Ο Γι?ννη? Δαλιαν?δη? ( Θεσσαλον?κη , 31 Δεκεμβρ?ου 1923 ^[5] - 16 Οκτωβρ?ου 2010) ?ταν ?λληνα? σκηνοθ?τη? και σεναριογρ?φο? , απ? του? πιο εμπορικο?? του ελληνικο? κινηματογρ?φου . Απεβ?ωσε στι? 16 Οκτωβρ?ου 2010 σε ηλικ?α 86 ετ?ν ^[6] .

Βιογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Γενν?θηκε στην Θεσσαλον?κη και μεγ?λωσε με θετο?? γονε??, τον Ναο?μ Δαλιαν?δη απ? τη Σι?τιστα και την Ολυμπ?α Κ?ρου-Δαλιαν?δη απ? τη Θεσσαλον?κη. Οι βιολογικο? γονε?? ε?χαν ?ρθει απ? την Τιφλ?δα τη? Γεωργ?α? με ?να μικρ? αγορ?κι το οπο?ο π?θανε. Αργ?τερα γενν?θηκε ο Γι?ννη? που δ?θηκε για υιοθεσ?α ?ταν π?θανε ο πατ?ρα? του.

Το ?νειρο του Δαλιαν?δη υπ?ρξε η Βι?ννη εφ?σον γν?ριζε ?τι εκε? θα μπορο?σε να κ?νει τα καλλιτεχνικ? του ?νειρα πραγματικ?τητα. Με την ε?σοδο των Γερμαν?ν στην Ελλ?δα ξεκ?νησε πρ?τα για Βελιγρ?δι , εκε? ?που δι?μεναν συγγενε?? του, και αργ?τερα για τη Βι?ννη. Εκε? γν?ρισε ανθρ?που? που θα τον βοηθο?σαν ?μω? η οικογ?νεια που τον φιλοξενο?σε συνελ?φθη απ? του? Γερμανο?? με την κατηγορ?α ?τι ?κουγαν ραδιοφωνικ? σταθμ? που εξ?πεμπε απ? το Λονδ?νο . Μαζ? του? συνελ?φθη και ο Δαλιαν?δη? ο οπο?ο? στ?λθηκε πρ?τα στι? φυλακ?? τη? π?λη? Ροζαουαλ?ντε και ?πειτα στο στρατ?πεδο συγκ?ντρωση? στο Σβ?χατ. Μετ? απ? ?ξι μ?νε? κρ?τηση? βγ?κε τι? παραμον?? των Χριστουγ?ννων του 1942. Παρ?μεινε στη Βι?ννη για ?να δι?στημα εργαζ?μενο? σε χορωδ?α αλλ? και ω? χορευτ??.

Τα πρ?τα καλλιτεχνικ? β?ματα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τελικ? επ?στρεψε στη Θεσσαλον?κη ?που εργ?στηκε σε καλλιτεχνικ? προγρ?μματα κ?νοντα? κυρ?ω? χορογραφ?ε? . Κ?ποια στιγμ? τον ε?δε ο Ορ?στη? Λ?σκο? που τον προ?τρεψε να κατ?βει στην Αθ?να . Εκε? ?κανε εμφαν?σει? σε βαριετ? και ω? κομπ?ρσο? στην ταιν?α Πρ?σωπα λησμονημ?να του Γι?ργου Τζαβ?λλα , εν? συμμετε?χε με ?να μικρ? ρ?λο στην ταιν?α Οι δ?ο κ?σμοι σε παραγωγ? τη? Ανζερβ?? . Λ?γο αργ?τερα ακολο?θησε τον Κ?στα Χατζηχρ?στο σε μ?α μεγ?λη τουρν? την οπο?α δι?κοψε για να π?ει στρατι?τη?. Στην εκπα?δευσ? του γν?ρισε τον πιαν?στα Δημ?τρη Αθανασι?δη με τον οπο?ο ?καναν επιθεωρησιακ? νο?μερα.

