Ζω? η Πορφυρογ?ννητη
Απ? ψηφιδωτ? στον γυναικων?τη τη? Αγ. Σοφ?α? στην Κωνσταντινο?πολη.
Αυτοκρ?τειρα των Ρωμα?ων
Περ?οδο?	10 Απριλ?ου 1042 - Ιο?νιο? 1042
Προκ?τοχο?	Μιχα?λ Ε? ο Καλαφ?τη?
Δι?δοχο?	Κωνσταντ?νο? Θ? Μονομ?χο?
Γ?ννηση	978 Κωνσταντινο?πολη
Θ?νατο?	Ιο?νιο? 1050 (72 ετ?ν) Κωνσταντινο?πολη
Τ?πο? ταφ??	Να?? των Αγ?ων Αποστ?λων (Κωνσταντινο?πολη)
Σ?ζυγο?	Ρωμαν?? Γ? Αργυρ?? Μιχα?λ Δ? ο Παφλαγ?ν Κωνσταντ?νο? Θ? Μονομ?χο?
Επ?γονοι	(υιοθετημ?νο?) Μιχα?λ Ε? ο Καλαφ?τη?
Πατ?ρα?	Κωνσταντ?νο? Η? Μακεδ?νων
Μητ?ρα	Ελ?νη του Αλυπ?ου
Θρησκε?α	Χριστιαν? Ορθ?δοξη
Σχετικ? πολυμ?σα
δεδομ?να ( π   ?   σ   ?   ε )

Η Ζω? η Πορφυρογ?ννητη (περ. 978 ? 11 Ιουν?ου 1050 ) κυβ?ρνησε ω? Αυτοκρ?τειρα των Ρωμα?ων μαζ? με την αδελφ? τη? Θεοδ?ρα απ? το 1042 μ?χρι το 1050 και ω? Αυτοκρατορικ? σ?ζυγο? απ? το 1028 ?ω? το 1042 . Την ?χουν χαρακτηρ?σει ω? την Αυτοκρ?τειρα με τη μεγαλ?τερη επιρρο? τον 11 ^ο αι., η οπο?α καθ?ρισε για τ?σσερι? συνεχ?μενε? φορ?? τον Αυτοκρ?τορα των Ρωμα?ων. ^[1]

Βιογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Ζω? ?ταν η δε?τερη κ?ρη του Βυζαντινο? Αυτοκρ?τορα Κωνσταντ?νου Η? και τη? Ελ?νη? το? Αλυπ?ου και π?ρε τον τ?τλο " Πορφυρογ?ννητη ", δι?τι ε?χε γεννηθε? στο πορφυρ? δωμ?τιο, ?που γεννι?ταν μ?νο τα παιδι? των Αυτοκρατ?ρων. Ο πατ?ρα? τη? ?ταν συναυτοκρ?τορα? μαζ? με τον αδελφ? του τον Βασ?λειο Β? τον Βουλγαροκτ?νο , αλλ? επειδ? ?ταν πολ? μικρ?? (?ταν μ?λι? δεκα?ξι ετ?ν, ?ταν αν?λαβε τον θρ?νο) και γενικ? δεν ε?χε ιδια?τερο ενδιαφ?ρον για την πολιτικ? ^{[2] [3]} , ουσιαστικ? την εξουσ?α την ε?χε υπ? τον ?λεγχ? του ο Βασ?λειο? Β? ^[4] .

Οι πρ?τε? διαπραγματε?σει? γ?μου [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Απ? πολ? νωρ?? ο β?ο? τη? Ζω?? αποτ?λεσε εξα?ρετο παρ?δειγμα του τρ?που, με τον οπο?ο οι γυνα?κε? που προερχ?ταν απ? βασιλικ?? οικογ?νειε? χρησιμοποιο?ντο ω? πι?νια στα παιχν?δια εξουσ?α? των Ρωμα?ων και μεσαιωνικ?ν αρχ?ντων, χωρ?? να λαμβ?νεται καθ?λου υπ?ψη η ανθρ?πινη υπ?στασ? του? ? τα προσωπικ? του? αισθ?ματα ^[5] . Οι γυνα?κε? απ? οικογ?νειε? ευγεν?ν, και πολ? περισσ?τερο οι Βυζαντιν?? πριγκ?πισσε?, ε?χαν μοναδικ? σκοπ? ?παρξη? να γ?νουν σ?ζυγοι κ?ποιου ισχυρο? ?νδρα με προοπτικ? να ενισχ?σουν συμμαχ?ε? και να εξασφαλ?σουν την πολιτικ? εξουσ?α το? πατ?ρα του?, ε?τε το? αδελφο? του? ^{[5] [6]} . ?τσι ε?χε γ?νει και με τη θε?α τη? Ζω?? και αδελφ? του Βασιλε?ου Β?, την ?ννα Πορφυρογ?ννητη , που παρ? τι? αντιρρ?σει? τη? παντρε?τηκε τον Βλαδ?μηρο Α? του Κι?βου , προκειμ?νου να ενισχυθε? η συμμαχ?α αν?μεσα στη Ρωσ?α και τη Ρωμαν?α ^[7] .

