Иисус Христос
????????
Ажал ?йлэ:	модошо дархан , номнолшо
Т?рэ?эн ?дэр:	не ранее  МЭ? 6 оной и не позднее  МЭ? 4 оной
Т?рэ?эн газар:	Вифлеем
Эрхэтэнэй харьяалал:	Иродианская Иудея [d] [1]
На?а бара?ан ?дэр:	30 оной 4 ?арын 7 или 33 оной 4 ?арын 3
На?а бара?ан газар:	Иерусалим

Иисус Христос ( Грек : ?ησο?? Χριστ?? ; МЭ? 7-2 ? МЭ 30-33) ? христосой шажанай ?ургаалда христианствые ?ндэ?элэгшэ. Евангелиин мифологиин е?оор, Христос Вифлеемдэ Иосифой ?амган Мариятай ?уу?ан ≪арюун ??нэ?эн???≫ т?р?? ; нярай байхадаа Палестина?аа Египетдэ яба?ан; Палестинада хэрээ?э з??лгэгдэбэ. Христос 12 апостол-шабинарые (Петр, Андрей, Иаков, Иоанн, Иуда г.м.) суугларжа гэхэтэй хамта Палестинаар аяншажа ябаад ??рынг?? ?ургаалые номнобо. Иерусалимдэ Иуда Хрстосто гушан сагаан м?нгэ тула урбаба. Песахай долоон хоногто римэй префект амбан Понтий Пилат Христосые хоер ондоо гэм хэгшэдтэй сугтаа толгойн саазада х?рт??бэ. ≪Хохимой≫ (еврей хэлээр ≪Голгофо≫) гэжэ нэрэтэй газарта Иисусые хэрээ?эндэ хадаад, хэрээ?ыень бодхообо.

Назарет?ээ ерэ?эн Иисус [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

Назарет?ээ ерэ?эн Иисус Библиин ном болон христосой шажанда гол д?рэ юм. Христосой шажанай этигэлэй ?ндэ?эниинь Абаралда х?рэхэ замые нээдэг Иисус Христосые ш?тэжэ, тэрэндэ з?тхэхэд оршодог.

Христосой шажан номой ( Евангелиин ) Шэнэ Хэлсээндэ багтадаг хамагай эртэниинь Маркай Евангели буюу тэдэгээрынь Назарет?ээ ерэ?эн Иисус ? с?сэгтэнэй ударидагша, гэгээнтэнэй ?йлэ ажалалгаае тодорхойлон ?г??лдэг. Христосой ?урталынь Иисусые ?хэ?энэй дараа, ??дэн буй ниигэмлэг??дтэ гэгээнтэн??д тэрэнэй тухай домог, ?ургаалые дахин дабтан яриха ?е?ээ шажан болон т?лэбшэжэ эхилбэ. Эхилээд Иисусай элгээлтые ама дамжан яридаг бай?анаа, дараань суглуулан бэшэжэ тэмдэглэбэ. Эртэнэй христосой зохёогшодой этигэл ?ургаалиинь Христосой мэндэл?эн, тэрэнэй х??гэд на?анай тухай х??рнэлдэ тусгагдаба.

Иисусай эльгээлтэ [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

Иисусай гол элгээлтэнь бурханай хааншлалтай холбогдуулан иудаизмые сэргээхэд оршожо байба. Иисусай номлолынь х?д??гэй амидаралай ёгтолол дээрэ б?тээгдэ?эн ба тэрээр ?бшэтэн??дые эдгээн элааршуулжа, ниигэмэй гологдол боло?он х?м??ндэ ту?алдаг байба. тэрэнэй элгээлтэ энгын х?м??ндэ, ?ндэ?эндээ газар таряаланшадта шэглэгдэ?эн байба. тэрэнэй ?ургаалые Уулын дээрэхи номлолдо нэгэдхэн д?гэнээд Лука , Матвей апостолнууд Евангели номдо бэшэжэ тэмдэглэбэ. Иисусай номлолой ?ндэ?эн сэдэбынь бурханда болон ойро дотоныхондоо дуратай байха ябадал. Энэ элгээлтэнь зан т?рэхэд гаргажа болохо хизгаарые тодорхойлжо, буруу ?йлэдэлынхээ т?л?? хатуу шэтгэл амалдаг Торагай хэрсэгэй хизгаарлагдамал ?ургаалда харюу болобо. ??нэй орондо Иисус шэнэ, болбосоронг?й ниигэм байгуулха арга болохо дуран сэдьхэл, энэрэл ниг??л?элдэ уряалан дуудаба.

