Μιχα?λ Ζ? Δο?κα?
Επιγρ.: ΜΙΧΑΗΛ ΕΝ ΧΩ ΠΙΣΤΟC ΒΑCΙΛΕΥC ΡΩΜΑΙΩΝ Ο ΔΟΥΚΑC
Αυτοκρ?τορα? τη? Βυζαντιν?? Αυτοκρατορ?α?
Περ?οδο?	1071 - 1078
Προκ?τοχο?	Ρωμαν?? Δ? Διογ?νη?
Δι?δοχο?	Νικηφ?ρο? Γ? Βοτανει?τη?
Γ?ννηση	1050
Θ?νατο?	1090
Σ?ζυγο?	Μαρ?α Αλαν? (Μ?ρθα-Μαρ?α Μπαγκρατι?νι)
Επ?γονοι	Κωνσταντ?νο? πορφυρογ?ννητο?
Ο?κο?	των Δουκ?ν
Σχετικ? πολυμ?σα
δεδομ?να ( π   ?   σ   ?   ε )

Ο Μιχα?λ Ζ? Δο?κα? , ο λεγ?μενο? Παραπιν?κη? ( Κωνσταντινο?πολη , περ? το 1050 ? 1090 ) απ? τη Δυναστε?α των Δουκ?ν ?ταν Βυζαντιν?? αυτοκρ?τορα? ( 1071 - 1078 ) απ? την Δυναστε?α των Δουκ?ν , κατ?πιν παραιτ?θηκε και ?γινε για λ?γο Μητροπολ?τη? Εφ?σου.

Βασιλε?α Ρωμανο? Διογ?νη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Μιχα?λ Ζ? ?ταν πρωτ?τοκο? γιο? του αυτοκρ?τορα Κωνσταντ?νου Ι? Δο?κα και τη? Ευδοκ?α? Μακρεμβολ?τισσα? . ^[1] Στ?φτηκε σε νηπιακ? ηλικ?α Συμβασιλ?α? με τον πατ?ρα του λ?γο πριν γεννηθε? ο μικρ?τερο? αδελφ?? του Κωνστ?ντιο? Δο?κα? (1059), διαδ?χτηκε τον πατ?ρα του τον Μ?ιο του 1067 σε ηλικ?α 17 ετ?ν υπ? την κηδεμον?α τη? μητ?ρα? του. ?δειξε ελ?χιστο ενδιαφ?ρον για την πολιτικ?, την πραγματικ? εξουσ?α ε?χαν η μητ?ρα του και ο παν?σχυρο? θε?ο? του Κα?σαρα? Ιω?ννη? Δο?κα? . ^[2] Η Ευδοκ?α Μακρεμβολ?τισσα παρ? του? ?ρκου? που ε?χε δ?σει στον σ?ζυγο τη? να μην ξαναπαντρευτε? παντρε?τηκε τον εξ?χοντα στρατηγ? Ρωμαν? Δ? Διογ?νη και τον αν?βασε στον θρ?νο τον Ιανου?ριο του 1068. Ο Ρωμαν?? Δ? Διογ?νη? κυβ?ρνησε την Βυζαντιν? αυτοκρατορ?α την τριετ?α (1068 - 1071) σαν Συναυτοκρ?τορα? και κηδεμ?να? με του? τρει? θετο?? γιου? του : Μιχα?λ Ζ?, Ανδρ?νικο και Κωνστ?ντιο. ^[3]

