---

---

Et arkiv over dagens skandinaviske artikler der blev vist pa forsiden . Artiklerne følger en rotationsordning, da de andre skandinaviske Wikipediaer ikke skifter artikel hver dag:

• Mandag: Norsk (bokmal)
• Tirsdag: Svensk
• Onsdag: Norsk (nynorsk)
• Torsdag: Norsk (bokmal)
• Fredag: Svensk
• Lørdag: Norsk (nynorsk)
• Søndag: Svensk - eller gæstedag - f.eks. finsk , færøsk , grønlandsk, islandsk , samisk.

Artiklerne kan hentes her [ rediger kildetekst ]

Skanwiki - dette er at foretrække, eftersom de her allerede ligger færdig-formaterede til brug pa den danske wikipedia:

• meta:Skanwiki/Utvalgte artikler

Hvis de ikke endnu ligger klar pa Skanwiki, kan du ga direkte til disse steder:

• no:Wikipedia:Ukens artikkel/2024
• nn:Wikipedia:Utvald artikkel/2024
• sv:Wikipedia:Utvald artikel
• fi:Malline:Valitut palat/2024
• fo:Wikipedia:Aðrar manaðargreinir (manedens artikel)
• is:Wikipedia:Grein manaðarins/2024 (manedens artikel)

---

1. maj

Astrid Lindgren (født Astrid Anna Emilia Ericsson den 14. november 1907 i Vimmerby i Sverige , død 28. januar 2002 i Stockholm ) var en svensk forfatter som er blitt kjent verden over mest for sine barnefortellinger som ogsa mange voksne har hatt glede av a lese. Les mer…
se - se norsk - diskussion - historik

---

2. maj

α₁-antitrypsinmangel eller alfa 1-antitrypsinmangel , og kalla A1AD eller rett og slett alfa-1 , er ein kodominant arveleg sjukdom der α₁-antitrypsinnivaet i blodet er for lagt. A1AD kan føre til lungeemfysem og i nokre fall til leversjukdom . A1AD, inkludert i lettare form, er og sett i samband med m.a. behandlingsresistent astma og kronisk sinusitt . A1AD er vanlegast blant europearar av baltisk , sørskandinavisk , nederlandsk , britisk og iberisk ( spansk og portugisisk ) bakgrunn, og i tillegg blant saudiarabarar . Les?meir?...
se - se norsk - diskussion - historik

---

3. maj

Joseph Raymond McCarthy , var en amerikansk republikansk politiker och senator fran delstaten Wisconsin . Under sina tio ar i senaten, mellan 1947 och 1957 , blev McCarthy och hans medarbetare okanda for sina aggressiva kampanjer, med anklagelser riktade mot misstanka kommunister som man ansag hade infiltrerat den amerikanska administrationen och fanns overallt i samhallet.
se - se svensk - diskussion - historik

---

4. maj

Astrid Lindgren (født Astrid Anna Emilia Ericsson den 14. november 1907 i Vimmerby i Sverige , død 28. januar 2002 i Stockholm ) var en svensk forfatter som er blitt kjent verden over mest for sine barnefortellinger som ogsa mange voksne har hatt glede av a lese. Les mer…
se - se norsk - diskussion - historik

---

5. maj

α₁-antitrypsinmangel eller alfa 1-antitrypsinmangel , og kalla A1AD eller rett og slett alfa-1 , er ein kodominant arveleg sjukdom der α₁-antitrypsinnivaet i blodet er for lagt. A1AD kan føre til lungeemfysem og i nokre fall til leversjukdom . A1AD, inkludert i lettare form, er og sett i samband med m.a. behandlingsresistent astma og kronisk sinusitt . A1AD er vanlegast blant europearar av baltisk , sørskandinavisk , nederlandsk , britisk og iberisk ( spansk og portugisisk ) bakgrunn, og i tillegg blant saudiarabarar . Les?meir?...
se - se norsk - diskussion - historik

---

6. maj

Joseph Raymond McCarthy , var en amerikansk republikansk politiker och senator fran delstaten Wisconsin . Under sina tio ar i senaten, mellan 1947 och 1957 , blev McCarthy och hans medarbetare okanda for sina aggressiva kampanjer, med anklagelser riktade mot misstanka kommunister som man ansag hade infiltrerat den amerikanska administrationen och fanns overallt i samhallet.
se - se svensk - diskussion - historik

---

7. maj

Talv er eitt borðspæl , har tveir telvarar kunnu telva. Telvað verður a einum borði við 64 puntum, har hvør telvari hevur 16 talvfolk , ein tað hvita folkið, og ein tað svarta folkið. Endamalið er at vinna við at seta kongin hja motpartinum skak og mat (eisini ropt mat).

