Ιησο?? Χριστ??
Γενικ?? πληροφορ?ε?
?νομα στη μητρικ? γλ?σσα	???? (Αραμα?κ?)
Προφορ?
Γ?ννηση	5 π.Χ. ( περ?που ) [1] Βηθλε?μ [2]
Θ?νατο?	7  Απριλ?ου 30 ? 3  Απριλ?ου 33 Γολγοθ?? [3]
Αιτ?α θαν?του	Στα?ρωση
Συνθ?κε? θαν?του	θανατικ? ποιν? [3]
Τ?πο? ταφ??	Να?? τη? Αναστ?σεω? , τ?φο? τη? Ταλπι?τ [4] , Τ?φο? του Κ?που , κεν?? τ?φο? και Ιερουσαλ?μ
Κατοικ?α	Ναζαρ?τ Καπερναο?μ Γαλιλα?α
Εθνικ?τητα	Εβρα?οι [5]
Χ?ρα πολιτογρ?φηση?	Βασ?λειο τη? Ιουδα?α? επ? Ηρ?δη του Μ?γα [6]
Θρησκε?α	Ιουδα?σμ??
Eορτασμ?? αγ?ου	Χριστο?γεννα , Π?σχα και Δεσποτικ?? εορτ??
Εκπα?δευση και γλ?σσε?
Μητρικ? γλ?σσα	Galilean dialect
Ομιλο?μενε? γλ?σσε?	Galilean dialect Βιβλικ? Εβρα?κ? Ελληνιστικ? Κοιν? Αραμα?κ? γλ?σσα
Πληροφορ?ε? ασχολ?α?
Ιδι?τητα	ιεροκ?ρυκα? προφ?τη? μαραγκ?? ραββ?νο? θαυματουργ?? θρησκευτικ?? ηγ?τη? θεραπευτ?? Μεσσ?α? ιεροκ?ρυκα? [7] καθηγητ?? [8] ιδρυτ?? θρησκε?α? tekt?n pastor
Αξιοσημε?ωτο ?ργο	Θα?ματα του Ιησο? [3] Προσευχ?? του Ιησο? [3] παραβολ? [9]
Επηρε?στηκε απ?	Ιω?ννη? ο Βαπτιστ??
Ποινικ? κατ?σταση
Κατηγορ?ε? εγκλ?ματο?	Στ?ση ( θανατικ? ποιν? ) Βλασφημ?α
Οικογ?νεια
Γονε??	Ιωσ?φ ο Μν?στωρ [3] και Θε?? Πατ?ρα? [8] και Παναγ?α [10]
Αδ?λφια	Ι?κωβο? ο αδελφ?θεο? [11]
Συγγενε??	Αδ?μ ( πρ?γονο? ) [12] , Αβρα?μ ( πρ?γονο? ) [13] , Δαβ?δ ( πρ?γονο? ) [13] και Desposyni ( συγγεν?? )
Οικογ?νεια	Αγ?α Οικογ?νεια και Ο?κο? του Δαβ?δ
Αξι?ματα και βραβε?σει?
Αξ?ωμα	προφ?τη? ( Ισλ?μ , Ιουδα?σμ?? και Χριστιανισμ?? )
Σχετικ? πολυμ?σα
δεδομ?να

Ο Ιησο?? Χριστ?? ? Χριστ?? , συχν? αναφερ?μενο? και ω? Ιησο?? ο Ναζωρα?ο? , ?ταν Ιουδα?ο? ιεροκ?ρυκα? και θρησκευτικ?? ηγ?τη? του πρ?του αι?να. ^[14] Σ?μφωνα με τον Χριστιανισμ? , ο Ιησο?? Χριστ?? ε?ναι η ενσ?ρκωση του Τριαδικο? ^[15] Θεο?. Το δε?τερο πρ?σωπο τη? Αγ?α? Τρι?δο?, ο Υι?? ^[16] και Λ?γο? ^[17] του Θεο?. ^[18] Το κ?ρυγμ? του ?ταν στην Αραμα?κ? γλ?σσα και η διδασκαλ?α του ακολο?θησε την ελληνιστικ? φιλοσοφικ? παρ?δοση τη? εποχ?? του, με παραβολ?? και ?μπρακτη θαυματουργ?α. Π?νω στι? διδαχ?? αυτ?? και την ?δια τη μαρτυρικ? ζω? του Ιησο? Χριστο? ?χει θεμελιωθε? ο Χριστιανισμ??.

Ο Ιησο?? διακ?ρυξε ?τι ε?ναι ο αναμεν?μενο? ≪ Μεσσ?α? ≫ ( εβρα?κ? : ???? ‎, Μασι?χ ), ερχ?μενο? σε σ?γκρουση με την κυρ?αρχη Εβρα?κ? θρησκε?α. Για αυτ? το λ?γο καταδικ?στηκε απ? το θρησκευτικ? δικαστ?ριο των Εβρα?ων, μια απ?φαση που οδ?γησε τελικ? στο θ?νατ? του απ? τι? Ρωμα?κ?? αρχ?? με την τιμωρ?α τη? στα?ρωση? . Μετ? το θ?νατ? του, οι ακ?λουθοι του μαρτ?ρησαν ?τι αναστ?θηκε και μετ? την αν?ληψ? του, η κοιν?τητα που σχημ?τισαν τελικ? ?γινε η πρ?ιμη χριστιανικ? Εκκλησ?α που επεκτ?θηκε ω? παγκ?σμιο κ?νημα. ^[19]

?χει εκφραστε? η ?ποψη πω? το ιστορικ? πρ?σωπο δι?φερε απ? το βιβλικ? πρ?σωπο που παρουσι?ζεται στην Αγ?α Γραφ? . ^{[20] [α] [β]}

Ο Ιουδα?σμ?? απορρ?πτει την ιδ?α πω? ο Ιησο?? Χριστ?? ?ταν ο αναμεν?μενο? Μεσσ?α?, ακολουθ?ντα? διαφορετικ? ερμηνε?α των προφητει?ν περ? Μεσσ?α τη? Παλαι?? Διαθ?κη? απ? αυτ?ν τη? Χριστιανικ?? Εκκλησ?α? .

Πηγ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Για τα γεγον?τα τη? γ?ννηση? του Ιησο?, οι πληροφορ?ε? προ?ρχονται απ? τα τ?σσερα Ευαγγ?λια , δηλαδ? τα τ?σσερα πρ?τα βιβλ?α τη? Καιν?? Διαθ?κη? , που αναφ?ρονται στη ζω? και τη διδασκαλ?α του Ιησο? και τη ζω? τη? πρ?τη? χριστιανικ?? κοιν?τητα?. ?μω?, μ?ρη τη? Καιν?? Διαθ?κη? περιλαμβ?νουν επ?ση? αναφορ?? σε βασικ? επεισ?δια στη ζω? του, ?πω? ο Μυστικ?? Δε?πνο? στη Α? Επιστολ? προ? Κορινθ?ου? 11:23?26. ^[23] Οι Πρ?ξει? των Αποστ?λων ^[24] αναφ?ρονται στην πρ?ιμη διακον?α του Ιησο? και στην προσμον? τη? απ? τον Ιω?ννη τον Βαπτιστ? . ^{[25] [26] [27]} Το απ?σπασμα Πρ?ξει? 1:1?11 λ?ει περισσ?τερα για την Αν?ληψη του Ιησο? ^[28] απ? ?τι τα κανονικ? ευαγγ?λια. Στι? αδιαμφισβ?τητε? επιστολ?? του Πα?λου, που γρ?φτηκαν νωρ?τερα απ? τα Ευαγγ?λια, τα λ?για ? οι οδηγ?ε? του Ιησο? αναφ?ρονται συχν?. ^{[29] [30] [31]}

Ορισμ?νε? πρ?τε? χριστιανικ?? ομ?δε? ε?χαν ξεχωριστ?? περιγραφ?? για τη ζω? και τι? διδασκαλ?ε? του Ιησο? που δεν υπ?ρχουν στην Καιν? Διαθ?κη. Αυτ? περιλαμβ?νουν το Ευαγγ?λιο του Θωμ? , το Ευαγγ?λιο του Π?τρου και το Ευαγγ?λιο του Ιο?δα , το Απ?κρυφο του Ιακ?βου και πολλ? ?λλα απ?κρυφα συγγρ?μματα. Οι περισσ?τεροι μελετητ?? συμπερα?νουν ?τι αυτ?? γρ?φτηκαν πολ? αργ?τερα και ε?ναι λιγ?τερο αξι?πιστε? μαρτυρ?ε? απ? τα κανονικ? ευαγγ?λια. ^[32]

