?ehoslova?ka 1920.-1938.
?ehoslova?ka 1969.-1990.
?ehoslova?ka
(
?e?ki
:
?eskoslovensko
,
slova?ki
:
?esko-Slovensko
), je biv?a dr?ava u centralnoj
Evropi
koja je egzistirala od 1918. do 1992. 1. januara 1993. je miroljubivo podijeljena na
?e?ku
i
Slova?ku
, ?in koji je vi?e poznat kao
Bar?unast
razvod, po analogiji sa
Bar?unastom revolucijom
.
?ehoslova?ka je nastala u oktobru 1918. kao jedna od nasljednica
Austro-Ugarske
poslije
Prvog svjetskog rata
.
Sen?ermenskim sporazumom
regulirane su granice prema Austriji, kao i podru?ja koja ?e pripasti novonastaloj dr?avi. Bila je sastavljena od dana?njih teritorija ?e?ke Republike, Slova?ke i (do 1939) Karpatske Ukrajine (
Rutenije
). Njena teritorija bio je najindustrijalizovaniji dio Austro-Ugarske, i bila je najdemokratskija republika tokom perioda prije
Drugog svjetskog rata
, ali su je karakterizirali etni?ki problemi. Ti problemi bili su uzrok nezadovoljstva druge i tre?e po brojnosti etni?kih grupa u ?ehoslova?koj ?
Nijemaca
i
Slovaka
, zbog dominacije
?eha
, koji su bili najbrojniji.
Pred Drugi svjetski rat ?ehoslova?ka je postala jedna od prvih
Hitlerovih
meta. Poslije
Minhenskog sporazuma
1938. Hitlerove trupe izvele su invaziju na
Bohemiju
i
Moravsku
u kojima su ve?inom ?ivjeli Nijemci.
Mađarskoj
je pripojena ju?na Slova?ka, a Slova?ka i Rutenija dobile su autonomiju za neko vrijeme. Kona?no, ?ehoslova?ka je prestala postojati u martu 1939, kada je Hitler okupirao cijelu ?e?ku, a ostatak Slova?ke bio primoran proglasiti nezavisnost.
Poslije Drugog svjetskog rata, predratna ?ehoslova?ka je rekonstituisana, dok je Rutenija (koja je bila njen dio) otcijepljena od dr?ave i pripojena
Sovjetskom Savezu
. Tri godine kasnije (1948-1989),
Komunisti?ka partija ?ehoslova?ke
je do?la na vlast i dr?ava se na?la pod utjecajem Sovjetskog saveza.
Religija
je bila zabranjena, a
ateizam
je postao zvani?na glavna misao. U kasnim 1960-tim godinama, u vrijeme
Pra?kog prolje?a
, poku?ano je da se komunisti?ki sistem promijeni u
demokratski
. Intervencijom Sovjetskog Saveza 1968.
[1]
to nije uspjelo. Godine 1969. ?ehoslova?ka je pretvorena u federaciju ?e?kih zemalja i Slova?ke.
1989. godine dr?ava je ponovo postala demokratska poslije
"Pli?ane revolucije"
, a 1992. savezni parlament je odlu?io da se dr?ava podijeli na ?e?ku i Slova?ku od 1. januara 1993.
