Ο
ιταλικ?? π?λεμο? του 1551-1559
, γνωστ?? και ω?
π?λεμο? Αψβο?ργων ? Βαλου?
?ταν το τελευτα?ο κεφ?λαιο τη? σειρ?? των
Ιταλικ?ν πολ?μων
. ?ρχισε ?ταν ο
Ερρ?κο? Β'
τη? Γαλλ?α? κ?ρυξε π?λεμο εναντ?ον του αυτοκρ?τορα
Καρ?λου Ε'
με σκοπ? την αν?κτηση εδαφ?ν στην
Ιταλικ? χερσ?νησο
και τη διασφ?λιση τη? κυριαρχ?α? των Γ?λλων ?ναντι των
Αψβο?ργων
στην ευρωπα?κ? σκην?.
Πρ?κειται για δ?ο συγκρο?σει? που αναφ?ρονται επ?ση? ω? Δ?κατο? (1552-1556) και Ενδ?κατο? Ιταλικ?? π?λεμο? (1557-1559).
Στο τ?λο? των συγκρο?σεων του 1551-1559, η Γαλλ?α παραιτ?θηκε των αξι?σε?ν τη? στην Ιταλ?α αλλ? κ?ρδισε τι? τρει? επισκοπικ?? π?λει?
Μετ?
,
Τουλ
και
Βερντ?ν
στη
Λωρρα?νη
και το λιμ?νι του
Καλα?
. Η
Σι?να
κατακτ?θηκε απ? το
δουκ?το τη? Φλωρεντ?α?
και η Ισπαν?α προσ?ρτησε τη
Φραν?-Κοντ?
και αναδε?χθηκε η κυρ?αρχο? δ?ναμη στο μεγαλ?τερο τμ?μα τη? Ιταλικ?? Χερσον?σου.
Απ? στρατιωτικ?? ?ποψη?, ?χει υπογραμμισθε? η σημασ?α τη? τεχνολογικ?? προ?δου και οι επιπτ?σει? τη? στι? πολεμικ?? επιχειρ?σει?, ?πω? οι πολιορκ?ε? κ?στρων με τη χρ?ση μεγ?λων κανονι?ν και
πυροβολικο?
, η χρ?ση φορητ?ν ?πλων, η
πυρ?τιδα
, αλλ? και η α?ξηση των επαγγελματι?ν στρατιωτικ?ν.
[1]
Στον ιταλικ? π?λεμο του 1551-59, η Γαλλ?α ?δρασε συμμαχ?ντα? με τη Σι?να και την
Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α
. Απ?ναντ? τη? ε?χε συμμαχ?α που αποτελο?νταν απ? την
Αγ?α Ρωμα?κ? Αυτοκρατορ?α
, την
Ισπαν?α
, τη
Μ?ντοβα
, το
βασ?λειο τη? Αγγλ?α?
, το
δουκ?το τη? Φλωρεντ?α?
, και το
δουκ?το τη? Σαβο?α?
.
Ο
Ερρ?κο? Β'
τη? Γαλλ?α?
Στι? 31 Μαρτ?ου 1547, ο
Φραγκ?σκο? Α’
π?θανε και τον διαδ?χθηκε ο γιο? του,
Ερρ?κο? Β'
. Ακολουθ?ντα? τα β?ματα του πατ?ρα του, ο βασιλι??
Ερρ?κο? Β'
τη? Γαλλ?α? αναν?ωσε τη συμμαχ?α με τον σουλτ?νο
Σουλε?μ?ν τον Μεγαλοπρεπ?
, συμφων?ντα? να συνεργαστε? εναντ?ον των Αψβο?ργων στη
Μεσ?γειο
.
Το 1551, παραμ?νοντα? πιστ?? στη συμμαχ?α του με του? Οθωμανο??, ο Ερρ?κο? ?στειλε στ?λο απ? τη
Μασσαλ?α
για να βοηθ?σει του?
Οθωμανο??
στην αν?κτηση τη?
Τρ?πολη?
απ? του?