Η πρ?τη πολιτικ? διαπραγμ?τευση για τον γ?μο τη? Ζω?? ?γινε το 996, ?ταν ο ?θων Γ? τη? Γερμαν?α? ?στειλε διπλωματικ? αποστολ? στην Κωνσταντινο?πολη . Τα μ?λη το? Ο?κο? των Οθωνιδ?ν προσπαθο?σαν να ισχυροποι?σουν την εξουσ?α του? μ?σω στρατηγικ?ν γ?μων με πολιτικ? ισχυρ?? γυνα?κε?, καθ?? ε?χαν καταλ?βει τον θρ?νο μετ? του? Καρολ?δε? , χωρ?? να ?χουν κληρονομικ? δικα?ωμα. Ο π?ππο? το? ?θωνα Γ?, ο ?θων Α? δο?κα? τη? Σαξον?α? ε?χε καταφ?ρει να καταλ?βει τον θρ?νο τη? Γερμαν?α?, μ?νο αφο? νυμφε?τηκε την Αδελα?δα τη? Ιταλ?α? , που ε?χε το κληρονομικ? δικα?ωμα και στ?φθηκε αυτοκρ?τορα? μ?νο αφο? πρ?τα στ?φθηκε αυτοκρ?τειρα (και ?χι αυτοκρατορικ? σ?ζυγο?) εκε?νη. Ο πατ?ρα? το? ?θωνα Γ?, ο ?θων Β? , ε?χε φροντ?σει να νυμφευτε? τη πριγκ?πισσα Θεοφαν? Σκλ?ραινα , δι?τι οι Βυζαντιν?? πριγκ?πισσε?, ειδικ? οι "πορφυρογ?ννητε?", ?ταν πολ?φερνε? ν?φε? με "βασιλικ? α?μα". Ο Βλαδ?μηρο? Α? του Κι?βου ?φτασε στο σημε?ο ακ?μη και να αλλ?ξει την π?στη του και να γ?νει Χριστιαν?? και να επιβ?λλει τη μαζικ? β?φτιση των υπηκ?ων του, προκειμ?νου να εξασφαλ?σει τον γ?μο του με τη Βυζαντιν? πριγκ?πισσα ?ννα ^[5] . Αν και η Θεοφαν? δεν ?ταν "πορφυρογ?ννητη" (δηλαδ? δεν ?ταν κ?ρη το? Αυτοκρ?τορα, αλλ? ανιψι? του) η ιδι?τητ? τη? τ?? Βυζαντιν?? πριγκ?πισσα? θεωρε?το τ?σο εντυπωσιακ?, ?στε ?ταν αρκετ? για να τη? δ?σει το χρ?σμα τη? αυτοκρ?τειρα? τη? Αγ?α? Ρωμα?κ?? Αυτοκρατορ?α?. Την ?δια ημ?ρα χρ?στηκε μαζ? τη? αυτοκρ?τορα? και ο σ?ζυγ?? τη? ?θωνα? Β?. Επομ?νω?, ο ?θωνα? Γ? αντλο?σε το κληρονομικ? του δικα?ωμα απ? τι? γυνα?κε? τη? οικογ?νει?? του, στι? οπο?ε? μ?λιστα χρωστο?σε και το γεγον?? ?τι ?ταν αυτοκρ?τορα?, καθ?? π?ρε το χρ?σμα μετ? απ? την παρ?μβασ? του? στη λεγ?μενη Σ?νοδο των Ισχυρ?ν Γυναικ?ν και χρειαζ?ταν περισσ?τερη νομιμοπο?ηση για την εξουσ?α του μ?σω εν?? ακ?μη γ?μου με μ?α ακ?μη ισχυρ? Ρωμα?α πριγκ?πισσα, που ν?μιζε πω? θα ?ταν η Ζω?. ?μω? ο ?θωνα? Γ? απεβ?ωσε πριν να γ?νει ο γ?μο? αυτ?? ^{[2] [5]} .

Τ?τε ο ευνο?χο? Ιω?ννη? ο Ορφανοτρ?φο? , που ?ταν ?μπιστο? του Βασιλε?ου Β? και ασκο?σε ισχυρ? επιρρο? επ?νω του, ?ρχισε να αισθ?νεται απειλ? απ? τι? δ?ο πριγκ?πισσε?, καθ?? ο ?νδρα? που θα παντρευ?ταν κ?ποια απ? τι? δ?ο, θα γιν?ταν αυτ?ματα παν?σχυρο?, θα διεκδικο?σε ?μεσα τον Αυτοκρατορικ? θρ?νο και θα ?θετε σε κ?νδυνο την εξουσ?α του Βασιλε?ου και κατ? συν?πεια και την εξουσ?α του Ιω?ννη. Ο ?διο? ο Βασ?λειο? Β? δεν νυμφε?τηκε ποτ? και δεν ?κανε παιδι?, ακριβ?? λ?γω του μεγ?λου του φ?βου για τον θρ?νο του, αλλ? και γιατ? οι Βυζαντινο? ευγενε?? απ?φευγαν να νυμφε?ονται ξ?νε? (μη Βυζαντιν??) γυνα?κε?, λ?γω του ?τι θεωρο?ντο κατ?τερε? ^[5] . ?τσι δεν ?ταν δ?σκολο για τον Ιω?ννη να πε?σει τον Αυτοκρ?τορα να πα?σει κ?θε διαπραγμ?τευση γ?μου για τη Ζω? και τη Θεοδ?ρα και να τι? απομακρ?νει στα διαμερ?σματ? του?, ?που παρ?μειναν ?γκλειστε? για τα επ?μενα περ?που τρι?ντα χρ?νια. Αυτ?? ο εξαιρετικ? μακροχρ?νιο? κατ' ο?κον περιορισμ?? και η αν?γκη να διαμ?νουν επ? πολλ? χρ?νια μαζ? οι δ?ο αδελφ??, προκ?λεσε ?πω? ?ταν αναμεν?μενο μια ?ντονη αντιπ?θεια αν?μεσ? του? ^[2] .