- 1918-1968. (osim 1938-1945): centralizirana dr?ava
- 1969-1992. federalna republika sastavljena od ?e?ke Socijalisti?ke Republike *(1990-1992: ?e?ka Republika) i Slova?ke Socijalisti?ke Republike (1990-1992: Slova?ka Republika)
- 1918-1939. i 1945-1948. i 1990-1992: demokratska republika
- 1939-1945: podjeljena na Protektorat Bohemije i Moravske i Slova?ku
- 1948-1989: komunisti?ka dr?ava sa centraliziranom ekonomijom
- 1918-1920: ?e?ko-Slova?ka Republika i Republika ?ehoslova?ka (skra?eno R?S)
- 1920-1938. i 1945-1960. ?ehoslova?ka Republika (?SR) ili ?ehoslova?ka
- 1938-1939: ?e?ko-Slova?ka Republika
- 1960-1990: ?ehoslova?ka Socijalisti?ka Republika (?SSR)
- 1990-1990: ?ehoslova?ka Federativna Republika (?SFR)
- 1990-1992: ?e?ka i Slova?ka Federativna Republika (?SFR)
Međunarodni sporazumi i ?lanstva
[
uredi
|
uredi izvor
]
Poslije Drugog svjetskog rata, aktivno je u?estvovala u Mje?ovitom Vije?u ekonomske asistencije (Komekon),
Var?avskom paktu
,
Ujedinjenim nacijama
i njihovim agencijama, kao i u
Pokretu nesvrstanih
; jedna od ?lanica
OSCE
-a.
Uglavnom neravnomjerna podru?ja. Zapadni djelovi pripadaju centralnoevropskim visoravnima. U isto?ni region zalaze sjeverni djelovi
Karpata
i
Dunavski
bazen.
Dr?ave s kojima je grani?ila su:
Njema?ka
(1945-1990:
Zapadna Njema?ka
i
Isto?na Njema?ka
),
Poljska
,
Sovjetski Savez
(od 1992.
Ukrajina
),
Rumunija
(do 1939.),
Mađarska
i
Austrija
.
Dominira kontinentalna klima gdje temperatura varira od umjerene temperature na granici sa
Zapadnom Evropom
na zapadu, do o?tre na istoku na granici sa Sovjetskim Savezom.
Prema popisu iz 1991. godine ?ehoslova?ka je brojala 15.600.000 stanovnika. Etni?ki sastav stanovni?tva bio je sljede?i: ?esi 54,1%, Slovaci 31%,
Moravci
8,7%,
Mađari
3,8%,
Romi
(Cigani) 0,7%
U pogledu religije postojale su ogromne razlike između dvije konstitutivne republike. Prema podacima iz 1991. godine religijska struktura bila je sljede?a -
Katolici
: 46.4%,
Evangelisti
: 5.3%,
Ateisti
: 29.5%, neizja?njenih: 16.7%.
U periodu između dva svjetska rata bila jedna od industrijski najrazvijenijih zemalja
Evrope
.
Poslije Drugog svjetskog rata, ekonomija je centralizovana po ugledu na ekonomiju Sovjetskog Saveza. Jedna od glavnih grana industrije je bila te?ka
metalurgija
koja je zavisila od uvoza
?eljeza
. U tom periodu energetski potencijali dr?ave su bilo mali. Iz Sovjetskog Saveza je uvo?ena
nafta
, a u dr?avi je funkcionisala proizvodnja
mrkog uglja
i
elektri?na energija
na hidro pogon.
?ehoslova?ki fudbalski tim je bio vrlo jak na svjetskoj sceni, sa 8 u?e??a na Svjetskom prvenstvu, zavr?iv?i kao drugi na Svjetskim prvenstvima 1934. i 1962. Tim je također osvojio i Evropsko prvenstvo 1976.
?ehoslova?ka je imala vrlo jak hokeja?ki tim, koji je osvojio mno?tvo medalja na svjetskim ?ampionatima i
olimpijskim igrama
.
Poznati teniseri
Ivan Lendl
i
Martina Navratilova
su rođeni u ?ehoslova?koj.
Preclik, Vratislav. Masaryk a legie (Masaryk and legions), vaz. kniha, 219 pages, vydalo nakladatelstvi Paris Karvina, ?i?kova 2379 (734 01 Karvina, Czechia) ve spolupraci s Masarykovym demokratickym hnutim (Masaryk Democratic Movement, Prague), 2019,
ISBN 978-80-87173-47-3
, pages 12 ? 70, 101-102, 124?125, 128, 129, 132, 140?148, 184?190.
Nedovr?eni ?lanak
?ehoslova?ka
koji govori o
dr?avama
treba dopuniti.
Dopunite ga
prema
pravilima
Wikipedije.