Sophia Magdalena Scholl
(
Forchtenberg
,
9 a viz Mae
1921
?
Munchen
,
22 a viz C'hwevrer
1943
) a oa ur stourmerez
politikel
alaman
e-pad an
Eil Brezel Bed
, hag unan eus pennou ar
Rozenn Wenn
(
Die Weiße Rose
), un aozadur da stourm a-enep an
naziouriezh
en Alamagn.
Evel an holl yaouankizou e voe ret dezhi kemer perzh e kevredigezhiou yaouankiz. Gouzanv a rae dre ma veze krennet war ar frankiz da sonjal ha da gaout ur
relijion
. War-lerc'h he bachelouriezh e
1940
ez eas da ziwallerez bugale. Goude ma oa difennet kaout levriou e ≪ servijou al labour ≫ hag er ≪ servij skoazell ≫ e teuas a-benn, e 1940-
41
, da virout
Kofesionou
sant Aogustin
. Derc'hel sonj a reas eus ar frazenn : ≪
Krouet omp bet ganit evit ma'z aimp davedout, hag ankeniet eo hon c'halonou, ken na ziskuizho ennout.
≫
[1]
. Goude-se e stagas gant studiou
bevoniezh
ha
prederouriezh
e miz Mae
1942
e Munchen.
Abalamour d'he deskadurezh
katolik
, d'an enebiezh krenn embannet gant he zad ouzh an naziouriezh, da skiant-prenet he breur, soudard ha studier war ar
vezegiezh
ha goude klanvgarrour en ospitaliou talbenn ar Reter, test eus ar varbariezh nazi e-kenver ar
Yuzevien
hag ar
Rused
, e tigoras he daoulagad war stad Alamagn.
Adalek miz Mezheven
1942
en em vodas gant he breur
Hans
ha
Carl Muth
, hag o sikour a reas da embann ha da skignan traktou a-enep ar renad nazi hag ar brezel. Teurel traktou a reas e porzh diabarzh skol-veur Munchen ha diskuliet e voe d'ar
Gestapo
gant porzhier ar skol-veur. Harzet e voe Sophie hag he breur d'an
18 a viz C'hwevrer
1943
ha kaset dirak ar
Volksgerichtshof
,
Lez-varn ar Bobl
. Kondaonet e voe d'ar marv goude ur vreutadeg teir eurvezh hepken.
Roland Freisler
, penn Lez-varn ar Bobl, deuet eus
Berlin
, a lennas ar varnidigezh, roet abalamour d'an ≪ trubarderezh, gwallbropaganda, kenwallerezh gant an enebourien, fallgalonin an armeou ≫.
Dibennet e voe d'an
22 a viz C'hwevrer
1943 e Munchen, daoust d'al lezenn a embanne splann e ranked gortoz 99 devezh a-raok lakaat un den d'ar marv goude bout kondaonet. Kalonek e tiskouezas bezan en deiz-se, hervez testeni gwarded an toull-bac'h.
Beziet e voe er vered damdost da goadeg
Perlach
, e-kichen he breur Hans ha
Christoph Probst
, a oa bet lazhet en deiz-se end-eeun.
Un toullad deiziou war-lerc'h he marv e voe kanet meuleudi dezhi gant
Thomas Mann
er
BBC
.
- Pa gouezhas
Moger Berlin
e
1989
e voe digoret an diellou kozh er vro a oa bet
Alamagn ar Reter
ha kavet e voe danevellskridou ar Gestapo eus abadennou goulennata an daou yaouank.
- En Alamagn ez eus bet lakaet un toullad mat a skoliou en anv Sophie ha Hans Scholl.
- Ur priz lennegel zo ivez en o anv en Alamagn.
- Sophie Scholl - Die letzten Tage
("Sophie Scholl - An devezhiou diwezhan") zo ur
film
alaman bet sevenet e
2005
gant
Marc Rothemund
ha
Fred Breinersdorfer
[2]
.
- (fr)
Didier Chauvet,
Sophie Scholl, une resistante allemande face au nazisme
, L'Harmattan, 2004
(
ISBN 978-2-7475-7507-2
)
- (fr)
Carole Bitoune,
La revolte au feminin : portraits de femmes exemplaires
, Hugo et Compagnie, 2007,
(
ISBN 978-2-7556-0154-1
)
.
- (fr)
Inge Scholl,
La Rose Blanche : six Allemands contre le nazisme
, Editions de Minuit, 2013
(
ISBN 978-2-7073-2694-2
)
? C'hoar Sophie ha Hans eo Inge.