Telvarar skiftast um at leika, men hvitur - tað er telvarin við hvita folkinum - leikar altið fyrst. Ymsu folkini hava hvør sitt gongulag.
se - historik

---

8. maj

Pomorhandel eller Russehandel er benevnelsen pa en handelsforbindelse mellom pomorene i Nordvest- Russland og folket langs kysten av Nord-Norge , sa langt sør som til Bodø . Denne handelen foregikk fra 1740 og fram til den russiske revolusjon i 1917 . Pomorhandelen var i utgangspunktet en byttehandel mellom folk i nordomradene, med kornprodukter fra Russland mot fisk fra Nord-Norge som hovedhandelsvare. Etter hvert utviklet dette seg til a bli en pengehandel , og faktisk ble rubelen brukt som valuta flere steder i Nord-Norge. Navnet kommer av russisk : помо?ры; po ≪ved≫ og more ≪hav≫; ≪kystboere≫, samme ord som ligger til grunn for Pommern . Les mer
se - se norsk - diskussion - historik

---

9. maj

Odda er ein kommune i Hordaland fylke . Administrasjonsstad og sentrum i Odda kommune er byen Odda, som ligg inst i Sørfjorden i Hardanger . Kjende tettstader i Odda kommune er mellom anna Odda, Tyssedal , Røldal og Skare . Odda er kjend som ein viktig stad for turisme , med fossar som Latefossen og mykje natur. Hardangervidda og Folgefonna er naturomrade ikkje langt fra Odda sentrum. Keisar Wilhelm II av Tyskland var arviss gjest fra 1889 til 1914 .

Odda er og kjend som ein industrikommune , med føretak som Odda Smelteverk og Boliden Odda AS (Norzink). Varen 2003 gjekk smelteverket konkurs, og kommunen er inne i ei omstillingsperiode. Mange forfattarar kjem fra Odda. Mellom anna Frode Grytten tek utganspunkt i livet i Odda i forteljingane sine. Les meir ...
se - se norsk - diskussion - historik

---

10. maj

Leeds ar en stad i countyt West Yorkshire i norra England , Storbritannien . Staden har omkring 430?000 invanare medan storstadsdistriktet ( City of Leeds ) har omkring 715?000 invanare. Leeds fungerar i bland annat ekonomiskt hanseende som huvudort i en storstadsregion. Staden vaxte kraftigt fran 1600-talet och framat och kom att overta Yorks position som dominerande stad i regionen, i huvudsak pa grund av den vaxande ullindustrin. Numera arbetar de flesta inom servicesektorn och finanssektorn ar en av de storsta i landet.
se - se svensk - diskussion - historik

---

11. maj

Pomorhandel eller Russehandel er benevnelsen pa en handelsforbindelse mellom pomorene i Nordvest- Russland og folket langs kysten av Nord-Norge , sa langt sør som til Bodø . Denne handelen foregikk fra 1740 og fram til den russiske revolusjon i 1917 . Pomorhandelen var i utgangspunktet en byttehandel mellom folk i nordomradene, med kornprodukter fra Russland mot fisk fra Nord-Norge som hovedhandelsvare. Etter hvert utviklet dette seg til a bli en pengehandel , og faktisk ble rubelen brukt som valuta flere steder i Nord-Norge. Navnet kommer av russisk : помо?ры; po ≪ved≫ og more ≪hav≫; ≪kystboere≫, samme ord som ligger til grunn for Pommern . Les mer
se - se norsk - diskussion - historik

---

12. maj

Odda er ein kommune i Hordaland fylke . Administrasjonsstad og sentrum i Odda kommune er byen Odda, som ligg inst i Sørfjorden i Hardanger . Kjende tettstader i Odda kommune er mellom anna Odda, Tyssedal , Røldal og Skare . Odda er kjend som ein viktig stad for turisme , med fossar som Latefossen og mykje natur. Hardangervidda og Folgefonna er naturomrade ikkje langt fra Odda sentrum. Keisar Wilhelm II av Tyskland var arviss gjest fra 1889 til 1914 .

