Ηγεμον?α τη? Σ?μου ?γεμον?α τ?? Σ?μου
Αυτ?νομο κρ?το? υπ? Οθωμανικ?
← 1834 ? 1912 →
Σημα?α ?μβλημα
Σ?νθημα ?νωση?
?μνο? ?μνο? ει? την Ελευθερ?αν
Η Ηγεμον?α τη? Σ?μου
Πρωτε?ουσα		Χ?ρα , αργ?τερα Βαθ?
Γλ?σσε?		Ελληνικ?
Θρησκε?α		Ελληνορθ?δοξοι
Πολ?τευμα		Μοναρχ?α - ολιγαρχ?α
Ηγεμ?να? τη? Σ?μου
-	1834?1850	Στ?φανο? Βογορ?δη? (πρ?το?)
-	1912	Γρηγ?ριο? Βεγλερ?? (τελευτα?ο?)
Νομοθετικ? Σ?μα		Γενικ? Συν?λευση Σ?μου
-	?νω Βουλ?	Γερουσ?α
-	Κ?τω Βουλ?	Σ?νοδο? Αντιπροσ?πων
Ιστορ?α
-	Δεν εν?θηκε με το νεοσ?στατο Ελληνικ? κρ?το?	1834
-	Επ?σημη πρ?ξη ?νωση? με την Ελλ?δα	1912

Ηγεμον?α τη? Σ?μου ονομαζ?ταν το αυτ?νομο κρ?το? υπ? την επικυριαρχ?α τη? Υψηλ?? Π?λη? ( Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α ) που δημιουργ?θηκε το 1832 με απ?φαση των Μεγ?λων Δυν?μεων για τη διο?κηση τη? Σ?μου μετ? τη δημιουργ?α του Βασιλε?ου τη? Ελλ?δα? και την ανεξαρτητοπο?ηση μ?ρου? των ελληνικ?ν εδαφ?ν απ? την Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α. Το καθεστ?? αυτ? παρ?μεινε στη Σ?μο ?ω? τον Α? Βαλκανικ? Π?λεμο και την ?νωση του νησιο? με την Ελλ?δα .

Ιστορικ? υπ?βαθρο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Σ?μο? ε?χε επαναστατ?σει εναντ?ον των Το?ρκων μαζ? με την υπ?λοιπη Ελλ?δα το 1821 . Παρ? το γεγον?? ?τι η Σ?μο? συμμετε?χε σ' ?λη τη δι?ρκεια τη? επαν?σταση?, δεν εντ?χθηκε στο νεοσ?στατο Βασ?λειο τη? Ελλ?δα? ^[1] . Παρ? το γεγον?? ?τι το Δεκ?μβριο του 1832 ο σουλτ?νο? εξ?δωσε Οργανικ? Χ?ρτη με τον οπο?ο παραχωρο?σε προν?μια , προκειμ?νου να οι Σαμι?τε? να δηλ?σουν υποταγ? , μια τ?τοιου περιεχομ?νου αυτονομ?α δεν του? ικανοποιο?σε. Η αντ?δραση προ?λθε απ? τον Λυκο?ργο Λογοθ?τη ο οπο?ο? συγκρ?τησε χωρ?? καμ?α διεθν? νομιμοπο?ηση και αναγν?ριση, ?να ιδι?τυπο κρατικ? μ?ρφωμα, την ανεξ?ρτητη Σαμιακ? Πολιτε?α (1830-1834) ^[2] . Τελικ? η ηγεμον?α επιβλ?θηκε με ?νοπλη β?α, τον Μ?ιο του 1834. ^[3] Η αντ?θεση των Σαμ?ων στο καθεστ?? τη? Ηγεμον?α? εκδηλ?θηκε με τι? πολλ?? συνελε?σει? του? στο δι?στημα 1830-1834, τι? αναφορ?? του? προ? την ελληνικ? κυβ?ρνηση ^[4] , τα διαβ?ματ? του? προ? του? εκπροσ?που? των Δυν?μεων ^[5] , την ?ρνησ? του? να στε?λουν επιτροπ? στην Υψηλ? Π?λη για να διαπραγματευθο?ν και η απ?φασ? του? να μεταναστε?σουν για να μην δηλ?σουν υποταγ? στην οθωμανικ? κυβ?ρνηση. ^[6]

?δρυση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Οι παρ?γοντε? οι οπο?οι οδ?γησαν στη διαμ?ρφωση του πολιτε?ματο? τη? Σ?μου σε Ηγεμον?α ?ταν:

• α) Η ?ρνηση των Σαμ?ων να αποδεχθο?ν τι? ρυθμ?σει? του Πρωτοκ?λλου του Λονδ?νου (3 Φεβρουαρ?ου 1830) ^[7] και, η συνακ?λουθη προ? την ?ρνηση, συγκρ?τηση και επ? τ?σσερα χρ?νια λειτουργ?α τη? Σαμιακ?? Πολιτε?α? ω? αυτ?νομη? κρατικ?? οντ?τητα?.
• β) Η παρ?μβαση των "Προστ?τιδων Δυν?μεων", Αγγλ?α?, Γαλλ?α?, Ρωσ?α? που υπαγορευ?ταν απ? την αν?γκη ισορροπι?ν στο Αιγα?ο και
• γ) Η αδυναμ?α τη? Υψηλ?? Π?λη? να ενσωματ?σει τη Σ?μο στην Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α . ^[8]

Τελικ? η απειλ? των πρ?σβεων των Τρι?ν Μεγ?λων Δυν?μεων Δυν?μεων το Σεπτ?μβριο του 1833 ?τι εντ?? διμ?νου θα ?παυαν οποιαδ?ποτε προσπ?θεια μεσολ?βηση? στην Υψηλ? Π?λη για το Σαμιακ? ζ?τημα, η ?παρξη κιν?ματο? μ?σα στη Σ?μο υπ?ρ του συμβιβασμο? με την Υψηλ? Π?λη και κατ? τη? μεταν?στευση? και, τ?λο?, ο αποκλεισμ?? του νησιο? απ? μο?ρα του Οθωμανικο? στ?λου του Hasan Bey τον Απρ?λιο του 1834, οδ?γησαν στην αποδοχ? του ηγεμονικο? καθεστ?το?, το οπο?ο επικυρ?θηκε επισ?μω? απ? το ψ?φισμα τη? γενικ?? συν?λευση? τη? 21η? Αυγο?στου τη? ?δια? χρονι??. ^[9] Η αποδοχ? απ? την Π?λη του συστ?ματο? τη? ηγεμον?α? για τη Σ?μο και η παραχ?ρηση Οργανικο? Χ?ρτη ω? ρυθμιστικο? πολιτειακο? κειμ?νου τη? διο?κηση? του νησιο?, μαζ? με την αναγν?ριση τη? γλ?σσα? και τη? θρησκε?α? ω? εθνικ?ν χαρακτηριστικ?ν, εντασσ?ταν στι? πολιτικ?? ενσωμ?τωση? που εφ?ρμοζε η Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α σε πολλ?? περιοχ?? προκειμ?νου να δ?σει επωφελε?? λ?σει? σε περιπτ?σει? αναταραχ?ν. ^[10]

