Θεοφαν?
Θρησκε?α	Χριστιαν?? Ορθ?δοξο?
Σχετικ? πολυμ?σα και Σχετικ? πολυμ?σα
δεδομ?να ( π   ?   σ   ?   ε )

Ο Νικηφ?ρο? Α' (απεβ. 26 Ιουλ?ου 811 ) ?ταν Αυτοκρ?τορα? τη? Βυζαντιν?? Αυτοκρατορ?α? μεταξ? των ετ?ν 802 και 811 . Η καταγωγ? του ?ταν Ελληνικ?. ^{[1] [2] [3]}

Η αν?ρρηση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Πατρ?κιο? και γενικ?? λογοθ?τη? (? λογοθ?τη? του γενικο? , δηλ. υπουργ?? των οικονομικ?ν) κατ? το τ?λο? τη? βασιλε?α? τη? Ειρ?νη? , αν?βηκε στον θρ?νο ?στερα απ? συνωμοσ?α αξιωματο?χων που αν?τρεψε την τελευτα?α.

Πρ?πει να αναφερθε? εισαγωγικ?, πω? ?,τι γνωρ?ζουμε για τον Νικηφ?ρο Α? προ?ρχεται απ? εικονολ?τρε? χρονογρ?φου? και ειδικ? απ? τον σημαντικ?τερο εξ αυτ?ν Θεοφ?νη , ο οπο?ο? ?κμασε κατ? τη βασιλε?α του. ?λοι του? δι?κεινται δυσμεν?στατα προ? τον Νικηφ?ρο Α? και αυτ? επειδ? ?ρθε σε αντ?θεση με του? ακρα?ου? εικον?φιλου? μοναχο??, παρ’ ?λο ?τι δεν εν?ργησε κατ? των εικ?νων και δεν ?θιξε το κ?ρο? τη? Ζ? Οικουμενικ?? Συν?δου .

Τη συνωμοσ?α κατ? τη? Ειρ?νη? επ?σπευσε η α?τηση γ?μου το? Καρλομ?γνου προ? την Αυτοκρ?τειρα και τα φανερ? σχ?δια του παντοδ?ναμου ευνο?χου Α?τιου, που προωθο?σε στον θρ?νο τον αδελφ? του. ^[4]

Ο λα?? τη? Κωνσταντινο?πολη?, ο οπο?ο? -κατ? του? χρονογρ?φου? π?ντοτε- ευημερο?σε επ? Ειρ?νη?, δ?χθηκε με εχθρ?τητα την αν?ρρηση του Νικηφ?ρου Α? και κατ? τη στ?ψη του καταρι?ταν τ?σο τον ?διο ?σο και τον εικον?φιλο πατρι?ρχη Ταρ?σιο , που δ?χθηκε να τον στ?ψει. ^[5]

Μετ? την ενθρ?νισ? του, ο Νικηφ?ρο? Α? επισκ?φθηκε την Ειρ?νη, τη? δ?λωσε ?τι εν?ργησε βιαζ?μενο? απ? του? ?ρχοντε?, τη διαβεβα?ωσε για την ασφ?λεια τη?, αλλ? ζ?τησε επιτακτικ? να το? δ?σει του? θησαυρο?? τη?. Η Ειρ?νη δ?χτηκε υπ? τον ?ρο να τη? επιτραπε? να παραμε?νει στο αν?κτορο το? Ελευθερ?ου. Ο Νικηφ?ρο? Α? συμφ?νησε, π?ρε του? θησαυρο?? και την εξ?ρισε στη Λ?σβο, ?που και π?θανε αυτ? τον επ?μενο χρ?νο (803). ^[6]

Εκε?νο που χαρακτηρ?ζει προ π?ντων τη βασιλε?α του Νικηφ?ρου Α? ε?ναι η αγωνι?δη? αναζ?τηση χρημ?των. Κατηγορ?θηκε ω? φιλ?ργυρο? και πλεον?κτη?. ^[7] Αλλ? ε?ναι γνωστ?, ?τι η Ειρ?νη δαπανο?σε αφειδ?? για να ?χει τον λα? με το μ?ρο? τη?: ε?χε χαρ?σει φ?ρου? και ε?χε, μεταξ? ?λλων, καταργ?σει τα τελωνειακ? δικαι?ματα το? Βοσπ?ρου και το? Ελλ?σποντου . ^[8] Ο Νικηφ?ρο? Α? π?ρασε απ? δ?κη ?σου? πλο?τισαν επ? Ειρ?νη? και του? υποχρ?ωσε να επιστρ?ψουν τα παραν?μω? κτηθ?ντα, χωρ?? ?μω? να τα αποδ?σει στου? αδικημ?νου?. ^[7]

