S Wikipedije, slobodne enciklopedije
| Ovaj ?lanak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen
izvorima
(literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori).
Ako se pravilno ne potkrijepe
pouzdanim
izvorima, sporne re?enice i navodi mogli bi biti izbrisani. Pomozite Wikipediji tako ?to ?ete navesti validne izvore putem
referenci
te nakon toga mo?ete ukloniti ovaj ?ablon.
|
Magnituda
(
m
) zvijezde, planeta ili drugog nebeskog tijela ozna?ava mjeru njegova sjaja. Postoje prividna i apsolutna magnituda.
Ljestvica kojom se mjeri magnituda potje?e iz starih helenskih vremena kad su se zvijezde vidljive golim okom dijelile u ?est
magnituda
. Najsvjetlije zvijezde bile su prve magnitude (
m
= +1), a najtamnije ?este magnitude (
m
= +6), ?to je granica ljudske mo?i opa?anja (bez pomo?i
teleskopa
). Svaki stupanj magnitude smatrao se dvaput svjetljijim od sljede?eg. Ovaj pone?to grub na?in ozna?avanja sjaja zvijezda popularizirao je svojevremeno
Ptolomej
u svom
Almagestu
, a op?enito se smatra da ga je izmislio
Hiparh
. Ovaj originalni sistem nije mjerio magnitudu Sunca. Kako je osjetljivost oka na svjetlost logaritamska, rezultiraju?a ljestvica također je logaritamska.
Norman Robert Pogson je
1856
. formalizirao sistem definiraju?i tipi?nu zvijezdu prve magnitude kao zvijezdu koja je stoput svjetlija od tipi?ne zvijezde ?este magnitude. Stoga je zvijezda prve magnitude oko 2,512 puta svjetlija od zvijezde druge magnitude. Stotinu puta manje sjajan objekt ima magnitudu otprilike za pet ve?u. 2,512 puta tamniji objekt ima magnitudu za jedan ve?u. Taj broj, peti korijen iz 100 (=2,512), poznat je kao
Pogsonov omjer
.
Pogsonova ljestvica originalno je fiksirana tako da
Sjevernja?a
ima magnitudu 2. Astronomi su kasnije otkrili da je Sjevernja?a blago varijabilna zvijezda pa su najprije pre?li na
Vegu
kao referentnu zvijezdu, da bi danas definirali nultu ta?ku prema ?itavom nizu zvijezda. Magnituda zavisi od
talasne du?ine
svjetlosti.
Moderni sistem vi?e nije ograni?en na 6 magnituda. Izuzetno svijetli objekti imaju
negativne
magnitude. Naprimjer,
Sirius
, najsvjetlija zvijezda neba, ima prividnu magnitudu od -1.44 do -1.46. Teleskopi
Hubble
i
Keck
zabilje?ili su zvijezde s magnitudama od +30.