Ιππ?τε? του Αγ?ου Ιω?ννη
. Το 1552, ο Ερρ?κο? κ?ρυξε π?λεμο εναντ?ον του αυτοκρ?τορα
Κ?ρολου Ε'
τη?
Αγ?α? Ρωμα?κ?? Αυτοκρατορ?α?
και τη?
Ισπαν?α?
και οι Οθωμανο? ?στειλαν 100 πλο?α για να επιτεθο?ν στην ακτ? τη?
Καλαβρ?α?
στη ν?τια Ιταλ?α. Στην
Π?ντσα
το 1552, ο οθωμανικ?? στ?λο? υπ? τον Τουργκο?τ Ρ?ι? κατ?στρεψε τον γενουατικ? στ?λο του
Αντρ?α Ντ?ρια
και οι Οθωμανο? κατ?λαβαν το
Ρ?τζιο
. Οι Οθωμανο? συν?χισαν να παρενοχλο?ν την αντι-γαλλικ? συμμαχ?α στη Μεσ?γειο, με την εισβολ? στην
Κορσικ?
το 1553, ?που οι Κορσικανο?, με τη βο?θεια του γαλλικο? και του οθωμανικο? στ?λου, εξεγ?ρθηκαν κατ? τη?
γενουατικ??
κυριαρχ?α? και εισβολ? στι?
Βαλεαρ?δε? Ν?σου?
το 1558.
[2]
Ταυτ?χρονα, ο Ερρ?κο? Β' ξεκ?νησε μια επ?θεση εναντ?ον των Αψβο?ργων απ? ξηρ??. ?χοντα? συμμαχ?σει με του? Γερμανο?? Λουθηρανο?? πρ?γκιπε? τη?
?νωση? του Σμαλκ?λντεν
στη συνθ?κη του Σαμπ?ρ του 1552, τον Απρ?λιο του 1552 οι Γ?λλοι εισ?βαλαν στη
Λωρρα?νη
, ?που, σε αντ?λλαγμα τη? στ?ριξη? που ε?χαν λ?βει απ? τον Γ?λλο βασιλι?, οι Λουθηρανο? πρ?γκιπε? του παραχ?ρησαν τι? τρει? επισκοπικ?? π?λει?:
Μετ?
,
Τουλ
και
Βερντ?ν
που αν?καν στην
Αγ?α Ρωμα?κ? Αυτοκρατορ?α
αλλ? κατοικο?νταν κυρ?ω? απ? γαλλ?φωνου? πληθυσμο??. Τον Οκτ?βριο του ?διου ?του?, ο Κ?ρολο? Ε' προσπ?θησε να ξανακερδ?σει τι? Τρει? επισκοπικ?? π?λει? και πολι?ρκησε το Μετ?, αλλ? η π?λη, την οπο?α υπερασπ?στηκε ο
Φραγκ?σκο? του Γκιζ
, αντιστ?θηκε και οι αυτοκρατορικο? ?λυσαν την πολιορκ?α τον Ιανου?ριο του 1553.Το 1554, επιβεβα?ωσαν αυτ?? τι? κατακτ?σει? νικ?ντα? του? αυτοκρατορικο?? στη μ?χη του Ραντ?.
[3]
Η μ?χη του Μαρτσι?νο το 1554, π?νακα? του
Τζ?ρτζιο Βαζ?ρι
Εν τω μεταξ?, το 1553, η Γαλλ?α εισ?βαλε στην
Τοσκ?νη
για να στηρ?ξει τη
Σι?να
, ?που ε?χε γ?νει εξ?γερση με αρχηγ? τον Πι?ρο Στρ?τσι και ?διωξαν την ισπανικ? φρουρ?. Ο δο?κα? τη? Φλωρεντ?α?
Κ?ζιμο Α? των Μεδ?κων
, που υποστηρ?ζονταν απ? τον αυτοκρ?τορα, ν?κησε του? εξεγερμ?νου? τη? Σι?να και του? συμμ?χου? του? Γ?λλου? στη μ?χη του Μαρτσι?νο το 1554. Το 1555, το
δουκ?το τη? Φλωρεντ?α?