Ο χαρακτ?ρα? του καθεστ?το? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τον Δεκ?μβριο του 1832 η Υψηλ? Π?λη εξ?δωσε το μπερ?τι , με το οπο?ο καθ?ριζε το διοικητικ? καθεστ?? του νησιο? και διοριζ?ταν ο πρ?το? Μπ?η?-Ηγεμ?να?. ?ταν το αποτ?λεσμα τη? συνα?νεση? τη? οθωμανικ?? κυβ?ρνηση? και των Μεγ?λων Δυν?μεων. Η Σ?μο? αποτελο?σε τμ?μα τη? οθωμανικ?? επικρ?τεια? και η διο?κηση ανετ?θετο σε χριστιαν?, ο οπο?ο? θα διοριζ?ταν απ? την Υψηλ? Π?λη και θα διοικο?σε το νησ? με τη βο?θεια του Συμβουλ?ου ? Βουλ?? (meclis-i-?ura). Το τελευτα?ο θα αποτελε?το απ? προ?χοντε? εκλεγμ?νου? απ? του? πλ?ον επιφανε?? του τ?που, εν? την προεδρ?α θα ε?χε ο Μπ?η?-Ηγεμ?να?. Το μπερ?τι παραχωρο?σε αμνηστ?α στου? Σαμ?ου?, ?ριζε την πληρωμ? φ?ρου υποτ?λεια? στην Υψηλ? Π?λη (?ψου? 400.000 γροσ?ων), απαγ?ρευε την εγκατ?σταση οθωμανικ?ν στρατευμ?των στο νησ?, ?ριζε την απ?λυτη ελευθερ?α στην ?σκηση του εμπορ?ου και των λατρευτικ?ν καθηκ?ντων, εν? συμπεριλ?μβανε στι? αρμοδι?τητε? του Ηγεμ?να και την ?κδοση των αδει?ν ναυσιπλο?α? και την ?δεια εγκατ?σταση? ξ?νων υπηκ?ων στο νησ? ? διαταγ? απομ?κρυνση? απ? αυτ?. ^[11]

Για τη Σ?μο ?σχυε καθεστ?? ημικυριαρχ?α?. Δεν μπορο?σε να ?χει συμβολ? σε διακρατικ?? συνθ?κε?, να αναλαμβ?νει υποχρε?σει? ? να αποκτ? δικαι?ματα με τι? συνθ?κε? που συν?πτε η Υψηλ? Π?λη, δεν μπορο?σε να ?χει διπλωματικο?? εκπροσ?που? και η Π?λη μ?νη δι?ριζε τον εκ?στοτε Ηγεμ?να. ^[12]

Η δυνατ?τητα των Σαμ?ων να οργαν?σουν ?διον κρατικ? μηχανισμ?, νομοθετικ? και δικαστικ? εξουσ?α και διοικητικ? κλ?δο, να εμπλουτ?ζουν τον δημ?σιο β?ο με κατ?λληλου? θεσμο??, να εισ?γουν νομοθεσ?ε? (π.χ Σαμιακ? Πολιτικ? Δικονομ?α, Αστικ?? Κ?δικα? Ηγεμον?α? Σ?μου κλπ) προσδι?ριζε την εσωτερικ? αυτονομ?α των Σαμ?ων. ^[13]

Η διαμ?ρφωση των θεσμ?ν τη? Ηγεμον?α? συν?πεσε χρονικ? με την ?ναρξη του Τανζιμ?τ . Το λεξιλ?γιο των Οθωμανικ?ν πολιτειακ?ν κειμ?νων τη? Ηγεμον?α? παρακολουθε? την πολιτικ? ορολογ?α και ιδεολογ?α στην Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α . Ωστ?σο απαντ?νται ?ροι μη καθιερωμ?νοι ακ?μα στο οθωμανικ? πολιτικ? λεξιλ?γιο (π.χ "ελευθερ?α", "γενικ? συν?λευση"). ^[14]

Ω? προ? τα προν?μι? τη?, η Σ?μο? τοποθετε?ται σε ?να ενδι?μεσο καθεστ?? μεταξ? προνομιο?χων περιοχ?ν, ?πω? η Κρ?τη ? ο Λ?βανο?, και στι? αυτ?νομε? επαρχ?ε?, ?πω? η Ρουμαν?α και η Α?γυπτο?. ^[15]

Η ηγεμονικ? εξουσ?α περιγρ?φεται με προσωποπαγε?? ?ρου?: η "ηγεμον?α" αποδ?δεται ω? προσωπικ? εξουσ?α του Ηγεμ?να και ?χι ω? πολιτειακ? μ?ρφωμα του νησιο?, ? του νησιο? ω? οντ?τητα? γενικ?, εν? τα χαρακτηριστικ? τη? πολιτειακ?? οργ?νωση? του νησιο? ανανε?νονται εν ε?δει προνομ?ων στα διοριστ?ρια μπερ?τια κ?θε ν?ου Ηγεμ?να. Τα ελληνικ? κε?μενα χρησιμοποιο?ν συστηματικ? ?ρου? που υποδεικν?ουν κρατικ? υπ?σταση ("Βουλ?", "Δημ?σιαι ο?κοδομα?", "Πατρ??"). Τα οθωμανικ? ?γγραφα αντιθ?τω?, προκειμ?νου να συρρικνωθε? και συμβολικ? η αυτονομ?α του νησιο?, χρησιμοποιο?ν αυτοδιοικητικο?? ?ρου?. ^[16]

Διακυβ?ρνηση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο ηγεμ?να? τη? ?ταν χριστιαν?? , αν?τερο? αξιωματο?χο? τη? Υψηλ?? Π?λη? . Διοριζ?ταν απ? τον σουλτ?νο και ?φερε τον τ?τλο του "πρ?γκιπα" . Διοικο?σε το νησ? με μια τετραμελ? τοπικ? κυβ?ρνηση, ονομαζ?μενη Βουλ?, η οπο?α εκλεγ?ταν απ? τη Γενικ? Συν?λευση των πληρεξουσ?ων κ?θε χωριο? ? κωμ?πολη?, που ?παιζε το ρ?λο τη? νομοθετικ?? εξουσ?α? και συνεδρ?αζε κ?θε χρ?νο επ? ?να περ?που μ?να. Το σχ?μα τη? ηγεμονικ?? διο?κηση? προσδιορ?στηκε απ? την Οργανικ? Δι?ταξη (1832) και τον Αναλυτικ? Χ?ρτη (1850) και προσομο?αζε με αυτ? των παραδουν?βιων ηγεμονι?ν σε μικρογραφ?α. Η Σ?μο? δεν μπορο?σε να αναπτ?ξει εξωτερικ?? σχ?σει?, ε?χε ?μω? δικ? τη? σημα?α και πλ?ρη εσωτερικ? αυτονομ?α, με αναγν?ριση τη? ελληνικ?? καταγωγ?? , τη? γλ?σσα? και τη? θρησκε?α? των κατο?κων τη?, εν? τελο?σε υπ? την εγγ?ηση και την προστασ?α των Ευρωπα?κ?ν Δυν?μεων .