Ο πρ?το? γ?μο? με τον Ρωμαν? Γ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το 1025 ο Βασ?λειο? Β´ π?θανε και ?φησε τον αδελφ? του Κωνσταντ?νο Η? ω? μοναδικ? Αυτοκρ?τορα, που ?δειχνε απ?λυτη αδιαφορ?α για την ?σκηση των καθηκ?ντων του ^[2] . Επ? βασιλε?α? του ο Ιω?ννη? και πολλο? ?λλοι αυλικο? εκμεταλλε?θηκαν την κατ?σταση και αν?λαβαν μεγ?λη εξουσ?α ^[2] . ?μω? πολ? γρ?γορα η υγε?α του Κωνσταντ?νου Η? ?ρχισε να κλον?ζεται και τ?τε ?ρχισε να προκ?πτει ?μεσα η αν?γκη να παντρευτο?ν οι κ?ρε? του, ?στε να προκ?ψει δι?δοχο?. Αρχικ? ο Κωνσταντ?νο? επιδ?ωξε να παντρ?ψει τη Ζω? με τον Κωνσταντ?νο Δαλασσην? , τον δο?κα τη? Αντι?χεια?, που ?ταν ?να? -απ? του? ελ?χιστου? πιστο?? στον Ο?κο του- ευγεν?? ^[2] . ?μω? ο Δαλασσην?? ?ταν ανεπιθ?μητο? απ? τον Ιω?ννη, δι?τι δεν βρισκ?ταν υπ? την επιρρο? του. ?τσι μετ? απ? τι? πι?σει? του Ιω?ννη το 1025 κανον?στηκε η αδελφ? τη? Ζω??, η Θεοδ?ρα , να παντρευτε? ?ναν δικ? του ?νθρωπο, τον Ρωμαν? Αργυρ? , που θεωρο?νταν αδ?ναμο? και ε?κολα επηρε?σιμο? ^{[8] [9]} . Ο Ρωμαν?? ?ταν 3ο? εξ?δελφο? τη? Θεοδ?ρα? και τη? Ζω??· αν και ?ταν ?δη παντρεμ?νο?, προκειμ?νου να μην χ?σει την ευκαιρ?α να παντρευτε? τη γυνα?κα, που θα του εξασφ?λιζε την εξουσ?α στον αυτοκρατορικ? θρ?νο, δεν δ?στασε να κλε?σει τη γυνα?κα του σε μοναστ?ρι ^[2] . Η Θεοδ?ρα ?μω? αρν?θηκε να κ?νει αυτ?ν τον γ?μο και χ?λασε τα σχ?δια του Ρωμανο?, αλλ? και του Ιω?ννη.

Τ?τε ο Ρωμαν?? και ο Ιω?ννη? π?εσαν, ?στε ο Ρωμαν?? να παντρευτε? τη Ζω?· ο γ?μο? του? τελικ? ?γινε στι? 10 Νοεμβρ?ου 1028 ^[10] . Τρει? ημ?ρε? αργ?τερα ο Κωνσταντ?νο? Η? απεβ?ωσε και στον θρ?νο αν?βηκαν η Ζω? με τον σ?ζυγ? τη? Ρωμαν? Γ?. Το πρ?το πρ?γμα που ?κανε εκε?νη τ?τε, ?ταν να απομακρ?νει την αδελφ? τη?, με την οπο?α ε?χε ?ντονη διαμ?χη επ? χρ?νια και να την εξαναγκ?σει να μπει σε μοναστ?ρι, με την κατηγορ?α ?τι δολοπλοκο?σε εναντ?ον το? θρ?νου ^[2] . Το πρ?το πρ?γμα ?μω? που ?πραξε ο Ρωμαν?? Γ? ω? Αυτοκρ?τορα?, ?ταν να κ?νει τον Ιω?ννη συγκλητικ? ^[11] .

Τα επ?μενα χρ?νια η Ζω? προσπ?θησε να φ?ρει στο κ?σμο ?ναν δι?δοχο, ?πω? ?ταν αναμεν?μενο απ? μ?α Αυτοκρ?τειρα, αλλ? επειδ? και εκε?νη και ο Αργυρ?? ?ταν σε προχωρημ?νη ηλικ?α (εκε?νη ?ταν πεν?ντα ετ?ν και ο Ρωμαν?? Γ? εξ?ντα) αυτ? δεν ?ταν δυνατ?ν. Η Ζω? προσπ?θησε φιλ?τιμα να βοηθ?σει την κατ?σταση ?σο μπορο?σε, εφαρμ?ζοντα? ?ποια ιατρικ? ? μαγικ? συνταγ? μ?θαινε, αλλ? φυσικ? ?λα ?ταν μ?ταια ^[2] . Πολ? σ?ντομα οι σχ?σει? τη? με τον Ρωμαν? Γ?, με τον οπο?ον δεν ε?χε παντρευτε? εξαρχ?? απ? ?ρωτα, ?γιναν πολ? τυπικ??· εκε?νο? τη? με?ωσε σημαντικ? το εισ?δημα, ?ρχισε να την παραμελε? και ξεκ?νησε εξωσυζυγικ? σχ?ση ^[3] . Η Ζω?, πληγωμ?νη και απογοητευμ?νη, ?γινε πρ?τη? τ?ξη? στ?χο? για τον Ιω?ννη, που δι?κρινε την ευκαιρ?α να χρησιμοποι?σει για ?λλη μ?α φορ? αυτ? τη γυνα?κα, προκειμ?νου να ενισχ?σει την εξουσ?α και την επιρρο? τη? οικογ?νει?? του και την ?φερε σε επαφ? με τον αδελφ? του Μιχα?λ. Εκε?νο? φρ?ντισε να κερδ?σει την ε?νοι? τη?, κολακε?οντ?? την και σ?ντομα κατ?φερε να συν?ψει ερωτικ? σχ?ση μαζ? τη? ^[2] .