κατ?κτησε τη Σι?να που τελικ? ?γινε μ?ρο? του
Μεγ?λου Δουκ?του τη? Τοσκ?νη?
.
Ο π?λεμο? τελε?ωσε με τη συνθ?κη τη? Βωσ?λ στι? 15 Φεβρουαρ?ου 1556, ευνο?κ? για του? Γ?λλου?, που ?φηνε τον Ερρ?κο Β' κυρ?αρχο στο δουκ?το τη? Σαβο?α?, το Πεδεμ?ντιο, τι? π?λει? Μετ?, Τουλ και Βερντ?ν καθ?? και την Κορσικ?.
[4]
Οι κτ?σει? των Αψβο?ργων στου? επ?μενου? αι?νε? μετ? τη διχοτ?μησ? του? απ? τον Κ?ρολο Ε'
Το 1556, κατ? τη δι?ρκεια του πολ?μου και αφο? ?λυσε τη μακροχρ?νια σ?γκρουσ? του με τη Σμαλκαλδικ? ?νωση με την
Ειρ?νη του ?ουγκσμπουργκ
το 1555, ο
Κ?ρολο? Ε'
, ασθεν?? και εξαντλημ?νο?, παραιτ?θηκε απ? τον αυτοκρατορικ? θρ?νο καθ?? και απ? το θρ?νο τη? Ισπαν?α? και αποσ?ρθηκε στο μοναστ?ρι του Γιο?στου? στην
Εστρεμαδο?ρα
, ?που δ?ο χρ?νια μετ? π?θανε. Τον διαδ?χτηκε ω? αυτοκρ?τορα? ο αδελφ?? του,
Φερδιν?νδο? Α'
, ο οπο?ο? πλ?ον κατε?χε το αυτοκρατορικ? στ?μμα, τι? κτ?σει? του Ο?κου των Αψβο?ργων και τα στ?μματα τη? Βοημ?α? και τη? Ουγγαρ?α?. Ο θρ?νο? τη? Ισπαν?α? μεταβιβ?στηκε στον γιο του Καρ?λου
Φ?λιππο Β'
, μαζ? με το
δουκ?το του Μιλ?νου
και τα βασ?λεια τη?
Ν?πολη?
, τη?
Σικελ?α?
και τη?
Σαρδην?α?
, τι?
Κ?τω Χ?ρε?
και τι? αποικ?ε? στην Αμερικ?.
[5]
?τσι, η παρα?τηση του Καρ?λου Ε' χ?ρισε την αυτοκρατορ?α των Αψβο?ργων που περι?σφιγγε τη Γαλλ?α. Απ? εδ? και π?ρα, η
Ισπαν?α
και η
Αγ?α Ρωμα?κ? Αυτοκρατορ?α
δεν εν?ργησαν πλ?ον σε απ?λυτο συντονισμ? ?πω? συν?βαινε υπ? την προσωπικ? ?νωση του Καρ?λου Ε'.
Ο
Φ?λιππο Β?
τη? Ισπαν?α?, π?νακα? του
Τιτσι?νο
Παρ? τη δια?ρεση των εδαφ?ν του ο?κου των Αψβο?ργων, η Ισπαν?α με τι? εκτεταμ?νε? κτ?σει? τη? προκαλο?σε ανησυχ?α στου? Γ?λλου?. ?τσι, το 1557 ξ?σπασε ν?ο? π?λεμο? αν?μεσα στον
Ερρ?κο Β?
και τον
Φ?λιππο Β?
, ο οπο?ο? ε?χε συμμαχ?α με την Αγγλ?α.
Ο ν?ο?
Π?πα? Πα?λο? Δ
', με καταγωγ? απ? τη Ν?πολη και πολ? εχθρικ?? στην ισπανικ? κατοχ?, πλησ?ασε τον βασιλι? τη? Γαλλ?α?, που ανταποκρ?θηκε θετικ? σε πρ?ταση συμμαχ?α?. ?τσι, στι? αρχ?? του 1557, ο δο?κα?