Ιστορ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ηγεμον?α Στεφ?νου Βογορ?δη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η προτροπ? του Στρ?τφορντ Κ?νινγκ για διορισμ? Σ?μιου διοικητ? συν?ντησε την επ?μονη ?ρνηση τη? Υψηλ?? Π?λη? να διοικε?ται το νησ? απ? ?να πρ?σωπο που λ?γα χρ?νια πριν ειχε πρωταγωνιστικ? ρ?λο στην αποτ?ναξη τη? οθωμανικ?? κυριαρχ?α?. Τελικ? διορ?στηκε ω? πρ?το? Ηγεμ?να? ?να προ??ν των Φαναριωτ?ν μη προερχ?μενο? απ? Φαναρι?τικ? οικογ?νεια τη? Κωνσταντινο?πολη?, του βουλγαρικ?? καταγωγ?? Στ?φανου Βογορ?δη.≪Στο πρ?σωπο του Βογορ?δη συνδυαζ?ταν η απ?λυτη αφοσ?ωση στην Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α και προσωπικ? στο Σουλτ?νο Mahmud B', καθ?? και η προθυμ?α στην εξυπηρ?τηση των Βρετανικ?ν συμφερ?ντων≫ ^[17] Η πρ?τη περ?οδο? τη? ηγεμον?α? (1834-1849) υπ?ρξε ιδια?τερα σκληρ?. Ο ηγεμ?να? Στ?φανο? Βογορ?δη? διο?κησε το νησ? με επιτρ?που? οι οπο?οι διαδοχικ? ?ταν: ^[18]

• Κ. Μουσο?ρο? : 14/05/1834-29/5/1837
• Αλ. Φωτι?δη?: μ?χρι 19/06/1838
• Ι. Βογορ?δη? : μ?χρι 6/05/1840
• Μ.Σεμελ??: μ?χρι 3/1/1841
• Ι.Γιατζ?γλου: μ?χρι 11/3/1841
• Λ.Βουδο?ρη?: μ?χρι 20/2/1842
• Κ.Κροκιδ??: μ?χρι 19/3/1847
• Γ.Κρεστ?δη?: μ?χρι 12/3/1850
• Ι.Αδαμαντ?δη?: μ?χρι 24/3/1850

Ηγεμον?α Αλεξ?νδρου Καλλιμ?χη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στι? 19 Ιουν?ου 1850 αποφασ?ζεται ο διορισμ?? του Αλ?ξανδρου Καλλιμ?χη . ^[19] Απ? το 1851, με τον ερχομ? στη Σ?μο του Γεωργ?ου Κονεμ?νου ω? τοποτηρητ? τη? ηγεμον?α?, μπ?καν οι β?σει? του αυτ?νομου καθεστ?το?. ^[20] Οργαν?θηκαν οι υπηρεσ?ε? του κρατιδ?ου, τα δικαστ?ρια, ιδρ?θηκαν σχολε?α σε ?λε? τι? κοιν?τητε? του νησιο?, τυπογραφε?ο, ψηφ?στηκαν ν?μοι βασικο?, ξεχ?ρισαν οι τρει? εξουσ?ε?, επιβλ?θηκε η πειθαρχ?α και ο σεβασμ?? στου? ν?μου?, πατ?χθηκε η ληστοπειρατε?α.

Ηγεμον?α Ιω?ννη Γκ?κα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στι? 4 Απριλ?ου 1854 ο Ιω?ννη? Γκ?κα? φτ?νει στη Σ?μο. ^[21] Επ? των ημερ?ν του ο Λιμ?ν Βαθ?ο? γ?νεται η πρωτε?ουσα τη? Σ?μου. ^[22] Απ? το 1855, επ? τη? ηγεμον?α? του Ι. Γκ?κα, ?ρχισε να λειτουργε? το Πυθαγ?ρειο Γυμν?σιο ω? αν?τερο εκπαιδευτ?ριο και πολ? σ?ντομα Αν?τερο Παρθεναγωγε?ο. Μετακλ?θηκαν απ? την Ελλ?δα σπουδα?οι δ?σκαλοι, εισ?χθη ο θεσμ?? των υποτροφι?ν για ?σου? ε?χαν τι? ικαν?τητε? να σπουδ?σουν. Πολλο? ν?οι απ?φοιτοι συν?χισαν τι? σπουδ?? του? στην Ελλ?δα, Κωνσταντινο?πολη ? το εξωτερικ?. Μετ? το π?ρα? των σπουδ?ν του? επ?στρεψαν στη Σ?μο και συμμετ?χοντα? στα κοιν? διαμ?ρφωσαν τι? ν?ε? πνευματικ?? και πολιτικ?? δυν?μει? του τ?που. Η επ?δρασ? του? στη σαμιακ? κοινων?α δεν ?ργησε να φανε?. Απ? την παρα?τηση του Γκ?κα τον Δεκ?μβριο το 1858 μ?χρι τον διορισμ? ν?ου ηγεμ?να, για τρει? μ?νε? περ?που, τα ηγεμονικ? καθ?κοντα εκτελο?νταν απ? αντιπροσωπε?α βουλευτ?ν και τον Διευθυντ? του Ηγεμονικο? Γραφε?ου. ^[23]