Η ανταρσ?α του Βαρδ?νη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τον Ιο?λιο του 803 στασ?ασε ο στρατηγ?? του θ?ματο? των Ανατολικ?ν Βαρδ?νη? -ο επιλεγ?μενο? Το?ρκο?- μ?λλον απρ?θυμα και υποκ?πτοντα? σε πι?σει?. ?φτασε ?ω? τη Χρυσ?πολη, αλλ? οι υπαρχηγο? του Λ?ων και Μιχα?λ (οι μετ?πειτα αυτοκρ?τορε? Λ?ων Ε? και Μιχα?λ Β? ) αυτομ?λησαν στον Αυτοκρ?τορα. Ο Βαρδ?νη? παραιτ?θηκε του αγ?να, π?ρε ?γγραφη διαβεβα?ωση για την ασφ?λει? του προσυπογεγραμμ?νη απ? τον πατρι?ρχη Ταρ?σιο και τη Σ?γκλητο και κλε?στηκε σε μοναστ?ρι. Σε λ?γο ?μω? καιρ? τυφλ?θηκε απ? Λυκ?ονε? στρατι?τε?. Ο Ταρ?σιο? και οι συγκλητικο? καταταρ?χτηκαν και ο Νικηφ?ρο? Α? π?ρε ?ρκου? φοβερο??, ?τι ?ταν αμ?τοχο?. Κλε?στηκε στο Παλ?τι, ?κλαιγε και απειλο?σε με θ?νατο του? Λυκ?ονε? για την πρωτοβουλ?α του?. ^[9]

Οι αγ?νε? κατ? των Αρ?βων [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Αφο? εξασφ?λισε την αρχ? ο Νικηφ?ρο? Α?, στρ?φηκε κατ? των Αρ?βων. ?γραψε στον Χαρο?ν αλ Ρασ?ντ , ?τι δεν ?ταν διατεθειμ?νο? να συνεχ?σει την καταβολ? φ?ρου, που ε?χε συνομολογ?σει η Ειρ?νη. Ο χαλ?φη? του μ?νυσε: ≪Την απ?ντησ? μου δεν θα την ακο?σει?, αλλ? θα τη δει?≫ ^[10] και εισ?βαλε στη Μικρ? Ασ?α. Ο Νικηφ?ρο? Α? τον αντιμετ?πισε στην Κρ?σο τη? Φρυγ?α?, ?που υπ?στη ?ττα δειν? και τραυματ?στηκε τρει? φορ??. ^[11] Αλλ? ο Χαρο?ν αναγκ?στηκε να αποχωρ?σει λ?γω στ?σεων, που ξ?σπασαν στη χ?ρα του και ?τσι ο Νικηφ?ρο? Α? κατ?ρθωσε να ανακτ?σει πολλ?? χ?ρε? και φρο?ρια, επιδεικν?οντα? στρατιωτικ?? αρετ??, παρ? το ?τι δεν ?ταν στρατηγ??. ^[12] Τελικ? συνομολογ?θηκε ειρ?νη ?ναντι καταβολ?? 30.000 χρυσ?ν νομισμ?των κατ’ ?το? στου? ?ραβε?, αλλ? μ?λι? αυτο? ?φυγαν, ο Νικηφ?ρο? Α? αν?γειρε τα κατεστραμμ?να φρο?ρια, που κατ? τη συνθ?κη δεν ?πρεπε να ανεγερθο?ν. Ο Χαρο?ν απ?ντησε λεηλατ?ντα? την Κ?προ και τη Ρ?δο, αλλ? για πολλ? χρ?νια μετ? δεν αναφ?ρονται εχθροπραξ?ε? και ο φ?ρο? ?παψε να καταβ?λλεται. ^[13]

Εκκλησιαστικ? πολιτικ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Νικηφ?ρο? Α? δεν ασχολ?θηκε ιδια?τερα με το εκκλησιαστικ? ζ?τημα και διατ?ρησε τα πρ?γματα ?πω? ε?χαν επ? Ειρ?νη?, επιδεικν?οντα? θρησκευτικ? ανοχ?. Αυτ? του ?μω? η ανοχ? ?ταν, που τον ?κανε στ?χο των μοναχ?ν και των χρονογρ?φων.