Христосой бэе х?н [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

Иисус ??р?? ??рыг?? бурханай элшэн буюу Мессия гэжэ ?зэдэг. Тэрэ бурханда хандахадаа ≪ Эсэгэмни ≫ гэжэ хоорондын харилсаагаа дээдэ зэргээр ойро дотоно элэрхэлдэг. Иудаизм шажанай болон улас т?рын т?б боло?он Иерусалимда х?рэбэ. Энэ зоримог ?йлэдэл Иисус болон Еврейн шажантанай хоорондохо з?ршэлэйн эхилэл болобо. Иисусые барабшалан бурхан ш?тээн тараа?ан хэргээр ялалан саазалба. тэрэнэй ?хэлэй талаар Евангели номдо ?г??л?энээр Хуушан Хэлсээндэ оршохо х?н т?рэлхитэные абархын тулада бурхан?аа элгээ?эн Мессиин талаар уридшалан ?г??л?эн з?йлые бэел??л?эндэ онсогой ажа холбогдол ?гэдэг.

Иисус ? энэ боло Иешуа хэмээхэ арамейн нэрын грек хэлбэри. Иисусай амидарал, ?йлэ ябадал еврейн уламжалалууд дээрэ ?ндэ?элэгдэбэ. Евангели ном с?сэглэлынхиинь ?ндэ?эн болодог Иисусай амидарал, ?ургаалые ?г??лдэг.

Еврейн м?ргэлэй ордон [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

Иисус т?рэжэ, крещени х?ртэ?эниинь: Иисус ромын эзэн хаан Октавиан Август т?рэ барижа байха ?едэ ( МЭ? 27 дугаар он?оо МЭ 14 дугаар он) Галилейн хото Назаретдэ т?рэбэ. тэрэнэй олон ниигэмдээ з?тгэхэ боло?ониинь Галилей дахи Ирод Антипын т?рэ бариха ?едэ эхилбэ ( МЭ? 20 дугаар он?оо МЭ 39 дугаар он). Иисусые Иордан голдо еврейн номлогшо Иоанн Креститель крестибэ. Хэдэн жэлэй туршада Иисус Галилейгаар аялжа, ??рын ?ургуули харизмын тэнэмэл номлогшын д?рээр тарааба.

Н?л??лэлэй х?реэн болон ?хэл: Евангели номдо ?г??л?энээр Иисус ?бшэтэн??дые анагаажа илааршуулан, ??р?? номлогжо байхадаа м?ргэлэй ордодо ?ургааляа айлдажа байба. Тэрэ Израилиин арад т?мэные с?сэглэлдэ хандажа, ??рыень дагахые уряалжа байба. тэрэниие дагагсад огсом ?сэжэ, тэдэгээрэй олонхинь х?н зоной доодо шатаныхан?аа гаралтай байба. Эсэстээ Иисус ромын эрхэтэн??дтэ баригдан, бурхан ш?тээн тараа?ан, улас т?рын ухуулга хэ?эн хэрэгтэ яллагдан МЭ 30 оной оршомдо саазалагдаба.