Ηγεμον?α Μιλτι?δη Αριστ?ρχη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Μιλτι?δη? Αριστ?ρχη? ?φτασε στη Σ?μο στι? 20 Απριλ?ου 1859. Στη δρ?ση του πιστ?νεται η ρ?θμιση υπαλληλικ?ν ζητημ?των, η εν?σχυση του κλ?δου τη? δικαιοσ?νη? με τη σ?σταση Εφετε?ου, χωρ?? πλ?ον την αν?μειξη των βουλευτ?ν, οι οπο?οι αξιοποιο?νταν ω? ακυρωτικ? δικαστ?ριο. ^[24] Οι Αστικ?? σχ?σει? στη Σ?μο ρυθμ?ζονταν απ? τον Αρμεν?πουλο και τα τοπικ? ?θιμα, τα οπο?α ο Αριστ?ρχη? ζ?τησε να καταγραφο?ν απ? σχετικ? επιτροπ?, αλλ? λ?γω των αντιφ?σε?ν του? το αποτ?λεσμα δεν επικυρ?θηκε. ^[25] Η πρ?σληψη ν?ου προσωπικο? στο Πυθαγ?ρειο Γυμν?σιο και η ?δρυση ν?ων σχολε?ων αποτ?πωνε τη μ?ριμν? του για θ?ματα παιδε?α?. Μ?λιστα ε?χε εισηγηθε? την καθι?ρωση φ?ρων επ? των ενοικιαζομ?νων σπιτι?ν και φ?ρου επιτηδε?ματο? για εν?σχυση των σχολικ?ν π?ρων, αλλ? η Συν?λευση του? απ?ρριψε. ^[26] Επ?ση? εμπλουτ?σθηκε το δημ?σιο τυπογραφε?ο, για να μπορε? να αναλ?βει την εκτ?πωση διδακτικ?ν βιβλ?ων για τα σχολε?α. ^[27] Κατασκε?ασε το λιμ?νι του Πυθαγορε?ου. ^[28] Η πρ?τη εφημερ?δα τη? Σ?μου εκδ?δεται στα χρ?νια του. ^[29] Ψ?φισε ν?μου? με του? οπο?ου? ρυθμιζ?ταν η ταχυδρομικ? υπηρεσ?α του νησιο? προ? εξυπηρ?τηση των οικισμ?ν του νησιο? και απαγορευ?ταν η αν?γερση κατοικι?ν πλησ?ον νεκροταφε?ων ^[30] Ανολοκλ?ρωτο ?μεινε το εγχε?ρημα καταγραφ?? τη? μοναστηριακ?? περιουσ?α? με τη θ?σπιση αρμ?δια? Επιτροπ??. ^[31] ?πω? και η ?δρυση Λωβοκομε?ου η οπο?α κατ?στη δυνατ? μεταγενεστ?ρω?. ^[32] Η Συν?λευση ψ?φισε να καθιερωθε? ω? τιμ?μενη επ?τειο? προ? τιμ?ν του ν?ου Ηγεμ?να η ημερομην?α ?φιξη? του Αριστ?ρχη στη Σ?μο, η 23η Απριλ?ου. ^[33] Επ?ση? ψηφ?σθηκε η αγορ? αμπελ?να απ? το δημ?σιο, με σκοπ? να δωρηθε? στη σ?ζυγο του Ηγεμ?να Ευρυδ?κη, ω? εκδ?λωση ευγνωμοσ?νη? του τ?που στο πρ?σωπ? του. ^[34] Ο Αριστ?ρχη? θ?λησε να εισ?γει ν?ο φορολογικ? σ?στημα, για να γ?νει πιο δ?καιη η φορολ?γηση: αντικατ?στησε το σ?στημα τη? αποδεκ?τιση? ^[35] με εκε?νο τη? εγγε?ου φορολογ?α? . ^[36] Τελικ? προτιμ?θηκε μικτ? σ?στημα φορολ?γηση? επ? τη? παραγωγ?? και επ? τη? εκτ?σεω?. ^[37] Επ? τη? Ηγεμον?α? του στ?λθηκαν για πρ?τη φορ? γεωργικ? προ??ντα τη? Σ?μου στη διεθν? ?κθεση του Λονδ?νου, τα οπο?α βραβε?θηκαν. ^[38] Ο Αριστ?ρχη? απουσ?αζε συχν? στην Κωνσταντινο?πολη και την ηγεμονικ? εξουσ?α ασκο?σε η Βουλ? με το Ηγεμονικ? Γραφε?ο. ^[39]

Ηγεμον?α Πα?λου Μουσο?ρου [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Α? ηγεμον?α Κωστ?κη Αδοσ?δη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ηγεμον?α Κωνσταντ?νου Φωτι?δη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Β? ηγεμον?α Κωστ?κη Αδοσ?δη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ηγεμον?α Αλεξ?νδρου Καραθεοδωρ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ηγεμον?α Γεωργ?ου Β?ροβιτ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Γε?ργιο? Β?ροβιτ? ?ταν Σερβικ?? καταγωγ?? γεννημ?νο? στα Σκ?ρδα ^[40] μ?λο? τη? σουλτανικ?? υπηρεσ?α? των ανακτ?ρων ^[41] εστ?λη στα 1895 στη Σ?μο ω? ηγεμ?να? τη?. Με την ?φιξ? του? ε?χε να αντιμετωπ?σει ?ντονο δημιοσιονομικ? πρ?βλημα, ?πω? του? απλ?ρωτου? υπαλλ?λου? για χρονικ? δι?στημα επτ? μην?ν. ^[42] Η περ?οδο? τη? Ηγεμον?α? σφραγ?στηκε απ? την ?δρυση Αρχαιολογικο? Μουσε?ου, το κτ?σιμο δ?ο δεξαμεν?ν για την ?δρευση τη? πρωτε?ουσα?, την απαγ?ρευση τη? αλιε?α? του γ?νου και την α?ξηση του ενεργητικο? του δημ?σιου ταμε?ου με το ποσ? των επτ? χιλι?δων χρυσ?ν λιρ?ν. ^[42]

Ηγεμον?α Στ?φανου Μουσο?ρου [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ηγεμον?α Κωνσταντ?νου Βαγι?ννη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Βαγι?ννη? γενν?θηκε το 1846 στη Νε?πολη ( Νεβσεχ?ρ ) τη? Καππαδοκ?α? . Φο?τησε πρ?τα στη Μεγ?λη του Γ?νου? Σχολ? και κατ?πιν σπο?δασε νομικ? στην Κωνσταντινο?πολη και την Αθ?να. ?γινε καθηγητ?? του εμπορικο? δικα?ου στην Κωνσταντινο?πολη, διορ?στηκε σ?μβουλο? του Οικουμενικο? Πατριαρχε?ου Κωνσταντινουπ?λεω? και αναδε?χτηκε σε ?ναν απ? του? σημαντικ?τερου? νομικο?? τη? εποχ?? του στην Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α .

Απ? τον Μ?ρτιο του 1899 μ?χρι τον Α?γουστο του 1900 διορ?στηκε ηγεμ?να? τη? Σ?μου, διαδεχ?μενο? τον Στ?φανο Μουσο?ρο . Εν? στην αρχ? ?ταν αγαπητ?? απ? τον ελληνικ? πληθυσμ? του νησιο?, και εκε?νο? ανταπ?διδε αυτ?ν την αγ?πη, μετ?πειτα απαγ?ρευσε τον Σαμιακ? Εθνικ? ?μνο και τη Σαμιακ? Εθνικ? Σημα?α. Ακ?μα, απ?λυσε και το δ?μαρχο ο οπο?ο? διαμαρτυρ?θηκε για αυτ? το γεγον??.

Παρ? τα προν?μια και τα δικαι?ματα των κατο?κων τη? Ηγεμον?α? τη? Σ?μου, προσπ?θησε να πε?σει τον Οθωμαν? σουλτ?νο να καταργ?σει τι? αποφ?σει? του προηγο?μενου κοινοβουλ?ου. Για αυτ? το λ?γο, το κοινοβο?λιο ζ?τησε την αντικατ?στασ? του, α?τημα που ο σουλτ?νο? ?κανε δεκτ? με αποτ?λεσμα ο Βαγι?ννη? να αντικατασταθε? απ? τον Μιχα?λ Γρηγορι?δη στι? 16 Αυγο?στου 1900.