Στην Αθ?να [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

?ταν απολ?θηκε απ? τον στρατ?, ?ρθε ξαν? σε επαφ? με τον Ορ?στη Λ?σκο που τον βο?θησε να μπει σε μεγ?λο επιθεωρησιακ? σχ?μα τη? εποχ?? στην Πλατε?α Αμερικ?? (στο οπο?ο ο Τζ?μη? Μακο?λη? τραγουδο?σε το ?να? φ?λο? ?ρθε απ' τα παλι? ). Παρ?λληλα με τι? εμφαν?σει? του σε δι?φορα βαριετ? συναντ?θηκε ξαν? με τον Δημ?τρη Αθανασι?δη. Στη συν?χεια ο Δαλιαν?δη? ?κανε εμφαν?σει? επ? τ?σσερα καλοκα?ρια σε επιθεωρ?σει? στο αθηνα?κ? θ?ατρο Περοκ?. ?τσι γν?ρισε τον Ντ?μη Δαδ?ρα , τον Αντ?νη Καρατζ?πουλο, τον Ανδρ?α Λαμπριν? , τον Κλ?αρχο Κονιτσι?τη εν? την ?δια στιγμ? προσπαθο?σε να βελτι?σει τι? γν?σει? του σε θ?ματα τεχνικ?? του κινηματογρ?φου. Εκε?νη την εποχ? χρησιμοποιο?σε το ?νομα Γι?ννη? Νταλ Δαλιαν?δη?.

Τ?τε ο Αθανασι?δη? τον εν?ταξε ω? ηθοποι? στην ταιν?α του Τρ?α παιδι? βολι?τικα δ?πλα στον Ανδρ?α Μπ?ρκουλη και τον Π?τρο Βο?λγαρη. Ο Δαλιαν?δη? ?μω? που δι?βαζε σεν?ρια κινηματογραφιστ?ν και δεν τον ικανοποιο?σαν επιχε?ρησε να γρ?ψει το πρ?το σεν?ριο με τ?τλο Το τρελοκ?ριτσο ?χοντα? στο μυαλ? του την Αλ?κη Βουγιουκλ?κη . Τελικ? τον ρ?λο π?ρε η Τζ?νη Καρ?ζη σε μια ταιν?α που ο Δαλιαν?δη? εργ?στηκε ω? βοηθ?? σκηνοθ?τη. Πριν γυριστε? η ταιν?α του ζητ?θηκε να γρ?ψει τα δ?ο επ?μενα σεν?ρια, Ο Μιμ?κο? και η Μα?ρη και Οι καβγατζ?δε? .

Τελικ? η σκηνοθετικ? σταδιοδρομ?α του ξεκ?νησε το 1959 με την ταιν?α Η μουσ?τσα και ακολο?θησαν την ?δια χρονι? οι ταιν?ε? Λα?? και Κολων?κι και ?να? βλ?κα? και μισ?? . Μ?α δυσαρ?σκεια μ?λλον για θ?ματα οικονομικ? τον οδ?γησε απ? την εταιρε?α Αφο? Ρουσσ?πουλοι, Γ. Λαζαρ?δη?, Δ. Σαρρ??, Κ. Ψαρρ?? σε ?λλα στο?ντιο.

Φ?νο? Φιλμ [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το 1961 ξεκ?νησε η συνεργασ?α του με την Φ?νο? Φιλμ με την ταιν?α Ο κατ?φορο? . Η ταιν?α σημε?ωσε μεγ?λη επιτυχ?α και η φ?μη του Δαλιαν?δη εκτιν?χτηκε πρ?γμα το οπο?ο επαναλ?φθηκε και με την πρ?τη του μουσικ? ταιν?α, Μερικο? το προτιμο?ν κρ?ο , το 1962. Στην φιλμογραφ?α του Δαλιαν?δη διακρ?νει κανε?? ταιν?ε? πολλ?ν διαφορετικ?ν ειδ?ν ?πω? ταιν?ε? που ε?ναι μεταφορ?? απ? θεατρικ? ?ργα ( Ζητε?ται ψε?τη? , Φων?ζει ο κλ?φτη? , Η χαρτοπα?χτρα , Ο εχθρ?? του λαο? , Γυμνο? στο δρ?μο ) απ? μυθιστορ?ματα ( Στεφαν?α , Επαναστ?τη? Ποπολ?ρο? , Χωρ?? ταυτ?τητα , Ο κυρ-Γι?ργη? εκπαιδε?εται ), ταιν?ε? σε σεν?ρια των κινηματογραφιστ?ν Αλ?κου Σακελλ?ριου , Ν?κου Φ?σκολου , Γι?ργου Τζαβ?λλα ( Γαμπρ?? απ? το Λονδ?νο , Δ?κρυα για την Ηλ?κτρα , Ο αστερισμ?? τη? Παρθ?νου ), ταιν?ε? κοινωνικο? περιεχομ?νου σε δικ? του σεν?ριο ( Ν?μο? 4000 , Το ανθρωπ?κι , ?λιγγο? , Ιστορ?α μια? ζω?? , Μαριχου?να stop! , Ο τρομοκρ?τη? ), μουσικ?? ταιν?ε? δ?ο περι?δων ?ταν κυριαρχο?σε το ελαφρ? τραγο?δι ( Κ?τι να κα?ει , Κορ?τσια για φ?λημα ) και ?ταν αρχ?ζει να επιβ?λλεται το μπουζο?κι στι? ορχ?στρε? ( Οι θαλασσι?? οι χ?ντρε? , Γοργ?νε? και μ?γκε? ) αλλ? και ταιν?ε? για συγκεκριμ?νου? πρωταγωνιστ?? ( Ο σκληρ?? ?ντρα? , Ο κατεργ?ρη? , Ο ψε?τη? , Ο Μικ?? ξαναπαντρε?εται ). Στην πλειον?τητ? του?, οι ταιν?ε? αυτ?? ασχολο?νται με τη ζω? των ν?ων τη? εποχ?? και πρωταγωνιστο?ν σε αυτ?? ν?οι κυρ?ω? ηθοποιο?. ^[7] Συνολικ? ?χει σκηνοθετ?σει περισσ?τερε? απ? 60 ταιν?ε?, στι? περισσ?τερε? απ? τι? οπο?ε? ?χει γρ?ψει και το σεν?ριο.

