?πο?

Απ? τη Βικιπα?δεια, την ελε?θερη εγκυκλοπα?δεια

Το ?πο? (απ? το αρχα?ο ελληνικ? ρ?μα ?πω , μιλ?ω) ε?ναι λογοτεχνικ? αφηγηματικ? ε?δο? του ?μμετρου λ?γου, του οπο?ου το κ?ριο χαρακτηριστικ? ε?ναι ο μεγ?λο? αριθμ?? στ?χων με θεματολογ?α μυθολογικ? ? ιστορικ?, ηρωικ? ? διδακτικ?, πλο?σια σε ιδεολογικ? και πολιτιστικ? στοιχε?α. Η δε δομ?, πλοκ? και τεχνικ? του διανθ?ζεται συν?θω? απ? πλο?σια καλολογικ? στοιχε?α που το κ?νουν ιδια?τερα δημοφιλ?? και κλασικ? στο χρ?νο. Εκ του ?που? ορ?ζεται ομο?ω? το ιδια?τερο αυτ? ε?δο? τη? πο?ηση? ω? επικ? πο?ηση . Ιδια?τερα επ?ση? χαρακτηριστικ? του ?που? ε?ναι αφεν?? μεν ο αντικειμενικ?? του χαρακτ?ρα?, δηλαδ? χωρ?? τι? υποκειμενικ?? και προσωπικ?? απ?ψει? του ποιητ?, και αφετ?ρου ?τι απαγγ?λλεται και δεν τραγουδι?ται, σε αντ?θεση με ?λλα ποι?ματα, λυρικ? ? δραματικ?.

Ετυμολογ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η λ?ξη ?πο? σημα?νει δημ?σιο? λ?γο?/αφ?γηση και ?χει στεν? νοηματικ? σχ?ση με την ?ννοια ιστορ? (ιστορ?α). Στη σ?γχρονη λεξικογραφ?α, ω? ?πο? ορ?ζεται το μεγαλει?δε? ?ργο, τ?σο σε ?κταση, ?σο και σε θεματογραφ?α. Με τον ?ρο εποποι?α εννοε?ται η περ?οδο? ακμ??, ? η ηρωικ? και μεγαλ?πνοη πρ?ξη.

Γενικ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα ?πη διακρ?νονται σε πολλ? ε?δη αν?λογα του περιεχομ?νου του?. Ο δημιουργ?? (ποιητ??) του ?που? καλε?ται "εποποι??", και η θεματολογ?α ?που? ονομ?ζεται "εποποι?α". Ο εποποι?? συχν? δεν ε?ναι γνωστ??. Εικ?ζεται ?τι κ?ποια ?πη ?χουν γραφτε? συλλογικ?, απ? την παρ?δοση κι ?χι απ? ?ναν ?νθρωπο.

Τα ηρωικ? ?πη , που ε?ναι και τα σημαντικ?τερα του ε?δου?, κατ? κ?ριο λ?γο περιγρ?φουν θρυλικ?? πρ?ξει? θε?ν, ημ?θεων, καθ?? και φιλ?θεων ηρ?ων του παρελθ?ντο?, εν? το θ?μα του? ε?ναι συχν?τερα μυθολογικ? , τι? περισσ?τερε? φορ?? με αλληγορικ? σημασ?α. ?λλα ε?δη ?που? ε?ναι το διδακτικ? , το ιστορικ? , το θρησκευτικ? , το βιοσοφικ? , που περιλαμβ?νει το φιλοσοφικ? και το γενεαλογικ? , καθ?? και το παρωδικ? , με σατυρικ? χαρακτ?ρα. Το  ηρωικ? ?πο?, στο οπο?ο αν?κουν και τα ομηρικ? ποι?ματα Ιλι?δα  και Οδ?σσεια , αφηγε?ται κατορθ?ματα ηρ?ων αλλ? και θε?ν, που συχν? συνυπ?ρχουν με του? ανθρ?που? και κατευθ?νουν τη δρ?ση του?.

Το ηρωικ? ?πο? παρουσι?ζει μυθοποιημ?να γεγον?τα εν?? μακρινο? παρελθ?ντο? σαν να ε?ναι αληθιν?, και ?χει αντικειμενικ? χαρακτ?ρα, δηλαδ?, δεν εκφρ?ζει τι? προσωπικ?? απ?ψει? του ποιητ?, αλλ? ?λη την κοινων?α μ?σα στην οπο?α δημιουργε?ται.