Τα επ?μενα χρ?νια διετ?λεσε υφυπουργ?? Δικαιοσ?νη? και Θρησκευμ?των (1909-1910), καθ?? και υπουργ?? Εμπορ?ου (1918-1919). Απεβ?ωσε το 1919.

Ηγεμον?α Μιχα?λ Γρηγορι?δη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ηγεμον?α Αλεξ?νδρου Μαυρογ?νη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ηγεμον?α Ιω?ννη Βιθυνο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ηγεμον?α Κωστ?κη Καραθεοδωρ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Κωστ?κη? Καραθεοδωρ? με σπουδ?? στη γεφυροποι?α στη Γαλλ?α υπ?ρξε πρ?σωπο ιδια?τερα αγαπητ? στου? Σαμ?ου?. ^[43] Επ? των ημερ?ν του ιδρ?θηκε Τρ?πεζα μετ? απ? σ?μβαση πιυ υπ?γραψαν με τον Ιω?ννη Πεσμαζ?γλου ω? εκπροσ?που τη? Τρ?πεζα? των Αθην?ν με βουλευτ?? τη? Σ?μου, εν? βολιδοσκπ?θηκε η Οθωμανικ? Τρ?πεζα για δημιουργ?α υποκαταστ?ματο? στο νησ?.Ιδρ?θηκε Εμπορικ? Επιμελητ?ριο, η Εσπεραντικ? Σχολ? Σ?μου , εξωρα?στηκαν οι φυλακ??, οργαν?θηκαν οι χωροφυλακ? και η αγροφυλακ?, η Διε?θυνση Τεχνικ?ν Υπηρεσ?ων και το Τυπογραφε?ο, ιδρ?θηκε ατμοπλο?κ? Εταιρε?α εν? βελτι?θηκε το οδικ? δ?κτυο του νησιο?. ^[44]

Ηγεμον?α Γεωργ?ου Γεωργι?δη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Π?λη δι?ρισε τον Γε?ργιο Γεωργι?δη , στι? 9 Σεπτεμβρ?ου 1907, στ?λνοντα? ?να χρηματικ? ποσ? ω? δ?ρο : εκατ? λ?ρε? για το Νοσοκομε?ο και εκατ? για του? πτωχο??. Απ? τι? πρ?τε? εν?ργει?? του ?ταν οι αυθα?ρετε? πα?σει? και οι αυθα?ρετοι διορσιμο? υπαλλ?λων. ^[45] Η Βουλ? αντ?δρασε καταγγ?λοντ?? τον στη Βεζυρε?α και τελικ? υπ?βαλε την παρα?τησ? του. ^[46]

Ηγεμον?α Ανδρ?α Κοπ?ση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Ανδρ?α? Κοπ?ση? στι? 21 Δεκεμβρ?ου 1907 δ?χθηκε να αναλ?βει την Ηγεμον?α τη? Σ?μου μετ? απ? πρ?ταση του Φερ?τ Πασ?. ^[47] Συχν? επισεπτ?ταν με την ακταιωρ? τα λιμ?νια και τα χωρι? τη? Σ?μου για να υποσχθε? στου? κατο?κου? παροχ?? ?στε να αποκτ?σει την εμπιστοσ?νη που ?θελε στο πρ?σωπ? του. ^[48] Το 1911 ξεκιν? ο ηλεκτροφωτσιμ?? του νησιο? απ? το Βαθ? και την περιοχ? τη? προκυμα?α?. ^[49]

?να απ? τα πρ?τα ζητ?ματα που κλ?θηκε να διαχειριστε? ?ταν το θ?μα του λαθρεμπορ?ου το οπο?ο τον ?φερε σε σ?γκρουση με του? ?λληνε? προ?χοντε? του νησιο?. ^[50] Τον Μ?ιο του 1908 ?φτασε Τουρκικ?? στρατ?? στο νησ? και ακολο?θησε συμπλοκ? με του? ?λληνε? χωροφ?λακε?. Ν?ε? τουρκικ?? στρατιωτικ?? δυν?μει? ?φθασαν στο νησ? εξαπολ?οντα? επ?θεση κατ? των εξεγερμ?νων οι οπο?οι τελικ? δι?φυγαν με τον Σοφο?λη προ? τι? Κυκλ?δε?. ^[51]

Στο δι?στημα 11-17 Σεπτεμβρ?ου 1908 διεξ?γεται δ?κη και καταδικ?ζονται οι στασιαστ?? σε θ?νατο ερ?μην. Μ?λιστα ο Κοπ?ση? ζ?τησε να καθιερωθε? τοπικ? Εορτ? για τη δι?σωση τη? ζω?? του. ^{[52] [53]} Η διακυβ?ρνησ? του αποκτ? αυταρχικ? χαρακτηριστικ?: καταργε? ?ρθρα τη? Ποινικ?? Δικονομ?α?, προβα?νει σε αυθα?ρετε? συλλ?ψει?, εκφρ?ζει με κ?θε τρ?πο την αφοσ?ωσ? του στο καθεστ?? των Νε?τουρκων, σ?νταγμα τουρκικο? στρατο? αρχ?ζει να σταθμε?ει μ?νιμα στο νησ?, τουρκικ? σημα?α υψ?νεται στα δημ?σια καταστ?ματα. ^[54] Δολοφον?θηκε στι? 9 Μαρτ?ου 1912 απ? τον νεαρ? Στα?ρο Μπαρ?τη. ^[55] ο οπο?ο? σκοτ?θηκε στη συν?χεια απ? του? υπασπιστ?? του δολοφονημ?νου Ηγεμ?να. ^[48]

Ηγεμον?α Γρηγορ?ου Βεγλερ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στη Σ?μο ?φθασε στι? 22 Μαρτ?ου 1912. Η εγγ?τητα προ? στη Σ?μο του ιταλοτουρκικο? πολ?μου ?κανε τον Βεγλερ? να ε?ναι επιφυλακτικ?? σε κ?θε εν?ργει? του. ^[56] Οι ν?μοι και τα διατ?γματα που εκδ?δονται επ? των ημερ?ν του αποτυπ?νουν μια ?πια και συντηρητικ? διο?κηση που φα?νεται ?τι σ?βεται του? θεσμο?? τη? αυτονομ?α?. ^[57]

Ο Σαμιακ?? λα?? ζητ?ει αμν?στευση για του? καταδικασθ?ντε? ερ?μην σε θ?νατο το 1908 και ζητ?ει την αποκατ?σταση των προνομ?ων και ο Βεγλερ?? στ?λνει στρατ? για να διαλ?σει του? διαδηλωτ??. 6 Σεπτεμβρ?ου 1912 πα?ουν να τυπ?νονται τα διοικητικ? ?γγραφα που υπογρ?φει ο Βεγλερ??. ^[57]