Το 806 απεβ?ωσε ο Ταρ?σιο? και ο Νικηφ?ρο? Α? επ?λεξε ω? δι?δοχ? του τον συνον?ματ? του Νικηφ?ρο Α? λα?κ? και βασιλικ? γραμματ?α, ?πω? ακριβ?? ?ταν και ο Ταρ?σιο?. Ο ηγο?μενο? τη? μον?? του Σακκουδ?ωνο? Πλ?των και ο ανεψι?? του Θε?δωρο? ο Στουδ?τη? αντ?δρασαν ?ντονα λ?γω τη? αθρ?α? χειροτον?α? του ν?ου πατρι?ρχη, αλλ? η χειροτον?α αυτ? δεν ?ταν χωρ?? αρκετ? προηγο?μενα. ^[14] Ο Αυτοκρ?τορα? σκ?φτηκε να διαλ?σει τη μον? του Στουδ?ου, αλλ? τον συμβο?λευσαν να μη συνδ?σει την ?νοδο του Πατρι?ρχη, που ο ?διο? επ?λεξε με τη δι?λυση μον?? 700 μοναχ?ν. ?τσι αρκ?στηκε να φυλακ?σει για λ?γε? ημ?ρε? τον Πλ?τωνα ^[15] αλλ? αμ?σω? δ?θηκε ?λλη αφορμ?.

Παλαι?τερα ο ιερ?α? Ιωσ?φ ε?χε τελ?σει τον γ?μο του Κωνσταντ?νου ΣΤ? (γιου τη? Ειρ?νη?) με τη Θεοδ?τη, ?ταν ο τελευτα?ο? ?κλεισε την πρ?τη του γυνα?κα Μαρ?α τη? ?μνια? σε μοναστ?ρι. Οι Στουδ?τε? ε?χαν επιτεθε? τ?τε στον Ταρ?σιο, δι?τι επ?τρεψε να γ?νει ο γ?μο? και η Ειρ?νη τον υποχρ?ωσε να αφορ?σει τον Ιωσ?φ. Τ?ρα ο βασιλι??, θ?λοντα? να ανταμε?ψει τον Ιωσ?φ για υπηρεσ?ε? που του προσ?φερε κατ? τη στ?ση του Βαρδ?νη, ζ?τησε απ? τον Πατρι?ρχη να ?ρει τον αφορισμ?. ?τσι ?γινε και οι Στουδ?τε? ≪απ?στησαν τη? κοινων?α?≫ προ? τον Πατρι?ρχη. Επειδ? το σκ?νδαλο ?ταν μεγ?λο συγκροτ?θηκε σ?νοδο?, που αποφ?σισε τη δι?λυση τη? μον?? του Στουδ?ου και την εξορ?α του Πλ?τωνα και του Θε?δωρου σε δ?ο νησι? τη? Προποντ?δα?. ^[16]

Νομοθετικ?? ρυθμ?σει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Για την αναδιοργ?νωση του κρ?του? ο Νικηφ?ρο? Α? προ?βη σε νομοθετικ?? ρυθμ?σει?, στρατιωτικ?? και κυρ?ω? οικονομικ??. ?λα τα σχετικ? μ?τρα που ?λαβε ονομ?στηκαν απ? του? χρονογρ?φου? κακ?σει? , που επ?τειναν τη δυστυχ?α του λαο?. ^[17]

Στι? στρατιωτικ?? ρυθμ?σει? υπαγ?ταν η καθι?ρωση του Αλληλεγγ?ου: Τον εξοπλισμ? των, φτωχ?ν συν?θω?, ?ταν υποχρεωμ?νοι να πληρ?νουν οι πλο?σιοι, ομ?δε? ατ?μων ? χωρι? ολ?κληρα. Οι πολ? πλο?σιοι πλ?ρωναν τον εξοπλισμ? εν?? ? περισσοτ?ρων στρατιωτ?ν και οι λιγ?τερο ε?ποροι αν? δ?ο ? τρει? ? περισσ?τεροι τον εξοπλισμ? εν??, οπ?τε λ?γονταν συνδ?ται. Ο Νικηφ?ρο? Α? καθι?ρωσε το Αλληλ?γγυον ω? προ? την υποχρ?ωση των συνδοτ?ν. Δηλαδ? αν δεν μπορο?σε κ?ποιο?, θα συμπλ?ρωναν οι ?λλοι. Και αυτ? για να ασκε?ται προσωπικ? ? κοινωνικ? π?εση προ? αυτο??, που απ?φευγαν την πληρωμ?. ^[18]