Η ζω? και η διδασκαλ?α του σ?μφωνα με τα Ευαγγ?λια [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Χριστιανισμ??
Σειρ? λημμ?των
Ιησο?? Χριστ?? Ο Ιησο?? στον Χριστιανισμ? Παρθενικ? γ?ννηση Διακον?α Στα?ρωση Αν?σταση
Αγ?α Γραφ? (Β?βλο?) Θεμελι?δη Παλαι? Διαθ?κη Καιν? Διαθ?κη Ευαγγ?λιο Καν?να? Βιβλ?α Να?? Σ?μβολο τη? Π?στεω?
Θεολογ?α Θε?? Πατ?ρ Υι?? ?γιο Πνε?μα Απολογητικ? Β?πτισμα Καθολικισμ?? Χριστολογ?α Ιστορ?α τη? θεολογ?α? Ιεραποστολ? Σωτηρ?α Αγ?α Τρι?δα
Ιστορ?α Παρ?δοση Μαρ?α Απ?στολοι Π?τρο? Πα?λο? Πατ?ρε? Πρωτοχριστιανικ? περ?οδο? Κωνσταντ?νο? Σ?νοδοι Αυγουστ?νο? Σχ?σμα του 1054 Σταυροφορ?ε? Ακιν?τη? Μεταρρ?θμιση Λο?θηρο?
Σχετικ? λ?μματα Τ?χνη Κριτικ? Τρομοκρατ?α Οικουμενισμ?? Λειτουργ?α Μουσικ? Αλλε? θρησκε?ε? Προσευχ? Κ?ρυγμα Σ?μβολα
Ομολογ?ε? Κλ?δοι Ανατολικ?? Ορθ?δοξη Εκκλησ?α Ασσυριακ? Εκκλησ?α Ανατολ?τικε? Ορθ?δοξε? Εκκλησ?ε? Ανατολικ?? Καθολικισμ?? Δυτικ?? Καθολικ? Εκκλησ?α Προτεσταντισμ?? Λουθηρανισμ?? Αγγλικανικ? Εκκλησ?α Μεθοδισμ?? Αντβεντισμ?? Αγιαστικ? κ?νημα Πεντηκοστιανισμ?? Καλβινισμ?? Αναβαπτιστ?? Βαπτιστ?? Ευαγγελικο? Αντιτριαδικ?? Μ?ρτυρε? του Ιεχωβ? Μορμ?νοι Μονοθε?στικ?? Πεντηκοστιανισμ??
π σ ε

Νεανικ? χρ?νια [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα Ευαγγ?λια δεν γρ?φουν πολλ? για την παιδικ? και εφηβικ? ηλικ?α του Ιησο?. Σχετικ? με την γ?ννησ? του, αναφ?ρουν ?τι ο αρχ?γγελο? Γαβρι?λ επισκ?φθηκε την μ?λλουσα μητ?ρα του Ιησο?, τη Μαρι?μ , και τη? ε?πε ?τι θα φ?ρει στον κ?σμο ?να ξεχωριστ? παιδ? που θα ?ταν ο γιο? ^[γ] του Θεο? και μ?λιστα με ?ναν ξεχωριστ? τρ?πο, δηλαδ? ?χι με την συμβολ? ανδρ?? αλλ? με την θαυματουργ? δ?ναμη του Θεο?. ?τσι, ο Ιησο?? γενν?θηκε περ?που το 7 π.Χ. ^[33] στι? 12 Νοεμβρ?ου στη Βηθλε?μ , μια π?λη του Ισρα?λ , κοντ? στην Ιερουσαλ?μ . Κατ?πιν, η Μαρι?μ (Μαρ?α) και ο μνηστ?ρα? τη? Ιωσ?φ, ?να? πιστ?? και δ?καιο? ?νθρωπο?, μαραγκ?? στο επ?γγελμα, π?ραν τον Ιησο? και κατ?φυγαν για λ?γο καιρ? στην Α?γυπτο. Επιστρ?φοντα?, εγκαταστ?θηκαν στην φτωχικ? κωμ?πολη Ναζαρ?τ ?που και ανατρ?φηκε ο Ιησο??. Επ?ση? αναφ?ρεται ?τι, ?ταν ο Ιησο?? ?ταν 12 χρον?ν και επισκ?φθηκε με του? γονε?? του την Ιερουσαλ?μ, στην επιστροφ? οι γονε?? του τον ?χασαν. Τον βρ?καν αφο? επ?στρεψαν π?λι στην Ιερουσαλ?μ μ?σα στο να?, ?που συνομιλο?σε με μορφωμ?νου? ?νδρε? τη? π?λη? οι οπο?οι εξεπλ?γησαν απ? τη σοφ?α του.

Διδασκαλ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Σ?μφωνα με τι? Εβρα?κ?? Γραφ??, επρ?κειτο να υπ?ρξει ?να πρ?σωπο που θα προετο?μαζε τον κ?σμο για τον ερχομ? του Μεσσ?α · σ?μφωνα με του? Ευαγγελιστ?? , αυτ?? ?ταν ο Ιω?ννη? ο Βαπτιστ?? αυτ?? ο οπο?ο? εκτ?λεσε το συγκεκριμ?νο προπαρασκευαστικ? ?ργο. ?ταν ο Ιησο?? ?ταν 30 ετ?ν, ο Ιω?ννη? τον β?πτισε στον Ιορδ?νη ποταμ? και αναγν?ρισε στο πρ?σωπ? του τον αναμεν?μενο Μεσσ?α. Στην συν?χεια, ο Ιησο?? ξεχ?ρισε μια ομ?δα 12 πιστ?ν μαθητ?ν του, του? οπο?ου? ον?μασε αποστ?λου? , και του? οπο?ου? ?στελνε κατ? καιρο?? να διαδ?σουν τη διδασκαλ?α του. Ο Ιησο?? μετ? την β?πτισ? του κ?ρυξε στον κ?σμο τη? υπα?θρου αλλ? και των π?λεων, χρησιμοποι?ντα? κατ? περ?πτωση το ?παιθρο, τα σπ?τια που τον φιλοξενο?σαν, τι? κατ? τ?που? συναγωγ??, ακ?μα και το Να? των Ιεροσολ?μων. Μ?λησε για την εμπιστοσ?νη που πρ?πει να ?χει ο ?νθρωπο? στο Θε? για τι? καθημεριν?? του αν?γκε? και τι? αντιξο?τητε? τη? ζω??, για την θρησκευτικ? υποκρισ?α, και, κυρ?ω?, για την σημασ?α μια? εν?ρετη? ζω?? βασισμ?νη? στην αγ?πη προ? τον συν?νθρωπο. Σημαντικ? στοιχε?ο τη? διδασκαλ?α? του ε?ναι η κατ?κριση που φ?ρνει η αθ?τηση των εντολ?ν του Θεο? και η σωτηρ?α που δ?νεται σε ?σου? πιστε?ουν ?τι αυτ?? ε?ναι ο Μεσσ?α?. Τα παραπ?νω τα συν?δεε με τι? αναγγελ?ε? του σχετικ? με την αν?σταση των νεκρ?ν, την " ?ρα τη? Κρ?σεω? ", την " Βασιλε?α του Θεο? ", και την " Κ?λαση ". Χρησιμοποιο?σε πολ? συχν? την μ?θοδο των παραβολ?ν για να μεταδ?σει τα μην?ματα τη? διδασκαλ?α? του. ?δωσε τ?λο? απαντ?σει? σε δι?φορα ερμηνευτικ? ζητ?ματα των Εβρα?κ?ν Γραφ?ν. Ο Ιησο?? ?γινε πολ? σ?ντομα γνωστ??, αρχικ? στι? περιοχ?? τη? Γαλιλα?α? και σταδιακ? σε ?λη την Ιουδα?α, τ?σο στην ?παιθρο ?σο και στα αστικ? κ?ντρα και τα Ιεροσ?λυμα, το θρησκευτικ? κ?ντρο του Ιουδα?σμο?. Η διδασκαλ?α του Ιησο? απευθυν?ταν στου? αναμ?νοντε? τον Μεσσ?α Ιουδα?ου? αν και τα Ευαγγ?λια αναφ?ρουν ?τι ε?χε μιλ?σει για το ?τι μελλοντικ? αυτ? θα διαδοθε? παντο?. Τα Ευαγγ?λια επ?ση? περιγρ?φουν και πολλ? θα?ματα που ?γιναν απ? τον Ιησο?, τα οπο?α αφορο?ν κυρ?ω? θεραπε?ε?, και ?τι ο ?διο? ?λεγε ?τι αυτ? αποτελο?ν εχ?γγυα για το ?τι η διδασκαλ?α του προ?ρχεται απ? τον Θε?. Επ?ση? αναφ?ρουν ?τι προε?πε την καταστροφ? του δε?τερου Ναο? των Ιεροσολ?μων, η οπο?α ?γινε περ?που 40 χρ?νια μετ?, το 70 μ.Χ., και ?τι ?δωσε κ?ποιε? προφητε?ε? για την Συντ?λεια του κ?σμου .

Η αντιμετ?πιση τη? διδασκαλ?α? του [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το μ?νυμα του Ιησο? ε?χε μεγ?λη επ?δραση στου? ακροατ?? του και πολλο? απ? αυτο?? θε?ρησαν ?τι πρ?γματι αυτ?? ?ταν ο Μεσσ?α?. ?λλοι π?λι θε?ρησαν ?τι απλ? ?ρθε να προετοιμ?σει τον ερχομ? του πραγματικο? Μεσσ?α εν? κ?ποιοι ε?παν πω? ?ταν κ?ποιο? παλι?? προφ?τη? που ?ρθε και π?λι στη γη για να διδ?ξει. Μια ομ?δα Εβρα?ων θρησκευτικ?ν ηγετ?ν κατηγ?ρησε τον Ιησο? επειδ? τα Σ?ββατα, την ιερ? ημ?ρα αν?παυση? των Ιουδα?ων , ?κανε θεραπε?ε?. Επ?ση? κ?ποιοι απ? αυτο?? δυσανασχετο?σαν επειδ? ο Ιησο?? συναναστρεφ?ταν και ανθρ?που? που θεωρο?νταν ?δικοι και ασεβε??, ?πω? οι φοροεισπρ?κτορε? του Ρωμα?κο? κρ?του?. Ο Ιησο?? απ? την πλευρ? του, για το μεν θ?μα του Σαββ?του αντ?δρασε μιλ?ντα? για υποκρισ?α των κατηγ?ρων του, για το δε θ?μα των συναναστροφ?ν του υποστ?ριξε ?τι η συμπεριφορ? του ?ταν μ?σα στα πλα?σια τη? ?κκληση? για μετ?νοια προ? κ?θε αμαρτωλ?. Μια μερ?δα απ? του? Εβρα?ου? ηγ?τε? ανησ?χησε μ?πω? ο Ιησο??, επειδ? πολλο? ν?μιζαν για Μεσσ?α, προκαλ?σει κ?ποια εξ?γερση εν?ντια στου? Ρωμα?ου? η οπο?α θα γιν?ταν αιτ?α για σφαγ? των Εβρα?ων. ?τσι, κατ?ληξαν στο συμπ?ρασμα ?τι πρ?πει να θανατ?σουν τον Ιησο? για το γενικ? καλ? των Εβρα?ων. ?να? απ? του? δ?δεκα αποστ?λου?, ο Ιο?δα? Ισκαρι?τη? , του? πρ?τεινε να του? τον παραδ?σει με προδοσ?α, ?ναντι αμοιβ??. Τα Ευαγγ?λια μα? περιγρ?φουν πω? ο Ιησο?? γν?ριζε ?τι ?πρεπε να προετοιμαστε? για το τ?λο? του, ?πω? και με ποιον τρ?πο θα π?σει στα χ?ρια των εχθρ?ν του.

