Bosna (zemlja)

Bosna
7. vijek ? 1154
	Polo?aj na karti
Glavni i najve?i grad	;
? Uspostavljen u 7. vijeku
? 1154 ? prvi Bosanski ban Bori?
Zakonodavstvo

Bosna u ranom i po?etku kasnog srednjeg vijeka bila je zemlja koja se prvobitno nalazila u gornjim i srednjim predjelima doline rijeke Bosne .

U po?etku je tom cjelinom upravljao knez, a kasnije i ban, od najmanje 838. godine ^[1]^[2]^[3] kada je zabilje?eno prvo spominjanje njenog vladara kneza Ratimira koji je vladao podru?jem dana?nje srednje i isto?ne Bosne i Hercegovine . ^[1]^[2]

Nastanak [ uredi | uredi izvor ]

Ste?ci su bili najraniji primjer sredjovjekovne umjetnosti u Bosni

Nakon propasti prvog Avarskog kaganata , uzrokovanog porazom 626. godine u Carigradu , Avari su bili prisiljeni napustiti Balkansko poluostrvo i teritorije pod nominalnim vla??u Bizanta . Od tog trenutka po?inje stapanje kulturnih, etni?kih i politi?kih jedinica u nova jezgra poznata u historiji pod imenom sklavinije . U tom procesu sudjeluju novoprido?li Ju?ni Slaveni i ilirsko starosjedila?ko romanizirano stanovni?tvo. Prevagu su odnijeli Slaveni, nametnuli svoj jezik i postali vladaju?i dru?tveni sloj. Bez obzira na broj koji nije bio nikako zanemarljiv, starosjedioci su imali sporednu ulogu, ali su njihove karakteristike ipak u?le u genetske karakteristike novih narodnosno-politi?kih fenomena.

Slaveni su u 6. vijeku naselili ?itav zapadni Balkan, uklju?uju?i Bosnu. ^[4] O upravljanju carstvom (DAI; 949-960) spominje Bosnu ( Βοσωνα /Bosona) kao "malu zemlju" ^[5]^[6] Historijske i arheolo?ke informacije o ranosrednjovjekovnoj Bosni su oskudne. ^[7] Prema DAI, u Bosni su postajala dva naseljena grada ^[7] Katera i Desnik. ^[8] Katera je identificirana kao Kotorac kod Sarajeva , međutim arheolo?ki bez osnova prema Dejanu Buli?u ; mogu?e da je to bio Kotor Varo? (lokalitet Bobac ili Bobos), mada do danas nema ranosrednjovjekovnih nalaza. ^[7]

Desnik ostaje neidentificiran, ali se smatra da je blizu De?nja. ^[7] Utvrđeno je da se srednjovjekovni bosanski politet protezao od sarajevskog polja na jugu do zeni?kog polja na sjeveru, a isto?na granica je bila dolina Pra?e prema Drini , zapadna du? doline Lepenice i La?ve . ^[5] Vjeruje se da je nukleus u kojem se razvila prvobitna bosanska dr?ava smje?ten u Viso?koj dolini . ^[9]^[10] Poznato je da je prvi poznati vladar Bosne knez Stjepan Bosanski vladao dana?njim podru?jem sarajevskog i viso?kog polja. ^[11] Mjesto zvano Bosna se spominje u u 17 srednjovjekovnih izvora, a Pavao Anđeli? je tu Bosnu definisao naseljem tipa teritorijalne op?ine .

Nakon smrti srpskog vladara ?aslava koji je osvojio Bosnu (otprilike 927-960) Bosna je postala politi?ki nezavisna. ^[7] Bugarska je na kraju 10. vijeka nakratko pokorila Bosnu, nakon ?ega je postala dio Bizantijskog carstva. ^[7] Nakon ?to je ban Bori? sudjelovao u Ugarsko-Bizantskom ratu, bio je priznat od strane Bizantskog carstva, ali je vjerovatno ova vladavina bila samo nominalna (1167-1180). Zbog planinskog terena, Bosna je bila prili?no nepristupa?na i nije imala razvijene puteve, tako da je lokalna vlastela mogla da nastavi voditi svoju politiku, posebno u dijelu ?upe Bosna ?to je obuhvatalo podru?ja Visokog, Zenice, Sutjeske i Vrhbosne. ^[12] Nakon ?to je ban Bori? preuzeo vlast, to je ozna?ilo po?etak Bosanske banovine , koja ?e postati de facto nezavisna dr?ava kroz ve?inu svoje historije. ^[13]^[14]

Također pogledajte [ uredi | uredi izvor ]

Reference [ uredi | uredi izvor ]