Γ?ρω απ? τι? σλαβικ?? εγκαταστ?σει? τη? Θρ?κη?, Μακεδον?α? και νοτ?ου Ελλ?δο?, οι οπο?ε? βρισκ?ταν σε κατ?σταση μ?νιμη? εξ?γερση?, ο Νικηφ?ρο? Α? οργ?νωσε στρατιωτικ?? αποικ?ε? απ? στρατι?τε?, προερχ?μενου? απ? ?λα τα μ?ρη τη? Αυτοκρατορ?α?. Ο Θεοφ?νη? μιλ? για οικονομικ? καταστροφ? και θαν?σιμη απ?γνωση των απο?κων ^[18] , αλλ? εφ’ ?σον επρ?κειτο περ? αποικ?α?, εννοε?ται, ?τι υπ?ρχε και κτηματικ? αποκατ?σταση των φτωχ?ν -?πω? ε?δαμε- στρατιωτ?ν. Το μ?τρο ?λλωστε δεν ?ταν πρωτοφαν??: ε?χαν προ?π?ρξει οι κληρο?χοι τη? Αθ?να? και οι εγκαταστ?σει? παλαιμ?χων λεγεωναρ?ων του Α?γουστου και του Τρα?ανο? σε ?λη την Αυτοκρατορ?α με πολ? ικανοποιητικ? αποτελ?σματα. ^[19]

Σημαντικ?τερε? ?ταν οι οικονομικ?? διατ?ξει? του Νικηφ?ρου Α?. Οι περισσ?τερε? προ?π?ρχαν, αλλ? ε?τε ε?χαν περιπ?σει σε αχρησ?α, ε?τε ε?χαν καταργηθε? απ? την Ειρ?νη. Τι? διατ?ξει? περ? ευρεθ?ντων θησαυρ?ν και περ? φορολογ?α? τη? κληρονομ?α? τι? επανενεργοπο?ησε ο Νικηφ?ρο? Α? με εικοσαετ? αναδρομικ? ισχ?. Επαν?φερε του? τελωνειακο?? δασμο?? Βοσπ?ρου και Ελλησπ?ντου, που ?ταν σοβαρ?τατο ?σοδο του κρ?του?. ?ρισε ?τι για κ?θε δο?λο εισαγ?μενο στην Κωνσταντινο?πολη ?πρεπε να πληρ?νεται φ?ρο? δ?ο χρυσ?ν. Ρ?θμισε τα του εγγε?ου φ?ρου· ?λα αυξημ?να και επιβαρυμ?να με το λεγ?μενο δικ?ρατον, με αιτιολογ?α τι? επισκευ?? των τειχ?ν και ?λλε? αν?γκε?. Διατ?χθηκε η ?μεση ε?σπραξη των καθυστερημ?νων φ?ρων και ιδρ?θηκε ναυτικ? ταμε?ο, που δ?νειζε σε πλοι?ρχου?, εν? επιδ?τησε την αγορ? κτημ?των του δημοσ?ου απ? ναυτικο?? στα παρ?λια τη? Μικρ?? Ασ?α?. Αν?γκασε ?σου? πλο?τισαν ξαφνικ? κατ? την περασμ?νη εικοσαετ?α να καταβ?λουν ?να μ?ρο? τη? περιουσ?α? του? στο δημ?σιο. Και τ?λο? υπ?γαγε σε κανονικ? φορολογ?α ?λα τα εκκλησιαστικ? και μοναστηριακ? κτ?ματα, εν? μ?χρι τ?τε πλ?ρωναν μ?νο ?γγειο φ?ρο· κρατικοπο?ησε ορισμ?να, ?ρισε ?τι στρατιωτικ? σ?ματα, που στ?θμευαν κοντ? στα παραπ?νω κτ?ματα, ?πρεπε να συντηρο?νται απ? αυτ? και αποδοκ?μαζε τα πολ?τιμα αφιερ?ματα στι? εκκλησ?ε?. ^[20]