Ο θ?νατο? και η Αν?σταση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Ιησο?? μ?ζεψε του? Αποστ?λου? μαζ? για ?να τελευτα?ο γε?μα που ε?ναι γνωστ? ω? ≪ μυστικ?? δε?πνο? ≫. Εκε?, εξ?γησε στου? μαθητ?? του, πω? με τον θ?νατ? του θα καθιερωθε? μια ν?α σχ?ση αν?μεσα στον Θε? και του? ανθρ?που?. Π?ρε το ψωμ? και το κρασ? απ? το τραπ?ζι , προσευχ?θηκε και σε μια συγκινητικ? ατμ?σφαιρα αποχαιρετισμο? το μο?ρασε στου? Αποστ?λου? του. Οι Χριστιανο?, σε αν?μνηση του γεγον?το? αυτο? ?χουν καθιερ?σει το μυστ?ριο τη? Θε?α? Κοινων?α? .

Μετ? απ? το δε?πνο, ο Ιησο?? και οι Απ?στολοι π?γαν στο ?ρο? των Ελαι?ν , ?να λ?φο στην ανατολικ? πλευρ? τη? Ιερουσαλ?μ , και στον κ?πο τη? Γεσθημαν?? . Σε αυτ?ν τον κ?πο, ο μαθητ?? του Ιησο?, Ιο?δα?, ?φερε του? στρατι?τε? για να συλλ?βουν τον Ιησο? . Αυτο? τον οδ?γησαν μπροστ? στου? ηγ?τε? των Ιουδα?ων, οι οπο?οι πραγματοπο?ησαν μια σ?ντομη δ?κη και τον καταδ?κασαν σε θ?νατο. Οι ν?μοι ?ριζαν πω? για να πραγματοποιηθε? μια θανατικ? ποιν? θα ?πρεπε να εγκριθε? απ? τον Ρωμα?ο κυβερν?τη τη? Ιουδα?α?, Π?ντιο Πιλ?το . Εκε?νο?, μη βρ?σκοντα? κ?τι επιλ?ψιμο εναντ?ον του, τον ?κρινε αθ?ο, παραπ?μποντ?? τον στην κρ?ση του λαο? που ε?χε συγκεντρωθε? ?ξω απ? το μ?γαρο. ?πειτα απ? την ιαχ? του πλ?θου?: ≪?ρον ?ρον, στα?ρωσον α?τ?ν≫ ( ?ω?ν. 19,15 ) ο Πιλ?το? αναγκ?στηκε να καταδικ?σει τον Ιησο? σε σταυρικ? θ?νατο. Την επ?μενη ημ?ρα, οι ηγ?τε? των Ιουδα?ων ζ?τησαν απ? τον Πιλ?το να σφραγιστε? ο τ?φο? και να τοποθετηθε? φρουρ? και αυτ?? ικανοπο?ησε το α?τημα του?. Μετ? απ? τρει? μ?ρε? το σ?μα του Ιησο? ε?χε εξαφανιστε? απ? εκε? και ο Ιησο?? εμφανιζ?ταν κατ? διαστ?ματα σε πολλο?? απ? του? μαθητ?? του. Μετ? το γεγον?? τη? Αν?σταση? , π?ρασε ακ?μα 40 ημ?ρε? στη γη και μετ? " αναλ?φθηκε "≫ δηλ. αν?βηκε στον ουραν?. Το γεγον?? τη? Αν?σταση? του Ιησο?, κατ?χει κεντρικ? θ?ση στη χριστιανικ? π?στη και διδασκαλ?α. Οι Απ?στολο? του συν?χισαν να διδ?σκουν το μ?νυμ? του Ιησο? Χριστο? που βρ?κε ανταπ?κριση στον τ?τε γνωστ? κ?σμο και συνεχ?ζει ακ?μη και σ?μερα.

≪Ιησο?? Χριστ??≫ ω? τ?τλο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

≪Ιησο?? Χριστ??≫ ε?ναι το ?νομα και ο τ?τλο? (που ?λαβε αφο? χρ?στηκε κατ? το β?φτισμ? του) του Ιουδα?ου Ιησο? απ? την Ναζαρ?τ , ο οπο?ο? αποκαλε?ται στην Αγ?α Γραφ? ≪Υι?? του Θεο?≫. Το ?νομα Ιησο?? ε?ναι το αντ?στοιχο του αραμα?κο? ον?ματο? Γιεσο?α (????) ? στην εβρα?κ? του εκδοχ?, Γεχοσο?α (?????) που σημα?νει ≪Ο Ιεχωβ? / Γιαχβ? Ε?ναι Σωτηρ?α≫. ^{[34] [35] [36]} Το συγκεκριμ?νο ?νομα δεν ?ταν ασυν?θιστο την περ?οδο που ?ζησε ο Ιησο??. Γι' αυτ? συν?θω? πρ?σθεταν επιπλ?ον προσδιορισμο??, αποκαλ?ντα? τον ≪Ιησο?? ο Ναζωρα?ο?≫ ? ≪Ναζαρην??≫ ^{[37] [38] [39] [40] [41]}

Ο τ?τλο? Χριστ?? ^[42] ε?ναι ισοδ?ναμο? με τον εβρα?κ? ?ρο ≪????????≫ ( Μασι?χ , δηλαδ? Μεσσ?α?) ^[43] και σημα?νει ≪Χρισμ?νο?≫. Αυτ?? ο ?ρο? χρησιμοποιε?ται στην Αγ?α Γραφ? και για ?λλα ?τομα πριν τον Ιησο?, ?πω? ο Μωυσ??, ο Ααρ?ν και ο Δαβ?δ ^{[44] [45] [46]} ω? συμβολισμο? για τη θ?ση, το αξ?ωμα ? την υπηρεσ?α που θα κατε?χε στον μ?γιστο βαθμ? ο Μεσσ?α?. Σ?μφωνα με τι? αφηγ?σει? τον Ευαγγελ?ων ο Ιησο?? Χριστ?? περιγρ?φεται με εξ?χοντα και μοναδικ? τρ?πο ω? ≪ο Χριστ?? ο υι?? του Θεο? του ζ?ντο?≫ . ^[47]

Πηγ?? πληροφ?ρηση? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η κ?ρια πηγ? πληροφ?ρηση? για τον Ιησο? ε?ναι τα Χριστιανικ? κανονικ? Ευαγγ?λια (σε αντ?θεση με τα μη κανονικ? ? Απ?κρυφα Χριστιανικ? κε?μενα ).

Αυτ? τα κε?μενα, δεν αποτελο?ν λεπτομερε?? και αναλυτικ?? βιογραφ?ε? του Ιησο? Χριστο?, ο?τε και ε?ναι ?ργα καθαρ? ιστορικ? με την ?ννοια των ?ργων Θουκυδ?δη ? του Ι?σηπου, ? ?λλων ιστορικ?ν τη? αρχαι?τητα?. Να σημειωθε? σε αυτ? το σημε?ο ?τι ο αρχαιολ?γο? Sir William Mitchell Ramsay, κατ?πιν ?ρευνα?, σημει?νει για τον γ' Ευαγγελιστ?, τον Λουκ?, ?τι "μπορο?με να β?λουμε τα λ?για του Λουκ? π?νω απ? κ?θε ?λλου ιστορικο?". Μ?σα στα Ευαγγ?λια βρ?σκουμε αναφορ?? σε πραγματικ? ιστορικ? γεγον?τα και πρ?σωπα (?πω? η απογραφ? του Κυρην?ου, ο αυτοκρ?τορα? τη? Ρ?μη? Τιβ?ριο?, ο Π?ντιο? Πιλ?το?, ο Ηρ?δη? Αντ?πα? , ο τετρ?ρχη? Λυσαν?α? κ.?.), ?μω? δεν εξαντλε?ται ο χαρακτ?ρα? του? στην ιστορ?α, αλλ? αποτελο?ν κυρ?ω? μαρτυρ?ε? π?στη?, βι?ματο? και μετ?δοση? του χριστιανικο? μην?ματο?.

Τα Ευαγγ?λια ε?ναι τ?σσερα και μαζ? με τα υπ?λοιπα 23 βιβλ?α που κατ? του? χριστιανο?? περι?χουν τη ≪ν?α οικονομ?α του Θεο?≫, ονομ?ζονται ?λα μαζ? ≪ Καιν? Διαθ?κη ≫.