Ο δε?τερο? γ?μο? με τον Μιχα?λ Δ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Απ? αυτ? το σημε?ο και ?πειτα ο Ρωμαν?? Γ? ?ταν πλ?ον περιττ?? για την οικογ?νεια του Ιω?ννη. Το 1034, μετ? απ? σοβαρ? ασθ?νεια, ο Ρωμαν?? Γ? βρ?θηκε νεκρ?? στο λουτρ? του ^[3] και οι υποψ?ε? για τον θ?νατ? του ?πεσαν στον Μιχα?λ και τη Ζω? ^[12] . Η Ζω? τ?τε επιχε?ρησε να διοικ?σει ω? Αυτοκρ?τειρα μ?νη τη? και ζ?τησε να μεταφερθο?ν οι ευνο?χοι το? πατ?ρα τη? στα δικ? τη? διαμερ?σματα, μ?α συμβολικ? κ?νηση που θα μεταβ?βαζε την αυτοκρατορικ? ισχ? στα χ?ρια τη?, καθ?? οι ευνο?χοι ?ταν σ?μβολο εξουσ?α?, αλλ? ο Ιω?ννη? Ορφανοτρ?φο? επεν?βη και σταμ?τησε τη διαδικασ?α ^[13] . Αντ?θετα φρ?ντισε να αντικαταστ?σει και του? ?ποιου? ευνο?χου? δι?θετε η Ζω? με γυνα?κε? τη? οικογενε?α? του, προκειμ?νου να την ελ?γχει ^[13] . Την ?δια ημ?ρα κι?λα? ο Ιω?ννη? και ο Μιχα?λ φρ?ντισαν να γ?νει ο γ?μο? του τελευτα?ου με τη Ζω? και δωροδ?κησαν τον πατρι?ρχη Αλ?ξιο Α? προκειμ?νου να τον χρ?σει Αυτοκρ?τορα την αμ?σω? επ?μενη ημ?ρα ^[2] .

Απ? τ?τε ο Μιχα?λ ?ρχισε να κυβερν? ω? Αυτοκρ?τορα? με το ?νομα Μιχα?λ Δ? ο Παφλαγ?να? και ο αδελφ?? του Ιω?ννη? ?γινε πρακτικ? ο πιο ισχυρ?? ?νθρωπο? του Βυζαντ?ου ^[11] . ?να ?να τα μ?λη τη? οικογ?νεια? του Ιω?ννη ?ρχισαν να καταλαμβ?νουν αξι?ματα και να αποκτο?ν τ?τλου?. Αρχικ? ο Ιω?ννη? ?βγαλε απ? τη μ?ση τη Ζω?, φυλακ?ζοντ?? την για ?λλη μ?α φορ? στα διαμερ?σματ? τη?, ?πω? ε?χε κ?νει και παλαι?τερα, ?ταν η Ζω? ?ταν νε?τερη ^{[2] [10] [6]} . Μετ? φυλ?κισε τον Κωνσταντ?νο Δαλασσην? , φοβο?μενο? την αντ?δρασ? του και στη θ?ση του τοποθ?τησε τον αδελφ? του Νικ?τα και τον ?κανε δο?κα Αντιοχε?α? ^[11] . Τον γαμπρ? απ? την αδελφ? του Στ?φανο, που ?ταν καλαφ?τη? στα πλο?α, τον ?κανε να?αρχο· ?ναν ?λλον συγγεν? του ον?ματι Αντ?νιο τον ?κανε Επ?σκοπο τη? Νικομ?δεια? και ?ταν ο πρωτοβεστι?ριο? του παλατιο? παραιτ?θηκε σε ?νδειξη διαμαρτυρ?α? για τη συμπεριφορ? του Ιω?ννη, εκε?νο? τοποθ?τησε στη θ?ση του τον ?λλο αδελφ? του, τον Γε?ργιο ^[11] . Το 1037 μ?λιστα ο Ιω?ννη? επιχε?ρησε να γ?νει και Πατρι?ρχη? Κωνσταντινο?πολη?, αλλ? δεν τα κατ?φερε ^[11] .