Χαρακτηριστικ? τη? εισπρακτικ?? του συν?πεια? ? μαν?α?, ?ταν ?τι κ?λεσε κ?ποτε ?να φοροφυγ?δα και τον υποχρ?ωσε να ορκιστε? π?σο χρυσ? ε?χε. ?ταν εκε?νο? απ?ντησε, ?τι ε?χε εκατ? λ?τρε? χρυσο?, ο Νικηφ?ρο? Α? του ζ?τησε να τι? φ?ρει και ?στερα τον ?διωξε, δ?νοντ?? του εκατ? νομ?σματα: ≪τ?σα σου φτ?νουν≫ το? ε?πε. ^[21]

Οι αγ?νε? κατ? των Βουλγ?ρων [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το 807 ο Νικηφ?ρο? Α? κατ?στειλε στ?ση των Σλ?βων τη? Πελοπονν?σου. Πιθαν?ν η καταστολ? αυτ? να επιτε?χθηκε χ?ρη στι? στρατιωτικ?? αποικ?ε?, που ε?χε ιδρ?σει.

Την ?δια χρονι? εξεστρ?τευσε κατ? των Βουλγ?ρων, που επωφελο?μενοι απ? την κατ?σταση τη? Αυτοκρατορ?α? επ? Ειρ?νη?, ε?χαν συν?λθει απ? τα πλ?γματα του Κωνσταντ?νου Ε? και ε?χαν επεκτε?νει κατ? πολ? το κρ?το? του? υπ? τον Κρο?μο . Ο Νικηφ?ρο? Α? ανακατ?λαβε την Αδριανο?πολη, εκε? ?μω? ?μαθε για συνωμοσ?α, που εξυφαιν?ταν εναντ?ον του στην Κωνσταντινο?πολη και επ?στρεψε εσπευσμ?να. Τιμ?ρησε πολλο?? με εξορ?α, αλλ? ν?α συνωμοσ?α αποκαλ?φθηκε το επ?μενο ?το? και ν?ε? τιμωρ?ε? επιβλ?θηκαν, αυτ? τη φορ? και σε επισκ?που? και μοναχο??. ^[22]

Το 809 οι Βο?λγαροι επιτ?θηκαν σε στρατ?πεδο του Στρυμ?να, ?που γιν?ταν η πληρωμ? των στρατο?, και αφο? δι?πραξαν σφαγ??, ?ρπαξαν χ?λιε? εκατ? λ?τρε? χρυσο?. ?στερα ο Κρο?μο? κατ?λαβε τη Σαρδικ?, τη σημεριν? Σ?φια και ?σφαξε ?ξι χιλι?δε? στρατι?τε? και λα? πολ?. ^[23]

Ο Νικηφ?ρο? Α? ξεκ?νησε για να αντιμετωπ?σει τον Κρο?μο, αλλ? θ?λησε συγχρ?νω? να τιμωρ?σει του? αξιωματικο??, που ?ταν υπε?θυνοι για την πτ?ση τη? Σαρδικ??, με αποτ?λεσμα πολλο? να αυτομολ?σουν και οι συν?νοχο? του? στο στρατ?πεδο που ε?χε συγκροτηθε? να οργαν?σουν στ?ση. Ο Νικηφ?ρο? Α? μπ?ρεσε τελικ? να την εξουδετερ?σει με αμοιβ?? και υποσχ?σει?. ^[24] Λ?γο μετ? ?να? μοναχ?? αποπειρ?θηκε να τον δολοφον?σει. ^[21]

Τον Ιο?λιο του 811 εξεστρ?τευσε με πολυ?ριθμο στρατ?, στον οπο?ο ε?χε επιστρατε?σει ακ?μη και οπλισμ?νου? με σφενδ?νε? μ?νο και ραβδι?. Ο Κρο?μο? ζ?τησε ειρ?νη, αλλ? ο Νικηφ?ρο? Α? δεν δ?χτηκε και μπ?κε στη Βουλγαρ?α. Πολλο? τον συμβο?λευσαν να σταματ?σει εκε?, αλλ? αυτ?? δεν του? ?κουσε και προχ?ρησε, ?χοντα? διατ?ξει γενικ? σφαγ? των εχθρ?ν. Στι? 23 Ιουλ?ου, κυρ?ευσε το στρατ?πεδο και το ταμε?ο του Κρο?μου, αλλ? αυτ?? δι?φυγε και ?στειλε ν?ο μ?νυμα: ≪Ν?κησε?. Π?ρε ?,τι θ?λει? και φ?γε με ειρ?νη≫ . Και π?λι ο Νικηφ?ρο? Α? αρν?θηκε.