Στα Ευαγγ?λια, ?που προ?χει ο θεολογικ?? ερμηνευτικ?? χαρακτ?ρα? του?, οι ευαγγελιστ??, ενδιαφερ?μενοι να μεταδ?σουν το μ?νυμα του Ιησο?, δεν καταβ?λλουν ιδια?τερη προσπ?θεια να τοποθετ?σουν χρονικ? τα ιστορο?μενα γεγον?τα με σχολαστικ? ακρ?βεια ? να εναρμον?σουν πλ?ρω? μεταξ? του? τι? δι?φορε? πληροφορ?ε?. ?χει υπογραμμιστε? γενικ?τερα ο χαλαρ?? τρ?πο? σ?νδεση? των γεγον?των με ?να ≪και≫, ≪ευθ?ω?≫ ? ≪π?λιν≫, εν? αργ?τερα οι θεολ?γοι υποστ?ριξαν ?τι το κ?θε ευαγγ?λιο φ?ρει και τη σφραγ?δα τη? προσωπικ?τητα? του συντ?κτη του ?που το ?διο επεισ?διο τη? ζω?? του Ιησο? ε?ναι δυνατ? να παρατ?θεται απ? ?λου? του? ευαγγελιστ?? αλλ? στον κ?θε ευαγγελιστ? να παρουσι?ζεται μια διαφορετικ? ?ξαρση των ?διων στοιχε?ων ? τονισμ?? διαφορετικ?ν στοιχε?ων που συχν? συμπληρ?νουν τι? διηγ?σει?.

Στη σ?γχρονη ερευν? ?λλωστε, η επικρατ?στερη ?ποψη στο θ?μα τη? σχ?ση? του Ιω?ννη με του? τρει? "Συνοπτικο??" -?πω? ονομ?ζονται- Ευαγγελιστ?? ε?ναι πω? ο δ' ευαγγελιστ?? γνωρ?ζει κ?ποια ? και ?λα τα προγεν?στερα Ευαγγ?λια, τα οπο?α σε ορισμ?να σημε?α συμπληρ?νει.

Εκτ?? αυτ?ν, ?μω?, τ?σσερι? μη Χριστιανο? ιστορικο? του 1ου και 2ου αι?να, κ?νουν αναφορ? στον Ιησο? Χριστ? -ο Ι?σηπο? , ο Τ?κιτο? , ο Σουητ?νιο? και ο Πλ?νιο? ο Νε?τερο? . Καθ?? και πλ?θο? φιλοσ?φων, σοφιστ?ν και ιστορικ?ν συγγραφ?ων ?πω? οι Θαλλ?? , Κ?λσο? ο Αλεξανδρε?? , Μαρ? μπαρ Σεραπ?ων και Λουκιαν?? .

Η γ?ννηση του Ιησο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Σ?μφωνα με τι? παραδ?σει? των Ευαγγελ?ων, ο Ιησο?? ?ταν πρ?σωπο συγκεκριμ?να υπαρκτ?, που εμφαν?σθηκε στην ιστορ?α σε καθορισμ?νη χρονικ? στιγμ?, ≪ηγεμονε?οντο? τη? Συρ?α? Κυρην?ου≫ ( Λουκ. 2, 2 ).

Γενν?θηκε ≪εκ γυναικ??≫ και ≪υπ? ν?μον≫ (Γαλ. 4, 4) μ?σα στου? κ?λπου? μια? ανθρ?πινη? οικογ?νεια? του Ισρα?λ και ≪εξ ο?κου Δαυ?δ≫ ( Λουκ. 1, 27 ). Οι περιγραφ?? των ευαγγελιστ?ν για τη γ?ννηση του Ιησο? τον?ζουν τον υπερφυσικ? χαρακτ?ρα τη? με επ?κεντρο την ≪εκ Του Πνε?ματο? Του Αγ?ου και Μαρ?α? τ?? Παρθ?νου≫ σ?ρκωση του Υιο? και Λ?γου του Θεο?. Η ημερομην?α γ?ννηση? του Ιησο? και εορτασμο? των Χριστουγ?ννων , γνωρ?ζουμε πω? ε?ναι συμβατικ? (οι εσωτερικ?? βιβλικ?? ενδε?ξει? τοποθετο?ν την πραγματικ? ημερομην?α κ?που στα μ?σα του φθινοπ?ρου). Αρχικ? δεν εορταζ?ταν καν η γ?ννησ? του και οι πρ?τε? πιθαν?? ημερομην?ε? ?ρχισαν να διατυπ?νονται απ? τον 2ο αι?να μ.Χ. Τελικ?, μετ? τον 4ο μ.Χ. αι?να, ?λε? οι πιθαν?? ημερομην?ε? γ?ννηση? του Ιησο? που ε?χαν διατυπωθε? καταργ?θηκαν, και ω? τελικ? ημερομην?α εορτασμο? των Χριστουγ?ννων καθιερ?θηκε η 25η Δεκεμβρ?ου, ημερομην?α που συν?πιπτε με την ειδωλολατρικ? γιορτ? των Σατουρναλ?ων προ? τιμ?ν του θεο? Κρ?νου, με τα γεν?θλια του Μ?θρα, και με τα Μπρουμ?λια τον εορτασμ? τη? μικρ?τερη? μ?ρα? του ?του?. Αυτ? ?ταν κ?τι που κατ? την ?ποψη των χριστιαν?ν, ?δινε την ιδ?α τη? αναγ?ννηση? του κ?σμου μ?σω του χριστιανισμο?, που ?θελε να δ?σει μια ν?α δι?σταση στα πρ?γματα ξεπερν?ντα? τι? αρχα?ε? θρησκε?ε?. Αναλ?γω?, 9 μ?νε? πριν, εορτ?ζεται ο Ευαγγελισμ?? .

Ο μεσσιανικ?? χαρακτ?ρα? του Ιησο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Ιησο?? στη συν?χεια τη? ζω?? του, παρουσι?σθηκε ω? ?να? κατεξοχ?ν διδ?σκαλο? του Ισρα?λ, αν και δι?φερε ουσιαστικ? απ? ?λου? του? Ραββ? τη? εποχ?? του. Σ?μφωνα με τα ιερ? κε?μενα του χριστιανισμο?, ενεργο?σε ω? αυθεντικ?? ερμηνευτ?? του Ν?μου και δ?δασκε με μια μοναδικ? εξουσ?α και αυθεντ?α το λ?γο του Θεο?, που ξεπερνο?σε και αυτ? την αυθεντ?α των προφητ?ν, κατ? την εκτ?μηση των συγχρ?νων του ( Ματθ. 5, 17 ). Στην επικοινων?α του με του? ανθρ?που? τη? εποχ?? του ασφαλ?? δεν αρν?θηκε ποτ? να θεωρε?ται ≪υι?? Δαυ?δ≫ ( Ματθ. 1, 1 ). Η δαβιδικ? βασιλικ? προ?λευση του Μεσσ?α ?ταν βασικ? στοιχε?ο τη? θρησκε?α? του παραδοσιακο? Ιουδα?σμο?. Ασφαλ?? για τον ιουδα?κ? κ?σμο το γενεαλογικ? δ?νδρο του καθεν?? ανθρ?που ε?χε μεγ?λη σημασ?α και γι’ αυτ? ?χουμε συχν? τ?τοιε? αναφορ?? σε γενεαλογ?ε? πολλ?ν προσ?πων τη? βιβλικ?? ιστορ?α?. Και κατ? την εποχ? του Ιησο? αυτ? ?ταν ?να πολ? συνηθισμ?νο γεγον??. ?σω? αυτ? αιτιολογε? και τι? δι?φορε? γενεαλογικ?? παραδ?σει? που ?χουμε και στην περ?πτωση του Ιησο? Χριστο? ( Ματθ. 1, 1-17 , Λουκ. 3, 23-38 ). Αυτ? που ?χει ιδια?τερη αξ?α στι? παραδ?σει? των γενεαλογι?ν του Ιησο? ε?ναι κυρ?ω? η ιστορικ? και λιγ?τερο η μεταφυσικ? σημασ?α. Γι’ αυτ? και ο Ευαγγελιστ?? Ιω?ννη? καθ?? και ο Απ?στολο? Πα?λο? δεν φα?νεται να δ?νουν κ?ποια ουσιαστικ? σημασ?α στην γενεαλογ?α του Μεσσ?α ( ?ω?ν. 7,41 , Ρωμ. 1, 3). Τα χριστιανικ? Ευαγγ?λια μα? παρουσι?ζουν ?ναν Ιησο? που δεν ?ρθε μ?νο για να εκπληρ?σει τι? υποσχ?σει? πο? δ?θηκαν στο γ?νο? Δαβ?δ, ?τι το ?θνο? του θα μεγαλυνθε? και θα δοξασθε? αλλ? ?ρθε ουσιαστικ? για να ποιμ?νει το λα? του Θεο? και να σ?σει πνευματικ? τον ?νθρωπο, ?πω? η αρχα?α προφητε?α ε?χε ?δη διατυπ?σει (Ιεζ. 34, 15). Αν και ο Ιησο?? συχν? παρουσι?ζεται να μην πα?ρνει την πρωτοβουλ?α να προβ?λει και να κηρ?ξει τον εαυτ? του ω? Μεσσ?α (υπ?ρχουν ?μω? και σημε?α που το κ?νει), απ? την ?λλη επ?λεξε για τον εαυτ? του, κυρ?ω? τον δανι?λειο μεσσιανικ? τ?τλο ≪Υι?? του Ανθρ?που≫. Ο τ?τλο? αυτ?? προ?ρχεται απ? την γραμματε?α τη? Παλαι?? Διαθ?κη? και συγκεκριμ?να απ? το βιβλ?ο του Δανι?λ (Δαν. 7,13). Σ?μφωνα με του? θεολ?γου?, ε?ναι μια ?κφραση που προσπαθε? να τον?σει την υπερβατικ? φ?ση του φορ?α του τ?τλου αυτο?. Οι υποστηρικτ?? του θεολογικο? περιεχομ?νου των ιερ?ν κειμ?νων, προβ?λλουν την εξ?γηση ?τι ο τ?τλο? ≪Μεσσ?α?≫ ε?χε στην εποχ? του Ιησο? ουσιαστικ? ?να ?ντονο ≪κοσμικ?≫ στοιχε?ο και σχετιζ?ταν με την παν?ρχαιη ελπ?δα του ιουδα?κο? λαο? για ?να μεσσιανικ? ?ρχοντα εκ του ≪ο?κου Δαυ?δ≫ που θα αποσταλε? για τη σωτηρ?α του ?θνου? και την επανασ?νδεση τη? ?νδοξη? δαβιδικ?? βασιλε?α?. ?τσι, υπ?ρχε π?ντοτε ο κ?νδυνο? να ερμηνευθε? η παρουσ?α του Ιησο?, κ?τω απ? μια καθαρ? κοσμικ? προοπτικ?. Μ?λιστα μετ? απ? τι? δι?φορε? εντυπωσιακ?? θαυματουργικ?? εν?ργειε? που διηγο?νται τα Ευαγγ?λια, ο Ιησο?? συνιστο?σε να μην κοινοποιε?ται η μεσσιανικ? αυτ? πεπο?θηση στον ευρ?τερο κ?σμο ( Λουκ. 4,41 κ.?.). Μ?νο μετ? τα τελευτα?α γεγον?τα του σταυρικο? θαν?του και τη? αν?σταση? του Ιησο?, οι μαθητ?? και οι πιστο? παρουσι?ζονται να κατανοο?ν σωστ?, ?τι ≪?δει παθε?ν τον Χριστ?ν και αναστ?ναι εκ νεκρ?ν τη τρ?τη ημ?ρα, και κηρυχθ?ναι επ? τω ον?ματι αυτο? μετ?νοιαν και ?φεσιν αμαρτι?ν ει? π?ντα τ? ?θνη, αρξ?μενον απ? Ιερουσαλ?μ≫ (Λουκ. 24,46). ?τσι, τα Ευαγγ?λια μα? προβ?λουν ?τι κ?τω απ? την οπτικ? γων?α τη? αν?σταση? ο μεσσιανικ?? και ≪κοσμικ??≫ τ?τλο? χ?νει τα εθνικιστικ? του στοιχε?α και τη διφορο?μενη σημασ?α του, απευθ?νεται καθαρ? σε ?λο τον κ?σμο και γ?νεται τ?τλο? τιμ?? για τον Ιησο? αλλ? και για του? πιστο?? του που ονομ?ζονται κατ’ επ?κταση και αυτο? ≪Χριστιανο?≫, δηλαδ? ≪κεχρισμ?νοι≫ (Α' Κορ. 15,12 / Πρ?ξ. 11,26 ).

