Антикоммуни?зм ? коммунистийн ойланийн, идеологин, политикин боламийн, кхин а также уьш кхочушйен политикин институтийн йукъара мостаг?аллин идеологи ^[1] . Антикоммунизм билгалйаккхара билгала доцу дозанаш гучудуьйлу дуккха а тардинчу терминашкахь: антисоветизм , антисоциализм, антимарксизм , наггахь ≪ контрреволюционалла ≫ ^[1] .

Антикоммунизм сецош йолу идеологеш [ нисйе б?аьра | нисйе ]

XX б?ешарахь антикоммунистийн идеологи, риторика йа практикин г?олоцу аг?онашна йукъахь йара:

• Консерватизм
• Либерализм
• Неоконсерватизм (≪рейганизм≫) идеологи а, 1980-г?а шерашкара ≪капиталистийн революцин≫ болам а хьовсура коммунистийн партийн урхаллера ражашка коьрта мостаг?е санна. Рейган Рональдан администрацис ц?еххьана политика луьра йира ССРС аг?ора, йолийра массашкахь антикоммунистийн пропаганда, альянсаш йира политикин исламаца, ультрааьтту ницкъашца, партизанийн боламашца (≪ Рейганан доктрина ≫).

Т?аьхьа ≪Рейганан доктрина≫ ц?е йелла программин хьалхара мог?анаш, 1985 шеран февралехь охьадехкира АЦШ Конгрессе бинчу президентан ≪Махкара хьолех лаьцна≫ ц?е йолчу кхайкхамехь:

Вай тешам байа ца беза, шайн са а ца кхоош, Овх?анера Никарагуа кхаччалц, йерриг континенташна т?ехь, советийн агрессица дов латтош, вай динчу хенара дуьйна вайн йолу маршо ?алаш йан г?ертачеран. Маршо къуьйсучарна г?олацар шеш лардар ду.

Неоконсервативаторийн антикоммунизм къаьстара дуьхьала латтаран башха энергица а, луьраллица а. Коммунизмана дуьхьала х?оттайора ≪консервативан прогрессан≫ концепци ? экономикин неолиберализм, буржуазин социалан модернизаци, оьздангаллин популизм. Неоконсерваторийн тулг?енан г?арабевлла политикаш бара, масала Рейган Рональд, Тэтчер Маргарет , Штраус Франц Йозеф , Накасонэ Ясухиро , Фанфани Аминторе , Малруни Брайан , Фрейзер Малколм , Малдун Роберт .

Антикоммунизм сецош йолу идеологеш [ нисйе б?аьра | нисйе ]

• Иштта сих-сиха гражданийн т?емашкахь ( Горянски болам Болгарехь, Чан Кайшин заманара цийхойн Гоминьдан , Испанера Франко Франсискон раж) коммунисташца ?иттало тайп-тайпана мехкашкара а, аг?онашкара а национализм .

Башха къегина антикоммунизмаца къастара, коьртехь Степан Бандера волу, украинийн националистийн болам. Украинийн националистийн кхолламо герзашца болу къовсам ССРС дуьхьала Украинин г?аттаман эскаран ницкъашца бина ца ?аш, кхин а шена т?елецира дуьненайукъара координацин болх а. Стецько Ярослав а, цуьнан зуда Ярослава а лаьттира Антибольшевикийн къаьмнийн блокан коьртехь.