Φραγκ?σκο? του Γκιζ
?φτασε στην Ιταλ?α με προορισμ? τη Ν?πολη αλλ? αυτ? η εκστρατε?α αποδε?χθηκε μ?ταιη, στρατιωτικ? και διπλωματικ?. Απ? το φθιν?πωρο του 1557, ο Π?πα? ?κανε ειρ?νη με την Ισπαν?α, τη? οπο?α? η παρουσ?α στην Ιταλ?α ?ταν αδιαμφισβ?τητη πλ?ον.
Απ? αυτ? το σημε?ο, το επ?κεντρο του πολ?μου μετατοπ?στηκε απ? την Ιταλ?α προ? τη
Φλ?νδρα
, ?που ο Φ?λιππο? Β', μαζ? με τον δο?κα τη? Σαβο?α?
Εμμανου?λ Φιλιβ?ρτο τη? Σαβο?α?
, ν?κησαν αποφασιστικ? του? Γ?λλου? στη
μ?χη του Σαιν-Κεντ?ν
στι? 10 Αυγο?στου 1557. Μετ? την ?ττα στο
Σαιν-Κεντ?ν
, οι Γ?λλοι αν?καμψαν και αν?λαβαν ν?ε? πρωτοβουλ?ε? στον π?λεμο. Η ε?σοδο? τη? Αγγλ?α? στον π?λεμο το 1557 οδ?γησε σε ευνο?κ? εξ?λιξη για του? Γ?λλου? τον Ιανου?ριο του 1558, με την
πολιορκ?α του Καλα?
και την κατ?ληψ? του, θ?τοντα? τ?λο? στην αγγλικ? κατοχ? τη? π?λη?.
[6]
Το 1559, Γ?λλοι και Αψβο?ργοι, υπ? την π?εση οικονομικ?? κατ?ρρευση? και εσωτερικ?ν προβλημ?των - ευρε?α δι?δοση του
Προτεσταντισμο?
- αποφ?σισαν να δ?σουν τ?λο? στι? συγκρο?σει? του? με τη
συνθ?κη του Κατ?-Καμπρεζ?
, η οπο?α υπεγρ?φη στι? 3 Απριλ?ου 1559. Η
συνθ?κη του Κατ?-Καμπρεζ?
(1559) αναγν?ριζε οριστικ? την ισπανικ? κυριαρχ?α στην Ιταλικ? Χερσ?νησο, ?που διατ?ρησε τον ?λεγχο στο Μιλ?νο, στο βασ?λειο τη? Ν?πολη?, στη Σικελ?α και τη Σαρδην?α. Η Γαλλ?α διατ?ρησε το
Καλα?
και τι? Τρει? Επισκοπ??. Το
δουκ?το τη? Σαβο?α?
και το
Πεδεμ?ντιο
, επεστρ?φησαν στον
Εμμανου?λ Φιλιβ?ρτο.
Εκτ?? απ? τον τερματισμ? του πολ?μου, ο Ερρ?κο? Β' τη? Γαλλ?α? και ο Φ?λιππο? Β' τη? Ισπαν?α? συμφ?νησαν στη συνθ?κη να ζητ?σουν απ? τον Π?πα να συγκαλ?σει εκ ν?ου τη
Σ?νοδο του Τρ?ντο
.
[7]
?τσι, μετ? απ? 65 χρ?νια σχεδ?ν διαρκο?? πολ?μου μεταξ? των βασιλε?ων τη? Γαλλ?α? και τη? Ισπαν?α?, ο ?λεγχο? του μεγαλ?τερου τμ?ματο? τη?
Ιταλικ?? Χερσον?σου
π?ρασε σταθερ? στην ισπανικ? κυριαρχ?α που διατηρ?θηκε μ?χρι το κ?νημα τη? εθνικ??
ενοπο?ηση? τη? Ιταλ?α?
τον 19ο αι?να.