Ном зохёол [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

• (2009) The Truth about Islam and Jesus . Harvest House Publishers. ISBN 978-0-7369-3663-7 .  
• Blomberg, Craig L. (2009). Jesus and the Gospels: An Introduction and Survey . B&H Publishing Group. ISBN 978-0-8054-4482-7 .  
• (2004) The people's New Testament commentary . Westminster John Knox Press. ISBN 978-0-664-22754-8 .  
• Brown, Raymond E. (1988). The Gospel and Epistles of John: A Concise Commentary . Liturgical Press. ISBN 978-0-8146-1283-5 .  
• Brown, Raymond E. (1997). An Introduction to the New Testament . Doubleday. ISBN 978-0-385-24767-2 .  
• Carter, Warren (2003). Pontius Pilate: portraits of a Roman governor . Liturgical Press. ISBN 978-0-8146-5113-1 .  
• (1998) Studying the Historical Jesus: Evaluations of the State of Current Research . Brill. ISBN 978-90-04-11142-4 .  
• (2007) Harmony of the Gospels . B&H Publishing Group. ISBN 978-0-8054-9444-0 .  
• (1999) Who Is Jesus?: Answers to Your Questions About the Historical Jesus . Westminster John Knox Press. ISBN 978-0-664-25842-9 .  
• Dickson, John (2008). Jesus: A Short Life . Kregel Publications. ISBN 978-0-8254-7802-4 .  
• Dillenberger, John (1999). Images and Relics : Theological Perceptions and Visual Images in Sixteenth-Century Europe: Theological Perceptions and Visual Images in Sixteenth-Century Europe . Oxford University Press. ISBN 978-0-19-976146-3 .  
• (2002) The Gospel of Mark . Liturgical Press. ISBN 978-0-8146-5804-8 .  
• Doninger, Wendy (1999). Merriam-Webster's Encyclopedia of World Religions . Merriam-Webster. ISBN 978-0-87779-044-0 .  
• Dunn, James D.G. (2003). Jesus Remembered . Wm. B. Eerdmans Publishing. ISBN 978-0-8028-3931-2 .  
• (2007) The Jesus legend: a case for the historical reliability of the synoptic Jesus tradition . Baker Academic. ISBN 978-0-8010-3114-4 .  
• Ehrman, Bart (1999). Jesus: Apocalyptic Prophet of the New Millennium . Oxford University Press. ISBN 978-0-19-983943-8 .  
• Evans, Craig A. (2003). The Bible Knowledge Background Commentary: Matthew-Luke . David C. Cook. ISBN 978-0-7814-3868-1 .  
• Evans, Craig A. (2005). The Bible Knowledge Background Commentary: John's Gospel, Hebrews-Revelation . David C. Cook. ISBN 978-0-7814-4228-2 .  
• Evans, Craig A. (2012). Jesus and His World: The Archaeological Evidence . Westminster John Knox Press. ISBN 978-0-664-23413-3 .  
• France, R. T. (2007). The Gospel of Matthew . Wm. B. Eerdmans Publishing. ISBN 978-0-8028-2501-8 .  
• Freedman, David N. (2000). Eerdmans Dictionary of the Bible . Amsterdam University Press. ISBN 978-0-8028-2400-4 .  
• (1992) Dictionary of Jesus and the Gospels . InterVarsity Press. ISBN 978-0-8308-1777-1 .  
• Grudem, Wayne (1994). Systematic Theology: An Introduction to Biblical Doctrine . Grand Rapids, MI: Zondervan. ISBN 978-0-310-28670-7 .  
• Houlden, J. Leslie (2006). Jesus: the complete guide . Continuum. ISBN 978-0-8264-8011-8 .  
• (2009) The Cradle, the Cross, and the Crown: An Introduction to the New Testament . B&H Publishing Group. ISBN 978-0-8054-4365-3 .  
• Lee, Dorothy A. (2004). Transfiguration . Continuum. ISBN 978-0-8264-7595-4 .  
• Levine, Amy-Jill (2006), "Introduction", The Historical Jesus in Context , Princeton Univ Press, ISBN 978-0-691-00992-6  

