Ваймарай б?гэдэ найрамдаха улас

	Германиин Г?рэн ; Deutsches Reich
	Б?гэдэ найрамдаха улас
	Дуулал ; Германшуудай дуулал ;
	; Германи 1930 ондо
Ниислэл	Берлин
Хэлэн(??д)	герман
М?нгэн тэмдэгтэ	саар?анай марка (1919?1923) ; рентын марка (1923 он?оо) ; райхсмарка (1924?1933)
Газар нютаг	468 787 км² (1925)
Х?н зон	66 027 000 (1933)
	Г?рэнэй юрэнхылэгшэ
- 1919?1925	Фридрих Эберт
- 1925?1934	Пауль фон ?инденбург

Ваймарай б?гэдэ найрамдаха улас ( Герман : Weimarer Republik ), албан ё?оор Германиин Г?рэн ( Герман : Deutsches Reich ) гээшэ 1918 оной Ноябриин хубисхалай ?рэ д?ндэ байгуул?ан Германиин арадшал?ан юрэнхылэгшын ? парламентын засаглалтай холбоото б?гэдэ найрамдаха улас юм. Ваймарай б?гэдэ найрамдаха уласай хуулиин ё?оной тулгуур болбол Ваймар хотодо ?уу?ан Германиин ?ндэ?этэнэй ?ндэ?эн хуулиин шуулганай зохёогдо?он 1919 оной ?ндэ?эн хуули байгаа. ?нэнд?? Ваймарай б?гэдэ найрамдаха улас 1933 ондо Германида фашис диктатура байгуул?анай ?рэ д?ндэ ?гы болобо.

1918 оной 11 ?арын 9-дэ Берлиндэ дунда зэргын социалист Фридрих Эбертын ударида?ан б?гэдэ найрамдаха улас тунхаглагда?ан байгаа. ?ндэ?эн хуулиие з?бш??р?эн ?ндэ?эн хуулиин шуулганай т?р??шын з?бл??н 1919 оной 1 ?арада Ваймарда ?нгэрбэ. Эбертые г?рэнэйнг?? т?р??шын юрэнхылэгшээр (1919-1925) ?унгаба. Тэрэнэй ???лдэ ?инденбург (1925-1934) г?рэнэй юрэнхылэгшэ болобо.

Шэнэ б?гэдэ найрамдаха улас бараг тэрэ дары Германиин нютаг дэбисхэрые алдаха, абрага ехэ репараци т?лэхэ гэхэ мэтэ Версалиин хэрээгэй ?рэ д?ндэ бии боло?он бэрхэшээлтэй м?ргэсэлдэбэ. Тэрэ ушар?аа 1920 ондо засагай т?рг??р дарагда?ан Капп-путч болобо. Репарации т?лэбэриин дарамта дээрэ?ээ марка гэнтэ унажа, 1923 ондо компенсациин орондо Франци болон Бельги Рурые эзэмдэбэ. Баварида баруун экстремист??д (тэрэ дунда ?итлер ба Людендорф ) х?с??р засагые булаан абаха туршалга хэбэ .

Густав Штреземан улас ороной харисангы тогтоборитой байдалда х?рэжэ, германшуудта ??рынг?? шадалда этигэлые т?р??лжэ шада?ан. Дауэсэй т?лэблигые репарациин т?лбэриие барагдуулаад, Франци Рур?ээ сэрэг??дые татан абаа. Дауэсэй т?лэб ???лдэ 1929 оной Янгын т?лэб байгаа. Герман ?ндэ?этэнэй намай шамарланги санх??гэй болон ажа?йлэдбэриин б?лэг??д ?итлерэй нацис намтай холбоо баряад нэгэдэжэ, парламентын томо коалици бии болгобо. Юрэнхэлыгшын ?унгуулиин ?едэ 1932 ондо ?итлер 13 шахуу сая ?анал аба?аншье ?аа, ?инденбург дахин юрэнхылэгшэ болобо. 1933 ондо ?инденбург ?итлерые канцлерээр болгобо. Райхстагай гал т?ймэрэй ???лдэ ?итлер 1933 оной 2 ?арын 28-да онсогой байдалые зарлаад, ?инденбургэй 1934 ондо на?а бара?анай дараа юрынхылэгшын тушаалые ??рт?? олгожо ≪Гурбадугаар райхые≫ тунхаглаба.

З??лтэ [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]