Ηλιοκεντρισμ??

Απ? τη Βικιπα?δεια, την ελε?θερη εγκυκλοπα?δεια
Απεικ?νιση του Κοπερν?κειου συστ?ματο? απ? τον Αντρ?α? Κελλ?ριου? , απ? το Harmonia Macrocosmica (1708).

Ο ηλιοκεντρισμ?? ε?ναι το αστρονομικ? μοντ?λο στο οπο?ο η Γη , οι πλαν?τε? και τα υπ?λοιπα ουρ?νια σ?ματα περιστρ?φονται γ?ρω απ? τον ?λιο στο κ?ντρο του ηλιακο? συστ?ματο? , ο οπο?ο? αποτελε? και το κ?ντρο του σ?μπαντο? . Ιστορικ?, ο ηλιοκεντρισμ?? αντιτ?θεται στον γεωκεντρισμ? , ο οπο?ο? ?βαζε τη Γη στο κ?ντρο. Η ιδ?α ?τι η Γη περιστρ?φεται γ?ρω απ? τον ?λιο ε?χε προταθε? ?δη απ? τον 3ο αι?να π.Χ. απ? τον Αρ?σταρχο τον Σ?μιο , [1] αλλ? τουλ?χιστον στον μεσαιωνικ? κ?σμο ο ηλιοκεντρισμ?? του Αρ?σταρχου δεν προσ?λκυσε την προσοχ? - πιθαν?? λ?γω τη? απ?λεια? επιστημονικ?ν ?ργων τη? Ελληνιστικ?? Εποχ?? . [2]

Τον 16ο αι?να παρουσι?στηκε ?να γεωμετρικ? μαθηματικ? μοντ?λο εν?? ηλιοκεντρικο? συστ?ματο? απ? τον αναγεννησιακ? μαθηματικ?, αστρον?μο και καθολικ? κληρικ? Νικ?λαο Κοπ?ρνικο , που οδ?γησε στην Κοπερν?κεια Επαν?σταση . Τον επ?μενο αι?να, ο Γιοχ?νε? Κ?πλερ επεξεργ?στηκε και επ?κτεινε αυτ? το μοντ?λο ?στε να περιλαμβ?νει ελλειπτικ?? τροχι?? και ο Γαλιλα?ο? Γαλιλ?ι παρουσ?ασε υποστηρικτικ?? παρατηρ?σει? χρησιμοποι?ντα? ?να τηλεσκ?πιο .

Μ?ρο? τη? θεωρ?α? του ηλιοκεντρισμο? ?ταν η αντ?ληψη ?τι ο ?λιο? ?ταν ?χι μ?νο κ?ντρο του ηλιακο? συστ?ματο? αλλ? και του σ?μπαντο? ολ?κληρου. Με τι? παρατηρ?σει? του Ου?λιαμ Χ?ρσελ , του Φρ?ντριχ Β?λχελμ Μπ?σελ και ?λλων αστρον?μων διαπιστ?θηκε ?τι ο ?λιο?, εν? πλησ?αζε το βαρ?κεντρο του ηλιακο? συστ?ματο?, δεν βρισκ?ταν σε καν?να κ?ντρο του σ?μπαντο?. ?τσι εν? μεν σ?μερα ε?ναι αποδεκτ? ?τι ο ?λιο? ε?ναι το κ?ντρο του ηλιακο? συστ?ματο?, η ηλιοκεντρικ? θεωρ?α ε?ναι παρωχημ?νη.

Αρχα?α και μεσαιωνικ? αστρονομ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Εν? η σφαιρικ?τητα τη? Γη? αναγνωρ?στηκε ευρ?ω? στην ελληνορωμα?κ? αστρονομ?α τουλ?χιστον απ? τον 4ο αι?να π.Χ., η καθημεριν? περιστροφ? τη? Γη? και η ετ?σια τροχι? γ?ρω απ? τον ?λιο δεν ?γινε ποτ? καθολικ? αποδεκτ? μ?χρι την Κοπερν?κεια Επαν?σταση . [3]

Εν? μια κινο?μενη Γη προτ?θηκε τουλ?χιστον απ? τον 4ο αι?να π.Χ. και ?να πλ?ρω? ανεπτυγμ?νο ηλιοκεντρικ? μοντ?λο αναπτ?χθηκε απ? τον Αρ?σταρχο τον Σ?μιο τον 3ο αι?να π.Χ., αυτ?? οι ιδ?ε? δεν κατ?φεραν να αντικαταστ?σουν την ?ποψη μια? στατικ?? σφαιρικ?? Γη? και απ? τον 2ο αι?να μ.Χ. το κυρ?αρχο μοντ?λο, το οπο?ο θα κληρονομηθε? απ? τη μεσαιωνικ? αστρονομ?α, ?ταν το γεωκεντρικ? μοντ?λο που περιγρ?φεται στο ?ργο Μαθηματικ? σ?νταξι? (? Αλμαγ?στη ) του Πτολεμα?ου .