Ακμ? τη? Σ?μου [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η μεγαλ?τερη αν?πτυξη τη? ηγεμον?α? τη? Σ?μου σημει?θηκε κατ? το τελευτα?ο τ?ταρτο του 19ου αι?να με την αν?πτυξη τη? αγροτικ?? παραγωγ??, του εμπορ?ου και τη? βιομηχαν?α?. Μαζ? με την αμπελουργ?α , που αποτελο?σε την κ?ρια οικονομικ? δραστηρι?τητα των κατο?κων, αναπτ?χθηκαν η καπνοκαλλι?ργεια , η καπνοβιομηχαν?α και η βυρσοδεψ?α , σημαντικο? κλ?δοι τη? τοπικ?? οικονομ?α?, που υπερ?βησαν τα ?ρια τη? ηγεμον?α? και ?κμασαν μ?χρι το Β? Παγκ?σμιο Π?λεμο . Παρ?λληλα, στα τ?λη του αι?να ?ταν εμφαν?? και η πνευματικ? αν?πτυξη τη? Σ?μου με την παρουσ?α λογ?ων και λογοτεχν?ν, την ?κδοση βιβλ?ων και την κυκλοφορ?α εφημερ?δων, ?πω? οι: Σ?μο? , Ευνομ?α , Φω? , Πατρ?? , Ν?α Ζω? , Πρ?οδο? , Ν?α Σ?μο ?. Κατασκευ?ζονται δημ?σια ?ργα, δρ?μοι και λιμ?νια, δημ?σια και ιδιωτικ? κτ?ρια κοσμ?ματα για τον τ?πο, αναδιοργαν?νεται η εκπα?δευση, αναπτ?σσεται η βιομηχαν?α κυρ?ω? δερμ?των και καπνο?, η γεωργ?α, το εμπ?ριο και η ναυτιλ?α.

Κατ?ργηση Ηγεμον?α? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το Σεπτ?μβριο του 1912 σημει?θηκε επαναστατικ? κ?νημα με επικεφαλ?? το Σοφο?λη. Η εθνοσυν?λευση των Σαμ?ων, που συγκλ?θηκε αμ?σω? μετ?, κ?ρυξε την ?νωση τη? Σ?μου με την Ελλ?δα στι? 11 Νοεμβρ?ου 1912 ^[58] . Με την εικονικ? κατ?ληψη του νησιο? απ? μο?ρα του ελληνικο? στ?λου, το Μ?ρτιο του 1913, τερματ?στηκε οριστικ? το καθεστ?? τη? ηγεμον?α?. Μ?χρι την ενσωμ?τωσ? τη? στην Ελλ?δα, η Σ?μο? διοικ?θηκε απ? προσωριν? κυβ?ρνηση ?ω? το 1914 με πρ?εδρο το Θεμιστοκλ? Σοφο?λη.