Odda er og kjend som ein industrikommune , med føretak som Odda Smelteverk og Boliden Odda AS (Norzink). Varen 2003 gjekk smelteverket konkurs, og kommunen er inne i ei omstillingsperiode. Mange forfattarar kjem fra Odda. Mellom anna Frode Grytten tek utganspunkt i livet i Odda i forteljingane sine. Les meir ...
se - se norsk - diskussion - historik

---

13. maj

Leeds ar en stad i countyt West Yorkshire i norra England , Storbritannien . Staden har omkring 430?000 invanare medan storstadsdistriktet ( City of Leeds ) har omkring 715?000 invanare. Leeds fungerar i bland annat ekonomiskt hanseende som huvudort i en storstadsregion. Staden vaxte kraftigt fran 1600-talet och framat och kom att overta Yorks position som dominerande stad i regionen, i huvudsak pa grund av den vaxande ullindustrin. Numera arbetar de flesta inom servicesektorn och finanssektorn ar en av de storsta i landet.
se - se svensk - diskussion - historik

---

14. maj

Pomorhandel eller Russehandel er benevnelsen pa en handelsforbindelse mellom pomorene i Nordvest- Russland og folket langs kysten av Nord-Norge , sa langt sør som til Bodø . Denne handelen foregikk fra 1740 og fram til den russiske revolusjon i 1917 . Pomorhandelen var i utgangspunktet en byttehandel mellom folk i nordomradene, med kornprodukter fra Russland mot fisk fra Nord-Norge som hovedhandelsvare. Etter hvert utviklet dette seg til a bli en pengehandel , og faktisk ble rubelen brukt som valuta flere steder i Nord-Norge. Navnet kommer av russisk : помо?ры; po ≪ved≫ og more ≪hav≫; ≪kystboere≫, samme ord som ligger til grunn for Pommern . Les mer
se - historik

---

15. maj

Buekorps er en organisasjon for og av barn, der eksersis , marsjering, idrett, turer og utflukter er vesentlige elementer og hvor offiserene er støtter for de unge soldatene .

Buekorps ble dannet pa midten av 1800-tallet i mange byer, men i dag finnes de bare i Bergen . Alle andre steder er de forsvunnet. Les mer…
se - se norsk - diskussion - historik

---

16. maj

Islam i Noreg . Islam er den nest største religionen i Noreg .

I 2003 budde det truleg omlag 115 000 menneske med muslimsk bakgrunn i Noreg . Av desse var om lag 80 000 medlemer i 92 muslimske trussamfunn i 2004 . Om lag 60 000 av desse bur i Oslo og Akershus . Dei aller fleste muslimar i Noreg har innvandrarbakgrunn. Det islamske miljøet i Noreg er sterkt fragmentert, men mange moskear er organisert i paraplyorganisasjonen Islamsk Rad Norge . Les meir…
se - se norsk - diskussion - historik

---

17. maj

Regalskeppet Vasa var ett svenskt orlogsskepp som kantrade och sjonk i Stockholms hamn pa sin jungfruresa den 10 augusti 1628 . Skeppet bargades 1961 och finns numera i Vasamuseet . Vasas fard har varat blott 20 minuter och i stracka matt, ca 1300 meter. Trots narheten till land omkommer minst 25 personer vid olyckan.

Redan i mitten av 1600-talet bargades 61 av skeppets 64 kanoner men sedan foll Vasan i glomska.
se - se svensk - diskussion - historik

---

18. maj

Buekorps er en organisasjon for og av barn, der eksersis , marsjering, idrett, turer og utflukter er vesentlige elementer og hvor offiserene er støtter for de unge soldatene .

Buekorps ble dannet pa midten av 1800-tallet i mange byer, men i dag finnes de bare i Bergen . Alle andre steder er de forsvunnet. Les mer…
se - se norsk - diskussion - historik

---

19. maj

Islam i Noreg . Islam er den nest største religionen i Noreg .