Το πτολεμα?κ? σ?στημα ?ταν ?να εξελιγμ?νο αστρονομικ? σ?στημα που κατ?φερε να υπολογ?σει τι? θ?σει? των πλανητ?ν σε ?ναν αρκετ? ακριβ? βαθμ?. [4] Ο ?διο? ο Πτολεμα?ο?, στην Αλμαγ?στη του, επισημα?νει ?τι οποιοδ?ποτε μοντ?λο για την περιγραφ? των κιν?σεων των πλανητ?ν ε?ναι απλ?? μια μαθηματικ? συσκευ?, και δεδομ?νου ?τι δεν υπ?ρχει πραγματικ?? τρ?πο? για να μ?θει ποια ε?ναι η αλ?θεια, πρ?πει να χρησιμοποιηθε? το απλο?στερο μοντ?λο που πα?ρνει του? σωστο?? αριθμο??. [5] Ωστ?σο, απ?ρριψε την ιδ?α μια? περιστρεφ?μενη? Γη? ω? παρ?λογη μια? και π?στευε ?τι θα δημιουργο?σε τερ?στιου? αν?μου?. Οι πλανητικ?? υποθ?σει? του ?ταν αρκετ? αληθιν??, ?τι δηλαδ? οι αποστ?σει? τη? Σελ?νη? , του ?λιου , των πλανητ?ν και των αστ?ρων θα μπορο?σαν να προσδιοριστο?ν αντιμετωπ?ζοντα? τι? ουρ?νιε? σφα?ρε? των τροχι?ν ω? συνεχ?μενε? πραγματικ?τητε?. Αυτ? ?κανε την απ?σταση των αστ?ρων μικρ?τερη απ? 20 αστρονομικ?? μον?δε? , [6] μια παλινδρ?μηση, καθ?? το ηλιοκεντρικ? σχ?μα του Αρ?σταρχου του Σ?μιου που υπ?ρχε αι?νε? νωρ?τερα τοποθετο?σε αναγκαστικ? τα αστ?ρια τουλ?χιστον δ?ο τ?ξει? μεγ?θου? πιο μακρι?.

Τα προβλ?ματα με το σ?στημα του Πτολεμα?ου αναγνωρ?στηκαν σοβαρ? στη μεσαιωνικ? αστρονομ?α, και μια αυξαν?μενη προσπ?θεια να την επικρ?νει και να τη βελτι?σει στα τ?λη τη? μεσαιωνικ?? περι?δου οδ?γησε τελικ? στον ηλιοκεντρισμ? του Κοπ?ρνικου που αναπτ?χθηκε στην αστρονομ?α τη? Αναγ?ννηση? .

Κλασικ? αρχαι?τητα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Σχολ? του Πυθαγ?ρα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το μη γεωκεντρικ? μοντ?λο του Σ?μπαντο? προτ?θηκε απ? τον Πυθαγ?ρειο φιλ?σοφο Φιλ?λαο (γ. 390 π.Χ.), ο οπο?ο? δ?δαξε ?τι στο κ?ντρο του Σ?μπαντο? υπ?ρχε μια ≪κεντρικ? φωτι?≫, γ?ρω απ? την οπο?α η Γη , ο ?λιο? , η Σελ?νη και οι πλαν?τε? ε?χαν ομοι?μορφη κυκλικ? κ?νηση. Αυτ? το σ?στημα υπ?θεσε την ?παρξη εν?? αντιγειωμ?νου με τη Γη και την κεντρικ? φωτι?, με την ?δια περ?οδο περιστροφ?? γ?ρω απ? την κεντρικ? φωτι? με τη Γη. Ο ?λιο? περιστρεφ?ταν γ?ρω απ? την κεντρικ? φωτι? μ?α φορ? τον χρ?νο, και τα αστ?ρια ?ταν στ?σιμα. Η Γη διατ?ρησε το ?διο κρυμμ?νο πρ?σωπο προ? την κεντρικ? φωτι?, καθιστ?ντα? την ?σο και την ≪αντ?θετη γη≫ α?ρατη απ? τη Γη. Η ?ννοια τη? ομοι?μορφη? κυκλικ?? κ?νηση? των Πυθαγορε?ων παρ?μεινε αδιαμφισβ?τητη για τα επ?μενα 2.000 χρ?νια και στου? Πυθαγ?ρειου? αναφ?ρθηκε ο Κοπ?ρνικο? ?ταν δ?λωσε ?τι η ?ννοια μια? κινο?μενη? Γη? δεν ?ταν ο?τε ν?α ο?τε επαναστατικ?. [7] Ο Γιοχ?νε? Κ?πλερ ?δωσε μια εναλλακτικ? εξ?γηση για την ≪κεντρικ? πυρκαγι?≫ των Πυθαγορε?ων ω? τον ?λιο, ≪καθ?? οι περισσ?τερε? ομ?δε? ?κρυβαν σκ?πιμα τι? διδασκαλ?ε? του?≫. [8]

