Βολτα?ρο?
Γενικ?? πληροφορ?ε?
?νομα στη μητρικ? γλ?σσα	Voltaire (Γαλλικ?)
Γ?ννηση	21  Νοεμβρ?ου 1694 [1] [2] [3] Παρ?σι [4] [5]
Θ?νατο?	30  Μα?ου 1778 [4] [6] [7] Παρ?σι [4] [5]
Τ?πο? ταφ??	Π?νθεον ( 48°50′46″ s. ?. , 2°20′46″ v. d. ) και Abbaye de Sellieres [8]
Ψευδ?νυμο	Voltaire και Benedictin [9]
Χ?ρα πολιτογρ?φηση?	Γαλλ?α [10]
Θρησκε?α	αθε?σμ??
Εκπα?δευση και γλ?σσε?
Μητρικ? γλ?σσα	Γαλλικ?
Ομιλο?μενε? γλ?σσε?	Γαλλικ? [11]
Σπουδ??	Λ?κειο Λου?-λε-Γκραν
Πληροφορ?ε? ασχολ?α?
Ιδι?τητα	φιλ?σοφο? [12] [2] ποιητ?? [2] ιστορικ?? [12] δοκιμιογρ?φο? θεατρικ?? συγγραφ?α? αυτοβιογρ?φο? ημερολογιογρ?φο? ποιητ??-νομικ?? συγγραφ?α? ?ργων επιστημονικ?? φαντασ?α? εγκυκλοπαιδιστ?? επιστολογρ?φο? πολιτικ?? επιστ?μονα? [13] συγγραφ?α? [14]
Αξιοσημε?ωτο ?ργο	Αγαθο?λη? Ζαντ?γκ ? Το πεπρωμ?νο Ζα?ρα Letters on the English Φιλοσοφικ? λεξικ? Ο αγαθο?λη? Ο φανατισμ?? ? Μω?μεθ ο προφ?τη? Correspondence of Voltaire
Επηρε?στηκε απ?	Μπλεζ Πασκ?λ Μ?ρκο? Τ?λλιο? Κικ?ρων Λουκιαν?? Πι?ρ Μπαιλ Ibn Tufayl Ν?κολα? Μαλμπρ?ν? Χ?νρυ Μπ?λινμπρογκ Ζωρο?στρη? Κομφο?κιο? Μιγκ?λ ντε Θερβ?ντε? Σααβ?δρα Ου?λλιαμ Σα?ξπηρ Ρακ?να? Πλ?των Τζων Λοκ Ισα?κ Νε?των
Οικογ?νεια
Σ?ντροφο?	Εμιλ? ντι Σατλ?
Γονε??	Francois d'Arouet και Μαργκρ?τ ντ' Α?μ?ρ
Αξι?ματα και βραβε?σει?
Αξ?ωμα	ιστοριογρ?φο? τη? Γαλλ?α? (1744?1750) 33η ?δρα τη? Γαλλικ?? Ακαδημ?α? (1746?1778) [15]
Βραβε?σει?	Τ?γμα τη? Αξ?α? για τι? Τ?χνε? και Επιστ?με? Ετα?ρο? τη? Βασιλικ?? Εταιρ?α? (3  Νοεμβρ?ου 1743) [16]
Υπογραφ?
Σχετικ? πολυμ?σα
δεδομ?να

Ο Φρανσου? Μαρ? Αρου? ( Francois-Marie Arouet , 21 Νοεμβρ?ου 1694 ? 30 Μα?ου 1778), ευρ?τερα γνωστ?? με το ψευδ?νυμο Βολτα?ρο? ( Voltaire ), ?ταν Γ?λλο? συγγραφ?α? , ιστορικ?? και φιλ?σοφο? , δι?σημο? για το πνε?μα του, τι? επιθ?σει? του ει? β?ρο? τη? Καθολικ?? Εκκλησ?α? και την υπερ?σπιση τη? ανεξιθρησκ?α? και τη? ελευθερ?α? του λ?γου και του διαχωρισμο? εκκλησ?α? και κρ?του?. Θεωρε?ται κεντρικ? μορφ? και ενσ?ρκωση του Διαφωτισμο? του 18ου αι?να. Υπ?ρξε επ?ση? δοκιμιογρ?φο? και κορυφα?ο? εκπρ?σωπο? του ντε?σμο? .

Η ζω? του [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Πρ?ιμη περ?οδο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Γενν?θηκε στο Παρ?σι στι? 21 Νοεμβρ?ου 1694 μ?σα σε μ?α μεσοαστικ? οικογ?νεια. Ο πατ?ρα? του ?ταν συμβολαιογρ?φο? και αν?τερο? υπ?λληλο? του Υπουργε?ου Οικονομικ?ν. ?χασε τη μητ?ρα του στα 7 του χρ?νια και μετ? απ? δ?ο χρ?νια εισ?λθε στο ιησουιτικ? κολ?γιο του Μεγ?λου Λουδοβ?κου ?που παρ?μεινε ω? το 1711. Για την εκπα?δευσ? του εκε? ?γραψε αργ?τερα ?τι δεν ε?χε μ?θει τ?ποτα "εκτ?? απ? λατινικ? και ανοησ?ε?" αν και στο κολ?γιο φα?νεται ?τι διαμ?ρφωσε τι? β?σει? τη? ιδια?τερη? γν?ση? του και δι?γειρε πιθαν?? την ισ?βια αφοσ?ωσ? του στο θ?ατρο. Κατ? το δι?στημα των ετ?ν 1711 ? 1713 μελ?τησε τη νομικ? επιστ?μη.

Πριν αρχ?σει τη συγγραφικ? του καρι?ρα, με την παρ?τρυνση του πατ?ρα του, υπηρ?τησε ω? γραμματ?α? του Γ?λλου πρ?σβη στην Ολλανδ?α . Επ?στρεψε στο Παρ?σι την εποχ? του θαν?του του Λουδοβ?κου ΙΔ? και σ?ντομα απ?κτησε φ?λου? μεταξ? τη? αριστοκρατικ?? τ?ξη?. Οι σατιρικο? στ?χοι του τον ?καναν ιδια?τερα δημοφιλ? στα αν?τερα κοινωνικ? στρ?ματα. Τ?τε παρουσ?ασε το πρ?το θεατρικ? του ?ργο, την τραγωδ?α Οιδ?που? , απομ?μηση του Οιδ?ποδα του Σοφοκλ? , στον κ?κλο του.

