한국   대만   중국   일본 
Ανταρτοπ?λεμο? - Βικιπα?δεια Μετ?βαση στο περιεχ?μενο

Ανταρτοπ?λεμο?

Απ? τη Βικιπα?δεια, την ελε?θερη εγκυκλοπα?δεια

Ο ανταρτοπ?λεμο? (? και Ανορθ?δοξο? π?λεμο? ) ε?ναι ?να ε?δο? ?νοπλη? αντιπαρ?θεση? που υιοθετε?ται συν?θω? απ? επαναστ?τε? ? απ? πολ?τε? που αντιστ?κονται σε μια δικτατορικ? κυβ?ρνηση ? μια δ?ναμη κατοχ?? ? δρουν συμπληρωματικ? ω? προ? τον τακτικ? στρατ? σε ?να γενικευμ?νο π?λεμο. Σκοπ??, ε?ναι η ανατροπ? μ?α? κυβ?ρνηση? ? κ?ποια εσωτερικ? πολιτικ? αλλαγ? (συν?θω? αλλαγ? εξουσ?α?). Αυτ? η μορφ? του π?λεμου επιλ?γεται ?ταν οι ανθρ?πινοι και υλικο? π?ροι δεν ε?ναι αρκετο?, και ?ταν οι συνθ?κε? δεν ε?ναι κατ?λληλε? για τον σχηματισμ? εν?? τακτικο? στρατο?. Πολλ?? φορ?? μον?δε? του τακτικο? στρατο? μετασχηματ?ζονται σε αντ?ρτικε? ομ?δε? για δρ?ση σε περιοχ?? ?που τον ?λεγχο ?χει ο αντ?παλο?. Ο ανταρτοπ?λεμο? βασ?ζεται σε ?να σ?νολο τακτικ?ν , μεταξ? των οπο?ων ε?ναι οι αιφνιδιαστικ?? επιθ?σει?, εν?δρε?, σαμποτ?ζ, απ?κρυψη των δυν?μεων και αποφυγ? κ?θε περιττ?? επαφ?? με τον αντ?παλο που δεν θα μπορο?σε να φ?ρει ν?κη με πρακτικ? οφ?λη και χωρ?? σημαντικ?? απ?λειε?.

Χαρακτηριστικ?? περιπτ?σει? ανταρτοπ?λεμου ?ταν η δρ?ση των Παρτιζ?νων του Τ?το στη Γιουγκοσλαβ?α κατ? των Γερμαν?ν κατακτητ?ν, η δρ?ση (σε αρχικ? στ?δια) των κομμουνιστ?ν με ηγ?τη τον Μ?ο Τσετο?νγκ στον εμφ?λιο π?λεμο τη? Κ?να? , οι αγ?νε? των Βιετναμ?ζων του Χο Τσι Μιν στην Ινδοκ?να κατ? τη? Γαλλικ?? αποικιοκρατ?α? . ?λλα σημαντικ? αντ?ρτικα διεξ?χθησαν στην Ελλ?δα ( ΕΔΕΣ , ΕΛΑΣ ), στην Αλγερ?α (FLN), στη Μαλαισ?α , στην Κο?βα , στη Νικαρ?γουα , στο Αφγανιστ?ν , στην Τσετσεν?α .

Τακτικ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Χαρακτηριστικ? του ανταρτοπ?λεμου ε?ναι το ευμετ?βλητο και η ελαστικ?τητα των τακτικ?ν του. Θεμ?λιο ε?ναι η κινητικ?τητα: γρ?γορε? κιν?σει? και αλλαγ?? θ?σεων για αποφυγ? περικ?κλωση? ? πραγματοπο?ηση αντικ?κλωση?. Επ?ση? η κ?νηση κατ? τη ν?χτα ε?ναι συνηθισμ?νη για τι? αντ?ρτικε? ομ?δε?. Οι αντ?ρτε? επιλ?γουν π?ντα απροσπ?λαστα σημε?α και περιοχ?? ?που ?χουν πλεον?κτημα ?ναντι του αντιπ?λου, εξαπολ?ουν αιφνιδιαστικ?? επιθ?σει?, και προτιμο?ν την υποχ?ρηση αντ? τη? εμμον?? για διατ?ρηση κ?ποιων θ?σεων ?ταν η κατ?σταση γι´αυτο?? δεν ε?ναι πλεονεκτικ?.

