Απ? τη Βικιπα?δεια, την ελε?θερη εγκυκλοπα?δεια
Ο
Αθαν?σιο? Ευταξ?α?
(16 Φεβρουαρ?ου 1849 - 5 Φεβρουαρ?ου 1931) ?ταν
?λληνα?
πολιτικ??, βουλευτ??, υπουργ?? και πρωθυπουργ?? για μικρ? χρονικ? δι?στημα κατ? τη
δικτατορ?α του 1926
.
Γενν?θηκε στην
Αμφ?κλεια
Λοκρ?δα?
του
Νομο? Φθι?τιδα?
το 1849. ?ταν γιο? ιερ?α και φο?τησε στη
Ριζ?ρειο Εκκλησιαστικ? Σχολ?
.
Διετ?λεσε κατ' επαν?ληψη βουλευτ?? Φθι?τιδα? και Υπουργ??, υπουργ?? παιδε?α? στην
Κυβ?ρνηση Σωτηρ?ου Σωτηρ?πουλου 1893
, εθνικ?? οικονομ?α? στην
Κυβ?ρνηση Δημητρ?ου Γο?ναρη 1915
αλλ? και σε ?λλε? κυβερν?σει?, καθ?? επ?ση? και βραχ?βιο? Πρωθυπουργ?? Κυβ?ρνηση? στο
Δικτατορικ? Καθεστ?? Π?γκαλου
, το καλοκα?ρι του 1926.
Συγκεκριμ?να τον Ιο?λιο του 1926, διαβλ?ποντα? ο τ?τε δικτ?τορα?
Θε?δωρο? Π?γκαλο?
που τελο?σε Πρ?εδρο? τη? Δημοκρατ?α? και Πρωθυπουργ?? το τερ?στιο αντιβενιζελικ? κ?μα που σ?ρωνε την Ελλ?δα καταλογ?ζοντα? στον ?διο ?λα τα δειν? τη? οικονομ?α? κατ?φυγε αρχικ? σε δι?ξει? πολιτικ?ν και εκδοτ?ν και στη συν?χεια αναδ?θηκε σε αναζ?τηση πολιτικ?ν προσ?πων προκειμ?νου να παραδ?σει την πρωθυπουργ?α. Στην αγων?α του εκε?νη αφο? κανε?? πολιτικ?? δεν δεχ?ταν ν? αναλ?βει κ?λεσε τον 77χρονο τ?τε Α. Ευταξ?α που ?ταν πρ?εδρο? τη? Αεροπορικ?? ?μυνα?, προκειμ?νου να τεθε? επικεφαλ?? τη? κυβερν?σεω?. Τ?τε ο Α. Ευταξ?α? αποδ?χθηκε υπ? δ?ο ?ρου?
[1]
, την απελευθ?ρωση προηγουμ?νω? των πολιτικ?ν εξορ?στων στη
Ν?ξο
και τον προγραμματισμ? διεξαγωγ?? εκλογ?ν. Πρ?γματι ο Π?γκαλο? φ?ρεται να δ?χθηκε του? ?ρου? και στι? 19 Ιουλ?ου ορκ?σθηκε η
Κυβ?ρνηση Ευταξ?α
. Ωστ?σο η κυβ?ρνηση αυτ? δι?ρκεια? περ?που 30 ημερ?ν αποτ?λεσε το "κ?κνειο ?σμα" τη? δικτατορ?α? του Παγκ?λου ?ταν τι? πρωιν?? ?ρε? στι? 22 Αυγο?στου ανατρ?πηκε απ? το
κ?νημα του Κονδ?λη
που σε ελ?χιστο χρ?νο και επικρ?τησε.
Σημει?νεται ?τι με την επικρ?τηση του κιν?ματο? του Κονδ?λη ακολο?θησαν πολλ? λα?κ? συλλαλητ?ρια κυρ?ω? στην
Αθ?να
, τον
Πειραι?