Τροφοδοτ?ντα? τη μανι?δη ?χθρα τη? δο?κισσα? του Μαιν εναντ?ον του αντιβασιλ?α Φιλ?ππου Β? τη? Ορλε?νη? , ο Βολτα?ρο? συν?θεσε μια σ?τιρα γι’ αυτ?ν. ?να? κατ?σκοπο? κατ?φερε να π?ρει την ομολογ?α του και στι? 16 Μα?ου 1717 φυλακ?στηκε στη Βαστ?λη για προσβολ? του αντιβασιλ?α. Εδ? ξαναδο?λεψε τον Οιδ?ποδα, ?ρχισε το ?ργο Ερρικει?? (Henriade) και αποφ?σισε να αλλ?ξει το ?νομ? του. Απελευθερ?θηκε 11 μ?νε? αργ?τερα ?ταν διαπιστ?θηκε ?τι ε?χε κατηγορηθε? εσφαλμ?να και για τον λ?γο αυτ? ?λαβε χρηματικ? αποζημ?ωση 400 κορ?νε?. ^[17] . Η τραγωδ?α Οιδ?ποδα? αν?βηκε στο Theatre Francais στι? 18 Νοεμβρ?ου 1717 και ?γινε θετικ? αποδεκτ? απ? το κοιν?. Παρ?μεινε στη σκην? για 45 βραδι?? και του απ?φερε πλο?το και φ?μη, που τον βο?θησαν να ξεκιν?σει μ?α σειρ? επικερδ?ν επενδ?σεων. Η βασικ?τερη αυτ?ν ?ταν η ενασχ?λησ? του με την Εταιρε?α των Ινδι?ν ( Compagnie des Indes ).

Μετ? την απελευθ?ρωσ? του απ? τη Βαστ?λη τον Απρ?λιο του 1718, ?γινε γνωστ?? ω? Arouet de Voltaire ? απλ? Voltaire , αν και νομικ? δεν απ?λειψε ποτ? το βαπτιστικ? του ?νομα. Η προ?λευση αυτ?? τη? αλλαγ?? στο ?νομα ?χει συζητηθε? πολ?, μερικο? προτε?νουν ?τι ?ταν μια σ?ντμηση εν?? παρωνυμ?ου τη? παιδικ?? του ηλικ?α?, "le petit volontaire" . Η συνηθ?στερα αποδεκτ? υπ?θεση, εντο?τοι?, ε?ναι ?τι υπ?ρξε αναγραμματισμ?? του ον?ματο? "Arouet le jeune" ? "Arouet l.j." με "το u" να μετατ?θεται "στο v" και "το j" "στο i" σ?μφωνα με τα κρατο?ντα την εποχ? εκε?νη.

Ο Βολτα?ρο?, συνεχ?ζοντα? τη θεατρικ? του παραγωγ?, ολοκλ?ρωσε το ?ργο Artemire τον Φεβρου?ριο του 1720. Το ?ργο απ?τυχε και ο Βολτα?ρο? δε το δημοσ?ευσε ποτ? στο σ?νολ? του, αν και αργ?τερα αναπλ?στηκε με επιτυχ?α και κ?ποια μ?ρη του επαναχρησιμοποι?θηκαν σε ?λλε? εργασ?ε?. ?λλα ?ργα του που δημοσιε?θηκαν κατ? τη δι?ρκεια αυτ?? τη? περι?δου ?ταν η τραγωδ?α Μαρι?ννα (Marianne) και η κωμωδ?α Ο αδι?κριτο? (L’ indiscret).

Η εξορ?α στην Αγγλ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το 1725 ο Βολτα?ρο? προσβλ?θηκε απ? ?ναν ν?ο ευγεν?, τον Chevalier de Rohan , και απ?ντησε με τη συνηθισμ?νη του οξ?τητα. Ο Βολτα?ρο? προγραμμ?τιζε να προκαλ?σει τον νεαρ? ευγεν? σε μονομαχ?α, αλλ? η οικογ?νεια Ρο?ν ( Rohan ) εξ?δωσε ?να μυστικ? ?νταλμα για να αποφ?γει οποιαδ?ποτε προβλ?ματα. Εκε?νη την εποχ?, ?ταν ?να πρ?σωπο με επιρρο? ?θελε να διωχθε? κ?ποιο? εχθρ?? του αλλ? δεν τον β?ραινε καν?να ?γκλημα, μπορο?σε να προμηθευτε? ?να μυστικ? ?νταλμα, μια βασιλικ? επιστολ? εντολ?? εγκλεισμο? . Το πρ?σωπο που κατονομαζ?ταν στην επιστολ? ?πρεπε να φυλακιστε? ? να εξοριστε?, εντ?? ? εκτ?? Γαλλ?α?. Επειδ? δεν διεξ?γετο δ?κη, ο κατηγορο?μενο? δεν μπορο?σε να υπερασπιστε? τον εαυτ? του ?ναντι των κατηγορι?ν. Το πρω? τη? ημ?ρα? που ε?χε οριστε? η μονομαχ?α, ο Βολτα?ρο? συνελ?φθη και εστ?λη για δε?τερη φορ? στη Βαστ?λη. Επ?λεξε την εξορ?α στην Αγγλ?α αντ? τη? φυλ?κιση?. Αυτ? το περιστατικ? του ?φησε ανεξ?τηλη εντ?πωση, και απ? εκε?νη την ημ?ρα ?γινε υπ?ρμαχο? τη? δικαστικ?? μεταρρ?θμιση?.

Κατ? τη δι?ρκεια τη? παραμον?? του στην Αγγλ?α τον προσ?λκυσε η φιλοσοφ?α του Τζον Λοκ ( John Locke ) και ιδ?ε? του μαθηματικο? Ισα?κ Νε?τωνα ( Sir Isaac Newton ). Μ?σω του φ?λου του λ?ρδου Μπ?λινμπροκ ( Bolingbroke ) ?ρθε σε επαφ? με τα πνευματικ? αναστ?ματα τη? αγγλικ?? λογοτεχν?α? τη? εποχ??. Μελ?τησε τη συνταγματικ? μοναρχ?α τη? Αγγλ?α? και τη θρησκευτικ? ανοχ?, που υπ?ρχε. Ο Βολτα?ρο? ενδιαφ?ρθηκε ιδια?τερα για το φιλοσοφικ? ορθολογισμ? και τη μελ?τη των φυσικ?ν επιστημ?ν. Επ?ση? ?γραψε στα αγγλικ? τα πρ?τα δοκ?μι? του, το Δοκ?μιο για την επικ? πο?ηση και το Δοκ?μιο για του? γαλλικο?? εμφυλ?ου? πολ?μου? , τα οπο?α δημοσιε?θηκαν το 1727. Η πλ?ον ενδιαφ?ρουσα παραγωγ? του στην Αγγλ?α ?ταν η συγγραφ? τη? ιστορ?α? του Κ?ρολου 12ου τη? Σουηδ?α?, η οπο?α παραμ?νει κλασσικ? στον χ?ρο τη? βιογραφ?α?. Το ?ργο του Αγγλικ? Γρ?μματα (Letters concerning the English Nation) δημοσιευμ?νο στα αγγλικ? το 1733 και στα γαλλικ? ω? Lettres philosophiques το 1734 , μπορε? να ειπωθε? ?τι ?δωσε ?θηση στην αγγλικ? φιλοσοφικ? σκ?ψη και επιστ?μη, η οπο?α χαρακτ?ρισε την περ?οδο του Διαφωτισμο?. Το βιβλ?ο επ?σημα απαγορε?θηκε στη Γαλλ?α.