Ιστορικ? στοιχε?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

?πο? σ?μαινε αρχικ? "λ?γο?", ?μω? απ? τον 5ο αι?να π.Χ. η λ?ξη χρησιμοποι?θηκε με μια ειδικ? σημασ?α που σ?μαινε αφηγηματικ? πο?ημα σε δακτυλικ? εξ?μετρο . Τα παλαι?τερα απ? τα αρχα?α ελληνικ? ?πη ε?χαν περιεχ?μενο μυθολογικ?, αργ?τερα συνετ?θησαν ?πη και με διδακτικ?, φιλοσοφικ? η ?λλο περιεχ?μενο.

Τα μυθολογικ? αφηγηματικ? ποι?ματα αγαπο?σαν πολ? οι ?λληνε?. Τα μυκηνα?κ? χρ?νια [17ο?-12ο? αι. π.Χ.] υπ?ρχαν τραγουδοποιο?, ? αλλι?? αοιδο?, που αυτοσχεδ?αζαν και τραγουδο?σαν τ?τοια ποι?ματα. Αυτ?? οι συνθ?σει? ?ταν οι πρ?τε? μορφ?? του ?που?.

Η μεγ?λη αν?πτυξη τη? επικ?? πο?ηση? ε?ναι στα λεγ?μενα "γεωμετρικ? χρ?νια", [11ο?-8ο? αι. π.Χ.]. ?ταν τα κ?ντρα του μυκηνα?κο? πολιτισμο? παρ?κμασαν και οι κ?τοικοι αναγκ?στηκαν να μεταναστε?σουν και να κατοικ?σουν τη Μικρ? Ασ?α και τα νησι? ?φεραν στου? ν?ου? τ?που? τα τραγο?δια του?.

Το κ?ριο γν?ρισμα τη? επικ?? πο?ηση? ε?ναι ?τι μιλ? για ?να μακριν? παρελθ?ν, το οπο?ο στα μ?τια του ποιητ? φ?νταζε αν?τερο τη? δικ?? του εποχ??. Τα περισσ?τερα απ' τα ?πη αναφ?ρονται στην αργοναυτικ? εκστρατε?α [αργοναυτικ?? κ?κλο?], στου? αγ?νε? για την κατ?κτηση των Θηβ?ν [θηβα?κ?? κ?κλο?] και κυρ?ω? στον τρωικ? π?λεμο και ?σα συν?βησαν μετ? απ? αυτ?ν [τρωικ?? κ?κλο?].

?πη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Με την ονομασ?α "Ομηρικ?", ενοο?νται τα ηρωικ? ?πη του Ομ?ρου , Ιλι?δα και Οδ?σσεια . Αυτ? αποτελο?ν τα αρχαι?τερα ?πη που ?χουν πλ?ρω? διασωθε? απ? την αρχα?α ελληνικ? γραμματε?α και κατ' επ?κταση, απ? την Ευρ?πη . Αρχα?α παρ?μοια λογοτεχνικ? κε?μενα, φ?ρονται και απ? ?λλου? λαο?? ?πω? π.χ. το ?πο? του Γκιλγκαμ?? , η Ραμαγι?να και η Μαχαμπαρ?τα ? νε?τερα, ?πω? το Μπεογο?λφ και πιο σ?γχρονα ?πω? η β?ρεια Κ?λεβαλα , καθ?? και ?λλα περιστασιακ?, μεμονωμ?να ?ργα πιο σ?γχρονων συγγραφ?ων.

Πολ? σημαντικ? ε?ναι τα ?πη τη? λατινικ?? λογοτεχν?α? , Αινει?δα του Βιργιλ?ου , Φαρσ?λια του Λουκανο? και Θηβα?δα του Στατ?ου , καθ?? και αυτ? τη? ιταλικ?? λογοτεχν?α? , Θε?α Κωμωδ?α του Δ?ντη , Ερωτευμ?νο? Ορλ?νδο? του Ματτ?ο Μαρ?α Μπο??ρντο , Μαιν?μενο? Ορλ?νδο? του Λουντοβ?κο Αρι?στο και Απελευθερωμ?νη Ιερουσαλ?μ του Τορκου?το Τ?σσο . Απ? την αγγλικ? λογοτεχν?α διακρ?νονται Η Νερα?δοβασ?λισσα του ?ντμουντ Σπ?νσερ και ιδ?ω? ο μεγαλει?δη? Χαμ?νο? Παρ?δεισο? του Τζον Μ?λτον , εν? απ? την γερμανικ? λογοτεχν?α αξιοσημε?ωτο ε?ναι το επικ? θρησκευτικ? πο?ημα Ο Μεσσ?α? του Φρ?ντριχ Κλ?πστοκ . Τ?λο?, απ? την νεοελληνικ? λογοτεχν?α ξεχωρ?ζει η Οδ?σεια του Ν?κου Καζαντζ?κη .