• Maier, Paul L. (1989), "The Date of the Nativity and Chronology of Jesus" , Chronos, kairos, Christos: nativity and chronological studies , Eisenbrauns, ISBN 978-0-931464-50-8 , < http://books.google.com/books?id=UCBBY_O88uYC&pg=PA113#v=onepage&q&f=false >  

• (2005) The Synoptics: Matthew, Mark, Luke . Emmaus Road Publishing. ISBN 978-1-931018-31-9 .  
• McGrath, Alister E. (2006). Christianity: An Introduction . John Wiley & Sons, 4?6. ISBN 978-1-4051-0899-7 .  
• Meier, John P. (2006), "How do we decide what comes from Jesus" , The Historical Jesus in Recent Research , Eisenbrauns, ISBN 978-1-57506-100-9 , < http://books.google.com/?id=37uJRUF6btAC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false >  

• (1998) Mercer dictionary of the Bible . Mercer University Press. ISBN 978-0-86554-373-7 .  
• Morris, Leon (1992). The Gospel according to Matthew . Wm. B. Eerdmans Publishing. ISBN 978-0-85111-338-8 .  
• Niswonger, Richard L. (1992). New Testament History . Zondervan. ISBN 978-0-310-31201-7 .  
• Pannenberg, Wolfhart (1968). Jesus?God and Man . S.C.M. Press. ISBN 978-0-334-00783-8 .  
• Powell, Mark A. (1998). Jesus as a Figure in History: How Modern Historians View the Man from Galilee . Westminster John Knox Press. ISBN 978-0-664-25703-3 .  
• Rahner, Karl (2004). Encyclopedia of theology: a concise Sacramentum mundi . Continuum. ISBN 978-0-86012-006-3 .  
• Rausch, Thomas P. (2003). Who is Jesus?: an introduction to Christology . Liturgical Press. ISBN 978-0-8146-5078-3 .  
• Redford, Douglas (2007). The Life and Ministry of Jesus: The Gospels . Standard Publishing. ISBN 978-0-7847-1900-8 .  
• Reed, Jonathan L. (2002). Archaeology and the Galilean Jesus: a re-examination of the evidence . Continuum. ISBN 978-1-56338-394-6 .  
• Sanders, Ed P. (1993). The Historical Figure of Jesus . Allen Lane Penguin Press. ISBN 978-0-7139-9059-1 .  
• Stanton, Graham (2002). The Gospels and Jesus . Oxford University Press. ISBN 978-0-521-00802-0 .  
• (1998) The historical Jesus : a comprehensive guide . Fortress Press. ISBN 978-1-4514-0863-8 .  
• (2002) The Quest for the Plausible Jesus: The Question of Criteria . Westminster John Knox Press. ISBN 978-0-664-22537-7 .  
• Twelftree, Graham H. (1999). Jesus the miracle worker: a historical & theological study . InterVarsity Press. ISBN 978-0-8308-1596-8 .  
• Van Voorst, Robert E (2000). Jesus Outside the New Testament: An Introduction to the Ancient Evidence . Eerdmans Publishing. ISBN 978-0-8028-4368-5 .  
• Vine, William E. (1940). Expository Dictionary of New Testament Words . Fleming H. Revell Company. ISBN 978-0-916441-31-9 .  
• (1983) The Bible Knowledge Commentary: New Testament . David C. Cook. ISBN 978-0-88207-812-0 .  
• Witherington, Ben (1997). The Jesus Quest: The Third Search for the Jew of Nazareth . InterVarsity Press. ISBN 978-0-8308-1544-9 .  

1. ↑ Матфей Л. ε?αγγ?λιον κατ? Μαθθα?ον
   <a href=" https://wikidata.org/wiki/Track:Q392302 "></a><a href=" https://wikidata.org/wiki/Track:Q24914965 "></a><a href=" https://wikidata.org/wiki/Track:Q5852633 "></a><a href=" https://wikidata.org/wiki/Track:Q18813 "></a><a href=" https://wikidata.org/wiki/Track:Q43600 "></a>