Η εποχ? τη? βασιλε?α? του Μιχα?λ Ε? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

?μω? το 1041 ο Μιχα?λ , που υπ?φερε απ? επιληψ?α ^[2] , αρρ?στησε βαρι? και φαιν?ταν πω? πλησ?αζε το τ?λο? τη? ζω?? του. Ο Ιω?ννη? τ?τε, φοβο?μενο? για ?λλη φορ? για την εξουσ?α του, προσπ?θησε να μεταβιβ?σει τον θρ?νο σε κ?ποιον ?λλον συγγεν? του και, παρ? τι? αντιρρ?σει? του Μιχα?λ Δ?, π?εσε αυτ?ν και τη Ζω? να υιοθετ?σουν τον 26χρονο ανιψι? του, που λεγ?ταν και εκε?νο? Μιχα?λ ^[11] . Στι? 10 Δεκεμβρ?ου 1041 ο Μιχα?λ Δ? απεβ?ωσε κ?τω απ? αδιευκρ?νιστε? συνθ?κε? ^[2] και στον θρ?νο αν?λθε ο θετ?? του γιο? του, που κυβ?ρνησε με το ?νομα Μιχα?λ Ε? Καλαφ?τη? λ?γω του επαγγ?λματο? του πατ?ρα του.

Η συνδιακυβ?ρνηση τη? Ζω?? με τη Θεοδ?ρα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Αμ?σω? μετ? την ?νοδ? του στον θρ?νο και παρ? τι? υποσχ?σει? του να σεβαστε? και να προστατ?ψει τη θετ? του μητ?ρα, ο Μιχα?λ Ε? απομ?κρυνε ?μεσα τη Ζω? απ? το παλ?τι και την εξαν?γκασε να κλειστε? σε μοναστ?ρι και να γ?νει καλ?γρια. Με αυτ?ν τον τρ?πο και το τελευτα?ο μ?λο? τη? βασιλικ?? οικογ?νεια? απομακρ?νθηκε απ? το παλ?τι και ?λη την εξουσ?α την κατε?χε πλ?ον η οικογ?νεια του Ιω?ννη. ?μω? ο υπερβολικ? φιλ?δοξο? αυτ?? ευνο?χο? ?κανε το λ?θο? να αγνο?σει εκε?νο, που γν?ριζαν πολ? καλ? ?λοι οι μον?ρχε? τη? Ευρ?πη?, ?πω? οι ?θωνε? και πολλο? ?λλοι. ?τι η εξουσ?α στην Ευρ?πη και το Βυζ?ντιο εκπ?γαζε απ? το κληρονομικ? δικα?ωμα ^[5] και στην προκειμ?νη περ?πτωση αυτ? το δι?θετε μ?νο η Ζω? και η Θεοδ?ρα και κανε?? ?λλο?. Η απομ?κρυνσ? τη? Ζω?? απ? την εξουσ?α προκ?λεσε τη λα?κ? κατακραυγ? και ο κ?σμο? ξεσηκ?θηκε και ζητο?σε την ?μεση απομ?κρυνση του Αυτοκρ?τορα. Ο Μιχα?λ Ε? προσπ?θησε να κατευν?σει την οργ? του λαο?, επαναφ?ροντα? τη Ζω? στο παλ?τι και ζητ?ντα? να κυβερν?σει τουλ?χιστον ω? συναυτοκρ?τορα? στο πλευρ? τη?, αλλ? ο κ?σμο? ε?χε απαυδ?σει πια με τον Ιω?ννη και την οικογ?νει? του και στι? 19 Απριλ?ου 1042 τοποθ?τησε στον θρ?νο τι? δ?ο γυνα?κε?. Στην περ?πτωση τη? Θεοδ?ρα? μ?λιστα αυτ? η τοποθ?τηση ?γινε κυριολεκτικ? με το ζ?ρι, δι?τι εκε?νη αρνι?ταν να αφ?σει το μοναστ?ρι, ?που ?μενε τα τελευτα?α χρ?νια και την ημ?ρα του αυτοκρατορικο? χρ?σματο? την π?γαν σηκωτ? στην εκκλησ?α τη? Αγ?α? Σοφ?α? για το χρ?σμα παρ? τι? αντιρρ?σει? και τη? Ζω??, που δεν θεωρο?σε καθ?λου ευχ?ριστη την προοπτικ? να συμβασιλε?σει με την αδερφ? τη?. Αμ?σω? μετ?, το πλ?θο? ?ρμησε στο παλ?τι και εκδ?ωξε τον Μιχα?λ Ε?, ο οπο?ο?, φοβο?μενο? ακ?μα και για τη ζω? του, βρ?κε καταφ?γιο σε ?να μοναστ?ρι.

Τυπικ? η Ζω?, ?ντα? η μεγαλ?τερη απ? τι? δ?ο αδελφ??, θεωρε?το πρ?τη Αυτοκρ?τειρα και ε?χε μεγαλ?τερη εξουσ?α απ? την αδελφ? τη?. Ο θρ?νο? τη? μ?λιστα ?ταν τοποθετημ?νο? γι' αυτ?ν τον λ?γο ελαφρ? πιο μπροστ? απ? τον θρ?νο τη? Θεοδ?ρα?. ?μω? η Θεοδ?ρα ?ταν και εκε?νη πολ? ισχυρ? και, εφ?σον εξαναγκ?στηκε να αναλ?βει την εξουσ?α, ?ταν αποφασισμ?νη να μην αφ?σει την αδελφ? τη?, με την οπο?α διαφωνο?σε σχεδ?ν απ?λυτα, να κ?νει ?,τι ?θελε. Η συνδιακυβ?ρνησ? του? απ? νωρ?? αποδε?χθηκε ταραγμ?νη και γεμ?τη συγκρο?σει? και ανταγωνισμο??· η Σ?γκλητο? ?ρχισε να διχ?ζεται, καθ?? τα μ?λη τη? ?ρχισαν να δε?χνουν την προτ?μησ? του? στη μ?α ? την ?λλη Αυτοκρ?τειρα. ?να απ? τα πρ?τα πρ?γματα στα οπο?α διαφ?νησαν η Ζω? και η Θεοδ?ρα ?ταν η τ?χη του Μιχα?λ Ε?. Εν? η Ζω? ζητο?σε να του δοθε? αμνηστ?α και να αφεθε? ελε?θερο?, η Θεοδ?ρα του επ?βαλλε τη δικ? τη? τιμωρ?α, που ?ταν τ?φλωση και εγκλεισμ?? σε μοναστ?ρι ^[2] .