Το 2005 συν?γραψε το αυτοβιογραφικ? βιβλ?ο Ο κινηματογρ?φο?, τα πρ?σωπα κι εγ? , απ? τι? εκδ?σει? Καστανι?τη.

Τηλε?ραση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Απ? την δεκαετ?α του 1970 εργ?στηκε και στην τηλε?ραση , δημιουργ?ντα? αρκετ?? τηλεοπτικ?? σειρ??, οι περισσ?τερε? απ? τι? οπο?ε? σημε?ωσαν μεγ?λη επιτυχ?α. Η αρχ? ?γινε στι? 11 Ιουλ?ου 1974 με το πρ?το επεισ?διο τη? 'ιστορικ??' σειρ?? Λο?να Παρκ που απογει?θηκε στου? π?νακε? τηλεθ?αση? κυρ?ω? για το ?νθετο τελευτα?ο δεκαπεντ?λεπτο σε κ?θε επεισ?διο με πρωταγωνιστ? τον Διον?ση Παπαγιανν?πουλο δ?πλα στην τηλεοπτικ? του σ?ζυγο ?ννα Πα?τατζ? . Ακολο?θησαν τηλεοπτικ?? σειρ?? με την κρατικ? τηλε?ραση ( Τα λιονταρ?κια του κυρ-Ηλ?α , Τα καθημεριν? ) και την ιδιωτικ? τηλε?ραση ( Ρετιρ? , Οι μικρομεσα?οι , Τα στραβ? κι αν?ποδα και το Τρ?το στεφ?νι του Κ?στα Ταχτσ? ).

Φεστιβ?λ Θεσσαλον?κη? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το 2002, στο Φεστιβ?λ κινηματογρ?φου που γιν?ταν κ?θε χρ?νο στη Θεσσαλον?κη , ο Γι?ννη? Δαλιαν?δη? τιμ?θηκε για τη συνολικ? του προσφορ? στον ελληνικ? κινηματογρ?φο . Εισηγητ?? τη? πρ?ταση? τη? βρ?βευσ?? του προ? την επιτροπ? υπ?ρξε ο Θ?δωρο? Αγγελ?πουλο? .

Φιλμογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Κινηματογρ?φο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Βιντεοταιν?ε? (ω? Γι?ννη? Φωτειν??) [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Φο?τμπολ (σκηνοθεσ?α), 1985