Η διδασκαλ?α του Ιησο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η διδασκαλ?α του Χριστο? ε?ναι το σπουδαι?τερο που μπορο?με να μ?θουμε και η εφαρμογ? τη? το μεγαλ?τερο που μπορο?με να πρ?ξουμε.

?  Αρχιεπ?σκοπο? Αλβαν?α? Αναστ?σιο? Γιαννουλ?το?

Ο Ιησο??, δεν ?γραψε καν?να κε?μενο αλλ? φα?νεται ?τι εμπιστε?τηκε στη μν?μη των μαθητ?ν και των ακολο?θων του το μ?νυμ? του και τα ?ργα του. Μ?σα στα κε?μενα τη? κανονικ?? γραμματε?α? τη? Καιν?? Διαθ?κη? περιλαμβ?νεται η προφορικ? αυτ? παρ?δοση ?χι ω? υποκειμενικ? αυθα?ρετη καταγραφ?, αλλ? ω? μια αποκρυσταλλωμ?νη παρ?δοση, εκφρασμ?νη απ? την συγκεκριμ?νη πρωτοχριστιανικ? κοιν?τητα. Ο Ιησο?? με τη στ?ση και τη διδασκαλ?α του δεν φ?νηκε να ακολουθε? ? να συνεχ?ζει κ?ποια γνωστ? ραββινικ? παρ?δοση. Το ιδι?μορφο ?ργο του, μ?λλον δεν θυμ?ζει κ?ποιο απ? τα κοινωνικ? ? πνευματικ? κιν?ματα τη? εποχ?? του. Δεν φα?νεται να συνεχ?ζει ο?τε την αυστηρ? γραμμ? του Βαπτιστ?, ο?τε και τι? ασκητικ?? τ?σει? των μοναστικ?ν κοινοτ?των τη? Νεκρ?? Θ?λασσα? καθ?? αρκετ?? διαφορ?? παρουσι?ζει απ? τι? αρχ?? του?. Χαρ?σσει μια προσωπικ? γραμμ?, χωρ?? να κηρ?σσει ο?τε αποστασ?α ?λλα ο?τε και τυφλ? υποταγ? στο Ν?μο. Προβ?λλει την ανθρ?πινη ελευθερ?α ω? υπ?ρτατο αγαθ? και καλε? τον ?νθρωπο να την εναρμον?ζει με το καλ? και με τι? βουλ?? του Θεο?. Στο ?ργο και τη στ?ση ζω?? του, τα πρ?γματα παρουσι?ζονταν με μια εντελ?? ?λλη ?ψη εγκαινι?ζοντα? μια διαφορετικ? καταν?ηση του κ?σμου και των ανθρ?πων.

Στο επιτιμητικ? ερ?τημα των Φαρισα?ων προ? του? μαθητ?? του Ιησο?, ≪δι? τι μετ? τελων?ν και αμαρτωλ?ν εσθ?ει ο διδ?σκαλο? υμ?ν≫, η απ?ντηση του Ιησο? ε?ναι καταλυτικ?: ≪Ου γαρ ?λθον καλ?σαι δικα?ου?, αλλ? αμαρτωλο?? ει? μετ?νοιαν≫. Ο Ιησο??, πολ? συχν? παρουσι?ζεται στα Ευαγγ?λια να ε?ναι ?ντονα "επαναστατικ??" επ?νω σε πολλ? θεωρητικ? θ?ματα, που ε?χαν ?μεση σχ?ση με τι? παραδ?σει? του λαο?, επειδ? ε?χε διαφορετικ?? θ?σει?. Το περιεχ?μενο του κηρ?γματ?? του, ιδια?τερα για τα μεγ?λα θεολογικ? θ?ματα, ?πω? τη? αρχα?α? προφητε?α? και των εσχατολογικ?ν προσδοκι?ν του παραδοσιακο? Ιουδα?σμο?, σε πολλο?? θα φαιν?ταν ω? απαρ?δεκτη θεολογικ? παρ?κκλιση. Τα θα?ματα συχν? ?θεταν το πρ?βλημα τη? μεσσιανικ?τητα? του Ιησο?. Τα ερωτ?ματα ≪Τ?? ο?τ?? εστιν ?? και αμαρτ?α? αφ?ησιν;" ( Λουκ. 7, 49 ) , ? ≪Εν πο?α εξουσ?α τα?τα ποιε??; και τι? σοι ?δωκεν την εξουσ?αν τα?την;≫ ( Ματθ. 21, 23 ), ?γιναν αιτ?α να πει ?ναν θεμελι?δη λ?γο τη? διδασκαλ?α? του, ?τι "το Σ?ββατον δι? τον ?νθρωπον ?γ?νετο και ουχ ο ?νθρωπο? δι? το Σ?ββατον≫ ( Μ?ρκ. 2,27 ), πο? φανερ?νει τη σαφ? τοποθ?τηση του ?ναντι του ν?μου και τη? θρησκε?α?. Ο ?νθρωπο? δεν πρ?πει να γ?νει δο?λο? ?λων αυτ?ν, ?λλα οι θρησκευτικ?? εντολ??, οι καν?νε? και οι ν?μοι, ουσιαστικ? πρ?πει να ≪υπηρετο?ν≫ τον ?νθρωπο και να συμβ?λλουν στη λ?τρωση και τη σωτηρ?α του. Αυτ? η ≪επαναστατικ?τητα≫ τη? διδασκαλ?α? του Ιησο?, θορ?βησε την ?ρχουσα ιερατικ? τ?ξη που ?βλεπε να αμφισβητε?ται ο ρ?λο? τη? και να κινδυνε?ει η θ?ση τη?. Μιλ?ντα? στου? μαθητ?? και στου? ακροατ?? του παρουσ?αζε τον εαυτ? του ω? δρ?μο, αλ?θεια, ζω? ( Ιω?ν. 14,6) ?μπελο, Υι? του Θεο? και φορ?α αγ?πη?.