Ο τρ?το? γ?μο? με τον Κωνσταντ?νο Θ? Μονομ?χο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Μετ? απ? μ?λι? δ?ο μ?νε? ταραχ?δου? συμβασιλε?α?, η Ζω? κατ?λαβε, πω? ο μ?νο? τρ?πο? να εμποδ?σει τη Θεοδ?ρα να κατακτ?σει την απ?λυτη εξουσ?α, ?ταν να ορ?σει ?ναν ?νδρα ω? Αυτοκρ?τορα, ?τσι ?στε να λ?ξουν οι τριβ??. Οι Βυζαντιν?? Αυτοκρ?τειρε? δεν ?ταν ε?κολο να διατηρ?σουν απ? μ?νε? του? την εξουσ?α, ?πω? ?κανε για παρ?δειγμα η Ελισ?βετ Α? στην Αγγλ?α, αλλ? στην πρ?ξη χρειαζ?ταν π?ντα να συνδ?ουν την εξουσ?α του? με κ?ποιον γ?μο ^[5] . Ο τρ?πο? για να γ?νει αυτ? ?ταν μ?σω εν?? τρ?του γ?μου (του τελευτα?ου που τη? επ?τρεπε η Ορθ?δοξη Εκκλησ?α) και αρχικ? στρ?φηκε προ? την επιλογ? του Κωνσταντ?νου Δαλασσηνο? , που ε?χε αποδειχθε? πιστ?? στη Δυναστε?α των Μακεδ?νων και που ?ταν η παλαι? επιλογ? συζ?γου για εκε?νη απ? τον πατ?ρα τη? ?δη απ? το 1028. ?μω? πολ? σ?ντομα ?λλαξε σχ?δια, καθ?? ο Δαλασσην?? φα?νεται πω? τη? φ?ρθηκε με αυθ?δεια. Η επ?μενη επιλογ? τη? ?ταν ο παντρεμ?νο? ?δη Κωνσταντ?νο? Ατροκλ?νη?, ο οπο?ο? ?μω? απεβ?ωσε υπ? αδιευκρ?νιστε? συνθ?κε?, πριν να γ?νει ο γ?μο?. Τελικ? η Ζω? παντρε?τηκε τον χ?ρο Κωνσταντ?νο Μονομ?χο στι? 11 Ιουν?ου 1042, χωρ?? ?μω? τη συμμετοχ? του Πατρι?ρχη Αλ?ξιου , που δεν εν?κρινε τον γ?μο δι?τι οι δ?ο σ?ζυγοι τελο?σαν τον τρ?το του? γ?μο. Την επ?μενη ημ?ρα ο Κωνσταντ?νο? Θ? χρ?στηκε επ?σημα Αυτοκρ?τορα? μαζ? με τη Ζω? και τη Θεοδ?ρα και, με την ανοχ? τη? Ζω??, ?φερε στο παλ?τι και την ερωμ?νη του Μαρ?α Σκλ?ραινα , με την οπο?α συζο?σε ?δη επ? πολλ? χρ?νια και η οπο?α ε?χε σταθε? στο πλ?ι του ακ?μη και στι? δ?σκολε? στιγμ?? τη? εξορ?α? του στη Λ?σβο απ? τον Ιω?ννη Ορφανοτρ?φο . Η Μαρ?α Σκλ?ραινα αποκαλο?νταν σεβαστ? και δ?σποινα , δ?ο τ?τλοι που μ?χρι τ?τε κατε?χαν μ?νο οι αυτοκρ?τειρε? ^[5] και η επ?σημη θ?ση τη? ?ταν ακριβ?? π?σω απ? τη Ζω? και τη Θεοδ?ρα. Πολλ?? φορ?? την αποκαλο?σαν ακ?μη και δευτ?ρα βασιλ?δα ^[5] .

Αν και η παρουσ?α και η θ?ση τη? Μαρ?α? Σκλ?ραινα? δεν αποτ?λεσαν πρ?βλημα για τη Θεοδ?ρα, αλλ? ο?τε και για τη Ζω?, ο κ?σμο? βρ?κε σκανδαλ?δη τον διακανονισμ? αυτ?ν και ?ρχισε να διαμαρτ?ρεται. Πολ? σ?ντομα κυκλοφ?ρησαν οι φ?με? πω? ο Κωνσταντ?νο? Θ? σχεδ?αζε να δολοφον?σει τη Ζω?, ?σω? και τη Θεοδ?ρα, προκειμ?νου να καταλ?βει μ?νο? του την εξουσ?α. Το 1044 μ?λιστα η ζω? του Αυτοκρ?τορα κινδ?νεψε απ? το πλ?θο?, που του επιτ?θηκε για τον λ?γο αυτ?ν. Χρει?στηκε να εμφανιστο?ν δημοσ?ω? οι δ?ο Αυτοκρ?τειρε? και να διαψε?σουν τι? φ?με? αυτ??, για να ηρεμ?σει η κατ?σταση.