?νοδο? στον θρ?νο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Ρωμαν?? Διογ?νη? ηττ?θηκε τον Α?γουστο του 1071 στην Μ?χη του Μαντζικ?ρτ απ? τον Σελτζο?κο Σουλτ?νο Αλπ Αρσλ?ν και αιχμαλωτ?στηκε οκτ? μ?ρε?. ^[4] Οι εχθρο? του απ? την Δυναστε?α των Δουκ?ν απ?κτησαν ταυτ?χρονα την πρωτοβουλ?α των κιν?σεων, ο θε?ο? του Ιω?ννη? Δο?κα? και ο Μιχα?λ Ψελλ?? αν?λαβαν την πρωτοβουλ?α να τον ανεβ?σουν στον θρ?νο. ^[5] Οι συνωμ?τε? αδιαφ?ρησαν πλ?ρω? στι? τιμ?? που ?δωσε ο Αλπ Αρσλ?ν στον Ρωμαν? Διογ?νη με αποτ?λεσμα την γρ?γορη απελευθ?ρωση του. Ο Ρωμαν?? Δ? Διογ?νη? ανακηρ?χτηκε ?κπτωτο?, η δε?τερη σ?ζυγο? του και μητ?ρα του Μιχα?λ Ευδοκ?α κλε?στηκε με την β?α σε μοναστ?ρι και ο Μιχα?λ στ?φτηκε ν?ο? Βυζαντιν?? αυτοκρ?τορα? ω? Μιχα?λ Ζ? (24 Οκτωβρ?ου 1071). Ο Ρωμαν?? Δ? επ?στρεψε, η συμπεριφορ? του θε?ου του Μιχα?λ Ζ? Κα?σαρα Ιω?ννη Δο?κα ?ταν εξαιρετικ? β?αιη και ?τιμη απ?ναντι στον πρ?ην αυτοκρ?τορα, τον τ?φλωσε και τον ?στειλε εξορ?α, π?θανε λ?γο αργ?τερα απ? τα τρα?ματα του. ^[5]

Αν?κανη διακυβ?ρνηση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Με την ?νοδο στον θρ?νο βρισκ?ταν πλ?ρω? εξαρτημ?νο? απ? τον θε?ο του Ιω?ννη Δο?κα και τον Μιχα?λ Ψελλ? αλλ? σ?ντομα του? παραμ?ρισε και οι σχ?σει? του με τον Μιχα?λ Ψελλ? περιορ?στηκαν σε Ακαδημα?κ? θ?ματα. Ο ευνο?χο? Νικηφορ?τζη? διορ?στηκε Λογοθ?τη? και αν?λαβε την πραγματικ? εξουσ?α, σ?ντομα ο Νικηφορ?τζη? ?γινε μισητ?? στον λα? χ?ρη στι? καταχρ?σει? του, την πολυτελ? ζω? και την υψηλ? φορολογ?α. Σαν αυτοκρ?τορα? περιστοιχ?στηκε με αν?κανου? αξιωματο?χου? που προχ?ρησαν σε κατασχ?σει? περιουσι?ν, απαλλοτρ?ωσαν ακ?μα και την εκκλησιαστικ? περιουσ?α. Ο στρατ?? ?ταν ?τοιμο? να επαναστατ?σει, οι Νορμανδο? και ο Ροβ?ρτο? Γυισκ?ρδο? κατ?λαβαν το Μπ?ρι (1071), το τελευτα?ο οχυρ? των Βυζαντιν?ν στην Ιταλ?α . Την ?δια εποχ? ακολο?θησαν μεγ?λε? επαναστ?σει? στα Βαλκ?νια , οι Βο?λγαροι ?ταν ?τοιμοι να αναστ?σουν ξαν? την αυτοκρατορ?α του? και οι Κρο?τε? επαναστ?τησαν στην Ιλλυρ?α . ^[6] Ο στρατηγ?? Δαμιαν?? Δαλασσην?? που απεστ?λη πρ?το? να του? αντιμετωπ?σει ηττ?θηκε κατ? κρ?το? απ? του? Βουλγ?ρου? και του? συμμ?χου? του? Σ?ρβου? . Ο στρατηγ?? Νικηφ?ρο? Βρυ?ννιο? κατ?ρθωσε να καθυποτ?ξει του? Βουλγ?ρου? και να εκδι?ξει του? Χρωβ?τε?, του? Σ?ρβου? και του? Νορμανδο??, ειρηνε?οντα? τι? περιοχ?? εκε?νε? αλλ? στ?θηκε αν?κανο? να αποκαταστ?σει τα παλι? σ?νορα.