Οι Βο?λγαροι τ?τε, στι? 25 Ιουλ?ου, απ?κλεισαν ?λε? τι? προσβ?σει? στο στρατ?πεδο του Νικηφ?ρου Α? και βρ?θηκε αυτ?? σε δειν? θ?ση, πολιορκημ?νο? ξαφνικ? απ? τον συνεχ?? ενισχυ?μενο στρατ? των Βουλγ?ρων . Κατ?λαβε ?τι σωτηρ?α δεν υπ?ρχε, δι?τι ε?πε στου? δικο?? του: ≪Και φτερ? να βγ?λουμε, δεν σωζ?μαστε≫ . ^[25] ?λη τη ν?χτα οι Βο?λγαροι κρα?γαζαν και κροτο?σαν τα ?πλα του? για να σπ?σουν το ηθικ? των πολιορκημ?νων· την αυγ? τη? 26η? Ιουλ?ου επιτ?θηκαν, κατ? τη μ?χη τη? Πλ?σκα? , και σ?ρωσαν το στρατ?πεδο. Ο Νικηφ?ρο? Α? σκοτ?θηκε καθ?? και πλ?θο? στρατο?. Ο Κρο?μο? ?κοψε το κεφ?λι του Νικηφ?ρου Α? και το επιδε?κνυε κρεμασμ?νο για πολλ?? μ?ρε?. ?στερα το ?γδαρε, το ?ντυσε με ασ?μι και ?πιναν απ’ αυτ? κρασ? στα συμπ?σια ο ?διο? και οι ?ρχοντε? των Σλ?βων. ^[26]

Παραμ?νει ανεξ?γητο, π?? οι ?ροι αντιστρ?φηκαν μ?σα σε 3 ημ?ρε? και ο θριαμβε?ων Νικηφ?ρο? Α? ?παθε τ?τοια καταστροφ? απ? τον κυνηγημ?νο Κρο?μο. Ο ?διο? ο Θεοφ?νη? απορε? ^[27] και πιθανολογε? προδοσ?α. ^[28] Ο Ζωναρ?? μιλ? για νυχτεριν? αιφνιδιασμ? και προδοσ?α. ^[29] Το μ?νο β?βαιο ε?ναι, ?τι χ?ρηκαν αμφ?τεροι ? ο Ζωναρ?? τριακ?σια χρ?νια μετ?. ^[30]

Ο γιο? του Νικηφ?ρου Α?, ο Σταυρ?κιο? , ?δη απ? καιρ? συμβασιλι??, σ?θηκε στην Αδριανο?πολη βαρι? τραυματισμ?νο? και εκε? αναγορε?τηκε Αυτοκρ?τορα? απ? τον στρατ?. Αλλ? ?στερα απ? δ?ο μην?ν βασιλε?α αναγκ?στηκε να παραιτηθε? λ?γω των πληγ?ν του και π?θανε τον Ιανου?ριο του 812. Τον διαδ?χτηκε ο σ?ζυγο? τη? αδελφ?? του Προκοπ?α?, κ?ρη? του Νικηφ?ρου Α?, ο Μιχα?λ Α´ ο Ραγκαβ?? .

Αποτ?μηση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τ?ραννο?, αλιτ?ριο?, Ιο?δα?, παμφ?γο?, ?σπλαγχνο? ε?ναι μερικο? μ?νο απ? του? χαρακτηρισμο?? του Νικηφ?ρου Α? απ? τον σ?γχρον? του Θεοφ?νη. ^[31] Αν?λογη ε?ναι η μεταχε?ριση απ? του? μεταγεν?στερου? χρονογρ?φου?, με αξιοσημε?ωτο το γεγον?? ?τι ?σο πιο απομακρυσμ?νοι χρονικ? ε?ναι, τ?σο βιαι?τερα επιτ?θενται (Κεδρην??, Ζωναρ??).