Επιστροφ? στη Γαλλ?α και τα χρ?νια του Cirey [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Βολτα?ρο? επ?στρεψε στο Παρ?σι μετ? απ? τρ?α χρ?νια και συν?χισε εκε? τη λογοτεχνικ? του παραγωγ?. Δημοσ?ευσε τ?τε το επικ? πο?ημα Ερρικει?? , με θ?μα του? θρησκευτικο?? πολ?μου? στη Γαλλ?α , ?που σατ?ριζε τη θρησκευτικ? μισαλλοδοξ?α. Το ?ργο του αυτ? προκ?λεσε εντ?πωση στο αναγνωστικ? κοιν? και κυκλοφ?ρησε σε 300.000 αντ?τυπα. Συν?μα παρουσ?ασε αρκετ?? τραγωδ?ε? μεταξ? των οπο?ων και οι Βρο?το? (Brutus, 1730), Ζα?ρα (Zaire, 1733), Εριφ?λη (Eriphile).

Στα 1733 γν?ρισε την Εμιλ? ντι Σατλ? (Emilie Du Chatelet, γνωστ?τερη ω? Madame Du Chatelet ), τη? οπο?α? τα πνευματικ? ενδιαφ?ροντα, ειδικ? π?νω στι? επιστ?με?, τα?ριαζαν με τα δικ? του. Δι?μειναν μαζ? στο Cirey , στη Λωρρα?νη , απολαμβ?νοντα? την ανοχ? του μαρκησ?ου ντι Σατλ?. Ο δεσμ?? του με την Εμιλ? δι?ρκεσε μ?χρι τον θ?νατ? τη? το 1749. Στο Cirey , ο Βολτα?ρο? δο?λεψε π?νω σε πειρ?ματα φυσικ?? και χημε?α?. Το 1736 ?ρχισε τη μακροχρ?νια αλληλογραφ?α του με τον κατ? 20 χρ?νια νε?τερ? του δι?δοχο του θρ?νου τη? Πρωσ?α? Φρειδερ?κο (τον μετ?πειτα Φρειδερ?κο Β? ). Επιπλ?ον, ?γραψε τα Στοιχε?α τη? νευτ?νεια? φιλοσοφ?α? (Elements de la philosophie de Newton, 1736), το οπο?ο ?φερε την αναγν?ριση τη? νευτ?νεια? φυσικ?? στην Ευρ?πη , μια κωμικ? εκδοχ? των θρ?λων για την Ιω?ννα τη? Λωρρα?νη? Η παρθ?νο? (La Pucelle, 1755) και τα δρ?ματα Μω?μεθ (Mahomet, 1742), Μερ?πη (Merope, 1743), και Σεμ?ραμι? (Semiramis, 1748). Μ?σω τη? επιρρο?? τη? Μαντ?μ Πομπαντο?ρ , ?γινε βασιλικ?? ιστοριογρ?φο? και μ?λο? τη? Γαλλικ?? Ακαδημ?α? .

Πρωτοστ?τη? και πλ?ον σκληρ?? κριτικ?? του ?ταν αυτ? την περ?οδο ο αβ?? Desfontaines , και κορων?δα των κριτικ?ν του Desfontaines ?ταν το βιβλ?ο Le Voltairomanie , σε απ?ντηση εν?? λ?βελου του Βολτα?ρου με τον τ?τλο Ο Προληπτικ?? (Le Preservatif). Τον Απρ?λιο του 1739 πραγματοπο?ησε ?να ταξ?δι στι? Βρυξ?λλε? , οι οπο?ε? ?ταν η ?δρα του για κ?ποιο χρονικ? δι?στημα, εξ αιτ?α? μερικ?ν νομικ?ν υποθ?σεων των du Chatelets . Ο Φρειδερ?κο?, βασιλι?? πλ?ον τη? Πρωσ?α? απ? το 1740, κατ?βαλε πολλ?? προσπ?θειε? να απομακρ?νει τον Βολτα?ρο απ? τη Madame Du Chatelet , αλλ? ανεπιτυχ??, και ?τσι κ?ρδισε την εγκ?ρδια ?χθρα τη? αρνο?μενο? διαρκ?? ? παραλε?ποντα? να την προσκαλ?σει. Επιτ?λου?, τον Σεπτ?μβριο του 1740, ο δ?σκαλο? και ο μαθητ?? συναντ?θηκαν για πρ?τη φορ? στο Κλεβ (Cleves), και τρει? μ?νε? αργ?τερα, τον Νο?μβριο, στο Βερολ?νο μετ? απ? πρ?σκληση του Φρειδερ?κου.

Απ? την πρωσικ? αυλ? στην Ελβετ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Βολτα?ρο? επισκ?φτηκε ξαν? το Βερολ?νο και το Π?τσδαμ το 1743 στο πλα?σιο διπλωματικ?? αποστολ??, για να πε?σει τον Φρειδερ?κο, να συμμαχ?σει με τη Γαλλ?α, χωρ?? ?μω? αποτ?λεσμα. (Π?λεμο? τη? Αυστριακ?? Διαδοχ??, 1740-48). Μετ? τον θ?νατο τη? Madame Du Chatelet δ?χτηκε την πρ?σκληση του Φρειδερ?κου να ζ?σει στην αυλ? του (1750-53). Οι σχ?σει? του με τον Φρειδερ?κο ?ταν γενικ? θυελλ?δει?. Η παρ?μβαση του Βολτα?ρου στη φιλονικ?α μεταξ? Maupertuis και Konig οδ?γησε στην αναν?ωση τη? ψυχρ?τητα? εκ μ?ρου? του Πρ?σου μον?ρχη και το 1753 ο Βολτα?ρο? εγκατ?λειψε βιαστικ? την Πρωσ?α. Απ? απ?σταση οι δ?ο ?νδρε? συμφιλι?θηκαν αργ?τερα και η αλληλογραφ?α του? επαναλ?φθηκε.