Ο στρατηγ?? Ν?στωρ στην Σιλ?στρια τη? Βουλγαρ?α? δυσαρεστηθε?? για την αργοπορ?α τη? μισθοδοσ?α? του και του στρατο? του απα?τησε τη καθα?ρεση του Νικηφορ?τζη. ?ταν ο Μιχα?λ Ζ? αρν?θηκε ο Ν?στωρ στασ?ασε, προσλαμβ?νοντα? για συμμ?χου? του του? Πατσιν?κε? ? Πετσεν?γκε? ?φθασε στα προ?στια τη? Κωνσταντινο?πολη?, οι κ?τοικοι π?θαιναν σωρηδ?ν απ? τον λοιμ? μ?νοντα? ?ταφοι. Στη σιτοδε?α και τον λιμ? που εν?σκηψαν ?ρθε να προστεθε? και η επιδρομ? των Σελτζο?κων που θε?ρησαν ?κυρε? τι? συμφων?ε? με τον Ρωμαν? Δ? λ?γω τη? ?θλια? μεταχε?ριση? που του ?δειξαν, εισ?βαλαν στη Μικρ? Ασ?α και κατ?λαβαν τι? γ?ρω περιοχ??. Ο Μιχα?λ Ζ? ?στειλε εναντ?ον του? ν?ο στρατ? με αρχηγ? τον Ισα?κιο Κομνην? μεγαλ?τερο αδελφ? του μελλοντικο? αυτοκρ?τορα Αλεξ?ου Α? Κομνηνο?. Ο στρατ?? ηττ?θηκε και ο Ισα?κιο? Κομνην?? συνελ?φθη αιχμ?λωτο? των Σελτζο?κων (1073), ελευθερ?θηκε την επ?μενη χρονι? με την καταβολ? λ?τρων. ^[7]

Η εξ?γερση των μισθοφ?ρων [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα προβλ?ματα ?γιναν μεγαλ?τερα ?ταν εξεγ?ρθηκαν οι Νορμανδο? μισθοφ?ροι με αρχηγ? τον Ουρσ?λ ντε Μπαγι?λ και προσπ?θησαν να δημιουργ?σουν ?να ανεξ?ρτητο βασ?λειο στην Ανατολ? ^{[8] [9]} . Ο Μιχα?λ Ζ? ?στειλε εναντ?ον των μισθοφ?ρων ν?ο στρατ? με αρχηγ? τον θε?ο του Κα?σαρα Ιω?ννη Δο?κα, οι δ?ο στρατο? συναντ?θηκαν στο Δορ?λαιο κοντ? στη γ?φυρα του ποταμο? Ζομπ?, ?ταν μ?α απ? τι? γραμμ?? επικοινων?α? αν?μεσα στην Κωνσταντινο?πολη και τι? επαρχ?ε? τη? Μικρ?? Ασ?α?. Οι Βυζαντινο? ηττ?θηκαν και ο Κα?σαρα? συνελ?φθη αιχμ?λωτο? των μισθοφ?ρων μαζ? με τον γιο του Ανδρ?νικο . ^[10] Οι Φρ?γκοι μισθοφ?ροι στη συν?χεια προχ?ρησαν στι? ακτ?? του Βοσπ?ρου, υπ? τον νε?τερο γιο του Ιω?ννη Κωνσταντ?νο και διαλ?θηκαν. Ο Ουρσ?λ ντε Μπαγι?λ αποφ?σισε να χρησιμοποι?σει τον αιχμ?λωτο Κα?σαρα στα σχ?δια του, του πρ?τεινε να ανατρ?ψουν, να τυφλ?σουν τον ανεψι? του και να ανεβ?σει τον ?διο αυτοκρ?τορα, ο Ιω?ννη? Δο?κα? συμφ?νησε και β?δισαν στην Κωνσταντινο?πολη. ^[10] . Ο Μιχα?λ Ζ? και η κυβ?ρνηση του μπροστ? στο αδι?ξοδο αναγκ?στηκαν να αναγνωρ?σουν τι? κατακτ?σει? των Σελτζο?κων στην Μικρ? Ασ?α και να αναζητ?σουν την συμμαχ?α του?. Ο Μιχα?λ ?στειλε ν?ο στρατ? εναντ?ον του θε?ου του και των μισθοφ?ρων με αρχηγ? τον Αλ?ξιο Κομνην?, ο Σουλτ?νο? Μαλ?κ Σαχ Α? γιο? του Αλπ Αρσλ?ν ?στειλε ενισχ?σει?, οι Βυζαντινο? ν?κησαν του? μισθοφ?ρου? και συν?λαβαν τον αποστ?τη Ιω?ννη Δο?κα (1074). ^[11]