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Πηγ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• F.Marinesou-Maria Rafaila, ≪Ο Ιω?ννη? Γκ?κα? στη Σ?μο, με β?ση αν?κδοτο αρχειακ? υλικ? απ? το Βουκουρ?στι≫, στο:Η π?λη τη? Σ?μου Φυσιογνωμια και εξ?λιξη, Πρακτικ? Συνεδρ?ου, εκδ.Δ?μο? Σαμ?ων, Γ.Α.Κ.Αρχε?α Σ?μου, Αθ?να, 1998, σελ.240-252
• Σπ?ρο? Γικαρ?νη?, ≪Μια γειτονι? με νεοκλασικ? κτ?ρια κατ? την περ?οδο τη? Ηγεμον?α? Σ?μου≫,στο:Η π?λη τη? Σ?μου Φυσιογνωμια και εξ?λιξη, Πρακτικ? Συνεδρ?ου, εκδ.Δ?μο? Σαμ?ων, Γ.Α.Κ.Αρχε?α Σ?μου, Αθ?να, 1998, σελ.100-109
• Ιω?ννη? Βακιρτζ??, Ιστορ?α τη? Ηγεμον?α? τη? Σ?μου 1834-1912, εκδ.Γενικ? Αρχε?α του Κρ?του?-Αρχε?α Νομο? Σ?μου, Αθ?να, 2005
• Δημ?τρη? Θρασυβο?λου, ≪Η ενοικ?αση των φ?ρων στη Σ?μο (1834-1850). Συμφ?ροντα, συμπεριφορ??, σχ?σει?≫, Σαμιακ?? Μελ?τε?, τομ.1 (1993-1994), σελ.267-304
• Γε?ργιο? Αγγελιν?ρα?, ≪Το επαναστατικ? κ?νημα του 1908 στη Σ?μο≫,Σαμιακ?? Μελ?τε?, τομ.6(2003-2004), σελ.103-118
• Αγγ?λα Χατζημιχ?λη, ≪Ο εξηλεκτρισμ?? τη? Σ?μου≫,Σαμιακ?? Μελ?τε?, τομ.6(2003-2004), σελ.179-192
• Γι?ργο? Μουτ?φη?, ≪Το ζ?τημα τη? Σ?μου και η δι?σκεψη του Λονδ?νου του 1830≫, στο:1821, Σ?μο? και Επαν?σταση. Ιστορικ?? προσεγγ?σει? Πρακτικ? Συνεδρ?ου, εκδ.Γενικ? Αρχε?α του Κρ?του?, Αρχε?α Νομο? Σ?μου, Αθ?να, 2011, σελ.59-111
• Αλ?ξη? Σεβαστ?κη?, ≪Διακοπ? διπλωματικ?ν-εμπορικ?ν σχ?σεων τη? Ηγεμον?α? Σ?μου και του Ελληνικο? Βασιλε?ου≫,στο:Η Σ?μο? απ? τα Βυζαντιν? χρ?νια μ?χρι σ?μερα, Πρακτικ? Συνεδρ?ου, τομ.Β, εκδ.Πνευματικ? ?δρυμα Σ?μου Νικ?λαο? Δημητρ?ου, Αθ?να, 1998, σελ.473-488
• Χ.Ν. Λ?νδρο?, Η μετεπαναστατικ? Σ?μο? σε υποτ?λεια. Το πρ?το πρωτ?κολλο αλληλογραφ?α? τη? Ηγεμον?α? 1834-1835, εκδ.Πνευματικ? ?δρυμα Σ?μου Νικ?λαο? Δημητρ?ου , Πυθαγ?ρειο Σ?μου, χ.χ
• Αλ?ξη Σεβαστ?κη, Σαμιακ? Πολιτε?α 1830-1834 Λογοθ?τη? Λυκο?ργο?, εκδ.Διογ?νη?,Αθ?να [1985]
• Μιχα?λ Σακελλαρ?ου , ?να? συνταγματικ?? δημοκρ?τη? κατ? την Επαν?σταση του 21. Ο Γ.Λογοθ?τη? Λυκο?ργο? τη? Σ?μου (1772-1850), εκδ. Πανεπιστημιακ?? Εκδοσει? Κρ?τη?, Ηρ?κλειο, 2014
• Κωνσταντ?νο? Μπ?λση?, Απ? την οθωμανικ? νομιμ?τητα στο εθνικ? κρ?το?.Το “?τομο” στο επ?κεντρο τη? Ιστορ?α?. Λυκο?ργο? Λογοθ?τη? (1772-1850 ), Παπαζ?ση, Αθ?να 2014.
• Κωνσταντ?νο? Μπ?λση?, ≪Σαμιακ? Πολιτε?α (1830-1834). Γε?ργιο? Λογοθ?τη? Λυκο?ργο? και διπλωματικ? διαχε?ριση του Σαμιακο? Ζητ?ματο?≫, Σαμιακ?? Μελ?τε? , τ.10(2013), ΠΙΣΝΔ, Σ?μο?, σ. 169-267.
• Αλεξ?νδρα Σφο?νη, ≪Χασ?ν Μπ?η? Στ?λαρχο? προ? Σαμ?ου? (1834)≫, Σαμιακ?? Μελ?τε?, τομ.1 (1993-1994), σελ.179-187
• Επαμειν?νδα? Σταματι?δη?, Σαμιακ?, Ιστορ?α τη? Σ?μου. Απ? τα παν?ρχαια χρ?νια μ?χρι το 1885, τομ.Γ, γ εκδ. μεταγλωτισμ?νη, εκδ.Σαμιακ?, Σ?μο? Ιο?λιο? 1992
• Κ?στα? Πτ?νη?, Ηγεμ?νε? τη? Σ?μου, Σ?μο?, χ.χ
• Κ?στα? Κ?μη?, ≪Μεταν?στευση Σαμ?ων στην Ε?βοια≫, Σαμιακ?? Μελ?τε?, τομ.1 (1993-1994), σελ.81-96
• Gordana Blagojevic, ≪Συμβολ? στη μελ?τη για την προσωπικ?τητα Γεωργ?ου Β?ροβιτ? ηγεμ?να τη? Σ?μου≫, Σαμιακ?? Μελ?τε?, τομ.10 (2013), σελ.369-377
• Χρ?στο? Λ?νδρο?, ≪?ντυπα μον?φυλλα 1912-14 Το τ?λο? τη? Ηγεμον?α?, η ?νωση με την Ελλ?δα και η προσωριν? κυβ?ρνηση τη? Σ?μου≫, Σαμιακ?? Μελ?τε?, τομ.10 (2013), σελ.269-368
• Μαν?λη? Νικολα?δη?, Η ζω? στη Σ?μο κατ? την τελευτα?α φ?ση τη? Ηγεμον?α? και μετ? 1900-1945, εκδ. Γρηγ?ρη?, Αθ?να, 1995
• Σοφ?α Λα?ου, ≪Η προφορικ? παρ?δοση ω? ?πλο διαπραγμ?τευση?. Το ζ?τημα των προνομ?ων τη? Σ?μου,1830-1834≫,στο:Συνταγματικ? Κε?μενα τη? Ηγεμον?α? Σ?μου, εκδ.?δρυμα τη? Βουλ?? των Ελλ?νων,Αθ?να, 2013,σελ.19-45
• Σαρ?ντη? Ορφανουδ?κη?,≪Τα συνταγματικ? κε?μενα τη? Σ?μου≫, στο:Συνταγματικ? Κε?μενα τη? Ηγεμον?α? Σ?μου, εκδ.?δρυμα τη? Βουλ?? των Ελλ?νων,Αθ?να, 2013,σελ.47-97
• Μαρ?νο? Σαρηγι?ννη?, ≪Η πολιτειακ? ορολογ?α στα οθωμανικ? ?γγραφα τη? Ηγεμον?α? τη? Σ?μου≫, στο:Συνταγματικ? Κε?μενα τη? Ηγεμον?α? Σ?μου, εκδ.?δρυμα τη? Βουλ?? των Ελλ?νων,Αθ?να, 2013,σελ.187-211
• Χρ?στο? Λ?νδρο?, ≪Ηγεμον?α Σ?μου 1834-1912: οργ?νωση και εξ?λιξη≫,στο:Συνταγματικ? Κε?μενα τη? Ηγεμον?α? Σ?μου, εκδ.?δρυμα τη? Βουλ?? των Ελλ?νων,Αθ?να, 2013,σελ. 99-186

Επιπλ?ον αν?γνωση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Τοπικ? Ιστορ?α και αρχε?α. Πρακτικ? διημ?ρου. Σ?μο?, 26-27 Απριλ?ου 1991, Ιστορικ? Αρχε?ο Σ?μου, Σ?μο? 1992
• Ο τ?πο? στη Σ?μο. Αναπαραστ?σει? τη? τοπικ?? κοινων?α?, 19ο?-20?? αι?να?, Πρακτικ? συνεδρ?ου, Σ?μο? 9-10 Νοεμβρ?ου 2001, Σ?μο? 2003
• Γι?ργο? Μουτ?φη?, ≪Σ?μιοι υπ?κοοι και επιστ?τε? στη Μικρ? Ασ?α κατ? την Ηγεμονικ? περ?οδο ≫,Σαμιακ?? Μελ?τε?, τομ.1 (1993-1994), σελ.143-178
• Γε?ργιο? Μουτ?φη?, ≪Διοικηση και φορολογ?α στη Σ?μο στι? αρχ?? τη? Ηγεμον?α?≫, στο:Αντιπελ?ργηση. Τιμητικ?? τ?μο? για τον Νικ?λαο Α. Δημητρ?ου, Αθ?να, 1992, σελ.139-170
• Ν?κο? Βαφ?α?, ≪Η εξ?γερση του 1849-1850 στη Σ?μο: Μια τομ? στην ιστορ?α τη? Ηγεμον?α?≫,στο:Η Σ?μο? απ? τα Βυζαντιν? χρ?νια μ?χρι σ?μερα, Πρακτικ? Συνεδρ?ου, τομ.Β, εκδ.Πνευματικ? ?δρυμα Σ?μου Νικ?λαο? Δημητρ?ου, Αθ?να, 1998, σελ.135-147
• Ελπ?δα Κατσικογι?ννη, ≪Οι πολιτικ?? επιλογ?? των πληρεξουσι?ν απ? το 1880-85 ω? απ?ρροια τη? ιδεολογ?α? του? και τη? κοινωνικ?? του? καταγωγ??≫,στο:Η Σ?μο? απ? τα Βυζαντιν? χρ?νια μ?χρι σ?μερα, Πρακτικ? Συνεδρ?ου, τομ.Β, εκδ.Πνευματικ? ?δρυμα Σ?μου Νικ?λαο? Δημητρ?ου, Αθ?να, 1998, σελ.489-508
• Αγγ?λα Χατζημιχ?λη,≪ Αλ?θεια , Φω? , Ευνομ?α . Η φυσιογνωμ?α των πρ?των ιδιωτικ?ν εφημερ?δων τη? Ηγεμον?α?≫, στο:Η Σ?μο? απ? τα Βυζαντιν? χρ?νια μ?χρι σ?μερα, Πρακτικ? Συνεδρ?ου, τομ.Β, εκδ.Πνευματικ? ?δρυμα Σ?μου Νικ?λαο? Δημητρ?ου, Αθ?να, 1998, σελ.509-529
• Λυδ?α Παπαδ?κη, ≪Οι εκπαιδευτικ?? τ?σει? στη Σ?μο την περ?οδο τη? Ηγεμον?α?≫, στο:Η Σ?μο? απ? τα Βυζαντιν? χρ?νια μ?χρι σ?μερα, Πρακτικ? Συνεδρ?ου, τομ.Β, εκδ.Πνευματικ? ?δρυμα Σ?μου Νικ?λαο? Δημητρ?ου, Αθ?να, 1998, σελ.541-546
• Χριστ?να Κουλο?ρη,≪Η Σ?μο? στα σχολικ? βιβλ?α τη? Ηγεμον?α?. Σχ?σει? εθνικ?? και τοπικ?? ταυτ?τητα?≫,στο:Η Σ?μο? απ? τα Βυζαντιν? χρ?νια μ?χρι σ?μερα, Πρακτικ? Συνεδρ?ου, τομ.Β, εκδ.Πνευματικ? ?δρυμα Σ?μου Νικ?λαο? Δημητρ?ου, Αθ?να, 1998, σελ.555-564
• Πα?λο? Διακογι?ννη?, Η παιδε?α στη Σ?μο. Απ? την Τουρκοκρατ?α μ?χρι σ?μερα,εκδ.Σ?λλογο? προ? Δι?δοσιν Ωφελ?μων Βιβλ?ων, Αθ?να,χ.χ,
• Αλεξ?νδρα Δανι?λ, ≪Θ?ατρο και κοινων?α στη Σ?μο (1867-1911)≫, Σαμιακ?? Μελ?τε?, τομ3(1997-1998), σελ.489-513

