Ar Priz Turing , ACM A. M. Turing Award e anv saoznek , zo ur priz a vez deroet bep bloaz abaoe 1966 gant an Association for Computing Machinery (ACM) d'un den a zo bet diuzet goude degasadennou pouezus ha padus war dachenn galvezadel ar stlenneg .

En enor d'ar matematikour ha stlennegour breizhveuriat Alan M. Turing ( 1912 - 1954 ) e voe aozet ar Priz Turing ; " Priz Nobel ar stlenneg" a vez graet anezhan a-wechou ^[1] .

Ne oa ket arc'hant gant ar Priz adalek 1966 betek 2006  ; adalek 2007 e voe roet 250 000 dollar gant an embregerezhiou Intel ha Google  ; abaoe 2014 e vez roet 1 milion azollarou, gant Google hepken ^[2] .

Loreidi [ kemman | kemman ar vammenn ]

• Etre 1966 ha 2022 , 76 den zo bet enoret gant ar Priz Turing, en o zouez 73 gwaz ha 3 maouez ; e 2006 e voe roet ar Priz d'ar vaouez kentan, e 2008 hag e 2012 d'an div vaouez all.

Eus Geriadur ar stlenneg Guy Etienne (1995) ez eo tennet termenou kalvezel ar pennad-man. [3]
Bloaz	Anv	Bro	Abeg	Ensavadur
1966	Alan Perlis		E levezon war ar goulevin urzhiataeriou hag ar sevel kempuneriou .	Carnegie Mellon University, Pittsburgh , PA
1967	Maurice Wilkes		Farder an Electronic Delay Storage Automatic Calculator (EDSAC) e 1949 , an eil urzhiataer gant ur goulev e-barzh. Kenaozer ul levr diwar-benn an aozan gouleviou evit urzhiataeriou niverel elektronek, The Preparation of Programs for an Electronic Digital Computer 1951 , ma voe displeget ar gouleviaouegou [4] .	University of Cambridge, Cambridge , R-U
1968	Richard Hamming		E labour war an hentennou niverel, an enbonegan emgefreek, ar bonegou kavout ha reizhan ar faziou.	Bell Labs, Murray Hill , NJ
1969	Marvin Minsky		Bezan bet kalon an enklaskou evit krouin, stumman, kas war-raok ha gwellaat tachenn an naouegezh alvezel .	Massachusetts Institute of Technology (MIT), Cambridge , MA
1970	James H. Wilkinson		E enklaskou war dachennou an dezrann niverel e-sell da aesaat implij an urzhiataeriou niverel herrek, an aljebr a-linenn hag an dezrann faziou en un algoritm goude endevout bet un disoc'h peuzreizh.	National Physical Laboratory, Teddington , R-U
1971	John McCarthy		E enklaskou war dachenn an naouegezh alvezel.	Stanford University, Stanford , CA
1972	Edsger W. Dijkstra		Unan eus saverien bennan ALGOL ( ALGOrithmic Language ), un Lavar programmin a live uhel hag a zo aet da batrom ar sklaerder hag ar reizhder. Unan eus diazezerien skiant an aregou goulevin eo.	Centrum Wiskunde & Informatica, Eindhoven  ; University of Texas, Austin , TX
1973	Charles Bachman		E zegasadennou war dachenn kalvezouriezh ar stlennvoniou	General Electric Research Laboratory, Schenectady , NY
1974	Donald Knuth		E zegasadennou da zezrann an treoliou ha sevel aregou goulevin.	California Institute of Technology, Stanford , CA
1975	Allen Newell		Degasadennou war dachennou an naouegezh alvezel, bredoniezh komprenezon mab-den hag an danzen listennadou.	RAND Corporation, Santa Monica , CA  ; Carnegie Mellon University
	Herbert A. Simon