Ο Ηρακλε?δη? ο Ποντικ?? (4ο? αι?να? π.Χ.) ε?πε ?τι η περιστροφ? τη? Γη? εξ?γησε τη φαινομενικ? καθημεριν? κ?νηση τη? ουρ?νια? σφα?ρα?. Κ?ποτε πιστε?εται ?τι π?στευε ?τι ο Ερμ?? και η Αφροδ?τη περιστρ?φονται γ?ρω απ? τον ?λιο, ο οπο?ο? με τη σειρ? του (μαζ? με του? ?λλου? πλαν?τε?) περιστρ?φεται γ?ρω απ? τη Γη. [9] Ο Μακρ?βιο? Αμβρ?σιο? Θεοδ?σιο? (395?423 μ.Χ.) το περι?γραψε αργ?τερα ω? το ≪Αιγυπτιακ? Σ?στημα≫, δηλ?νοντα? ?τι ≪δεν ?ταν κ?τι παραπ?νω απ? την ικαν?τητα των Αιγυπτ?ων≫, αν και δεν υπ?ρχει ?λλη ?νδειξη ?τι ?ταν γνωστ? στην αρχα?α Α?γυπτο . [10] [11]

Αρ?σταρχο? ο Σ?μιο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το πρ?το πρ?σωπο που ?ταν γνωστ? ?τι πρ?τεινε την ?παρξη εν?? ηλιοκεντρικο? συστ?ματο? ?ταν ο Αρ?σταρχο? ο Σ?μιο? (περ?που το 270 π.Χ.). ?πω? και ο Ερατοσθ?νη? την ?δια περ?οδο, ο Αρ?σταρχο? υπολ?γισε το μ?γεθο? τη? Γη? και μ?τρησε τα μεγ?θη και τι? αποστ?σει? του ?λιου και τη? Σελ?νη? . Απ? τι? εκτιμ?σει? του, κατ?ληξε στο συμπ?ρασμα ?τι ο ?λιο? ?ταν ?ξι ?ω? επτ? φορ?? ευρ?τερο? απ? τη Γη και π?στευε ?τι το μεγαλ?τερο αντικε?μενο θα ε?χε την πιο ελκτικ? δ?ναμη.

Τα γραπτ? του σχετικ? με το ηλιοκεντρικ? σ?στημα ?χουν χαθε?, αλλ? κ?ποιε? πληροφορ?ε? για αυτ? ε?ναι γνωστ?? απ? μια σ?ντομη περιγραφ? του Αρχιμ?δη που ?ζησε την ?δια χρονικ? περ?οδο, και απ? δι?σπαρτε? αναφορ?? μεταγεν?στερων συγγραφ?ων. Η περιγραφ? τη? θεωρ?α? του Αρ?σταρχου απ? τον Αρχιμ?δη δ?νεται στο βιβλ?ο του τελευτα?ου, Ψαμμ?τη? . Ολ?κληρη η περιγραφ? περιλαμβ?νει μ?νο τρει? προτ?σει?, τι? οπο?ε? ο Thomas Heath μεταφρ?ζει ω? εξ??: [12]