Παρ’ ?λα τα?τα ξεφε?γουν απ? του? χρονογρ?φου? μερικ?? χαρακτηριστικ?? αλ?θειε?: κατ? τον Θεοφ?νη επ?δειξε γενναι?τητα και ν?κησε πολλ?? φορ??. ^[32] Για τη γενναι?τητ? του συμφωνε? και ο Κεδρην??, προσθ?τοντα? και ορισμ?να για τι? διπλωματικ?? του ικαν?τητε? και τη σ?νεσ? του. ^[33]

Αλλ? το ζητο?μενο απ? τον Νικηφ?ρο Α? δεν ?ταν τα ανδραγαθ?ματα, αφο? δεν ?ταν στρατιωτικ??, αλλ? η σωστ? διο?κηση. Διαβ?ζουμε στον αν?νυμο βιογρ?φο του Λ?οντα Ε?, ?τι ο Μιχα?λ Α? και η κ?ρη του Νικηφ?ρου Α?, η Προκοπ?α διασκ?ρπισαν σε εκκλησ?ε?, μοναστ?ρια, ασκητ?? και ≪ελεημοσ?να? πολλ??≫ τα χρ?ματα ≪?περ ο Νικηφ?ρο? δι’ επιμελε?α? εσ?ρευσεν≫ . ^[34] Ο δε Θεοστ?ρικτο?, επ? Λ?οντο? Ε?, λ?ει ?τι ο Νικηφ?ρο? Α? ?ταν ορθ?δοξο?, ευσεβ?στατο?, φιλ?πτωχο?, ακ?μη και φιλομ?ναχο?. ^[35]

Απ? του? νε?τερου? ο Γκ?μπον δ?χεται ανεπιφ?λακτα ?,τι παραδ?θηκε απ? του? χρονογρ?φου? για τον Νικηφ?ρο Α?: ≪Πολλο? τ?ραννοι ?ταν αναμφ?βολα μεγαλ?τεροι εγκληματ?ε? απ? τον Νικηφ?ρο Α?, αλλ? κανε?? ?σω? δεν προκ?λεσε τη βαθι? και καθολικ? απ?χθεια του λαο? ?σο αυτ??≫ . ^[36] Το μ?νο καλ? που βρ?σκει στη βασιλε?α του ε?ναι η ≪γενικ? ελευθερ?α [θρησκευτικο?] λ?γου και πρακτικ??≫ . ^[37]

Ο Σλ?σσερ διαφωνε? πλ?ρω? με την ?ποψη του Γκ?μπον ^[38] και ο Παπαρρηγ?πουλο? επιχειρε? την πλ?ρη ανασκευ? τη?. ^[39]

Ο Ρ?νσιμαν τον θεωρε? εξα?ρετο οικονομολ?γο και ανεκτικ? θεολ?γο, αλλ? ?χι καλ? στρατηγ?. ^[40]

Θετικ?τατη για τον Νικηφ?ρο Α? ε?ναι και η ?ποψη του Ν?ργουιτ?. ^[41]

Οικογ?νεια [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ε?χε τ?κνα:

• Σταυρ?κιο? δεκαετ?α του 790-812, Αυτοκρ?τορα? των Ρωμα?ων.
• Προκοπ?α π.770-813, παντρε?τηκε τον Μιχα?λ Α? Ραγκαβ?, Αυτοκρ?τορα των Ρωμα?ων.

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Πηγ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Θεοφ?νη? ο Ομολογητ?? Χρονογραφ?α , Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae, Β?ννη, 1839
• Γε?ργιο? Κεδρην?? Σ?νοψι? Ιστορι?ν , Migne, Patrologia Graeca, ed. Garnier, Paris 1894, t. 121
• Ιω?ννη? Ζωναρ??, Επιτομ? Ιστορι?ν , τ. Γ?, εκδ. Dindorf, Λειψ?α, 1870

Βιβλιογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Edward Gibbon, The History of the Decline and Fall of the Roman Empire , ?κδ. 1782 αναθ. 1845, τ. 4 και 5
• Κωνσταντ?νο? Παπαρρηγ?πουλο?, Ιστορ?α του Ελληνικο? ?θνου? , Βιβλ?ον δ?κατον, κεφ. Δ?.
• Steven Runciman, Byzantine Civilization , 1933. (Ελληνικ? μετ?φραση Δ?σποινα? Δετζ?ρτζη: Βυζαντιν?? Πολιτισμ?? , εκδ. Ερμε?α?, 1978).
• John Julius Norwich, Βyzantium, The Apogee, 1988 (Ελληνικ? μετ?φραση Ευγεν?ου Πιερρ?: Βυζ?ντιο, Το απ?γειο, εκδ. Intered, Αθ?να 1997).

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα Wikimedia Commons ?χουν πολυμ?σα σχετικ? με το θ?μα    Νικηφ?ρο? Α´