Τα τελευτα?α χρ?νια τη? Ζω?? και η ενασχ?ληση με την αρωματοποι?α και την κατασκευ? καλλυντικ?ν [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Ζω? σταδιακ? μεταβ?βασε ?λε? τι? εξουσ?ε? στον Κωνσταντ?νο Θ? και αποσ?ρθηκε απ? την πολιτικ? δρ?ση για να ασχοληθε? απερ?σπαστα με την αγαπημ?νη τη? δραστηρι?τητα, την κατασκευ? καλλυντικ?ν και αρωμ?των, μ?α δραστηρι?τητα που τη γο?τευε σε ?λη τη? τη ζω?. Μετ?τρεψε μ?λιστα και τα προσωπικ? τη? διαμερ?σματα σε χημικ? εργαστ?ριο, ?που ?κανε τα πειρ?ματ? τη? ^[14] . Η κοσμετολογ?α και η αρωματοποι?α ?ταν αγαπημ?νε? δραστηρι?τητε? των γυναικ?ν απ? την αρχαι?τητα, ?πω? φα?νεται και απ? το παρ?δειγμα τη? Ταπο?τι , που θεωρε?ται ο πρ?το? αρωματοποι?? τη? ανθρωπ?τητα? που γνωρ?ζουμε ^[14] . Η Ζω? Πορφυρογ?ννητη, ασχολο?μενη με αυτ?ν την πρ?ιμη μορφ? χημε?α?, δεν ?ταν εξα?ρεση, ο?τε παγκοσμ?ω?, αλλ? ο?τε και στην Κωνσταντινο?πολη, ?που υπ?ρξαν πολλ?? γυνα?κε?, ?πω? η ?ννα Κομνην? , που ?ταν εξαιρετικ? μορφωμ?νε? και ασχολ?θηκαν με δι?φορε? επιστ?με? ^[14] . Οι περισσ?τερε? απ? αυτ?? ?μω? σ?μερα δεν ε?ναι ευρ?ω? γνωστ??. Η Ζω? περνο?σε πολ? χρ?νο στο εργαστ?ρι? τη?, ακ?μη και τι? ζεστ?? ημ?ρε? του καλοκαιριο? ^[15] . Ο σ?γχρον?? τη? ιστορικ?? Μιχα?λ Ψελλ?? τον?ζει π?σο ασυν?θιστα φερ?ταν η Ζω?, καθ?? δεν ασχολο?νταν με το γν?σιμο ? την ?φανση και, ?πω? και η αδελφ? τη? η Θεοδ?ρα, δεν απολ?μβανε τον καθαρ? α?ρα και τι? β?λτε? στον κ?πο ^[15] . Η αναφορ? στο γν?σιμο και στην ?φανση ?ταν ?να? τρ?πο? για να υπογραμμ?σει το π?σο ασυν?θιστη ?ταν η συμπεριφορ? αυτ?? τη? Αυτοκρ?τειρα?, καθ?? επρ?κειτο για δ?ο παραδοσιακ? γυναικε?ε? ασχολ?ε?, που -ανεξ?ρτητα με το αν κ?ποια γυνα?κα ασχολο?νταν με αυτ?? ? ?χι- συμβ?λιζαν τον παραδοσιακ? γυναικε?ο τρ?πο ζω?? ^[16] .