Ανεπιθ?μητο? στη Γαλλ?α ο Βολτα?ρο? εγκαταστ?θηκε στη Γενε?η , ?που αγ?ρασε το κτ?μα "Les Delices" και απ?κτησε επ?ση? ?να ακ?μα σπ?τι κοντ? στη Λωζ?νη . Οι αρχ?? τη? Γενε?η? αντιτ?θηκαν σ?ντομα στι? ιδιωτικ?? θεατρικ?? παραστ?σει?, που πραγματοποιο?νταν στο σπ?τι του Βολτα?ρου, εν? εξοργ?στηκαν ακ?μα περισσ?τερο λ?γω του ?ρθρου "Geneve" που γρ?φτηκε για την Εγκυκλοπα?δεια του Ντιντερ? , με την υποκ?νηση του Βολτα?ρου, απ? τον Ντ’ Αλαμπ?ρ . Το ?ρθρο, που δ?λωνε ?τι οι καλβινιστ?? π?στορε? τη? Γενε?η? ε?χαν δει το φω? και ε?χαν π?ψει να πιστε?ουν στην οργανωμ?νη θρησκε?α, ξεσ?κωσε μια β?αιη διαμ?χη.Αργ?τερα επιχε?ρησε να μεταβε? στη Ρωσ?α αλλ? η Αικατερ?νη Β? του αρν?θηκε την ε?σοδο πιεζ?μενη απ? τη Ρωσικ? εκκλησ?α και τι? σφοδρ?? αντιδρ?σει? του ρωσικο? λαο?.

Τα τελευτα?α χρ?νια στο Φερν? και ο θ?νατο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το 1759, αγ?ρασε το κτ?μα Φερν? ( Ferney ) κοντ? στα γαλλο-ελβετικ? σ?νορα ?που ?ζησε μ?χρι και λ?γο καιρ? πριν τον θ?νατο του. Το Φερν? ?γινε σ?ντομα η διανοητικ? πρωτε?ουσα τη? Ευρ?πη?. Ο Βολτα?ρο? παρ?μεινε ενεργ?? καθ' ?λη τη δι?ρκεια αυτ?ν των ετ?ν, παρ?γοντα? σταθερ? ρο? βιβλ?ων, θεατρικ?ν ?ργων και ?λλων δημοσιε?σεων. ?γραψε επ?ση? εκατοντ?δε? επιστολ?? στον κ?κλο των φ?λων του. ?ταν π?ντα μια φων? τη? λογικ??. Υπ?ρξε ειλικριν?? κριτικ?? τη? θρησκευτικ?? αδιαλλαξ?α? και των θρησκευτικ?ν δι?ξεων.

Κατ? τα τελευτα?α ?τη του ο Βολτα?ρο? παρ?γαγε αρκετ? ?ργα με κριτικ? προ? την οργανωμ?νη εκκλησ?α. Στο Φερν? οικοδ?μησε ?να παρεκκλ?σι με την επιγραφ? "Deo Erexit Voltaire" . Οδ?γησε επ?ση? την εκστρατε?α για την εκκ?νηση δ?κη?, στην οπο?α ο ουγεν?το? ?μπορο? Jean Calas βρ?θηκε ?νοχο? τη? δολοφον?α? του μεγαλ?τερου γιου του και εκτελ?στηκε. Το Κοινοβο?λιο των Παρισ?ων κ?ρυξε κατ?πιν το 1765 τον Calas και ?λη την οικογ?νει? του αθ?ου?.

Το 1778, διαν?οντα? το 84ο ?το? του, παρευρ?θηκε στην πρ?τη απ?δοση τη? τραγωδ?α? του Ειρ?νη (Irene), στο Παρ?σι . Το ταξ?δι του και η υποδοχ? του ?ταν μια αποθ?ωση, αλλ? η συγκ?νηση τον κατ?βαλε και π?θανε λ?γο αργ?τερα στην πρωτε?ουσα στι? 30 Μα?ου 1778. Προκειμ?νου να ?χει χριστιανικ? κηδε?α ε?χε υπογρ?ψει μια μερικ? αν?κληση των γραπτ?ν του. Αυτ? θεωρ?θηκε ανεπαρκ?? απ? την εκκλησ?α , αλλ? αρν?θηκε να υπογρ?ψει μια γενικ?τερη αν?κληση. Σε ?ναν φ?λο ?δωσε την ακ?λουθη γραπτ? δ?λωση: "Πεθα?νω λατρε?οντα? τον Θε?, που αγαπ? του? φ?λου? μου, που δεν μισε? του? εχθρο?? μου και που απεχθ?νεται την καταπ?εση." ?να? ηγο?μενο? μετ?φερε κρυφ? το πτ?μα του Βολτα?ρου σε ?να αβαε?ο στην π?λη Champagne, ?που θ?φτηκε. Τα λε?ψαν? του διακομ?στηκαν στο Παρ?σι το 1791 και ενταφι?στηκαν στο Π?νθεον .

Το ?ργο του [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Θ?ατρο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η θεατρικ? παραγωγ? του Βολτα?ρου αν?ρχεται μεταξ? πεν?ντα και εξ?ντα ?ργων, ορισμ?να εκ των οπο?ων ε?ναι γνωστ? μ?νο απ? αναφορ?? ? απεικον?σει?. Ε?ναι εκ πρ?τη? ?ψεω? αξιοπρ?σεκτο ?τι ο Βολτα?ρο?, του οπο?ου η κωμικ? ικαν?τητα ?ταν αναμφισβ?τητα πολ? αξιολογ?τερη απ? την τραγικ?, ?χει γρ?ψει πολλ?? τραγωδ?ε? αρκετ? αξι?λογε?, αλλ? μ?νο μια μ?τρια, δε?τερη? κλ?ση?, κωμωδ?α, τη Nanine . Οι ?λλε? προσπ?θει?? του σε αυτ?ν την κατε?θυνση ε?ναι ε?τε μικρ?? αξ?α? και σχεδ?ν ασ?μαντε?, ε?τε, ?πω? στην περ?πτωση του κ?πω? δι?σημου Ecossaise , αντλο?ν ?λο το ενδιαφ?ρον του? ?ντα? προσωπικο? λ?βελοι. Οι τραγωδ?ε? του, αφ' ετ?ρου, ε?ναι εργασ?ε? εξαιρετικ?? αξ?α?. Αν και ο Βολτα?ρο? δεν κατε?χε ο?τε την τ?λεια στιχουργ?α του Ρακ?να , ο?τε την ευγεν? ποιητικ?τητα του Κορν?λιου , ξεπ?ρασε αυτ?? τι? ελλε?ψει?, κατ? τη γν?μη των ειδικ?ν, στην πλοκ? του δ?σκολου και τεχνητο? παιχνιδιο? τη? γαλλικ?? τραγωδ?α? Ζα?ρα , μεταξ? εκε?νων ?που η αγ?πη αναγνωρ?ζεται ω? βασικ? κ?νητρο, και Μερ?πη (Merope), μεταξ? εκε?νων ?που αυτ? το κ?νητρο ε?ναι αποκλεισμ?νο και υποταγμ?νο. Ο Βολτα?ρο? ?ξερε ?τι η κοιν? γν?μη τη? εποχ?? του απ?διδε τα ε?σημ? τη? σε ?ναν ικαν? και επιτυχημ?νο δραματουργ? και ?ταν αποφασισμ?νο? να κερδ?σει αυτ? τα ε?σημα. Επομ?νω? ?θεσε ?λη τη θαυμαστ? του ευφυ?α σε αυτ? τον στ?χο.