Το σαμποτ?ζ ε?ναι μ?α σημαντικ? τακτικ? του ανταρτοπ?λεμου. Αυτ? μπορε? να σημα?νει καταστροφ? των υποδομ?ν οικονομ?α? του αντιπ?λου (εργοστ?σια, μον?δε? παραγωγ?? εν?ργεια?), των συγκοινωνι?ν (οδικ? και σιδηροδρομικ? δ?κτυο, γ?φυρε?) ? των επικοινωνι?ν (τηλεφωνικ? δ?κτυο, σταθμο? ασυρμ?των). Το σαμποτ?ζ μπορε? να ε?ναι εθνικ?? κλ?μακα? ? κοντ? στι? γραμμ?? μ?χη?. Στην πρ?τη περ?πτωση μπορε? να ?χει χαρακτ?ρα προπαγανδιστικ? , ? π?εση? προ? την αντ?παλη κυβ?ρνηση, εν? στη δε?τερη αποτελε? υποστ?ριξη στι? πολεμικ?? επιχειρ?σει?.

Η εκτ?λεση προσ?πων σημαντικ?ν για τον αντ?παλο και που η εξ?ντωση του? θεωρε?ται ωφ?λιμη θεωρε?ται σημαντικ? τακτικ? [1] . Η εκτ?λεση ?σημων προσ?πων αποφε?γεται για την αποφυγ? ?σκοπων αντιπο?νων, και χαρακτηρ?ζεται συν?θω? ω? τυφλ? τρομοκρατ?α .

Οι τακτικ?? του ανταρτοπ?λεμου μπορε? να χρησιμοποιο?νται και απ? δυν?μει? τακτικο? στρατο? σε καταδρομικ?? επιχειρ?σει?, ωστ?σο αυτ? δεν θεωρε?ται ανταρτοπ?λεμο? ?ταν δεν προβλ?πεται η εγκατ?σταση των δυν?μεων σε περιοχ?? με φιλικ? πληθυσμ? και η συν?χιση των επιχειρ?σεων απ? εκε?. Δηλαδ?, καταδρομικ?? επιχειρ?σει? σε περιοχ?? ελεγχ?μενε? απ? τον αντ?παλο και επ?νοδο? σε περιοχ?? με φ?λιε? τακτικ?? δυν?μει? δεν θεωρε?ται σε καμμ?α περ?πτωση ανταρτοπ?λεμο?.

Οπλισμ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο οπλισμ?? των ανταρτ?ν πολλ?? φορ?? ε?ναι ο οπλισμ?? του αντιπ?λου. Η αντ?ρτικη ομ?δα μετ? τη ν?κη τη? σε μια επ?θεση αφαιρε? τον οπλισμ? απ? τον αντ?παλο και τον χρησιμοποιε? για να οπλ?σει νεοσ?λλεκτου? αντ?ρτε? ? αντ?ρτε? που δεν ε?χαν οπλισμ?. Αποφε?γεται οπλισμ?? διαφορετικ?? απ? του αντιπ?λου, για τη δυσκολ?α ε?ρεση? πυρομαχικ?ν. Τα πυρομαχικ? (σφα?ρε?, χειροβομβ?δε?) που ξοδε?τηκαν σε μια μ?χη, λαμβ?νονται απ? τον ηττημ?νο αντ?παλο.