Απ?ψε θα τη βρο?με (σεν?ριο, σκηνοθεσ?α), 1985

?να τρελ? τρελ? μο?τρο (σκηνοθεσ?α), 1986

Αρ?σω και κυκλοφορ? (σεν?ριο, σκηνοθεσ?α), 1986

Μ?ρθα, το χρονικ? εν?? βιασμο? (σεν?ριο, σκηνοθεσ?α, μουσικ? επιμ?λεια), 1986

Π?ρτι για τρει? (σεν?ριο, σκηνοθεσ?α), 1986

Χαμ?νοι στο Μανχ?ταν (σεν?ριο, σκηνοθεσ?α), 1987

Ο μαφι?ζο? (σεν?ριο, σκηνοθεσ?α), 1987

Ο κουρδιστ?? εραστ?? (σεν?ριο, σκηνοθεσ?α), 1987

Μπαν?νε? (σεν?ριο, σκηνοθεσ?α), 1987

Οι συν?νοχοι (σεν?ριο, σκηνοθεσ?α), 1988

Π?? τη λεν τη βαζελ?νη το?ρκικα (σκηνοθεσ?α), 1988

Επικ?νδυνο? ?ρωτα?: Ρωμα?ο? και Ιουλι?τα του Απρ?λη (σεν?ριο, σκηνοθεσ?α), 1988

Παγ?δε? Ι (σεν?ριο, σκηνοθεσ?α), 1989

Παγ?δε? ΙΙ (σεν?ριο, σκηνοθεσ?α), 1989

3. Συνεργασ?ε? με ηθοποιο?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Γι?ννη? Δαλιαν?δη? συνεργ?στηκε με πλει?δα ηθοποι?ν στι? ταιν?ε? που γ?ρισε. Αν?μεσα σε αυτο?? ε?ναι: Ζω? Λ?σκαρη , Κ?στα? Βουτσ?? , ?γγελο? Μαυρ?πουλο ?, Μ?ρθα Καραγι?ννη , Ντ?νο? Ηλι?πουλο? , Διον?ση? Παπαγιανν?πουλο ?, Γι?ργο? Τσιτσ?πουλο? , Ρ?να Βλαχοπο?λου , Κ?στα? Παπαχρ?στο? , Δ?μητρα Σερεμ?τη , Φα?δων Γεωργ?τση? , Μα?ρη Χρονοπο?λου , Χρ?νη? Εξαρχ?κο? , Ελ?νη Ζαφειρ?ου , Γι?ννη? Βογιατζ?? , Μα?ρη Μεταξ? , Ν?ρα Βαλσ?μη , Μα?ρη Χρονοπο?λου , Κα?τη Ιμπροχ?ρη , Ν?σο? Κεδρ?κα? , Χλ?η Λι?σκου , Τασσ? Καββαδ?α , Σταμ?τη? Γαρδ?λη? , Θαν?ση? Β?γγο? , Στ?θη? Ψ?λτη? , Γι?ργο? Γαβριηλ?δη? , Περικλ?? Χριστοφορ?δη? , Αλ?κο? Τζανετ?κο? , Λευτ?ρη? Βουρν?? κ.?.

Συνεργασ?ε? με τεχνικο?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στα κινηματογραφικ? στο?ντιο συνεργ?στηκε με...

Διευθυντ?? φωτογραφ?α?: Ν?κο? Δημ?πουλο? , Ν?κο? Γαρδ?λη? , Πα?λο? Φιλ?ππου, Ν?κο? Καβουκ?δη?, Γι?ργο? Αρβαν?τη? , Δ?μο? Σακελλαρ?ου, Π?τρο? Καραβ?δογλου, Βασ?λη? Χριστομ?γλου

Βοηθο? σκηνοθ?τη: Χρ?στο? Παληγιανν?πουλο?, Ντ?νο? Μαυροειδ??, Γι?ργο? Σταμπουλ?πουλο?, Βασ?λη? Μαργι?λη?, Στα?ρο? Τσι?λη? , Δημ?τρη? Δημογεροντ?κη?, Τ?κη? Γρηγορι?δη?, Πα?λο? Τ?σιο?, Γι?ννη? Χαρτοματζ?δη?

Τηλε?ραση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• [1] Αρχειοθετ?θηκε 2009-09-15 στο Wayback Machine .
• Βιογραφικ? στοιχε?α
• athinacinema-Γι?ννη? Δαλιαν?δη?
• Ω? στιχουργ??
• Ντοκιμαντ?ρ για τη ζω? και το ?ργο του Δαλιαν?δη, Ψηφιακ? Αρχε?ο ΕΡΤ, αν?κτηση στι? 8 Δεκεμβρ?ου 2009.
• Γι?ννη? Δαλιαν?δη? (Αρχε?ο ντοκιμαντ?ρ τη? ΕΡΤ )

Πηγ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Γι?ννη? Δαλιαν?δη?, Ο κινηματογρ?φο?, τα πρ?σωπα κι εγ?, επιμ. Θαν?ση? Νι?ρχο?, εκδ. Καστανι?τη?, Αθ?να, 2005