I 2003 budde det truleg omlag 115 000 menneske med muslimsk bakgrunn i Noreg . Av desse var om lag 80 000 medlemer i 92 muslimske trussamfunn i 2004 . Om lag 60 000 av desse bur i Oslo og Akershus . Dei aller fleste muslimar i Noreg har innvandrarbakgrunn. Det islamske miljøet i Noreg er sterkt fragmentert, men mange moskear er organisert i paraplyorganisasjonen Islamsk Rad Norge . Les meir…
se - se norsk - diskussion - historik

---

20. maj

Regalskeppet Vasa var ett svenskt orlogsskepp som kantrade och sjonk i Stockholms hamn pa sin jungfruresa den 10 augusti 1628 . Skeppet bargades 1961 och finns numera i Vasamuseet . Vasas fard har varat blott 20 minuter och i stracka matt, ca 1300 meter. Trots narheten till land omkommer minst 25 personer vid olyckan.

Redan i mitten av 1600-talet bargades 61 av skeppets 64 kanoner men sedan foll Vasan i glomska.
se - se svensk - diskussion - historik

---

21. maj

Buekorps er en organisasjon for og av barn, der eksersis , marsjering, idrett, turer og utflukter er vesentlige elementer og hvor offiserene er støtter for de unge soldatene .

Buekorps ble dannet pa midten av 1800-tallet i mange byer, men i dag finnes de bare i Bergen . Alle andre steder er de forsvunnet. Les mer…
se - historik

---

22. maj

Bodø er en bykommune i Nordland . Bodø er fylkeshovedstad i Nordland. Bodø ligger nord for polarsirkelen (67°17′?N og 14°23′?Ø) og har midnattsol fra 4. juni til 8. juli. Byens plass midt mellom hav og innland har gitt byen dets næringsgrunnlag.

Navnet Bodø kan spores tilbake til 1500-tallet . Navnet er mest sannsynlig en forvansking av Bodin , som var kirkestedet i omradet pa denne tiden. Ordet Bodin bestar av to gammelnorske ord: botha / batha / bod (som kan bety enten ≪baen≫ eller ≪gjestebud≫) og vin (≪havnegang≪); eller altsa havnegang/boplass/gjestebud ved elva .
27. mai 1940 ble byen bombet under angrepet pa Norge. Les mer
se - se norsk - diskussion - historik

---

23. maj

Henrik Johan Ibsen ( 20. mars 1828 ? 23.mai 1906 ) var ein norsk dramatikar, rekna som ein av ≪ dei fire store ≫ i norsk litteraturhistorie . Banebrytande stykke som Et dukkehjem og Peer Gynt har gjort han kjend over heile verda. Ibsen er rekna som far at det moderne dramaet og har paverka ei rad seinare kunstnarar.
Les meir
se - se norsk - diskussion - historik

---

24. maj

William Ewart Gladstone , fodd 29 december 1809 i Liverpool , dod 19 maj 1898 pa Hawarden Castle , Clwyd ( Flintshire ), Wales , var en brittisk liberal politiker , premiarminister i inte mindre an fyra omgangar (brittiskt rekord): 1868 - 1874 , 1880 - 1885 , 1886 samt 1892 - 1894 . Han raknas som en av de verkligt stora premiarministrarna och en mycket skicklig talare. Gladstone stodde inledningsvis sydstaterna i det amerikanska inbordeskriget (1861-65). Under sina sista perioder som partiledare for det liberala partiet och som premiarminister blev han alltmer isolerad pa grund av sin kamp for sjalvstyre for Irland . Han utkampade flera politiska dueller och valkampanjer mot sin likaledes stora motstandare Benjamin Disraeli .
se - se svensk - diskussion - historik

---

25. maj

Bodø er en bykommune i Nordland . Bodø er fylkeshovedstad i Nordland. Bodø ligger nord for polarsirkelen (67°17′?N og 14°23′?Ø) og har midnattsol fra 4. juni til 8. juli. Byens plass midt mellom hav og innland har gitt byen dets næringsgrunnlag.