Βαρ?α ?πλα ?πω? πυροβ?λα δεν χρησιμοποιο?νται συν?θω?, και ?ταν τυχ?ν καταλαμβ?νονται ε?ναι πολ? πιθαν? να χρησιμοποιηθο?ν για μ?α μ?νο φορ? εναντ?ον του αντιπ?λου και κατ?πιν εγκαταλε?πονται χωρ?? να υπ?ρχει δι?θεση προστασ?α? του?, λ?γω τη? δυσκολ?α? μεταφορ?? και απ?κρυψ?? του?. Τα βαρ?τερα ?πλα που χρησιμοποιο?ν οι αντ?ρτε? ε?ναι τα ελαφρ? αντιαρματικ? (μπαζο?κα), οι ν?ρκε? και οι αυτοσχ?διε? β?μβε? μολ?τωφ . Σε οργανωμ?να αντ?ρτικα, δεν λε?πουν τα εργαστ?ρια παρασκευ?? εκρητικ?ν υλ?ν που χρησιμοποιο?νται σε σαμποτ?ζ και εν?δρε?.

Αντ?ρτε? και πληθυσμ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Μεγ?λο μ?ρο? των π?ρων των ανταρτικ?ν ομ?δων προ?ρχεται απ? τον τοπικ? πληθυσμ? τη? περιοχ?? ?που ε?ναι ενεργ??. Αυτ? σημα?νει ?τι πρ?πει να απολαμβ?νουν την αποδοχ? του πληθυσμο?, κ?τι που αποδεικν?εται απ? το ?τι επιτυχημ?να αντ?ρτικα διεξ?χθησαν μ?νο σε περιοχ?? ?που ο πληθυσμ?? ?ταν θετικ?? ω? προ? τον σκοπ? που επιδ?ωκαν οι αντ?ρτε?, και οι οπο?οι με τη σειρ? του? φ?ρονταν ?πια στον μη μ?χιμο πληθυσμ?. Στην περ?πτωση επαναστατικ?ν αντ?ρτικων ?πω? τη? κινεζικ?? επαν?σταση?,του εμφ?λιου στην Κο?βα ? τη? ΕΑΜικη? αντ?σταση?, οι αντ?ρτικε? ομ?δε? ?παιξαν και τον ρ?λο του κοινωνικο? αναμορφωτ?, προωθ?ντα? λα?κ? μ?τρα ?πω? αγροτικ? μεταρρ?θμιση, εκπα?δευση κλπ.

Υλικ? που χρει?ζονται οι αντ?ρτε? και δεν μπορο?ν να αποκτηθο?ν απ? τον αντ?παλο, λαμβ?νονται απ? τον τοπικ? πληθυσμ?, ε?τε με τη μορφ? κατ?σχεση? απ? μεγαλοκτηματ?ε? (στην περ?πτωση κοινωνικ?ν αντ?ρτικων) ε?τε με παραχ?ρηση ≪κουπονι?ν≫ [2] δηλαδ? αποδε?ξει? και υποσχετικ? για την εξ?φληση των αγαθ?ν μετ? την επικρ?τηση επ? του αντιπ?λου.

Κατ? την εξ?πλωση εν?? ανταρτοπ?λεμου, οι αρχικ?? ομ?δε? αποτελο?ν πυρ?να στον οπο?ο προσ?ρχονται ν?οι μαχητ?? απ? τι? λα?κ?? μ?ζε? και με τον καιρ? δημιουργο?νται ν?ε? ομ?δε?. Η εξ?πλωση των ομ?δων γ?νεται σε ευνο?κ? γι’αυτ?? ?δαφο? (δηλαδ? ?δαφο? δυσπρ?σιτο στον αντ?παλο, με καλ?? συνθ?κε? για απ?κρυψη και ?μυνα, συν?θω? δασ?δε? και ορειν?). Εκε? οι αντ?ρτικε? ομ?δε? αναλαμβ?νουν την κυριαρχ?α τη? περιοχ??, την οπο?α οργαν?νουν, δημιουργ?ντα? μον?δε? παραγωγ?? αγαθ?ν που ε?ναι απαρα?τητα στον αγ?να (πολεμοφ?δια, υπ?δηση, ρουχισμ??, τρ?φιμα). ?ταν ?να μεγ?λο μ?ρο? μια? περιοχ?? ε?ναι πλ?ον απρ?σιτο για τον αντ?παλο, δημιουργε?ται ?να ν?ο κρ?το?, με αντ?στοιχε? υποδομ??. Τ?σο στην Κο?βα, ?σο και στην Ελλ?δα, οι αντ?ρτε? δημιουργο?σαν στι? περιοχ?? που ?ταν υπ? τον ?λεγχ? του?, σχολε?α, νοσοκομε?α, εφ?ρμοζαν ν?μου? και επ?βαλλαν φορολογ?α.