Η ?δια η Ζω? ?ταν μ?α ?μορφη γυνα?κα, που ε?χε φροντ?σει να συντηρ?σει την ομορφι? τη? μ?χρι την προχωρημ?νη ηλικ?α τη?. Αυτ?πτε? μ?ρτυρε? την περιγρ?φουν ξανθι?, με κατ?λευκο δ?ρμα, χωρ?? ρυτ?δε? και πολ? νεανικ? εμφ?νιση, που διατηρο?σε την ομορφι? τη? και μετ? τα εξ?ντα ^{[17] [16]} . Η πιο γνωστ? απεικ?νιση τη? Ζω?? ε?ναι ?να μωσα?κ? στην Αγ?α Σοφ?α, στο οπο?ο εμφαν?ζεται ο Κωνσταντ?νο? Θ? και η Ζω? σε ηλικ?α 64 ετ?ν να διατηρε? τη νεανικ? τη? εμφ?νιση, αν και λ?γεται πω? ζ?τησε η ?δια να απεικονιστε? πιο κολακευτικ?, απ? ?τι ?ταν στην πραγματικ?τητα ^[17] . Κ?ποιοι ?λλοι λ?νε, πω? ?σω? το ψηφιδωτ? να χρονολογε?ται απ? την εποχ? τη? βασιλε?α? του Ρωμανο? Γ? Αργυρο?, ?ταν η Ζω? ?ταν νε?τερη και καθ?? ο καιρ?? περνο?σε και ?λλαζαν οι Αυτοκρ?τορε?, η Ζω? επ?βαλλε την αλλαγ? του προσ?που το? Αυτοκρ?τορα και του ον?ματο? στο ψηφιδωτ? ^{[1] [15]} . Η σημασ?α που απ?διδε η Ζω? στην εμφ?νισ? τη?, δεν οφε?λεται απαρα?τητα σε κ?ποιου ε?δου? ματαιοδοξ?α, αλλ? στον συσχετισμ? που επικρατο?σε κατ? την εποχ? τη? αν?μεσα στην ?μορφη εμφ?νιση και τη βασιλικ? καταγωγ?. Εν? οι Βυζαντινο? Αυτοκρ?τορε? αναμεν?ταν να ?χουν ευχ?ριστη εμφ?νιση και επιβλητικ? παρουσιαστικ? ω? απ?δειξη τη? καταλληλ?τητ?? του? για τον θρ?νο κατ? τον 11 ^ο και 12 ^ο αι., οι Αυτοκρ?τειρε? τη? Ρωμαν?α? αναμεν?ταν απ? πολ? παλι? να ε?ναι ?μορφε? και αρχοντικ?? ^{[15] [16]} . Οι Αυτοκρ?τειρε? αναμ?νονταν ex officio να φροντ?ζουν την εμφ?νισ? του?, η οπο?α συνδε?ταν ?μεσα με το κ?ρο? του? ω? ηγεμ?νε? και να συμπεριφ?ρονται με μεγαλοπρ?πεια και αξιοπρ?πεια ^{[15] [16]} . Τα πολυτελ? αυτοκρατορικ? ενδ?ματα, τα κοσμ?ματα και τα διαδ?ματα, καθ?? και η διατ?ρηση τη? πορφ?ρα? και του χρυσο? μ?νο για τα μ?λη τη? αυτοκρατορικ?? οικογ?νεια? συν?βαλλαν και εκε?να στη διατ?ρηση τη? αυτοκρατορικ?? εικ?να?, που συνδε?ταν με την ομορφι?, την πολυτ?λεια και τη μεγαλοπρ?πεια ^{[15] [16]} . ?τσι οι Αυτοκρ?τορε?, μ?σω τη? πολυτελο?? εμφ?νιση? και του αυστηρο? τελετουργικο?, μπορο?σαν να εντυπωσι?σουν τι? ξ?νε? διπλωματικ?? αποστολ?? (?πω? εκε?νε? του Λιουτπρ?νδου τη? Κρεμ?να? που διαπραγματε?θηκε τρει? φορ?? τον γ?μο των Οθ?νων με κ?ποια Βυζαντιν? πριγκ?πισσα), αλλ? και να διεκδικ?σουν την ημι-θε?κ? του? εικ?να, που συντηρο?σε την εξουσ?α του? ^[16] . Ε?ναι χαρακτηριστικ? ?τι η Ευδοκ?α, η μεγαλ?τερη αδελφ? τη? Ζω??, κρ?θηκε ακατ?λληλη ?χι μ?νο για γ?μο αλλ? και για γ?νει αυτοκρ?τειρα, επειδ? ?ταν ?ταν μικρ? παραμορφ?θηκε το πρ?σωπ? τη? απ? ευλογι?· ?τσι αναγκ?στηκε να ζ?σει σε μοναστ?ρι ^[16] . Παρ? την ?μορφη και νεανικ? τη? εμφ?νιση και το ?ντονο ενδιαφ?ρον τη? για τα καλλυντικ?, η Ζω? απ?φευγε να προκαλε? με το ντ?σιμ? τη? και την πολυτ?λεια των ενδυμ?των τη?, ?πω? θα αναμεν?ταν απ? τον τ?τλο τη? και προτιμο?σε να ντ?νεται απλ? εν? απ?φευγε τα κοσμ?ματα ^[15] .

Η Ζω? απεβ?ωσε στι? 11 Ιουν?ου 1050 σε ηλικ?α 72 ετ?ν και ετ?φη στον να? των Αγ?ων Αποστ?λων . Την ?χουν περιγρ?ψει ω? την Βυζαντιν? Αυτοκρ?τειρα με τη μεγαλ?τερη επιρρο? κατ? τον 11 ^ο αι., η οπο?α καθ?ρισε για τ?σσερι? συνεχ?μενε? φορ?? τον Αυτοκρ?τορα ^[1] , γεγον?? που οφε?λεται τ?σο στην εξουσ?α, που τη? ?δινε η βασιλικ? τη? καταγωγ?, ?σο και στην αδυναμ?α του πατ?ρα τη? και του θε?ου τη? να παντρ?ψουν την ?δια και την αδελφ? τη? με ?ναν κατ?λληλο σ?ζυγο στη σωστ? ηλικ?α, που ?ταν γ?ρω στα δεκαπ?ντε ^[5] .

Οικογ?νεια [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Παντρε?τηκε πρ?τα τον Ρωμαν? Γ? Αργυρ? . ?λοι οι σ?ζυγο? τη? ?γιναν Βυζαντινο? Αυτοκρ?τορε?.

?πειτα η Ζω? ?κανε 2ο γ?μο με τον Μιχα?λ Δ? Παφλαγ?να . Υιοθ?τησε τον ανιψι? του:

• (υιοθετημ?νο?) Μιχα?λ Ε? Καλαφ?τη? π.1015-1042, 'Αυτοκρ?τορα? των Ρωμα?ων'.

Τ?λο? ?κανε 3ο γ?μο με τον Κωνσταντ?νο Θ? Μονομ?χο . Η Ζω? δεν απ?κτησε απογ?νου? απ? του? γ?μου? τη?.

Δε?τε επ?ση? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα Wikimedia Commons ?χουν πολυμ?σα σχετικ? με το θ?μα    Ζω? (αυτοκρ?τειρα)

• Θεοδ?ρα Προφυρογ?ννητη
• Δυναστε?α των Μακεδ?νων

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]