Η Επ? του ?ρου? Ομιλ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Πολ?? λ?γο? ?χει γ?νει για την περ?φημη ≪επ? του ?ρου? Ομιλ?α≫ του Ιησο?. Ο Ματθα?ο? αφιερ?νει τρ?α ολ?κληρα κεφ?λαια του Ευαγγελ?ου του στην ομιλ?α αυτ? και αυτ? σημα?νει ?τι κατ?χει πολ? κεντρικ? θ?ση στην ?λη ?κθεση των γεγον?των. Β?βαια για το χριστιανισμ?, η ≪επ? του ?ρου? Ομιλ?α≫ δεν αποτελε? την πεμπτουσ?α του, καθ?? δεν περι?χει ο?τε το σ?νολο τη? διδασκαλ?α? του Ιησο?, ο?τε και τη λυτρωτικ? προσφορ? του ?ργου του, ?μω? το περιεχ?μενο τη? εκφρ?ζει κατ? ουσιαστικ? τρ?πο το πνε?μα τη? χριστιανικ?? διδασκαλ?α? και π?στη?, που διαφοροποιε?ται απ? το ιουδα?κ? πνε?μα ?λλα και απ? την γενικ?τερη ιδεολογ?α και ηθικ? δεοντολογ?α τη? εποχ?? εκε?νη?. Π?ντω? κατ? την ?ποψη των χριστιαν?ν, η π?στη δεν περιορ?ζεται μ?νο στα ηθικ? πλα?σια μια? διδασκαλ?α? περ? κοινωνικ?ν και διαπροσωπικ?ν σχ?σεων αλλ? περιλαμβ?νει ?ρρηκτα ?λα τα παραδομ?να υπερφυσικ? γεγον?τα και κυρ?ω? την αν?σταση του Ιησο? που αποτελε? ελπ?δα για την οριστικ? ν?κη επ? του π?νου, τη? φθορ?? και του θαν?του.

Οι παραβολ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η διδασκαλ?α του Ιησο?, ε?ναι διατυπωμ?νη στη γλ?σσα, το μορφωτικ? επ?πεδο και την προσληπτικ? ικαν?τητα των ανθρ?πων τη? εποχ?? εκε?νη?. Ο Ιησο?? δεν απευθ?νθηκε ω? Διδ?σκαλο? σ' ?ναν κ?σμο λογ?ων και μορφωμ?νων ανθρ?πων, ?λλα επικοιν?νησε με το λα? τη? εποχ?? εκε?νη?, που ουσιαστικ? δεν δι?θετε σχεδ?ν καμι? μ?ρφωση και πνευματικ? καλλι?ργεια. Γι’ αυτ? απ?φευγε συστηματικ? τι? ιδεολογικ?? και συνθετικ?? ομιλ?ε?, καθ?? και λ?γου? με προτ?σει? και εκφρ?σει? θεωρητικο? περιεχομ?νου. ?ταν μ?λλον πρακτικ?? και πολ? αναλυτικ?? και διαμ?ρφωνε το λ?γο του με παραδε?γματα παρμ?να απ? την καθημεριν? ζω? κ?νοντα? χρ?ση των ≪Παραβολ?ν≫. Η παραβολ? ?ταν, απ? τα βασικ? δομικ? στοιχε?α τη? διδασκαλ?α? του Ιησο?. Χρησιμοποιο?σε π?ντοτε εικ?νε? απ? τον γ?ρω κ?σμο και συχν? παρατηρε?ται μ?σα στι? εκφρ?σει? του ? υπερβολ? ? και το απ?θανο ακ?μη, ?στε να δημιουργ?σει α?σθηση ? να προκαλ?σει ?ντονο ενδιαφ?ρον. Ενδεικτικ? παρ?δειγμα μα? δ?νουν τα Ευαγγ?λια με το χωρ?ο: ≪ευκολ?τερον εστι κ?μηλον δι? τρυπ?ματο? ραφ?δο? διελθε?ν ? πλο?σιον ει? την βασιλε?αν του Θεο? εισελθε?ν≫ ( Ματθ. 19, 24 ) ? το εντυπωσιακ? απ? την επ? του ?ρου? Ομιλ?α?: ≪και ει η δεξι? σου χε?ρ σκανδαλ?ζει σε, ?κκοψον αυτ?ν και β?λε απ? σο?· συμφ?ρει γ?ρ σοι ?να απ?ληται ?ν των μελ?ν σου και μη ?λον το σ?μ? σου βληθ? ει? γ?ενναν≫ ( Ματθ. 5, 30 ) .

Η χρ?ση των παραβολ?ν δεν ?ταν ?γνωστη κατ? την εποχ? τη? Καιν?? Διαθ?κη? και ο Ιησο?? δεν μπορε? να χαρακτηρισθε? ω? ο πρ?το? πο? εισηγ?θηκε τη φιλολογικ? αυτ? μορφ? τη? παραβολ?? καθ?? και στην Παλαι? Διαθ?κη, γιν?ταν χρ?ση τη? παραβολικ?? μεθ?δου. Π?ντω?, η εκτεταμ?νη χρ?ση τη? παραβολ?? στη διδασκαλ?α του Ιησο? ?κανε πολλο?? να διερωτηθο?ν σχετικ?: ≪διατ? εν παραβολα?? λαλε?? αυτο??;≫ ( Ματθ. 13,10 ) . Αυτ? ?σω? να σημα?νει, πω? εν? η μ?θοδο? τη? παραβολ?? ?ταν αρκετ? γνωστ? και στην εποχ? εκε?νη, δεν γιν?ταν συχν? χρ?ση στη διδασκαλ?α απ? του? ?λλου? Ραββ? και διδασκ?λου? τη? ιουδα?κ?? κοινων?α?. Ασφαλ??, δεν πρ?κειται απλ?? για μια παιδαγωγικ? μ?θοδο που επιλ?γει ο Ιησο?? για να εκθ?σει τη διδασκαλ?α του. Επειδ? απευθυν?ταν σ’ ?να κ?σμο απλο?κ?, χωρ?? κ?ποια μ?ρφωση και παιδε?α, κ?σμο συν?θω? κτηνοτροφικ? και γεωργικ?, η παραβολικ? γλ?σσα με εικ?νε? παρμ?νε? απ? την καθημεριν? ζω? ?γινε το πιο κατ?λληλο μ?σο για ουσιαστικ?τερη καταν?ηση κι επικοινων?α. Ο κ?σμο? τη? εποχ?? του Ιησο? εκφραζ?ταν περισσ?τερο με σ?μβολα, με παραστ?σει?, με εικ?νε? και μ?θου?. Τα μην?ματα ?ταν πιο ε?κολο τ?τε να φτ?σουν στου? αποδ?κτε?, να του? συγκιν?σουν και να διεγε?ρουν τη φαντασ?α του?, με εικ?νε? ζωνταν??, παρμ?νε? απ? τη φ?ση και τη ζω?. Η Ανατολ? αρ?σκεται να εκφρ?ζεται με τη μορφ? των υπερβολ?ν και των συγκρ?σεων που προβ?λλουν και παρ?χουν τα σ?μβολα και οι εικ?νε? που ε?ναι παρμ?νε? απ? την πραγματικ?τητα τη? ζω??. Ο μεγαλ?τερο? αριθμ?? των παραβολ?ν ?χει ω? περιεχ?μενο την ?ννοια τη? Βασιλε?α? του Θεο?, κ?τι που παρουσι?ζεται τ?σο καινο?ργιο, που ε?ναι πολ? δ?σκολο να κατανοηθε? απ? του? ανθρ?που? τη? εποχ?? εκε?νη?. Γι’ αυτ? ο Ιησο?? ?θεσε το ερ?τημα στου? μαθητ?? του: ≪συν?κατε τα?τα π?ντα;≫ ( Ματθ. 13, 51 ) . Η θετικ? απ?ντηση των μαθητ?ν ≪λ?γουσιν αυτ?, ναι≫ σημα?νει, ?τι στο μ?λλον αυτο? οι ?διοι θα ε?ναι εκε?νοι που θα κληθο?ν να μεταφ?ρουν στον κ?σμο το ν?ημα των παραβολ?ν αυτ?ν και τη? διδασκαλ?α? του.

Η ≪τεχνικ? των παρανο?σεων≫ [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Π?ρα ?μω? απ? τι? παραβολ??, στο Κατ? Ιω?ννη ευαγγ?λιο, βρ?σκουμε κ?ποια ν?α στοιχε?α στον τρ?πο διδασκαλ?α?. Το δ’ Ευαγγ?λιο που δεν διασ?ζει καμ?α απ? τι? 50 και πλ?ον παραβολ?? του Ιησο? που παραδ?δουν οι Συνοπτικο?, ο?τε και μεμονωμ?να λ?για ? συλλογ?? λογ?ων προερχ?μενα απ? την υποτιθ?μενη αρχικ? (γραπτ?;) πηγ? π?στεω? τη? πρ?τη? εκκλησ?α?, αλλ? παραθ?τει μακρο?? λ?γου? του Ιησο? με ενια?ο θ?μα. Εκε? διαπιστ?νεται συχν? η λεγ?μενη ≪τεχνικ? των παρανο?σεων≫. Οι διδασκαλ?ε? του Ιησο? δεν κατανοο?νται αρχικ? απ? του? ακροατ?? του στο πνευματικ? του? β?θο?, αλλ? στην επιφ?νεια του?. ?τσι ο Ιησο?? ?χει την ευκαιρ?α να τι? διασαφην?ζει περισσ?τερο ?ω? ?του τι? αντιληφθο?ν σωστ? οι ακροατ?? του. ?ταν π.χ. ο Ιησο?? λ?ει στον Νικ?δημο ?τι ο ?νθρωπο? πρ?πει να αναγεννηθε? για να μπορ?σει να ζ?σει τη ν?α ζω? πο? προσφ?ρει στον κ?σμο ο Θε??, ο συνομιλητ?? του ρωτ?, πω? ε?ναι δυνατ? να ξαναμπε? κανε?? στην κοιλι? τη? μ?να? του. ?ταν μιλ?ει στη Σαμαρε?τιδα για το ≪?δωρ το ζων≫, εκε?νη τον ρωτ? πω? ε?ναι δυνατ?ν να διαθ?τει τ?τοιο ?δωρ αφο? δεν ?χει ≪?ντλημα≫ και το φρ?αρ ε?ναι βαθ? κ.λπ. Σε ?λε? αυτ?? τι? περιπτ?σει? η τεχνικ? αυτ? επιτρ?πει στο να παρουσιαστε? το βαθ?τερο ν?ημα τη? διδασκαλ?α? του Ιησο?, π?ρα απ? την επιφ?νεια. Στο σημε?ο ?που καταγρ?φεται η συν?ντηση με τον Νικ?δημο, περι?χεται μια πολ? σημαντικ? διδασκαλ?α του Ιησο? που αφορ? στο βασικ? θ?μα τη? αν?γκη? για πνευματικ? αναγ?ννηση του ανθρ?που, προκειμ?νου να γ?νει μ?λο? τη? Βασιλε?α? του Θεο?.