1976	Michael O. Rabin		Evit o fennad Finite Automata and Their Decision Problem diwar-benn an ardivinkou nannsavelek : un ardivink savelek a ro un hent hepken goude danzeet ur saviad, unan nannsavelek a ro meur a hent e stumm ur wezenn, pep skourr a ziskouez un hent hag a c'heller heulian.	Princeton University, Princeton , NJ
	Dana Scott			University of Chicago, Chicago , IL
1977	John Backus		Sevel an areg goulevin IBM Mathematical FORmula TRANslating System ( FORTRAN ) ha dre-se termenin argerzhaduriou evit sevel aregou goulevin a live uhel.	IBM , Armonk , NY
1978	Robert W. Floyd		Hentennou evit sevel meziantou efedus ha fizius, hag e zegasadennou da dachennou diazez ar stlenneg : damkaniezh an dezrann kevreadurel , steroniezh an aregou goulevin, gwiriekadur emgefreek ar gouleviou, kendod emgefreek ar gouleviou ha dezrann an treoliou.	Carnegie Mellon University ; Stanford University
1979	Kenneth E. Iverson		E strivou war dachenn an aregou goulevin hag an notadur matematikel (an areg APL , A Programming Language ), e zegasadennou d'ar reizhiadou etreoberiat, d'an implijout APL en deskadurezh, da zamkaniezh ha pleustr an aregou goulevin.	IBM
1980	Tony Hoare		Degasadennou diazez evit termenin hag aozan aregou goulevin.	Queen's University Belfast, Beal Feirste  ; University of Oxford, Oxford
1981	Edgar F. Codd		Degasadennou diazez evit termenin hag aozan reizhiadou meran ar stlennvoniou, ar re zaveaduriek dreist-holl.	IBM
1982	Stephen Cook		Evit endevout hol lakaet da gompren donoc'h ha sklaeroc'h e kemplezhded ar stlenneg.	University of Toronto, Toronto
1983	Ken Thompson		Damkaniezh ar reizhiadou korvoin genadel, hag evit endevout lakaet Unix e pleustr.	Bell Labs
	Dennis Ritchie
1984	Niklaus Wirth		Ijinan meur a areg goulevin nevezus : ALGOL W , Euler , Modula , Oberon ha Pascal .	Stanford University ; Universitat Zurich, Zurich
1985	Richard M. Karp		Degasadennou da zamkaniezh an treoliou, en o zouez treoliou evit red ar rouedadou hag an amzer rekis evit ma'z afe un treol en-dro, ha da zamkaniezh an NP-klok ( Nondeterministic Polynomial-time completeness ).	University of California]], Berkeley , CA
1986	John Hopcroft		Degasadennou diazez en aozan ha dezrann treoliou ha frammou roadennou.	Cornell University, Ithaca , NY
	Robert Tarjan			Stanford University ; Cornell University ; University of California, Berkeley ; Princeton University
1987	John Cocke		Degasadennou da aozadur ha damkaniezh ar c'hompuneriou, da adeiladezh reizhiadou bras ; ijinan ar RISC ( Reduced Instruction Set Computer , "Kewerier e Spletad Ditourou Krennet"/KSDK).	IBM
1988	Ivan Sutherland		Degasadennou diazez war dachenn ar stlenngevregan ( computer graphics ), dre Sketchpad hag all.	Stanford University ; Harvard University, Cambridge, MA ; University of Utah, Salt Lake City , UT  ; California Institute of Technology, Pasadena , CA
1989	William Kahan		Degasadennou diazez d'an dezrannan niverel ; unan eus an arbennigourion bennan war ar stlenneg dre skej tonn .	University of California, Berkeley
1990	Fernando J. Corbato		Unan eus difaosterien tachenn an urzhiataeriou bras ha liesimplij a c'hall labourat en amzer rannet gant loaziou rannadus, CTSS ( Compatible Time-Sharing System ) ha Multics ( MULTiplexed Information and Computing Service ).	MIT