^ ^a ^b Vego, Marko (1982). "Postanak imena Bosna". Postanak srednjovjekovne bosanske dr?ave (jezik: srpskohrvatski). Sarajevo: Svjetlost. str. 18, 25 . Pristupljeno 28. 12. 2019 . Knez Ratimir bi bio prvi poznati knez na podru?ju Bosne kao samostalne oblasti.
^ ^a ^b Had?ijahi?, Muhamed (2004). Povijest Bosne u IX i X stolje?u (jezik: srpskohrvatski) (from the original University of Michigan izd.). Sarajevo: Preporod. str. 14, 15, 32, 33, . Pristupljeno 28. 12. 2019 . Vladavina Bladinova nasljednika Ratimira mo?e se datirati u 838. godinu. CS1 odr?avanje: dodatna interpunkcija ( link )
^ Mrgi?-Radoj?i?, Jelena (2002). Donji Kraji: Krajina srednjovekovne Bosne (jezik: srpskohrvatski). Filozofski fakultet. str. 32. ISBN 978-86-80269-59-7 . Pristupljeno 26. 11. 2019 .
^ Fine 1991 .
^ ^a ^b Kaimakamova i Salamon 2007 .
^ Pejo ?o?kovi? (juli 2000). "Pogledi o povijesti Bosne i crkvi bosanskoj" . Journal - Institute of Croatian History (jezik: Croatian). Faculty of Philosophy, Zagreb , FF press. 32?33. ISSN 0353-295X . Pristupljeno 15. 2. 2013 . Razlikovanje Bosne od ostalih kasnije ste?enih dijelova ostalo je prisutno u titulaturi bosanskih vladara tokom ?itavog srednjeg vijeka. Uva?avanje te slo?enosti bosanskog dr?avnog prostora mo?e pru?iti podlogu i pomo?i pri razmi?ljanju o etni?koj i narodnosnoj pripadnosti srednjovjekovnog bosanskog stanovni?tva. U tijesnoj vezi s tim je postanak i funkcioniranje naziva Bo?njani kojim su u doma?oj izvornoj građi nazivani politi?ki podanici bosanskih vladara od vremena Stjepana II. Kotromani?a. Rjeđe su taj naziv Dubrov?ani talijanizirali i pisali kao Bosignani . CS1 odr?avanje: nepoznati jezik ( link )
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Buli? 2013 .
^ Moravcsik 1967 .
^ Filipovi? 2002 .
^ Vego 1982 .
^ Teritorijalno ?irenje imena Bosna u prvim stoljecima razvitka, "Studije o teritorijalnopolitickoj organizaciji srednjovjekovne Bosne", Svjetlost, Sarajevo 1982, 31-34
^ Fine 1991 , str. 17.
^ Paul Mojzes. Religion and the war in Bosnia. Oxford University Press, 2000, p 22; "Medieval Bosnia was founded as an independent state (Banate) by Ban Kulin (1180-1204)." .
^ Klai? 1994 , str. 34, 42, 55, 58, 71, 76, 105, 116, 119, 169, 172, 173, 181, 183, 186, 221, .

Izvori [ uredi | uredi izvor ]

Malcolm, N. (1996). Bosnia: A Short History . New York University Press. ISBN 9780814755617 . Pristupljeno 11. 12. 2014 .
Batakovi?, Du?an T. (1996). The Serbs of Bosnia & Herzegovina: History and Politics . Paris: Dialogue. CS1 odr?avanje: nepreporu?eni parametar ( link ) CS1 odr?avanje: ref=harv ( link )
Imamovi?, Mustafa (1996). Historija Bo?njaka (jezik: Bosnian). Preporod. ISBN 978-9958-815-00-3 . CS1 odr?avanje: nepoznati jezik ( link )
Buli?, Dejan (2013). "The Fortifications of the Late Antiquity and the Early Byzantine Period on the Later Territory of the South-Slavic Principalities, and their re-occupation". The World of the Slavs: Studies of the East, West and South Slavs: Civitas, Oppidas, Villas and Archeological Evidence (7th to 11th Centuries AD) . Belgrade: The Institute for History. str. 137?234. CS1 odr?avanje: ref=harv ( link )
?irkovi?, Sima (2004). The Serbs . Malden: Blackwell Publishing. CS1 odr?avanje: nepreporu?eni parametar ( link ) CS1 odr?avanje: ref=harv ( link )
Curta, Florin (2006). Southeastern Europe in the Middle Ages, 500?1250 . Cambridge: Cambridge University Press. CS1 odr?avanje: nepreporu?eni parametar ( link ) CS1 odr?avanje: ref=harv ( link )
Fine, John Van Antwerp Jr. (1991) [1983]. The Early Medieval Balkans: A Critical Survey from the Sixth to the Late Twelfth Century . Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press. CS1 odr?avanje: nepreporu?eni parametar ( link ) CS1 odr?avanje: ref=harv ( link )
Kaimakamova, Miliana; Salamon, Maciej (2007). Byzantium, new peoples, new powers: the Byzantino-Slav contact zone, from the ninth to the fifteenth century . Towarzystwo Wydawnicze "Historia Iagellonica". ISBN 978-83-88737-83-1 . CS1 odr?avanje: ref=harv ( link )
Moravcsik, Gyula, ured. (1967) [1949]. Constantine Porphyrogenitus: De Administrando Imperio (2nd revised izd.). Washington D.C.: Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies. Nepoznati parametar |editorlink= zanemaren (prijedlog zamjene: |editor-link=) ( pomo? ) CS1 odr?avanje: ref=harv ( link )
Mrgi?-Radoj?i?, Jelena (2004). "Rethinking the Territorial Development of the Medieval Bosnian State" . Истор?ски часопис . 51 : 43?64. CS1 odr?avanje: ref=harv ( link )
?ivkovi?, Tibor (2008). Forging unity: The South Slavs between East and West 550-1150 . Belgrade: The Institute of History. CS1 odr?avanje: nepreporu?eni parametar ( link ) CS1 odr?avanje: ref=harv ( link )
?ivkovi?, Tibor (2010). "On the Beginnings of Bosnia in the Middle Ages". Spomenica akademika Marka ?unji?a (1927-1998) . Sarajevo: Filozofski fakultet. str. 161?180. CS1 odr?avanje: nepreporu?eni parametar ( link ) CS1 odr?avanje: ref=harv ( link )
Vego, Marko (1982), Postanak srednjovjekovne bosanske dr?ave (jezik: srpskohrvatski), Svjetlost
Filipovi?, Milenko S. (2002), Viso?ka nahija (jezik: srpski), Mak
Klai?, Nada (1994) [1994]. Srednjovjekovna Bosna . Zagreb: Eminex. CS1 odr?avanje: nepreporu?eni parametar ( link ) CS1 odr?avanje: ref=harv ( link )