Τα θα?ματα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Καθ?? οι Παραβολ?? βρ?σκονται στο κ?ντρο των ≪λ?γων≫ του Ιησο?, τα θα?ματα , αποτελο?ν το κ?ντρο των ≪?ργων≫ του. Τα θα?ματα, ?πω? και οι παραβολ??, δεν πραγματοποι?θηκαν σε κ?ποιο ορισμ?νο τ?πο και περιορισμ?νο χρονικ? δι?στημα, αλλ? καθ’ ?λη τη δι?ρκεια τη? δημ?σια? δρ?ση? και σε ?λε? τι? περιοχ?? τη? Παλαιστ?νη? , απ? τη β?ρεια Γαλιλα?α ω? τη ν?τια Ιουδα?α , παρ?λληλα θαυματουργο?σαν και οι μαθητ?? του στο ?νομα του Θεο?. Β?βαια η ενασχ?ληση με ?να τ?τοιο θ?μα ?χει ν’ αντιμετωπ?σει πλ?θο? ερωτημ?των, ?χι μ?νο απ? πλευρ?? ιστορικ?? αξιοπιστ?α? των σχετικ?ν διηγ?σεων και τη? αν?λογη? επιστημονικ?? διερε?νηση? του?, αλλ? και απ? πλευρ?? καθαρ? θρησκευτικ?? και θεολογικ?? σημασ?α? του?.

Ο χαρακτ?ρα? του βιβλικο? θα?ματο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Μελετ?ντα? το βιβλικ? θα?μα σε σχ?ση με κ?ποιο ?λλο, γενικ? θαυμαστ? ? εκπληκτικ? γεγον??, μπορο?με να πο?με πω? δεν το βρ?σκουμε ω? αυθα?ρετο προ??ν μια? ?στατη? και μεταβαλλ?μενη? θ?ληση? του θεο?, αλλ? περιλαμβ?νεται σε συγκεκριμ?να πλα?σια. Το θα?μα εντ?σσεται στην ?λη πορε?α τη? ιστορ?α? τη? θε?α? οικονομ?α?, και δεν παρουσι?ζεται σαν κ?τι το ξεχωριστ?. Πολλ?? φορ?? μ?λιστα ο?τε καν φα?νεται η ιδιαιτερ?τητα του μ?σα στην ιστορ?α των διηγ?σεων και η βιβλικ? ιστορ?α δεν δε?χνει να ξεχωρ?ζει καθ?λου τα κοιν? απ? τα θαυμαστ? γεγον?τα. Οι ιερο? συγγραφε?? διηγο?νται το θα?μα σαν ?να ιστορικ? γεγον?? χωρ?? καμι? προσπ?θεια για να πε?σουν τον αναγν?στη παρουσι?ζοντα? ?τσι μια οργανικ? εν?τητα των κοιν?ν ιστορικ?ν γεγον?των και των θαυμ?των πρ?γμα που αποτελε? μια σημαντικ? διαφοροπο?ηση απ? πολλ? απ?κρυφα χριστιανικ? κε?μενα. Η ομοι?τητα των διηγ?σεων θαυμ?των στα Ευαγγ?λια σε σχ?ση με ?λλου? χ?ρου? διαφ?ρει σημαντικ? στο ?τι το θα?μα προσπαθε? να οδηγ?σει στην π?στη και ?χι να εντυπωσι?σει, αφο? και ο ?διο? ο Ιησο?? ?σε? φορ?? προκλ?θηκε να κ?νει θα?μα αρν?θηκε κατηγορηματικ?. ?τσι το θα?μα στον βιβλικ? κ?σμο παρουσι?ζεται π?ρα απ? κ?θε ατομοκρατικ? χαρακτ?ρα και δεν προσβ?λλει τη φυσικ? και την ιστορικ? τ?ξη. Φυσικ?? και μεταφυσικ?? κ?σμο? στο βιβλικ? θα?μα αποτελο?ν δ?ο πρ?γματα ενοποιημ?να και το θα?μα δε?χνει να εξυπηρετε? ολ?κληρη την κοιν?τητα, κι ?ταν ακ?μα πρ?κειται για ?να μεμονωμ?νο ?νθρωπο. Ο Ιησο?? ?χι μ?νο με τη διδασκαλ?α του αλλ? και με τα θα?ματ? του κηρ?σσει τη Βασιλε?α του Θεο?. Η αποδοχ? αυτο? του κηρ?γματο? γ?νεται δυνατ? κυρ?ω? με την π?στη που ε?ναι η βασικ? προ?π?θεση για την πραγματοπο?ηση εν?? θα?ματο?.

Η διδασκαλ?α των ≪Παθ?ν≫ και τη? Στα?ρωση? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Αμ?σω? μετ? το θ?νατο του Ηρ?δη (4 π.Χ.) ξεσπ?ει σειρ? ολ?κληρη επαναστ?σεων, με κ?ποιο Μεσσ?α επικεφαλ??, ?λε? ?μω? πν?γηκαν τελικ? στο α?μα απ? τι? ρωμα?κ?? φρουρ??. Η ταραχ?δη? αυτ? περ?οδο? κρ?τησε εν?μιση περ?που αι?να, και μ?σα απ’ αυτ?ν βγ?κε ω? ιστορικ? μ?γεθο? ο Χριστιανισμ?? . Τα Ευαγγ?λια δεν αρνο?νται πω? και ο Ιησο?? δικ?στηκε και καταδικ?σθηκε ω? ο ≪βασιλε?? των Ιουδα?ων≫, δηλ. ω? επαναστ?τη? ψευδομεσσ?α?. Συγχρ?νω? ?μω? οι Ευαγγελιστ?? με σαφ?νεια αφ?νουν τον αναγν?στη του? να καταλ?βει πω?, κατ? κ?ποιο ουσιαστικ? τρ?πο, ?ταν εν?? ?λλου επ?πεδου Μεσσ?α? που δεν ε?χε σχ?ση με τι? δεκ?δε? εκε?νε? των Μεσσι?ν, των οπο?ων το οικτρ? τ?λο? διεκτραγωδε? ο Ι?σηπο? στον Ιουδα?κ? Π?λεμο. ?να σημαντικ? ερ?τημα που συνδ?εται ?μεσα με τη διδασκαλ?α του, μια διδασκαλ?α που δεν σχετ?ζεται μ?νο με την εν ζω? δρ?ση του, αλλ? ιδια?τερα με τον τρ?πο του θαν?του του. ε?ναι, σε τι διαφ?ρει ο Ιησο?? απ? του? Μεσσ?ε? τη? εποχ?? του. Ο Ιησο??, κατ' αντ?θεση προ? του? Ζηλωτ?? επαναστ?τε? του καιρο? του, δεν οργαν?νει επαναστατικ? κ?νημα ο?τε προβα?νει σε πρ?ξει? β?α? εναντ?ον τη? Ρ?μη?. Γνωστ? η ρ?ση του "τα του κα?σαρο? τω κα?σαρι κ τα του θεο? τω θε?" Και η ιστορ?α ?ρχεται να βεβαι?σει πω? απ? του? Μεσσ?ε? που εκτελ?στηκαν απ? τη Ρ?μη μ?χρι το 135 μ.Χ. μ?νον ο Ιησο??, ≪αναστημ?νο? απ? του? νεκρο??≫, δημιο?ργησε κ?νημα που ?θεσε σε κ?νδυνο τα θεμ?λια τη? αυτοκρατορ?α?. Ω? εσταυρωμ?νο?, και εν? ο σταυρ?? για του? εχθρο?? του φαν?ρωνε πω? ?ταν ?να? αν?σχυρο? ?νθρωπο?, ο Ιησο?? ασκε? ?λξη και δ?ναμη στου? ανθρ?που? και γ?νεται μια απ?στευτη για τον κ?σμο ?κφραση δ?ναμη? του θεο? για υπ?ρβαση και υπερν?κηση. Για την ?ρχουσα τ?ξη ο θ?νατο? του Ιησο? και τα θρυλο?μενα περ? αναστ?σε?? του, καν?ναν κ?νδυνο δεν προμ?νυαν. Επρ?κειτο για ?να παραμ?θι. Κι ?μω?, ?να? Μεσσ?α? που πεθα?νει εκο?σια, γιατ? αυτ?? το θ?λει, ω? "αναστημ?νο?" Μεσσ?α? αποδεικν?εται τελικ?, ιστορικ??, ω? κ?τι τρομερ? αποτελεσματικ? για τη δι?δοση τη? διδασκαλ?α? του Ιησο? και για την αν?πτυξη μια? εμπιστοσ?νη? στο θε? για τον ερχομ? μια? ν?α? πραγματικ?τητα?, ?που η φθορ?, το κακ? και ο θ?νατο? παραμ?νουν ανενεργ? και αδ?ναμα. Σ?μφωνα με την ?ποψη τη? χριστιανικ?? θεολογ?α? , ο θ?νατο? του Ιησο? δεν ?ταν μια απλ? κατ?ληξη τη? κοιν?? ανθρ?πινη? μο?ρα?. ?ταν μια προσωπικ? εκλογ? και εκο?σια παρ?δοση στον θ?νατο με την οπο?α δε?χνει την ?ω? τ?τε προβληματικ? πορε?α τη? ανθρωπ?τητα?, τη ν?α κατε?θυνση που πρ?πει αυτ? να π?ρει και την σωτηριολογικ? αγ?πη του Θεο?.