Πο?ηση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

?σον αφορ? στα ποι?ματ? του, (απ? τα οπο?α ξεχωρ?ζουν δ?ο μακροσκελ?, η Ερρικει?δα (Henriade) και η Παρθ?νο? (Puccele), εν? υπ?ρχουν και πολλ? μικρ?τερα) η αξ?α του? ε?ναι ?νιση. Η Ερρικει?? με καθολικ? συγκατ?θεση υφ?σταται ω? διδασκ?μενο σχολικ? βιβλ?ο. Γραμμ?νο σχεδ?ν κατ? δουλικ? μ?μηση του Βιργιλ?ου , χρησιμοποιε? τεχνικ? ?να απρ?σφορο μ?τρο - το αλεξανδριν? δ?στιχο (το οπο?ο καθ?σταται μον?τονο στι? δραματικ?? αφηγ?σει?) ? και χωρ?? να διακρ?νεται ο?τε για τον ενθουσιασμ? ? την καταν?ησ? του θ?ματο?, δεν μπορε? παρ? να ε?ναι μ?α ανεπαρκ?? προσπ?θεια. Η Παρθ?νο? , αν και κατ?τερη? ηθικ?? αξ?α?, ε?ναι πολ? καλ?τερο απ? λογοτεχνικ? ?ποψη. Το πο?ημα ε?ναι ασυστηματοπο?ητο ω? ?ναν βαθμ? και αποτελε? λ?βελο εν?ντια στη θρησκε?α και την ιστορ?α. Διαφ?ρει απ? το πρ?τυπο του, Orlando furioso του Λουδοβ?κου Αρι?στο , ?ντα?, ?χι ?πω? εκε?νο, ?να με?γμα ρομαντισμο? και παρωδ?α?, αλλ? ?να? εν μ?ρει ανιαρ?? ιστ?? απλ?? και φτην?? παρωδ?α?. Μεγ?λο μ?ρο? τη? διασκεδαστικ?? του αξ?α? εξαρτ?ται απλ? απ? το γεγον?? ?τι υπ?ρχαν και υπ?ρχουν πολλο? ?νθρωποι που πιστε?ουν βαθι? στον χριστιανισμ? και αυτο? οι αστε?σμο? καταφ?ρνουν να του? ταρ?ξουν καθιστ?ντα? την αποστροφ? του? κωμικ? προ? ?λλου?. Εντο?τοι?, παρ’ ?λα τα ελαττ?ματ? τη? η Παρθ?νο? καταφ?ρνει να ε?ναι διασκεδαστικ?.

Στα δευτερε?οντα ποι?ματ? του ε?ναι αλ?θεια ?τι δεν υπ?ρχει τ?ποτα, ? σχεδ?ν τ?ποτα, που να τα κ?νει να αξ?ζουν να φ?ρουν το ?νομα τη? πο?ηση? ? ο?τε π?θο?, ο?τε α?σθηση τη? ομορφι?? τη? φ?ση?, μ?νο μια στεν? "κριτικ? τη? ζω??," μ?νο συμβατικ? και περιορισμ?νη επιλογ? τη? γλ?σσα?, περιορισμ?νη και μον?τονη προσωδ?α και καθ?λου απ? εκε?νη την α?ριστη α?σθηση, που ?χει ειπωθε? σωστ?, ?τι καθορ?ζει την ποιητικ? ουσ?α. Αλλ? υπ?ρχει απ?ραντο πνε?μα, μια θαυμ?σια αντ?ληψη του μ?τρου και τη? γλ?σσα?, που το γο?στο τη? εποχ?? υπαγ?ρευε στον ποιητ?, περιστασιακ? εμφαν?ζεται ενικ?? αριθμ?? με την υπ?θεση μια? κ?πω? τεχνητ?? χ?ρη? και μια περ?εργη ικαν?τητα δι?νθιση? του λ?γου με τον τρ?πο γραφ?? και το ?φο?.

Πεζογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το τρ?το τμ?μα των εργασι?ν του Βολτα?ρου αποτελε?ται απ? τα μυθιστορ?ματα και τα αφηγ?ματα του. Αυτ?? οι παραγωγ?? - ασ?γκριτα οι πιο αξι?λογοι καρπο? τη? μεγαλοφυ?α? του - συντ?θονταν συν?θω? ω? τε?χη, με κ?ριο σκοπ? την πολεμικ? στη θρησκε?α ? την πολιτικ?. ?τσι το Candide επιτ?θεται στη θρησκευτικ? και φιλοσοφικ? αισιοδοξ?α, το L'Homme aux quarante ecus σε ορισμ?νε? κοινωνικ?? και πολιτικ?? πρακτικ?? τη? εποχ??, εν? το Zadig και ?λλα στι? παραδεδεγμ?νε? μορφ?? ηθικ?? και μεταφυσικ?? ορθοδοξ?α?, εν? μερικ? ε?ναι λιβελογραφικ?? σ?τιρε? στη Β?βλο , την ατ?ρμονη πηγ? του βολταιρικο? πνε?ματο?.

Αλλ? (?πω? π?ντα συμβα?νει στην περ?πτωση του λογοτεχνικο? ?ργου ?που η μορφ? ταιρι?ζει ακριβ?? στη μεγαλοφυ?α του συντ?κτη) ο σκοπ?? στα καλ?τερα απ? αυτ? εξαφαν?ζεται σχεδ?ν εξ ολοκλ?ρου. Σε αυτ?? τι? εργασ?ε? εμφαν?ζεται, περισσ?τερο απ' ?τι σε οποιεσδ?ποτε ?λλε?, η ιδια?τερη ποι?τητα του Βολτα?ρου ? ειρωνικ?, χωρ?? υπερβολ?, ?φο?-. ?τι το διδ?χθηκε εν μ?ρει απ? τον ?γιο Ευρυμ?νδο, ? ακ?μα περισσ?τερο απ? τον ?ντονι Χ?μιλτον και μερικ?? ακ?μη και απ? το πολ?μι? του Le Sage , ε?ναι απ?λυτα σωστ?, αλλ? αυτ?? του ?δωσε την τελει?τητα και την ολοκλ?ρωση. Ε?ν μπορε? να επιλεχτε? μ?α ιδιαιτερ?τητα, αυτ? ε?ναι ο απ?λυτο? ?λεγχο? και η απλ?τητα τη? λεκτικ?? επεξεργασ?α?. Ο Βολτα?ρο? δεν εμμ?νει σε αυτ? το σημε?ο, μ?νει απλ? για να γελ?σει με αυτ? που ?χει πει, διευκριν?ζει ? σχολι?ζει τα αστε?α του, καγχ?ζει με αυτ?.

Ιστοριογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το τ?ταρτο τμ?μα του ?ργου του Βολτα?ρου, το ιστορικ?, ε?ναι το ογκωδ?στερο ?λων εκτ?? τη? αλληλογραφ?α? του, και μερικ? μ?ρη του ε?ναι μεταξ? των πλ?ον πολυδιαβασμ?νων, αλλ? απ?χουν πολ? ω? προ? το να ε?ναι και τα καλ?τερα. Οι μικρ?? πραγματε?ε? του για τον Κ?ρολο τον 12ο και τον Μεγ?λο Π?τρο ε?ναι πρ?γματι πρ?τυπα οξυδερκο?? και ευφυο?? αφ?γηση? αν και ω? ?να βαθμ? χαρακτηρ?ζονται απ? επιφανειακ? καταν?ηση και ταξιν?μηση.

Τα αποκαλο?μενα Εποχ? του Λουδοβ?κου ΙΔ? (Siecle de Louis XIV) και Εποχ? του Λουδοβ?κου ΙΕ? (Siecle de Louis XV) (το τελευτα?ο κατ?τερο του πρ?του αλλ? παρ? τα?τα πολ?τιμο) περι?χουν μια μεγ?λη σ?μμειξη ενδιαφ?ροντο? υλικο?, που επεξεργ?ζεται απ? ?να ?τομο μεγ?λη? οξυδ?ρκεια? και με αξεπ?ραστη ικαν?τητα στη γραφ?, ο οπο?ο? ε?χε επ?ση? πρ?σβαση σε πολλ?? σημαντικ?? εμπιστευτικ?? πληροφορ?ε?. Αλλ? ακ?μη και σε αυτ? τα βιβλ?α οι ατ?λειε? ε?ναι παρο?σε?, εμφανιζ?μενε? ?μω? εντον?τερα στο μοναδικ? ανακ?τεμα που τιτλοφορε?ται Essai sur les moeurs , στο Annales de l'Empire και στι? δευτερε?ουσε? ιστορικ?? εργασ?ε?. Αυτ?? οι ατ?λειε? ε?ναι μια σχεδ?ν συνολικ? απουσ?α οποιασδ?ποτε καταν?ηση? τη? αποκαλο?μενη? απ? τ?τε φιλοσοφ?α? τη? ιστορ?α? , η σταθερ? παρουσ?α χονδροειδο?? προκατ?ληψη?, η συχν? ανακρ?βεια στι? λεπτομ?ρειε? και, προ π?ντων, μια πλ?ρη? ανικαν?τητα για να εξετ?σει οτιδ?ποτε π?ρα απ? τη στεν? σκοπι? εν?? μισ?-πεσιμιστ? και μισο-αυτο?κανοποιο?μενου φιλοσ?φου του 18ου αι?να.

Φιλοσοφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στη φιλοσοφ?α του, βασισμ?νη στο σκεπτικισμ? και τον ορθολογισμ?, ?ταν βαθι? επηρεασμ?νο? απ? τον Λοκ ( Locke ) καθ?? επ?ση? και απ? του? Montaigne και Bayle . Παρ? το π?θο? του για τη σαφ?νεια και τη λογικ?, συχν? υπ?ρξε ανακ?λουθο? προ? τον εαυτ? του. ?τσι εν? αρχικ? υποστ?ριζε ?τι η ανθρ?πινη φ?ση ?ταν τ?σο αμετ?βλητη ?σο αυτ? των ζ?ων αργ?τερα εξ?φρασε την πεπο?θηση για εξ?λιξη και βαθμια?ο εξανθρωπισμ? τη? κοινων?α? μ?σω τη? δρ?ση? των τεχν?ν, των επιστημ?ν και του εμπορ?ου. Στην πολιτικ? υποστ?ριζε τη μεταρρ?θμιση αλλ? ?νιωθε φρ?κη για την αμ?θεια και τον πιθαν? φανατισμ? των ανθρ?πων καθ?? και για τη β?α τη? επαν?σταση?.

?σο αφορ? τη θρησκε?α ο Βολτα?ρο? θεωρο?σε ?τι ο χριστιανισμ?? ?ταν μια καλ? π?στη για καμαρι?ρε? και ρ?φτε?, αλλ? για την αν?τερη τ?ξη πρ?τεινε ?ναν απλ? θε?σμ?. Αντιτ?χθηκε στον αθε?σμ? και τον υλισμ? του Ελβ?τιου και του Χ?λμπαχ . Ε?ναι παροιμι?δη? η θ?ση του ?τι "ε?ν ο Θε?? δεν υπ?ρχε, θα ?πρεπε να εφευρεθε?" , που περι?χεται σε ?να απ? τα ποι?ματ? του. Τ?λο? η επιρρο? του Βολτα?ρου στην εκλα?κευση τη? επιστ?μη? και τη? φιλοσοφ?α? του καιρο? του ?ταν ιδια?τερα σημαντικ?.

Στον Βολτα?ρο αποδ?δεται λανθασμ?να η φρ?ση ≪Διαφων? με αυτ? που λε?, αλλ? θα υπερασπιστ? μ?χρι θαν?του το δικα?ωμ? σου να το λε?≫ . Στην πραγματικ?τητα η φρ?ση αυτ? γρ?φτηκε πρ?τη φορ? απ? την Evelyn Beatrice Hall στο βιογραφικ? βιβλ?ο τη? The Friends of Voltaire . ^[18]

Εργογραφ?α και ελληνικ?? μεταφρ?σει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Œdipe ( Οιδ?ποδα? ), 1718, τραγωδ?α
• La Henriade ( Ερρικει?? ), 1728, ?πο? σε δ?κα ?σματα για τον Ερρ?κο Δ? τη? Γαλλ?α?
• Histoire de Charles XII (Ιστορ?α του Καρ?λου ΙΒ' [τη? Σουηδ?α?]), 1730
• Brutus (Βρο?το?), 1730, τραγωδ?α
• Zaire ( Ζα?ρα ), 1732, τραγωδ?α
• Le temple du gout , 1733, ποιητικ? αφ?γημα σε πρ?ζα και στ?χου?
• Lettres philosophiques ou Lettres anglaises (Φιλοσοφικ?? ? Αγγλικ?? επιστολ??), 1734

?μτφ. (;) (Επιλογ? απ? το φιλοσοφικ? λεξικ? και τι? φιλοσοφικ?? επιστολ??, Εκδ?σει? Π?λι?, 1994, Αθ?να ISBN 960-7478-01-0 )