Το αντ?ρτικο μπορε? να δημιουργηθε? ?ταν ?χουν ωριμ?σει οι συνθ?κε? για κ?τι τ?τοιο, ?ταν δηλαδ? η καταπ?εση που νι?θει ο λα?? ε?ναι σε τ?τοιο επ?πεδο που να επιθυμε? την απαλλαγ? του απ? αυτ?ν, ? σ?μφωνα με αυτ? που υποστηρ?ζει ο Γκεβ?ρα απ? την εμπειρ?α του στη Κουβανικ? επαν?σταση, ≪ ο ?διο? ο ξεσηκωμ?? δημιουργε? συνθ?κε? ωρ?μανση? ≫.

Οργ?νωση αντ?ρτικου στρατο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Για ?να αντ?ρτικο στρατ?, ο Γκεβ?ρα προτε?νει μ?χιμε? μον?δε? των εκατ? ανδρ?ν, χωρισμ?νη σε υπομον?δε? 30-40 ανδρ?ν, και με τη σειρ? του? σε αποσπ?σματα των 8-12 ανδρ?ν. Τον?ζει ιδια?τερα ?τι οι ηγ?τε? των μον?δων μπορε? να ?χουν κ?ποιου? βαθμο?? που ?μω? δεν ?χουν καμμ?α σημασ?α: ο ηγ?τη? μια? μον?δα? 40 ανδρ?ν μπορε? να ονομαστε? συνταγματ?ρχη? αλλ? και π?λι θα ?χει μ?νο 40 ?νδρε?.

Η αρχικ? οργ?νωση μπορε? να γ?νει απ? μια ολιγομελ? ομ?δα, που κ?νει μερικ? χτυπ?ματα και κρ?βεται, αποκτ? επαφ?? με του? αγρ?τε?, και συμπεριλαμβ?νει μ?σα τη? μερικο?? απ? αυτο??. Οι αντ?ρτικε? ομ?δε? προτιμο?ν ω? ν?α μ?λη χωρικο?? που ?χουν γν?ση τη? περιοχ?? ?που ενεργε?, κ?τι σημαντικ? για τη γρ?γορη κ?νηση και την απ?κρυψ? τη?.

Αντιμετ?πιση του ανταρτοπ?λεμου [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στον π?λεμο των Μπ?ερ?, ο αγγλικ?? στρατ?? ?κλεισε του? αμ?χου? σε στρατ?πεδα συγκ?ντρωση? για να αποτρ?ψει τον εφοδιασμ? των ανταρτ?ν με επιτυχ?α. Στη φωτογραφ?α, γυναικ?παιδα σε στρατ?πεδο συγκ?ντρωση? (1910).