Navnet Bodø kan spores tilbake til 1500-tallet . Navnet er mest sannsynlig en forvansking av Bodin , som var kirkestedet i omradet pa denne tiden. Ordet Bodin bestar av to gammelnorske ord: botha / batha / bod (som kan bety enten ≪baen≫ eller ≪gjestebud≫) og vin (≪havnegang≪); eller altsa havnegang/boplass/gjestebud ved elva .
27. mai 1940 ble byen bombet under angrepet pa Norge. Les mer
se - se norsk - diskussion - historik

---

26. maj

Henrik Johan Ibsen ( 20. mars 1828 ? 23.mai 1906 ) var ein norsk dramatikar, rekna som ein av ≪ dei fire store ≫ i norsk litteraturhistorie . Banebrytande stykke som Et dukkehjem og Peer Gynt har gjort han kjend over heile verda. Ibsen er rekna som far at det moderne dramaet og har paverka ei rad seinare kunstnarar.
Les meir
se - se norsk - diskussion - historik

---

27. maj

William Ewart Gladstone , fodd 29 december 1809 i Liverpool , dod 19 maj 1898 pa Hawarden Castle , Clwyd ( Flintshire ), Wales , var en brittisk liberal politiker , premiarminister i inte mindre an fyra omgangar (brittiskt rekord): 1868 - 1874 , 1880 - 1885 , 1886 samt 1892 - 1894 . Han raknas som en av de verkligt stora premiarministrarna och en mycket skicklig talare. Gladstone stodde inledningsvis sydstaterna i det amerikanska inbordeskriget (1861-65). Under sina sista perioder som partiledare for det liberala partiet och som premiarminister blev han alltmer isolerad pa grund av sin kamp for sjalvstyre for Irland . Han utkampade flera politiska dueller och valkampanjer mot sin likaledes stora motstandare Benjamin Disraeli .
se - se svensk - diskussion - historik

---

28. maj

Bodø er en bykommune i Nordland . Bodø er fylkeshovedstad i Nordland. Bodø ligger nord for polarsirkelen (67°17′?N og 14°23′?Ø) og har midnattsol fra 4. juni til 8. juli. Byens plass midt mellom hav og innland har gitt byen dets næringsgrunnlag.

Navnet Bodø kan spores tilbake til 1500-tallet . Navnet er mest sannsynlig en forvansking av Bodin , som var kirkestedet i omradet pa denne tiden. Ordet Bodin bestar av to gammelnorske ord: botha / batha / bod (som kan bety enten ≪baen≫ eller ≪gjestebud≫) og vin (≪havnegang≪); eller altsa havnegang/boplass/gjestebud ved elva .
27. mai 1940 ble byen bombet under angrepet pa Norge. Les mer
se - historik

---

29. maj

Brødrene Marx var fem komikerbrødre som opptradte i vaudevilleforestillinger , teaterstykker , filmer og pa TV . Brødrene var Chico (Leonard, 1887 ? 1961 ), Harpo (Adolph Arthur, 1888 ? 1964 ), Groucho (Julius Henry, 1890 ? 1977 ), Gummo (Milton, 1892 ? 1977 ) og Zeppo (Herbert, 1901 ? 1979 ).

Brødrene Marx’ forestillinger ble populære akkurat pa den tiden hvor Hollywood gikk over til talefilm. Brødrene fikk en kontrakt med Paramount og de ga seg i kast med en filmkarriere. Deres to første filmer var tilpasninger av deres Broadway-forestillinger: ≪ The Cocoanuts ≫ ( 1929 ) og ≪ Animal Crackers ≫ ( 1930 ). Les mer
se - se norsk - diskussion - historik

---

30. maj

Ecuador er eit land ved ekvator , nordvest i Sør-Amerika . Landet grensar til Colombia og Peru og har kystline mot Stillehavet . Ecuador er eit av dei minste landa pa dette kontinentet, det attande største malt i flatevidd. Den 24. mai 1822 vart landet sjølvstendig. Les meir ...
se - se norsk - diskussion - historik

---

31. maj

Tvattbjornen ar en art i familjen halvbjornar som ursprungligen levde i mellersta och norra Amerika , men sedan mitten av 1900-talet finns aven populationer i mellersta Europa och i Kaukasus . Tvattbjornar bebor huvudsakligen lov - och blandskog som ar rik pa vattendrag. Nufortiden patraffar man dem aven i bebodda omraden. Sitt namn har tvattbjornen fatt av sin besynnerliga vana att doppa fodan i vatten och gnida den mellan framtassarna, liksom for att tvatta den.
se - se svensk - diskussion - historik