• Adelaide du Guesclin (Αδελα?δα ντυ Γκεσλ?ν), 1734, τραγωδ?α
• Le Mondain (Ο κοσμικ??), 1736
• Alzire, ou les Americains , (Αλζ?ρα ? Οι Αμερικανο?), 1736, τραγωδ?α
• Traite de metaphysique (Δοκ?μιο μεταφυσικ??), 1736
• L’enfant prodigue (Ο ?σωτο? υι??), 1736, κωμωδ?α
• Le Songe de Platon (Το ?νειρο του Πλ?τωνα), 1737, φιλοσοφικ? δι?γημα
• Essai sur la nature du feu et sur sa propagation , (?ρευνα περ? τη? φ?σεω? τη? φωτι?? και περ? τη? διαδ?σε?? τη?), 1738
• Elements de la philosophie de Newton (Στοιχε?α τη? νευτ?νεια? φιλοσοφ?α?), 1738
• Zulime (Ζουλ?μ), 1740, τραγωδ?α
• Le fanatisme ou Mahomet le prophete ( Ο φανατισμ?? ? Μω?μεθ ο προφ?τη? ), 1741, τραγωδ?α
• Merope (Μερ?πη), 1743, τραγωδ?α
• Zadig ou La Destinee ( Ζαντ?γκ ? Το πεπρωμ?νο ), 1748, φιλοσοφικ? δι?γημα

?μτφ. Μαν?λη? Γιαλουρ?κη? (εκδ. "Φοντ?να", 1973)

?μτφ. Ειρ?νη Μ?ρρα (εκδ. "Ν?α Σκ?ψη", 1974)

?μτφ. Π?λλα Ζαχοπο?λου - Βλ?χου (εκδ. "Καστανι?τη?", 1994)

?μτφ. Σοφ?α Δονυσοπο?λου (εκδ. "Π?λι?", 2006)

• Le monde comme il va (Ο κ?σμο? ?πω? π?ει), 1748, φιλοσοφικ? δι?γημα
• Semiramis , 1748, τραγωδ?α
• Le Siecle de Louis XIV (Η αι?να? του Λουδοβ?κου ΙΔ'), 1751
• Micromegas ( Μικρομ?γα? ), 1752, φιλοσοφικ? δι?γημα

  ?μτφ. Κ.Θ. Παπαλεξ?νδρου (εκδ. "Παπαδημητρ?ου", 1952)

  ?μτφ. Μαρ?α Δ. Χαλκιοπο?λου (εκδ. "Βιβλιοφιλ?α", 1981)

  ?μτφ. Αλ?κα Μουρ?κη (εκδ. "Νεφ?λη", 1988)

• L'Orphelin de la Chine (Το ορφαν? τη? Κ?να?), 1755, δρ?μα
• Poeme sur le desastre de Lisbonne (Πο?ημα για την καταστροφ? τη? Λισαβ?να?), 1756
• Etude sur les mœurs (Σπουδ? περ? των ηθ?ν), 1756
• Histoire des voyages de Scarmentado ecrite par lui-meme , (Ιστορ?α των ταξιδι?ν του Σκαρμεντ?ντο γραμμ?νη απ? τον ?διο), 1756, φιλοσοφικ? δι?γημα
• Memoires (Απομνημονε?ματα), 1759

?μτφ. Παν. Πανταζ? ("Ολκ??", 1994, Αθ?να ISBN 960-7169-24-7 )

• Candide ou l'optimisme (Καντ?ντ ? Η αισιοδοξ?α Ο αγαθο?λη? ), 1759, φιλοσοφικ? δι?γημα

?μτφ. Κ?στα? Β?ρναλη? (εκδ. "Γεωργ?ου Ι. Βασιλε?ου", 1922)

?μτφ. ?ρη? Αλεξ?νδρου ("Αφοι Συρ?πουλοι - Κ. Κουμουνδουρ?α?", 1960)

?μτφ. Δαν?η & Ν?κο? Κουχτσ?γλου (εκδ. "Ηριδαν??", 1978)

?μτφ. Κ?στα? Δεληγι?ννη? (εκδ. "DeAgostini Hellas", 2000)

?μτφ. Παντελ?? Κοντογι?ννη? (εκδ. "Π?λι?", 2005)

• Histoire de l’empire de Russie sous Pierre le Grand (Ιστορ?α τη? αυτοκρατορ?α? τη? Ρωσ?α? υπ? τον Π?τρο τον Μ?γα), 1759
• La Pucelle d'Orleans (Η Παρθ?νο? τη? Ορλε?νη?), 1762, πο?ημα ηρωικ?-κωμικ?
• Ce qui plait aux dames (?,τι αρ?σει στι? κυρ?ε?), 1764, φιλοσοφικ? δι?γημα
• Dictionnaire philosophique ( Φιλοσοφικ? λεξικ? ), 1764

?μτφ. (;) (Επιλογ? απ? το φιλοσοφικ? λεξικ? και τι? φιλοσοφικ?? επιστολ??, Εκδ?σει? Π?λι?, 1994, Αθ?να ISBN 960-7478-01-0 )

?μτφ. Φωτειν? Ταμβ?σκου και Ξανθ?ππη Τσελ?ντη ("Στ?χυ", 2001 ?και "Πιρ?γα", 2009)

• Jeannot et Colin (Ζανν? και Κολ?ν), 1764, φιλοσοφικ? δι?γημα
• De l'horrible danger de la lecture (Περ? των φρικτ?ν κινδ?νων τη? αν?γνωση?), 1765, λιβελογρ?φημα
• Le Philosophe ignorant (Ο αδα?? φιλ?σοφο?), 1766

?μτφ. Ρωξ?νη Δ. Αργυροπο?λου ("Π?λι?", 2009)

• Traite sur la tolerance (Πραγματε?α περ? τη? ανεκτικ?τητα?), 1767
• L'ingenu , 1767, φιλοσοφικ? δι?γημα

?μτφ. Δαν?η & Ν?κο? Κουχτσ?γλου (εκδ. "Ηριδαν??", 1978)

• Princesse de Babylone (Πριγκ?πισσα τη? Βαβυλ?νο?), 1767, φιλοσοφικ? δι?γημα

?μτφ. Κ?στα Σημηρι?τη (εκδ. "Αντ. Μακροποδαρ?", 1948)

?μτφ. Μ?ρκα Σκ?ρα (εκδ. "Εν?λιο?", 1996)

?μτφ. ?φη Κορομηλ? (εκδ. "Νεφ?λη", 1997)

• Les lettres de Memmius (Οι επιστολ?? του Μ?μμιου), 1771
• Il faut prendre un parti (Πρ?πει να π?ρουμε θ?ση), 1772
• Le Cri du Sang Innocent (Η κραυγ? του αθ?ου α?ματο?), 1775
• De l’ame (Περ? ψυχ??), 1776
• Dialogues d’Euhemere (Δι?λογοι του Ευ?μερου), 1777

?λλε? ελληνικ?? μεταφρ?σει?

• Φιλοσοφικ? κριτικ?, Εκδ. Ιω.Καμπ?νη?, 1971, Αθ?να
• Περ? των διχονοι?ν των εν ται? εκκλησ?αι? τη? Πολον?α?. Δοκ?μιον ιστορικ?ν και κριτικ?ν. Μετ?φρ. Ευγ?νιο? Βο?λγαρη?, Επιμ. Βασ?λη? Λ?ζαρη?. ≪Πουκαμισα?≫, Αθ. 2008.