• Фашизманна а, национал-социализманна а шен мостаг? гуора мехкан чоьхьарчу коммунисташна йукъахь а, кхин ССРСан а, Коминтернан а ражашкахь ( гитлеран коалици Антикоминтернан пакт олу бартаца йихкина йара). Национал-социалистийн лидерша шайн пропагандехь цхьанамехала бо коммунистийн болам жуьгтийн ( жидобольшевизмаца ). Иштта Геббельс Йозефа 1936 шарахь кхайкхийра: ≪большевизм олуш йолчун, цхьан а йукъара х?ума дац вайн ?ойланаш йарах“ а, ?дуьнене хьежарх“ а. И кхин х?ума йу, жуьгташа кечйина, масала, патологин а, зуламан а ?овдаллин кеп санна, иза атта гучудоккхур ду, оццу жуьгташа лелош берш, г?ерта дуьненайукъара жуьгтийн дуьненан раж а х?оттийна, цуо куьйгак?ела далор ду дерриг къаьмнаш а, церан ?едал а, Европин цивилизацин къаьмнаш х?аллак дархьама≫ ^[2] .
• Фалангизм ? шен специфика йолу испанин фашизма вариант. Кхоллайелла ультранационалистийн ламасталлех ( Хосе Антонио Примо де Ривера ) а, радикалан национал-синдикализмах ( Рамиро Ледесма Рамос ) а. Фалангизм тарйалийта ца оьшу консерваторийн-милитаризмаца а, клерикалан франкизмаца а; иза кхин а алсама радикалан а, популистийн а болам бу. Идеологин башхаллаш кхуллу испанхойн менталитетан акценташца. Йуьхьанца дуьйна аьрру синдикалистийн элементаш а, Рамос Ледесмин Советийн Российн цхьацца безамаш бйолушехь, испанин фаланга лаьттара йистера антикоммунизман позицешкахь.
• Гарсиамесизм ? 1980-г?а шерашкара Боливера т?еман-зуламан урхалла. Бух бара т?еман хунтин гражданийн ультрааьтту кхолламашца а, зуламхой структурашца альянсехь. Президента Гарсиа Месас марксизм а, коммунизм а орамашца д?айаккхар шен ражан уггаре хьалхара ?алашо йу олура.

Польша [ нисйе б?аьра | нисйе ]

• 2009 шеран 28 ноябрехь Польшин президента Качиньский Леха советийн сийлаллаш эца а, латто а цамагарх долу омар к?ела куьг йаздира ^[3] . Документаца, советийн сийлаллаш йолу х?уманаш йа йаздинарш эцаро а, даржадаро а, шина шарна набахти чуволларца та?зар дан тарло.

Хьажа кхин а [ нисйе б?аьра | нисйе ]

• Антисоветизм
• Ц?ен кхерамКрасная угроза
• Коммунизм ох?аллакбинчеран мемориал (Прага)
• Коммунизм ох?аллакбинчеран мемориал (Вашингтон)
• Европин Кхеташонан 1481-га резолюци
• Мацца цкъа а коммунистийн сийлаллаш цамагийна мехкийн исписка
• Блок ≪ФАКТ≫
• Дерригдуьненан антикоммунистийн лига
• Джамбори
• Дуьхьалонан интернационал
• Къаьмнийн антибольшевикийн блок
• Азин къаьмнийн антикоммунистийн лига
• Aginter Press
• Дерригдуьненан маршонан де

Билгалдахарш [ нисйе б?аьра | нисйе ]

Литература [ нисйе б?аьра | нисйе ]

• Безансон А. Бедствие века. Коммунизм, нацизм и уникальность Катастрофы = Le Malheur du siecle: sur le communisme, le nazisme et l'unicite de la Shoah. ? 1-е. ? Москва-Париж: МИК, 2000. ? 104 с. ? ISBN 5-87902-054-1 . (Т?е цакхочу хьажорг)
• Генри Э. Профессиональный антикоммунизм: К истории возникновения. ? М.: Политиздат , 1981. ? 367 с.
• Нольте Э. Европейская гражданская война (1917?1945). Национал-социализм и большевизм. ? М.: Логос, 2003. ? 528 с. ? ISBN 5-8163-0046-6
• Паульман В. Антимарксизм П. Бергера
• Torben Gulstorff. Warming Up a Cooling War: An Introductory Guide on the CIAS and Other Globally Operating Anti-communist Networks at the Beginning of the Cold War Decade of Detente ( Cold War International History Project Working Paper Series #75 ), Washington 2015.

Хьажоргаш [ нисйе б?аьра | нисйе ]

• Изобличение большевизма и других политических напастей. Итальянские плакаты 1940 ? 44 годов .
• Антисоветские плакаты 20-х ? 30-х годов .
• Большевизм ? смертельный враг человечества (антисоветские плакаты 20-х ? 80-х годов .
•   ≪Коммунизм ? враг свободы≫ ? пример антикоммунистической пропаганды