Εσε?? γνωρ?ζετε ?τι το ≪σ?μπαν≫ ε?ναι το ?νομα που δ?νουν οι περισσ?τεροι αστρον?μοι στη σφα?ρα, το κ?ντρο του οπο?ου ε?ναι το κ?ντρο τη? γη?, εν? η ακτ?να του ε?ναι ?ση με την ευθε?α γραμμ? μεταξ? του κ?ντρου του ?λιου και του κ?ντρο τη? γη?. Αυτ?? ε?ναι τα γραφ?μενα, ?πω? τα ?χετε ακο?σει απ? αστρον?μου?. Αλλ? ο Αρ?σταρχο? ?φερε ?να βιβλ?ο που αποτελε?ται απ? ορισμ?νε? υποθ?σει?, ?που φα?νεται, ω? συν?πεια των υποθ?σεων που ?γιναν, ?τι το σ?μπαν ε?ναι πολλ?? φορ?? μεγαλ?τερο απ? το ≪σ?μπαν≫ που μ?λι? αναφ?ρθηκε. Οι υποθ?σει? του ε?ναι ?τι τα σταθερ? αστ?ρια και ο ?λιο? παραμ?νουν αμετ?βλητα, ?τι η γη περιστρ?φεται γ?ρω απ? τον ?λιο στην περιφ?ρεια εν?? κ?κλου, ο ?λιο? βρ?σκεται στη μ?ση τη? τροχι??, και ?τι η σφα?ρα των σταθερ?ν αστερι?ν, βρ?σκεται περ?που το ?διο κ?ντρο ?πω? ο ?λιο?, ε?ναι τ?σο μεγ?λο? που ο κ?κλο? στον οπο?ο υποθ?τει ?τι η γη να περιστρ?φεται φ?ρει τ?τοια αναλογ?α με την απ?σταση των σταθερ?ν αστερι?ν, ?πω? το κ?ντρο τη? σφα?ρα? φ?ρει στην επιφ?νει? του.

Ο Αρ?σταρχο? πιθαν?τατα θε?ρησε ?τι τα αστ?ρια ε?ναι πολ? μακρι? επειδ? γν?ριζε ?τι διαφορετικ? η παρ?λλαξ? [13] του? θα παρατηρο?νταν κατ? τη δι?ρκεια εν?? ?του?. Τα αστ?ρια ε?ναι στην πραγματικ?τητα τ?σο μακρι?, που η αστρικ? παρ?λλαξη ?γινε ανιχνε?σιμη μ?νο ?ταν ε?χαν αναπτυχθε? αρκετ? ισχυρ? τηλεσκ?πια .

Σημει?σει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

  1. Dreyer (1953) , pp.135?48 ; Linton (2004) , pp.38?9) . The work of Aristarchus's in which he proposed his heliocentric system has not survived. We only know of it now from a brief passage in Archimedes 's The Sand Reckoner .
  2. according to Lucio Russo , the heliocentric view was expounded in Hipparchus 's work on gravity. (source: Lucio Rosso, The Forgotten Revolution, How Science was Born in 300BC and Why it had to be Reborn , pp 293-296)
  3. Dicks, D.R. (1970). Early Greek Astronomy to Aristotle. Ithaca, N.Y.: Cornell University Press.
  4. Debus, Allen G. (1987). Man and nature in the Renaissance. Cambridge University Press. σελ. 76.
  5. Στο τμ?μα 1 του Βιβλ?ου 1 παραδ?χεται ?τι ?να μοντ?λο στο οπο?ο περιστρ?φεται η Γη σε σχ?ση με τα αστ?ρια θα ?ταν απλο?στερο, αλλ? δεν φτ?νει μ?χρι να εξετ?σει ?να ηλιοκεντρικ? σ?στημα.
  6. Dennis Duke, Ptolemy's Universe Αρχειοθετ?θηκε 2009-03-14 στο Wayback Machine .
  7. Boyer, C. A History of Mathematics. Wiley, σελ. 54.
  8. Kepler, Johannes (1618?1621). Epitome of Copernican Astronomy. Βιβλ?ο IV, Μ?ρο? 1.2.
  9. Eastwood, B. S. (1 Νοεμβρ?ου, 1992), "Heraclides and Heliocentrism ? Texts Diagrams and Interpretations", Journal for the History of Astronomy, 23.
  10. Neugebauer, Otto E. (1975), A history of ancient mathematical astronomy, Berlin/Heidelberg/New York: Springer, σελ. 695.
  11. Rufus, W. Carl (1923), "The astronomical system of Copernicus", Popular Astronomy, 31: 510?521.
  12. Heath, Sir Thomas (1913). Aristarchus of Samos, the ancient Copernicus; a history of Greek astronomy to Aristarchus, together with Aristarchus's Treatise on the sizes and distances of the sun and moon : a new Greek text with translation and notes. London: Oxford University Press.
  13. Δηλαδ?, μια φαινομενικ? κ?νηση των ?στρων σε σχ?ση με του? ουρ?νιου? π?λου? και τον ισημεριν?, και μεταξ? του?, που προκαλε?ται απ? την περιστροφ? τη? Γη? γ?ρω απ? τον ?λιο.

Βιβλιογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]