και τη
Θεσσαλον?κη
με βασικ? α?τημα τον θ?νατο του Π?γκαλου ("Κρεμ?λα στον δικτ?τορα") και την δημιουργ?α οικουμενικ?? κυβ?ρνηση?. Τ?τε ο
Αλ?ξανδρο? Παπαναστασ?ου
δ?λωσε δημ?σια την ?ποψη να οδηγηθο?ν σε δ?κη μαζ? με τον Π?γκαλο και ?λοι ?σοι συγκυβ?ρνησαν μ? αυτ?ν και συμμετε?χαν στη λανθασμ?νη εξωτερικ? πολιτικ?, την κακοδιο?κηση και σε δι?φορε? ατασθαλ?ε?. Με αφορμ? την ?ποψη αυτ? ο Α. Ευταξ?α? ?περαμυν?μενο? και ταυτ?χρονα καταγγ?λοντα? δ?λωσε τα ακ?λουθα:
[2]
- ≪
Βεβαι?νω ?τι η μ?νη μου επιθυμ?α θα ?ταν να πραγματοποιηθε? και ?χι μ?νο για το θεαθ?ναι η υποβληθε?σα πρ?τασι? του κ. Παπαναστασ?ου περ? παραπομπ?? ει? δ?κην π?ντων των απ? Επαναστ?σεω? του 1922 μ?χρι τη? ημ?ρα? τη? υποβολ?? τη? προτ?σε?? του, κυβερνησ?ντων την Χ?ραν, να επεκταθ? δε αυτ? και μ?χρι τη? ημετ?ρα? κυβερν?σεω?. Ημε?? ε?μεθα πρ?θυμοι αν? π?σαν στιγμ?ν να λογοδοτ?σωμεν δια το ?ργον τη? Κυβερν?σε?? μα?, ω? και δι? ολ?κληρον τον υπερτεσσαρακονταετ? πολιτικ?ν μα? β?ον, ει? τον οπο?ον συμπεριλαμβ?νεται μεταξ? ?λλων η πρωθυπουργ?α μου εν ?τει 1909, το ?ργον τη? Επιτροπ?? Οικονομι?ν, ει? την προεδρ?αν τη? οπο?α? μα? εκ?λεσεν αυτ?? ο κ. Παπαναστασ?ου, το ?ργον τη? Αεροπορικ?? Αμ?νη? και αυτ? η τελευτα?α πρωθυπουργ?α μα?.
- Θα ?χη ?μω? το θ?ρρο? ο εκ Μαντινε?α? πολιτευτ?? και ολ?κληρον το συγκρ?τημα των συν αυτ? πολιτικ?ν αρχηγ?ν να ισχυρισθ?σι δια τα? πρωθυπουργε?α? και υπουργε?α? των; ?ταν εγ? κατηγορ? ιδ?ω? του? πρωθυπουργε?σαντα? και υπουργε?σαντα? απ? το 1923 και εντε?θεν ?τι παρ?λυσαν την διο?κησιν και δικαιοσ?νην, ?τι παραλαβ?ντε? τα ?ξοδα του κατ? εξοχ?ν πολεμικο? ?του? 1922-1923 εκ τεσσ?ρων δισεκατομμυρ?ων, αντ? να τα ελαττ?σουν κατ? τα επ?μενα ειρηνικ? ?τη τα ανεβ?βασαν σε οκτ? δισεκατομμ?ρια και συνωμολ?γησαν συμβ?σει?, δια τα? οπο?α? ?πρεπε να καταλ?βωσι το εδ?λιον του κατηγορουμ?νου, τι ?χουν να απολογηθο?ν αυτο?; Και τ?ρα του? προκαλ? να εγε?ρουν και αυτο? εναντ?ον μου οιανδ?ποτε κατηγορ?αν ?χι μ?νο δια την τελευτα?αν πρωθυπουργε?αν μου αλλ? και δι? ολ?κληρον τον πολιτικ?ν μου β?ον
≫.
Β?βαια μετ? τι? παραπ?νω δηλ?σει? ο Α. Παπαναστασ?ου φ?ρεται ν? αναδιπλ?θηκε και προ? αποφυγ? ανεξ?λεγκτων πολιτικ?ν αντιπαραθ?σεων η πρ?τασ? του δεν εισακο?σθηκε και δεν ?γινε καμ?α σχετικ? δ?κη, αλλ? ο?τε και ο Α. Ευταξ?α? υπ?στη δ?ωξη απ? το ν?ο καθεστ?? του Κονδ?λη.
Ο Αθαν?σιο? Ευταξ?α? απεβ?ωσε στι? 5 Φεβρουαρ?ου του 1931
[3]
. Ανιψι?? του ?ταν ο
Λ?μπρο? Ευταξ?α?
.
- ↑
Εφημερ?δα "Κυριακ?τικη δημοκρατ?α" φ.242 (17-7-2016) σ.31
- ↑
Εφημερ?δα "Εμπρ??" (24-8-1926) σ.4
- ↑
Ριζοσπ?στη?
, ?να? λιγ?τερο?, 6 Φεβρουαρ?ου 1931, σελ?δα 2 (αρχε?ο σε μορφ? .pdf)