Ανατροπ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Μπροστ? σε αυτ?? τι? συμφορ?? ο Μιχα?λ Ζ? παρ?μεινε αν?λγητο? και προχ?ρησε στην καθα?ρεση του νικητ? στρατηγο? Νικηφ?ρου Βρυ?ννιου και του στρατηγο? Βασιλ?κιου. Οι αποτυχ?ε? προκ?λεσαν ?ντονε? αντιδρ?σει? στου? υπηκ?ου? του και ?φτασαν στο αποκορ?φωμα ?ταν ?γινε υποτ?μηση του νομ?σματο?. Η πρ?ξη αυτ? του ?δωσε το προσων?μιο "Παραπιν?κη?" που σημα?νει "ελλιπ?? παρ? ?να πιν?κιο" . Ο στρατηγ?? Νικηφ?ρο? Βρυ?ννιο? ο Πρεσβ?τερο? στασ?ασε στα Βαλκ?νια και ο στρατηγ?? Νικηφ?ρο? Βοτανει?τη? στασ?ασε ταυτ?χρονα στην Μικρ? Ασ?α (1078). ^[11] Ο Νικηφ?ρο? Βρυ?ννιο? αναγορε?τηκε "≪αυτοκρ?τορα? πασ?ν των επαρχι?ν απ? Δυρραχ?ου μ?χρι Αδριανουπ?λεω?≫ και αυτ?? τη? Κωνσταντινουπ?λεω?" .

Ο Βοτανει?τη?, ?φτασε στη Χαλκηδ?να και στη Χρυσ?πολη κυριε?οντα? τα στεν? του Βοσπ?ρου , κ?ρδισε την υποστ?ριξη των Σελτζο?κων και ?φτασε πρ?το? στην Κωνσταντινο?πολη. Τ?τε εξερρ?γη λα?κ? εξ?γερση, πρ?κριτοι και λα?? π?ραν τα ?πλα την Κυριακ? του Λαζ?ρου επιτ?θηκαν στη Φρουρ? των ανακτ?ρων, αιχμαλ?τισαν τον Μιχα?λ Ζ? και τελικ? εξαν?γκασαν αυτ?ν και την αυτοκρ?τειρα Μαρ?α να καρο?ν μοναχο? (31 Μαρτ?ου 1078). Τη μεθεπομ?νη εισ?λθε στη π?λη επευφημο?μενο? ο ν?ο? Αυτοκρ?τορα? Νικηφ?ρο? Γ? Βοτανει?τη? . Ο Μιχα?λ Ζ? αποσ?ρθηκε στην Μον? Στουδ?ου , αργ?τερα ?γινε Μητροπολ?τη? Εφ?σου, επ?στρεψε ξαν? στη Μον? Στουδ?ου, κατ? ?λλου? στη Μον? του Μανου?λ και π?θανε στην Κωνσταντινο?πολη γ?ρω στο 1090. ^{[12] [13]}