[Vego-Postanak-Svjetlost-19822-1] Vego, Marko (1982). "Postanak imena Bosna". Postanak srednjovjekovne bosanske dr?ave (jezik: srpskohrvatski). Sarajevo: Svjetlost. str. 18, 25 . Pristupljeno 28. 12. 2019 . Knez Ratimir bi bio prvi poznati knez na podru?ju Bosne kao samostalne oblasti.

[Hadžijahić-Povijest-Bosne-IX-X-20042-2] Had?ijahi?, Muhamed (2004). Povijest Bosne u IX i X stolje?u (jezik: srpskohrvatski) (from the original University of Michigan izd.). Sarajevo: Preporod. str. 14, 15, 32, 33, . Pristupljeno 28. 12. 2019 . Vladavina Bladinova nasljednika Ratimira mo?e se datirati u 838. godinu. CS1 odr?avanje: dodatna interpunkcija ( link )

[Mrgić-2002-Donji-Kraji-32-3] Mrgi?-Radoj?i?, Jelena (2002). Donji Kraji: Krajina srednjovekovne Bosne (jezik: srpskohrvatski). Filozofski fakultet. str. 32. ISBN 978-86-80269-59-7 . Pristupljeno 26. 11. 2019 .

[FOOTNOTEFine1991-4] Fine 1991 .

[FOOTNOTEKaimakamovaSalamon2007-5] Kaimakamova i Salamon 2007 .

[Ćošković-2000-6] Pejo ?o?kovi? (juli 2000). "Pogledi o povijesti Bosne i crkvi bosanskoj" . Journal - Institute of Croatian History (jezik: Croatian). Faculty of Philosophy, Zagreb , FF press. 32?33. ISSN 0353-295X . Pristupljeno 15. 2. 2013 . Razlikovanje Bosne od ostalih kasnije ste?enih dijelova ostalo je prisutno u titulaturi bosanskih vladara tokom ?itavog srednjeg vijeka. Uva?avanje te slo?enosti bosanskog dr?avnog prostora mo?e pru?iti podlogu i pomo?i pri razmi?ljanju o etni?koj i narodnosnoj pripadnosti srednjovjekovnog bosanskog stanovni?tva. U tijesnoj vezi s tim je postanak i funkcioniranje naziva Bo?njani kojim su u doma?oj izvornoj građi nazivani politi?ki podanici bosanskih vladara od vremena Stjepana II. Kotromani?a. Rjeđe su taj naziv Dubrov?ani talijanizirali i pisali kao Bosignani . CS1 odr?avanje: nepoznati jezik ( link )

[FOOTNOTEBulić2013-7] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Buli? 2013 .

[FOOTNOTEMoravcsik1967-8] Moravcsik 1967 .

[FOOTNOTEFilipović2002-9] Filipovi? 2002 .

[FOOTNOTEVego1982-10] Vego 1982 .

[11] Teritorijalno ?irenje imena Bosna u prvim stoljecima razvitka, "Studije o teritorijalnopolitickoj organizaciji srednjovjekovne Bosne", Svjetlost, Sarajevo 1982, 31-34

[FOOTNOTEFine199117-12] Fine 1991 , str. 17.

[13] Paul Mojzes. Religion and the war in Bosnia. Oxford University Press, 2000, p 22; "Medieval Bosnia was founded as an independent state (Banate) by Ban Kulin (1180-1204)." .

[FOOTNOTEKlaić199434,_42,_55,_58,_71,_76,_105,_116,_119,_169,_172,_173,_181,_183,_186,_221,-14] Klai? 1994 , str. 34, 42, 55, 58, 71, 76, 105, 116, 119, 169, 172, 173, 181, 183, 186, 221, .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]