≪Википеди≫ ир?кл? энциклопединчи материал
Cантал?к
? пал?ртн? самантра м?нле те пулин c?рте с?нан? метеорологи элеменч?сен тата атмосфера пул?м?сен п?лтер?ш?сен м?нпурл?х?.
≪
Cантал?к
≫ атмосфер?н хальхи т?р?мне к?тартать,
≪климат≫
вара атмосфер?н чылай тапх?рти в?там т?р?мне пал?ртать.
C?р cинчи ахальхи пул?м?сем ?
cил
,
п?л?тсем
,
атмосфера н?р?к?сем
(
cум?р
,
юр
,
п?р
т. ыт.),
т?тре
,
аслати cум?р?
,
тусан т?в?л?
тата
cил-т?ман
. Сайрарах инкек-синкек пул?м?сем:
торнадо
тата
урагансем
. Cантал?к пул?м?сем
тропосфер?ра
(атмосфер?н аялти пай?) сиксе тухаcc?.
- Cурхи шыв пит? в?йл? юхн? кун п?рcа аксан, п?рcа в?йл? пулать.
- C?н cул каc ч?хсем кашта cинче пурте п?р еннеле п?хса ларсан, cав cул п?рcа в?йл? пулать.
- Тумла юхса ш?нн? п?р картл?-картл? пулсан, п?рcа лай?х пулать.
- Х?лле ут?-ул?м cинче пулсан, cав cул п?рcа в?йл? пулать.
- Йытпырши кур?к? в?р?м т?с?лса ?сн? cул п?рcа-ясм?к аван пулать.
- Х?ш кун юр cуса к?рт тултарать, cав кун п?рcа-ясм?к аксан аван пулать.
- Ут cинчен кант?р аксан, кант?р в?р?м пулать.
- Куcа хупса, c?лелле п?хса кант?р аксан, кант?р в?р?м пулать.
- Cуркунне к?тк? т?ми cине лартн? ш?ч? в?cне к?тк? х?парсан, кант?р в?р?м пулать.
- C?варни кун cунашка в?р?м яр?нса анса ка?сан, кант?р в?р?м пулать.
- Cурт cум?нчи п?р в?р?м ш?нсан, кант?р в?р?м пулать.
- Лаша cинчен й?т?н аксан, й?т?н в?р?м пулать.
- Cуркунне cурт-й?р cум?нче тумласа ш?нн? п?р в?р?м пулсан, й?тен в?р?м пулать.
- C?н cул каc c?лт?р кур?нсан, пахча-cим?c лай?х пулать.
- Алтаккин кун? п?рт умне автан ?cмел?х шыв пух?нсан, пахча-cим?c аван пуласса к?тсех лар.
- Улма c?ртми тун? чух c?р ай?нчен иртн? cул юлн? c?р улмисем c?рмес?р тухсан, c?р улми х?х?м пулать.
- C?р улми калчи т?п сакай?нче c?р улми п?рахиччен хуралса c?рсен, cав cул c?р улми калчине т?м тивет.
- Ш?пч?к юрлама тыт?нсан, куп?ста лартма в?х?т.
- C?варни эрнинче к?пе cусан, куп?ста пыйтл? пулать.
- Сурхури эрнинче пуcа пыйт? п?хсан, куп?ста ш?ркалл? пулать.
- Алтаккин кун ч?рече янаххи cумне п?р ш?нсан, х?яр аван пулать.
- Кал?м ыран тен? чух п?р-п?р япала cине х?р?х те п?р ?спаран (юпаран c?c?пе е пурт?па х?р?х те п?р турпас касса илеcc? те унпа п?рле йыт? каяш?, х?мла, т?вар, талпиcен, салакай?к каяш? хураcc? те кал?м кун? тул cут?личчен х?мла выр?нне кайса cунтараcc?). Cапла тусан, х?мла в?йл? пулать, тет.
- Ытларикун хире тисл?к к?ларсан, тыр? в?йл? пулать.
- Утм?лтурат нумай пулн? cул тыр? начар пулать.