Αποστολ? στην Κ?να [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Λ?γο πριν απ? την παρα?τησ? του ο Μιχα?λ Ζ? ?στειλε αποστολ? στη Δυναστε?α Σονγκ στην Κ?να ακολουθ?ντα? την παρ?δοση παλι?τερων Ρωμα?κ?ν αποστολ?ν στη Δυναστε?α Τανγκ . ^[14] Ο Κιν?ζο? ιστορικ?? Μα Ντου?νλιν (1245?1322) στο ?ργο του "Ιστορ?α των Σ?νγκ" παρ?χει την πληροφορ?α ?τι ?φτασε στην Κ?να τον Νο?μβριο του 1081, την εποχ? του αυτοκρ?τορα Σενζ?νγκ των Σονγκ (1067 - 1085), Ρωμα?κ? αποστολ? του Αυτοκρ?τορα Μιχα?λ Ζ? Δο?κα. ^{[14] [15]} Ο Μα Ντου?νλιν γρ?φει ?τι η Ρωμα?κ? αποστολ? ?στειλε δ?ρα στον Κιν?ζο αυτοκρ?τορα τη? δυναστε?α? των Σονγκ σαμαρωμ?να ?λογα, σπαθι? και μαργαριτ?ρια. ^[14]

Οικογ?νεια [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Μιχα?λ Ζ? νυμφε?τηκε τη Μαρ?α των Βαγρατιδ?ν , κ?ρη του Βαγρ?τιο? Δ? τη? Γεωργ?α? . Επειδ? η μητ?ρα τη?, η Μπορ?να τη? Αλαν?α?, ?ταν αδελφ? του Ντουργκουλ?λ ηγεμ?να των Αλαν?ν, οι πηγ?? την αναφ?ρουν ω? "Μαρ?α η Αλαν?". Ε?χε τ?κνο:

• Κωνσταντ?νο? ο Πορφυρογ?ννητο? 1074 - περ? το 1095, σε μικρ? ηλικ?α μνηστε?θηκε την κ?ρη του Νορμανδο? ηγεμ?να τη? Κ?τω Ιταλ?α? Ροβ?ρτου Γυισκ?ρδου . Μετ? ?μω? ο αρραβ?να? διαλ?θηκε, ?ταν ο Αλ?ξιο? Α? Κομνην??, ανεβα?νοντα? στον θρ?νο (1081), μν?στευσε τον Κωνσταντ?νο με την μικρ? κ?ρη του ?ννα Κομνην? . Ο Ροβ?ρτο? Γυισκ?ρδο?, εξοργισμ?νο? απ? την εξ?λιξη των γεγον?των, ξεκ?νησε την μεγ?λη Νορμανδικ? εκστρατε?α εναντ?ον τη? Ρωμαν?α? .

Νομ?σματα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Κατ? την περ?οδο τη? βασιλε?α? του κυκλοφ?ρησαν ιστ?μενα και τεταρτηρ? απ? χρυσ? ? ?λεκτρο, αργυρ? ολ?κληρα ? στα 2/3 ? στο 1/3 του μιλιαρησ?ου και χ?λκινε? φ?λλει? . Τα μη καθαρ? χρυσ? φανερ?νουν την κατ?πτωση τη? οικονομ?α?. Το ιστ?μενον ?χει την προτομ? του γενειοφ?ρου Μιχα?λ Ζ? με στ?μμα και λ?ρο , που κρατ? το λ?βαρο στο δεξ? χ?ρι και σταυροφ?ρο σφα?ρα στο αριστερ?. Επιγραφ? +ΜΙΧΑΗΛ ΒΑCIΛ[ΕΥC] Ο Δ[OYKAC]. ^[16]

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Πηγ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• ≪Νε?τερον Εγκυκλοπαιδικ?ν Λεξικ?ν Ηλ?ου≫ τομ. 13ο?, σελ. 680.
• Dumbarton Oaks (1973), Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection: Leo III to Nicephorus Iii, 717?1081 see also Dumbarton Oaks, "Michael VII Doukas (1071?1078)", God's Regents on Earth: A Thousand Years of Byzantine Imperial Seals
• Finlay, George (1854), History of the Byzantine and Greek Empires from 1057?1453, 2, William Blackwood & Sons
• Kazhdan, Alexander, ed. (1991), Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press.
• Norwich, John Julius (1993), Byzantium: The Apogee, Penguin.
• Treadgold, Warren (1997), A History of the Byzantine State and Society, Stanford University Press.
• Garland, Linda (1999), Byzantine Empresses: Women and Power in Byzantium AD 527?1204, Routledge.
• Polemis, Demetrios I. (1968), The Doukai: A Contribution to Byzantine Prosopography, London