Τα π?θη του Ιησο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η αφ?γηση των παθ?ν του Ιησο? συνδ?εται με την απ?φασ? του να μεταβε? στην Ιερουσαλ?μ, και τα γεγον?τα που ακολο?θησαν, ?μειναν αι?νια σ?μβολα για την π?στη των Χριστιαν?ν.

Η θεολογ?α των αφηγ?σεων των Ευαγγελ?ων επ?νω στα γεγον?τα των Παθ?ν παρουσι?ζεται να αποτελε? εκπλ?ρωση των λ?γων των Προφητ?ν τη? Παλαι?? Διαθ?κη? και μαρτυρ?α για την Μεσσιανικ? ταυτ?τητα του Ιησο?.

Οι γλ?σσε? που ομιλο?σε [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Υπ?ρχει ?να? σημαντικ?? αριθμ?? ερευν?ν που εξετ?ζουν τη γλ?σσα ? γλ?σσε? που ομιλο?σε ο ιστορικ?? Ιησο??. Οι περισσ?τεροι σ?γχρονοι ερευνητ?? θεωρο?ν σχεδ?ν σ?γουρο ?τι μιλο?σε την Αραμα?κ? , Εβρα?κ? και πολλο? εκτιμο?ν ?τι γν?ριζε και την Ελληνικ?, τουλ?χιστον ω? δε?τερη γλ?σσα με την οπο?α μπορο?σε να συνομιλ?σει και να διδ?ξει. Οι απ?ψει? αυτ?? δεν μπορο?ν να βασιστο?ν μ?νο στι? ενδε?ξει? απ? τα Ευαγγ?λια, αλλ? λαμβ?νουν υπ?ψη και τι? συνθ?κε? πολυγλωσσ?α? που επικρατο?σαν τ?τε στην Γαλιλα?α. ^{[48] [49] [50]}

Κριτικ? απ? τον Ιουδα?σμ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Ιουδα?σμ?? απορρ?πτει την ιδ?α πω? ο Ιησο?? ?ταν ο αναμεν?μενο? Μεσσ?α?, καθ?? δεν εκπλ?ρωσε τι? μεσσιανικ?? προφητε?ε? των Ησα?α και Ιεζεκι?λ, δηλαδ? ?τι θα οδηγο?σε ?λου? του? αιχμαλ?του?-εξορ?στου? Εβρα?ου? στην πατρ?δα, θα ξαν?χτιζε τον να? του Σολομ?ντα, θα κυβερνο?σε ω? βασιλι?? και θα οδηγο?σε την ανθρωπ?τητα σε μια περ?οδο ειρ?νη?, ?που η γν?ση του Θεο? θα πλημμ?ριζε τη γη και τα ?θνη θα αναγν?ριζαν το κακ? που ε?χαν κ?νει στο Ισρα?λ. Ο αντ?λογο? των Χριστιανικ?ν εκκλησι?ν ?χει να κ?νει με την προβολ? του ερχομο? τη? "βασιλε?α? των ουραν?ν" ω? την εκπλ?ρωση αυτ?? τη? υπ?σχεση?.

Ο Ιησο?? στον κινηματογρ?φο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στη Δ?ση, η ζω? του Ιησο? ?χει μεταφερθε? στον κινηματογρ?φο εικοσιπ?ντε φορ?? ^[51] . Οι πρ?τε? κινηματογραφικ?? απ?πειρε? ?ταν Απ? την φ?τνη στον σταυρ? (1912), Μισαλλοδοξ?α (1916) και Χριστ?? (1917), ακολουθο?ν ο Βασιλε?? των βασιλ?ων (1927 και 1961) ^[52] .

Το 1977 προβλ?θηκε η ιταλοβρετανικ? Ιησο?? απ? τη Ναζαρ?τ , δι?ρκεια? 6 1/2 ωρ?ν, γυρισμ?νη σε Μαρ?κο και Τυνησ?α . ?ταν μια ιταλοβρετανικ? τηλεοπτικ? παραγωγ? ^[53] .

Το 1979 προβλ?θηκε η κωμικ? ταιν?α ?να? Προφ?τη?, μα τι Προφ?τη?! . Επρ?κειτο για μια κωμωδ?α σχετικ? με ?να Ναζαρην?, ον?ματι Brian, ν?θο παιδ? εν?? Ρωμα?ου στρατι?τη, οπο?ο? εντ?σσεται σε μια απελευθερωτικ? απ? του? Ρωμα?ου? οργ?νωση ον?ματι Λα?κ? Μ?τωπο τη? Ιουδα?α?. Το Rotten Tomatoes το βαθμολογε? με 89 απ? 64 κριτικ??. ^[54]

Το 1989 γυρ?στηκε στο Μαρ?κο η ταιν?α του Μ?ρτιν Σκορσ?ζε Ο Τελευτα?ο? Πειρασμ?? . Ο σκηνοθ?τη? αγνοε? την διδασκαλ?α και τα θα?ματα του Ιησο?, εστι?ζοντα? περισσ?τερο στην ανθρ?πινη φ?ση και τι? αδυναμ?ε? του. ^[55] Το ?διο ?το? προβλ?θηκε η κωμωδ?α του Ντεν? Αρκ?ν με τ?τλο Jesus of Montreal , η οπο?α εστι?ζει σε ?να θ?ασο ν?ων ηθοποι?ν που ανεβ?ζει μια πρωτοποριακ? παρ?σταση με θ?μα τη ζω? του Χριστο?, η οπο?α ?μω? εμποδ?ζεται απ? συντηρητικο?? θρησκευτικο?? κ?κλου? ^[56] .

Το 2004 προβλ?θηκε η ταιν?α του Μελ Γκ?μπσον με τ?τλο Τα Π?θη του Χριστο? , που προκ?λεσε ?ντονη κριτικ? λ?γω του ωμο? ρεαλισμο? τη? και του αντισημητισμο? που γ?ννησε στου? θεατ?? τη? ^[57] .

Δε?τε επ?ση? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Ιστορικ?τητα του Ιησο? Χριστο?

Υποσημει?σει? και παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Υποσημει?σει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Βιβλιογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Η Εξ?πλωση του Χριστιανισμο?, Rodney Stark, εκδ. "ΑΡΤΟΣ ΖΩΗΣ", Αθ?να 2005.
• Thesaurus Linguae Graecae (TLG) : Thallus hist. Fragmenta 8.5 || Flavius Josephus Hist. Antiquitates Judaicae, AJ 18 & AJ 20 || Lucianus soph. Peregr. 13
• Ο αρχ?γονο? Χριστιανισμ?? , Weiss J., ελλην. μετ., Αθ?να 1983
• Ο Ιησο?? και το Ευαγγ?λιο του , Jeremias J., ελλην. μετ., Αθ?να 1984
• Η Ιουδα?κ? εσχατολογ?α των χρ?νων τη? Καιν?? Διαθ?κη? , Αγουρ?δου Σ., Αθ?να 1956
• Δεσπ?τη?, Σωτ?ριο? (Ιο?λιο?-Δεκ?μβριο? 2005). ≪Η εικ?να του Ιησο? στον κινηματογρ?φο≫. Δελτ?ο Βιβλικ?ν Μελετ?ν 23 .  

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα Wikimedia Commons ?χουν πολυμ?σα σχετικ? με το θ?μα    Ιησο?? Χριστ??

Το Βικιλεξικ? ?χει σχετικ? λ?μμα:    Χριστ??

• Καθολικ? Εγκυκλοπα?δεια , λ?μμα ≪Η προ?λευση του ον?ματο? του Ιησο? Χριστο?≫ ( Αγγλικ? )
• Καθολικ? Εγκυκλοπα?δεια , λ?μμα ≪Πρ?ιμα ιστορικ? κε?μενα για τον Ιησο? Χριστ?≫ ( Αγγλικ? )
• Λ?μμα ≪Ιησο?? Χριστ??≫ στην Encyclopædia Britannica , ?κδοση 1911 ( Αγγλικ? )
• Λ?μμα ≪Ιησο?? απ? Ναζαρ?τ≫ στην Jewish Encyclopedia ( Αγγλικ? )
• Βιβλικ?? διαδραστικ?? χ?ρτη?: Αρχειοθετ?θηκε 2008-05-18 στο Wayback Machine . Η γη τη? Παλαιστ?νη? κατ? την εποχ? του Ιησο? Χριστο?, στον ιστ?τοπο bible-history.com ( Αγγλικ? )

Καθιερωμ?νοι ?ροι WorldCat VIAF : 141145970137232251241 ΕΒΕ : 1138 LCCN : n79084784 ISNI : 0000 0001 2037 0699 ORCID : 0000-0002-3680-7848 GND : 118557513 SELIBR : 222130 SUDOC : 027325636 BNF : cb119392246 (data) BIBSYS : 90053303 ULAN : 500344051 LIR : 598 MusicBrainz : bde40933-e89b-4f10-8e52-faa040c4cae4 NLA : 35246449 NDL : 00565948 NCL : 004313686 NKC : ola2002103454 ΡΚΒ : 000008166 BNE : XX1724284 CiNii : DA11512117 KulturNav : id