≪Википеди≫ ир?кл? энциклопединчи материал
Протон
(
грек
πρ?το?
? "п?рм?ш", "т?п" пал?рт?в?сенчен) (
p
,
p
+
) ?
элементарл? п?рч?
.
Адронсем
шутне к?рет,
п?ри
1/2,
электро ав?р?
+1. Теп?р ен каласан, +1/2
изо(?)п?ра
проекцилл?
нуклон
. Виc?
кваркран
(п?р
d
-кварк тата ик?
u
-кварк) тыт?нса т?рать. Т?н?cл? (чи к?ске
пур?ну тапх?р?
? 2,9×10
29
cул аркану канал? темле пулсан та,
позитрон?н
тата нейтралл?
пион?н
1,6×10
33
cул).
Протон йыв?р?ш? 938,2796
МэВ
е 1,0072764
а. е. м.
Водород?н
ат?м
т?шши
п?р протонран т?рать. Протон хими енчен
водород?н
ат?м т?шши
атома
(т?р?стерех, ун?н c?м?л изотоп? ?
электронс?р
протия
). Физик?ра протона
p
палл?па к?тартаcc?. Протон?н (водород?н ион?)
химилл?
пал?рт?в? ? H
+
,
астрофизик?ри
? HII.
Протонсем (
нейтронсемпе
п?рле) ат?м т?шшисен т?п пай? пулать. Атам т?шшин
ав?р шуч?
протонсен шуч?пе танлашать.
Протон?пе нейтрон? кварксенчен т?раcc?.
- Протон?н т?пчен? пахал?х?сене пур енл? й?ркелесе Particle Data Group cинче cырса к?тартн?.
[1]
(ак?лч.)