Η καταβολ? των ανταρτ?ν ε?ναι χρονοβ?ρα διαδικασ?α (η αντιμετ?πισ? του? διαρκε? πολ? καιρ?) και απαιτε? τη δ?σμευση πολλ?ν π?ρων, (ανθρ?πινου δυναμικο?, εξοπλισμ?ν, οικονομικ?ν π?ρων) και ιδια?τερη? αντι-ανταρτικ?? τακτικ?? . ?ταν απ? απλ? εν?χληση οι αντ?ρτε? αποτελ?σουν σοβαρ? απειλ?, τ?τε για την αντιμετ?πισ? του? απαιτε?ται ισχυρ? θ?ληση και απ?φαση εκ μ?ρου? των κυρ?αρχων (κυβερνητικ?ν) δυν?μεων. Επισημα?νεται, ?τι το κ?στο? διατ?ρηση? δυν?μεων ανταρτοπ?λεμου ε?ναι πολ? χαμηλ?τερο απ? το κ?στο? διατ?ρηση? εν?? συμβατικο?/τακτικο? στρατο? αφο? βασ?ζεται κυρ?ω? σε εθελοντισμ? και ?ντονο ψυχικ? π?θο?.

Για την αντιμετ?πιση των ανταρτ?ν απαιτε?ται ευελιξ?α/ευκινησ?α του συμβατικο?/τακτικο? στρατο?, οικονομικ?? αποκλεισμ?? των ανταρτ?ν, μετακιν?σει? πληθυσμ?ν, επιβολ? αντιπο?νων, κτλ. ?στε να στερηθε? ο αντ?ρτικο? στρατ?? απ? του? υλικο?? και ανθρ?πινου? π?ρου? του ε?τε λ?γο του ?διου του αποκλεισμο? ε?τε απ? την κ?μψη του ηθικο? του ντ?πιου πληθυσμο? στον οπο?ο στηρ?ζεται. Συν?θω? ο οικονομικ?? αποκλεισμ?? μια? περιοχ?? προκαλε? προβλ?ματα τροφοδ?τηση? αρχικ? του ντ?πιου πληθυσμο? και κατ? συν?πεια των ανταρτ?ν. Η μετακ?νηση του πληθυσμο? ισοδυναμε? με το παραπ?νω, με το πλεον?κτημα ?τι εκτ?? απ? του? υλικο?? π?ρου?, στερε? τον αντ?ρτικο στρατ? απ? πιθανο?? ?νοπλου? μαχητ??. Τα αντ?ποινα μπορε? να κ?μψουν το ηθικ? του πληθυσμο? ?στε ε?τε να του διαλ?σουν τη δι?θεση για αντ?σταση, ε?τε να την αποτρ?ψουν απ? τον φ?βο για μεγαλ?τερα αντ?ποινα, ε?τε να μεταστρ?ψουν την υποστ?ριξη του πληθυσμο? σε αντιπ?θεια κατ? του αντ?ρτικου στρατο?.

Ιστορ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το ιστορικ? παλαι?τερο παρ?δειγμα ανταρτ?ν ?ταν οι Καρδο?χοι (πρ?γονοι των Κο?ρδων) με του? οπο?ου? συγκρο?σθηκαν οι Μ?ριοι του Ξενοφ?ντο? (Κ?ρου Αν?βαση - Κ?θοδο? των Μυρ?ων). Ω? "ανταρτοπ?λεμο?" χαρακτηρ?στηκε και η ισπανικ? αντ?σταση κατ? του Μεγ?λου Ναπολ?οντα , απ? ?που και ?λαβε τον διεθν? ?ρο ≪ guerilla ≫, δηλαδ? "μικρ?? π?λεμο?". ?να ε?δο? ανταρτοπ?λεμου ?ταν αυτ?? που χρησιμοπο?ησε ο Ιωσ?φ Γκαριμπ?λντι στον π?λεμο για την ?νωση τη? Ιταλ?α?. Οι Μπ?ερ? στη Ν?τια Αφρικ? μετ? την ?ττα των τακτικ?ν δυν?με?ν του? αποδε?χτηκαν ικαν?τατοι αντ?ρτε?. Αργ?τερα ο Ντα?ηβιντ Λ?ρεν? οργ?νωσε του? ?ραβε? για διεξαγωγ? ανταρτοπ?λεμου εναντ?ον των Οθωμαν?ν αλλ? και η πρ?τη φ?ση του αγ?να του Κεμ?λ Ατατο?ρκ κατ? των ελληνικ?ν στρατευμ?των στη Μικρ? Ασ?α ?ταν ανταρτοπ?λεμο?.

