Иваново

≪Википеди≫ ир?кл? энциклопединчи материал
Иваново
Хула герб?
Патшал?х: Раccей
Регион: Иваново облаc?
Ник?слен?: 1561
Хула, cултан: 1871
Хал?х йыш?, пин cын: 406,5 ( 2008 )
Хула лапт?к?: км 2
Геогр. анл?х?: 57°00′ c. ш.
Геогр. в?р?мл?х?: 40°59′ х. т. д.

Иваново , ? Иваново облаc?н т?п хули.

Хула пуcл?х? ? Александр Фомин; 2005 cулхи раштав?н 4-м?ш?нче суйлан?.

Хулара 4 район: Ленинский, Октябрьский, Советский, Фрунзенский.

Хал?х йыш? [ т?рлет | кодне т?рлет ]

1897 1917 1923 1926 1939 1959
54 200 174 400 71 800 111 200 285 200 338 000
1970 1979 1989 1996 2002 2007
425 900 464 500 481 000 471 900 431 721 409 000

Кун-cул? [ т?рлет | кодне т?рлет ]

1871 cулта й?т?нпе ?cлек?н Иваново салипе (п?ррем?ш хут 1561 cулта ас?нн?) Вознесенски Посач? ( 1836 cулта ник?сленн?) п?рлешнипе Иваново хули туса хун?. 1932 -м?ш cулчен Иваново-Вознесенск ятл? пулн?. Раccейри c?м?л пром?cл?х?н т?пе пулн?. 1914 cулта хула Раccейри чи пыс?к 20 хула шутне к?н?.

Пир т?трекенсен пурн?c? пит? йыв?р пулн?.Cав?нпа час-часах пролетариат забастовк?сем иртерн?. 1905 cулта, п?ррем?ш выр?с революци в?х?т?нче, Иванов?ра рабочи депутач?сен Канаш? йеркелен? (Раccейре п?ррем?ш). Cак?нтан п?ррем?ш Совет хули ят тухн?.

1905 cулхи cу уй?х?н 12 -м?ш?нче 72-кунл?х п?т?м рабочи хутш?накан стачка пуcланать. Пуcаракансемпа ертсе пыракансем хушшинче А. С. Бубнов (Химик), Н. Н. Колотилов (Лапа), Н. И. Подвойский (Мироныч), М. В. Фрунзе (Арсений) профессилл? революцинерсем пулн?. Хулара забастовк?на хутш?накан предприятисенчен 151 cынран т?ракан Канаш туса хураcc?.

C?в?н 17-м?ш?нче хула варринче митингсем иртерме чарсан рабочисен Канаш?н лар?в?сем хуларан тулаш?нче пулаcc?. Талка юханшыв? х?рринче нумай cынна пулcтар?нма чарн? хыcc?н теп?р кун салтаксемпе казаксем рабочисене хир?c х?cп?шал ус? кураcc?. Cу уй?х?нче фабрик?сем ?cлеме тыт?наcc?.

Юпа уй?х?н 22 Талка х?рринче черносотенецсемпе (?) хир?cн? в?х?тра стачк?н ерт?cи - Ф. А. Афанасьев (Отец) вилет.

1915 cулхи cурла уй?х?нче нумай хал?х в?рcа хир?c т?рать. 1915 cулхи cурла уй?х?н 10 -м?ш?нче демонстрцине салатн? в?х?тра 30 cынна в?лереcc? тата 53 cына амантаcc?.

Вилнисем хушшинче выр?нти большевиксен ерт?cисенчен п?ри - Е. С. Зиновьев та (Федор) пулать. Иваново-Вознесенскра демонстрацине персе прахнине хир?cлесе нумай хулара хал?х п?лханать.

1937 cулта хулара Интердом уc?лн?. Унта ют c?ршывсенчи коммунистсен ачисем в?ренн?, cав шутра Александр Карастоянов , Долорес Ибаррури , Мао Цзэдун ачисем.

Иваново хулинче ≪Нормандия-Неман≫ авиаэскадрилья кун-cул? пуcланн?.

1984 cулхи ут? уй?х?н 9 -м?ш?нче хула cине пит? в?йл? cавра cил тап?нать. Хулапа облаcре 100 ытла cурта c?м?рет. Темиcе вун cын вилет, темиcе c?р cын аманать.

1992 cулхи cурлан 27-м?ш?нче Иваново аэродромне ларн? чух Минеральные Воды - Донецк - Иваново арканать. 84 cын вилет.

Экономика [ т?рлет | кодне т?рлет ]

К?рш? хуласемпе ( Улатим?р , Ярославль , Кострома ) танлаштарсан, Иваново пром?cл?х ен?пе аталалнни сис?нет. Хула пир-ав?р центр? тесе шутланн?. П?ррем?ш пир-ав?р мануфактурисем XVI ?м?ртех ник?сленн?. XX-м?ш ?м?р?н 50-м?ш cулсенче хулара машин?сем т?вакан заводсем тума тыт?нн?. Хальхи в?х?тра апат-cим?c пром?cл?х? аталанать. Хими предприятий?сем пур. 2007 cулта хулара 15 875 млн. тенк?л?х таварпа сервис тун?.

Асл? п?л? [ т?рлет | кодне т?рлет ]

П?ррем?ш вузсем (Иваново-Вознесенск политехника институч?пе и Иваново-Вознесенск педагогика институч?) 1918 cултах уc?лн?. Хальхи в?х?тра Ивановора:

  • [Иваново патшал?х архитектур?па cурт-й?р т?васл?х университеч? [1]
  • Иваново патшал?х медицина академий? [2]
  • Иваново патшал?х ял хуcал?х академий? [3]
  • Иваново патшал?х пир-ав?р академий? [4]
  • Иваново патшал?х университеч? [5]
  • Иваново патшал?х хими технологи университеч? [6]
  • В. И. Ленин яч?лл? Иваново патшал?х энергетка университеч?. [7]
  • РФ МЧС Иваново патшал?х пушара хир?c х?смет институч? [8]
  • Унс?р пуcне Мускаври университетсен филиал?сем пур.

Этепл?х [ т?рлет | кодне т?рлет ]

Иваново хулинче 3 театр вырнаcн?:

  • Иваново облаc?н драма театр?
  • Иваново музыка театр?
  • Иваново пукане театр?

Хулара виc? пыс?к кинотеатр : ≪Современник≫, ≪Лодзь≫ тата ≪Искра≫.

8 музей:

  • Иваново Д.Г. Бурылин яч?лл? патшал?х историпе т?ван ен т?пчев музей?.
  • Иваново ситсин музей?
  • Иваново обалc?н ?нер музей?
  • П?ррем?ш Совет музеё?
  • Д.Г. Бурылин яч?лл? пром?cл?х тата ?нер музей?
  • Бубновсен кил-йыш?н cурч?
  • А.И. Морозов музей?
  • Б.И. Пророков музей-cурч?

Палл? cынсем [ т?рлет | кодне т?рлет ]

Т?ванл? хуласем [ т?рлет | кодне т?рлет ]

Ас?рхавсем [ т?рлет | кодне т?рлет ]

Каc?сем [ т?рлет | кодне т?рлет ]

Масс?лл? хыпар хат?р?сем (выр?сла) [ т?рлет | кодне т?рлет ]


Ку в?cлемен статья . Эсир статьяна т?рлетсе тата хушса проекта пул?шма пултарат?р.
Cак ас?рхаттарнине май пулсан т?р?среххипе ул?штармалла.