π   ?   σ   ?   ε Ηγεμ?νε? τη? Σ?μου Στ?φανο? Βογορ?δη? (1833-50) Αλ?ξανδρο? Καλλιμ?χη? (1850-54) Ι?ν Γκ?κα (1854-59) Μιλτι?δη? Αριστ?ρχη? (1859-66) Πα?λο? Μουσο?ρο? (1866-73) Γε?ργιο? Γεωργι?δη? (1873, ασκ?ν καθ?κοντα) Κωνσταντ?νο? Αδοσ?δη? (1873-74) Κωνσταντ?νο? Φωτι?δη? (1874-79) Κωνσταντ?νο? Αδοσ?δη? (1879-85) Αλ?ξανδρο? Καραθεοδωρ?? (1885-95) Γε?ργιο? Β?ροβιτ? (1895-96) Στ?φανο? Μουσο?ρο? (1896-99) Κωνσταντ?νο? Βαγι?ννη? (1899-1900) Μιχα?λ Γρηγορι?δη? (1900-02) Αλ?ξανδρο? Μαυρογ?νη? (1902-04) Ιω?ννη? Βιθυν?? (1904-06) Κωνσταντ?νο? Καραθεοδωρ?? (1906-07) Γε?ργιο? Γεωργι?δη? (1907-08) Ανδρ?α? Κοπ?ση? (1908-12) Γρηγ?ριο? Βεγλερ?? (1912)

π   ?   σ   ?   ε Διοικητικ?? διαιρ?σει? τη? Οθωμανικ?? Αυτοκρατορ?α?   Περ?οδο? συστ?ματο? εγιαλετ?ων (1362?1867) Αφρικ? Αλγ?ρι Α?γυπτο? Χαμπ?? Τριπολ?τιδα Τ?νιδα Μικρ? Ασ?α ?δανα Α?δ?νιο Ανατολ?α ?γκυρα Τσιλντ?ρ Ντιγι?ρμπακιρ Μαρ?? Ερζερο?μ Προ?σα Καραμαν?α Καρ? Κασταμον? Ρουμ Τραπεζο?ντα? Βαν Ευρ?πη Αδριανο?πολη Αρχιπ?λαγο? Βοσν?α Βο?δα Κρ?τη ?γκερ Ερζεγοβ?νη Μοναστ?ρι Κανιτζ? Καφφ?? Μορι?? Νι? Ποδολ?α Ρο?μελη Θεσσαλον?κη Σιλ?στρα Τεμεσβ?ρ Ουγιβ?ρ Βαρ?τ Βιδ?νιο Ιω?ννινα Μ?ση Ανατολ? Χαλ?πι Βαγδ?τη Βασ?ρα Κ?προ? Δαμασκ?? Λαχσ? Μοσο?λη Ρ?κκα Σεχριζ?ρ Σιδ?να Τρ?πολη Υεμ?νη   Περ?οδο? συστ?ματο? βιλαετ?ων (1867?1922) Αφρικ? Τριπολ?τιδα Μικρ? Ασ?α ?δανα Αιδ?νιο ?γκυρα Αρχιπ?λαγο? Μπιτλ?? Ντιγι?ρμπακιρ Ερζερο?μ Προ?σα Κασταμον? Ικ?νιο Χαρπο?τ Σεβ?στεια Τραπεζο?ντα Βαν Ντερσ?μ Χ?κιαρι Καρεσ? Ευρ?πη Αδριανο?πολη Βοσν?α Κωνσταντινο?πολη Κρ?τη Δο?ναβη? Ιω?ννινα Ανατολικ? Ρωμυλ?α Κοσσυφοπ?διο Μοναστ?ρι Θεσσαλον?κη Σκο?ταρι Πρ?ζρεν Μ?ση Ανατολ? Χαλ?πι Βαγδ?τη Βασ?ρα Βηρυτ?? Μοσο?λη Συρ?α Υεμ?νη Χετζ?ζη   Ανεξ?ρτητα σαντζ?κια (1867?1908) Μπ?γα Βεγγ?ζη ?ρο? του Λιβ?νου Τσατ?λτζα Ντ?ιρ εζ-Ζορ Ιζμ?τ Ιερουσαλ?μ Σ?ρβια Καρ?κ   Υποτελ? κρ?τη Ηγεμον?α τη? Μολδαβ?α? Πριγκιπ?το τη? Βουλγαρ?α? Ηγεμον?α τη? Βλαχ?α? Ηγεμον?α τη? Τρανσυλβαν?α? Κρητικ? Πολιτε?α Χαν?το τη? Κριμα?α? Χεδιβ?το τη? Αιγ?πτου Δημοκρατ?α τη? Ραγο?σα? Ηνωμ?νε? Ηγεμον?ε? Πριγκιπ?το τη? Σερβ?α? Ηγεμον?α τη? Σ?μου Επτ?νησο? Πολιτε?α Χετμαν?το Δε?τε επ?ση? τα λ?μματα εγιαλ?τι και βιλα?τι