Κατ? τη δι?ρκεια του Β? Παγκ?σμιου Π?λεμου , δημιουργ?θηκαν πολλ? σημαντικ? αντ?ρτικα, ?πω? στη Γιουγκοσλαβ?α , με του? Παρτιζ?νου? του Τ?το και του Ντρ?ζα Μιχα?λοβιτ? , στην Ελλ?δα με τι? ομ?δε? του ΕΛΑΣ , τη? ΕΠΟΝ και του ΕΔΕΣ , οι Μακ? στη Γαλλ?α . Οι σοβιετικο? επ?ση? χρησιμοπο?ησαν αντ?ρτικε? ομ?δε? που δρο?σαν π?σω απ? τι? γραμμ?? μετ?που των Γερμαν?ν.

Με τη λ?ξη του Β? Παγκ?σμιου Π?λεμου, δημιουργ?θηκε ?να ν?ο κ?μα ανταρτοπ?λεμων. ?να? σημαντικ?? ανταρτοπ?λεμο? διεξ?χθη κατ? τον Ελληνικ? Εμφ?λιο Π?λεμο , ?που συνεπλ?κησαν οι κομμουνιστ?? με τον τακτικ? στρατ?. Περισσ?τερα ?ταν τα κιν?ματα κατ? τη? αποικιοκρατ?α? , στι? Φιλιππ?νε? , την Ινδονησ?α , τη Βιρμαν?α . Στην Κ?να , μετ? τι? αρχικ?? του αποτυχ?ε?, ο κομμουνιστικ?? ανταρτικ?? στρατ?? κατ?φερε να καταλ?βει το σ?νολο τη? ηπειρωτικ?? Κ?να? νικ?ντα? τον τακτικ? εθνικιστικ? στρατ? του Τσανκ Κ?ι Σεκ . Στο Βιετν?μ ο ανταρτοπ?λεμο? που διεξ?γαγαν οι κομμουνιστ?? και ο στρατ?? του Β?ρειου Βιετν?μ προκ?λεσαν μεγ?λε? απ?λειε? στι? δυν?μει? του Ν?τιου Βιετν?μ και των ΗΠΑ , και ?ταν καθοριστικ?? για το αποτ?λεσμα του πολ?μου του Βιετν?μ.

Οι τακτικ?? του ανταρτοπ?λεμου χρησιμοποι?θηκαν επ?ση? στο Αφγανιστ?ν και στην Τσετσεν?α εναντ?ον των Ρ?σων , και στο Ιρ?κ εναντ?ον των Αμερικαν?ν .

Παραδε?γματα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Παραδε?γματα επιτυχημ?νου ανταρτοπολ?μου [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Παραδε?γματα μη-επιτυχημ?νου ανταρτοπολ?μου [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Παραδε?γματα συνεχιζ?μενου ανταρτοπολ?μου [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Σημει?σει? και παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

  1. Γκεβ?ρα σ.110
  2. ≪Κουπ?νια τη? ελπ?δα?≫ Γκεβ?ρα σ.50
  3. ≪Γκουσμ?ν, ο διανοο?μενο? του τρ?μου≫

Πηγ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

  • Θεωρ?α και πρακτικ? του Ανταρτοπολ?μου, η τ?χνη του ψ?λου, Robert Taper
  • Θεωρ?α του ανταρτοπ?λεμου, Κολι?πουλο?
  • Η θεωρ?α του Αντ?ρτη, Κ?ρλ Σμιτ, Πλ?θρον
  • Γκεβ?ρα, Ερν?στο , Ο ανταρτοπ?λεμο? , ?ποψη, ISBN 978-960-88530-0-3 , 2005 [1960]
  • Τσε Τουνγκ, Μ?ο , Περ? ανταρτοπ?λεμου , Επικοινων?ε?, ISBN 97896078823632005, 2005 []