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Πηγ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Εγκυκλοπα?δεια Britannica , 11η ?κδοση . [1]
• Εγκυκλοπα?δεια Columbia , 6η ?κδοση . [2]
• ?δρυμα Βολτα?ρο? του Πανεπιστημ?ου τη? Οξφ?ρδη? . [3]
• ?ρθρο του Clarence Darrow για τον Βολτα?ρο. [4]

Βιβλιογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• John Gray, Βολτ?ρο?: Ο Βολτ?ρο? και ο Διαφωτισμ?? , Εκδ?σει? Εν?λιο? , 2004 , Αθ?να ISBN 960-536-186-8
• George Remington Havens, Selections from Voltaire; with explanatory comment upon his life and works , Holt, Rinehart, and Winston , 1969 , Ν?α Υ?ρκη ISBN 0-03-080130-3
• Theodore Besterman, Studies on Voltaire and the eighteenth century , Institut et musee Voltaire , 1956 ISSN 0435-2866
• Roger Pearson, Voltaire Almighty: A Life in Pursuit of Freedom , Εκδ?σει? Bloomsbury , 2005 , Η.Π.Α. ISBN 1-58234-630-5
• Will Durant, The Age of Voltaire: A History of Civilization in Western Europe from 1715 to 1756, With Special Emphasis on the Conflict Between Religion and Philosophy , Εκδ?σει? MJF Books, 1997 ISBN 1-56731-020-6
• Peter Gay, Διαφωτισμ??: Ο Βολτα?ρο? συζητ? με τον Λουκιαν? και τον ?ρασμο , Μτφ. Μ?κη? Κολλητ?δη?, Εκδ?σει? Θ?ραθεν , 2001 , Θεσσαλον?κη
• Παναγι?τη? Κονδ?λη?, Ο Ευρωπα?κ?? Διαφωτισμ?? , Εκδ?σει? Θεμ?λιο, 1998 , Αθ?να
• Μαμαλ?κη, Ζερμα?ν, ≪Βολτα?ρο? και Ρουσσ?. Το προαν?κρουσμα τη? Γαλλικ?? Επαν?σταση?≫. Ν?α Εστ?α 126 (1989), 50-56
• Dieckmann Herbert, Philosophy and Literature in Eighteenth-Century France , περ. Comparative Literature Studies, 1971, 8.1, 21-41
• Παναγ?? Α. Καββαδ?α?, Ο Βολτα?ρο?: ?τοι ο φιλοσοφικ??, φιλολογικ?? και ιδιωτικ?? αυτο? β?ο? μετ? διαφ?ρων ιστορικ?ν και φιλολογικ?ν σημει?σεων , Εκ του τυπογραφε?ου Α. Κτεν?, 1873 , Αθ?νησι
• Charles Dedeyan, Voltaire et la pensee anglaise , Centre de documentation universitaire, 1956 , Παρ?σι
• Ian Davidson, Voltaire in Exile , Grove Press, 2005 ISBN 0-8021-1791-0
• Marvin A. Carlson, Voltaire and the theatre of the eighteenth century , Greenwood Press, 1998 ISBN 0-313-30302-9
• W.H. Barber & R.J. Howells, Voltaire and his world: studies presented to W.H. Barber , Oxford: Voltaire Foundation, Taylor Institution , 1985 ISBN 0-7294-0332-7
• Alan Charles Kors, Voltaire and the triumph of the Enlightenment , Teaching Company, 2001 ISBN 1-56585-118-8
• Gilbert Mercier, Madame Voltaire , Εκδ?σει? Fallois, 2001 , Παρισι ISBN 2-87706-412-3
• Mary-Margaret H.Barr, A century of Voltaire study; a bibliography of writings on Voltaire, 1825-1925 , Εκδ?σει? B. Franklin, 1972 , Ν?α Υ?ρκη ISBN 0-8337-3969-7
• Αθην? Αργυροπο?λου-Σκουρι?τη, Η συμβολ? τη? Ιοκ?στη? του Voltaire στη διακ?νηση των ιδε?ν του διαφωτισμο? , Α.Π.Θ. Τμ?μα Γαλλικ?? Γλ?σσα? και Φιλολογ?α?, 1987
• Κ?στα? Καιροφ?λα?, Voltaire philhellene , Messeger d'Athenes, 1929 , Αθ?να
• Meslier, J. , Δεν υπ?ρχει Θε??. Με την κοιν? λογικ? εν?? ιερ?α. Με μια σ?νοψη απ? τον Βολτα?ρο και την αλληλογραφ?α του με Γ?λλου? διανοο?μενου? για τη Διαθ?κη. Πρ?λογο?-Μετ?φρ.-Σημει?σει? Ρ?γα? Καππ?το?. ≪Οδυσσ?α?≫, Αθ. 2008.
• Starobinski, Jean, Ο Ρουσσ? απαντ? στον Βολτα?ρο. Ο λ?γο? περ? επιστημ?ν και τεχν?ν. Μετ?φρ. Ρ?νια Πολυκανδρι?τη ? ?ννα Ταμπ?κη. "Εθνικ? ?δρυμα Ερευν?ν", Αθ. 2002.
• Belaval, Yvon, ≪Τ? πνε?μα το? Βολτα?ρου≫, ?ποχ?? [τε?χη 1-14], 14 (1964), σσ. 17-23

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα Wikimedia Commons ?χουν πολυμ?σα σχετικ? με το θ?μα    Βολτα?ρο?

Στα Βικιφθ?γματα υπ?ρχει υλικ? σχετικ? με το λ?μμα:    Βολτα?ρο?

• The Voltaire Society of America
• Σελ?δα αφιερωμ?νη στον Βολτα?ρο
• Σελ?δα με ?ργα του Βολτα?ρου
• Ινστιτο?το και Μουσε?ο Βολτα?ρου στην Ελβετ?α Αρχειοθετ?θηκε 2009-05-12 στο Wayback Machine .

Καθιερωμ?νοι ?ροι WorldCat VIAF : 36925746 Europeana : agent/base/59833 ΕΒΕ : 63438 AA : 26329 BiblioNet : 8342 LCCN : n80126267 ISNI : 0000 0001 2128 0652 GND : 118627813 SELIBR : 100209 SUDOC : 027190099 BNF : cb11928669t (data) BIBSYS : 90672881 ULAN : 500354532 HDS : 016207 MusicBrainz : 571170e9-bb0c-4d12-a9ad-9c926fb784a8 NLA : 35153427 NDL : 00459873 NKC : jn19981002352 ICCU : CFIV000105 ΡΚΒ : 000017191 BNE : XX960938 CiNii : DA00244832 KulturNav : id RKD : 256309