1991	Robin Milner		LCF ( Logic for Computable Functions ), ur benveg da brouin delakadennou en un doare emgefreek dre un urzhiataer ; ML ( Meta Language ), an areg kentan ennan an treren liestumm a-gevret gant ur reizhiad evit meran nemedennou ; CCS ( Calculus of communicating systems ), aljebr ar reizhiadou kehent.	Stanford University ; University of Edinburgh, Dinedin
1992	Butler Lampson		Degasadennou en diorren endroiou enno urzhiataeriou dasparzhet, personel, hag ar c'halvezerezh evit o stalian : hanvaou labour , rouedadou stlennegel , reizhiadou korvoin, reizhiadou goulevin, unveziou gwerean , surentez ha meziantou kewerian testenn .	Palo Alto Research Center, Palo Alto , CA ; Digital Equipment Corporation (DEC), Maynard , MA
1993	Juris Hartmanis		Diazezan damkaniezh ar c'hemplezerezh er stlenneg : amzer rekis evit jedin, rannvaez er vemor, ment un amred, an niver a gewerierou, ar gremm rekis, hag all.	General Electric Research Laboratory
	Richard E. Stearns
1994	Edward Feigenbaum		Difraostan tachenn an aozan ha sevel reizhiadou bras naouegezh alvezel ; prouin ez eo kalvezerezh an naouegezh alvezel un dra bouezus koulz diouzh ur savboent pleustrek hag unan kenwerzhel.	Stanford University
	Raj Reddy			Stanford University ; Carnegie Mellon University
1995	Manuel Blum		Degasadennou da zamkaniezh ar c'hemplezerezh er stlenneg, ha d'he arver er rinegouriezh hag e gwiriadur furmel ar gouleviou.	University of California, Berkeley
1996	Amir Pnueli		Labour diazez evit degas ar boelloniezh amzerel e skiant ar stlenneg ; degasadennou pouezus war dachenn ar gwirian gouleviou ha reizhiadou.	Stanford University ; Tel Aviv University, Tel Aviv  ; Weizmann Institute of Science, Rehovot  ; Courant Institute of Mathematical Sciences, New York , NY
1997	Douglas Engelbart		Endevout rakwelet hag awenet ar stlenneg etreoberiat, hag endevout ijinet ar c'halvezouriezhou rekis evit e zegas da wir.	SRI International, Menlo Park , CA ; Tymshare, Cupertino , CA ; McDonnell Douglas, Berkeley , MO  ; The Doug Engelbart Institute, Sebastopol , CA
1998	Jim Gray		Degasadennou diazez war dachenn ar stlennvoniou hag an treuzgreadou ; bezan bet e penn ar galvezourien o lakaas e pleustr.	IBM ; Microsoft
1999	Fred Brooks		Degasadennou hollbouezus da adeiladezh an urzhiataeriou, d'ar rezhiadou korvoin, ha d'ar sevel meziantou.	IBM ; University of North Carolina, Chapel Hill , NC
2000	Andrew Yao		Degasadennou diazez da zamkaniezh ar stlenneg, enni damkaniezh ar genel niverou gaouzargouezhek, ar rinegouriezh ha kemplezhded ar c'hehentin.	Stanford University ; University of California, Berkeley ; Princeton University
2001	Ole-Johan Dahl		Mennozhiou diazez a-zivout ar goulevin dre ergorennou dre an aregou Simula I ha Simula 67 ( Sim ple u niversal la nguage ).	Norwegian Computing Center, Oslo  ; Universitetet i Oslo
	Kristen Nygaard
2002	Ron Rivest		Lakaat ar rinegouriezh ankemparzhek, pe rinegouriezh dre alc'hwez foran, e pleustr dre o zreol RSA (Rivest-Shamir-Adleman).	MIT
	Adi Shamir
	Leonard Adleman			University of Southern California, Los Angeles , CA
2003	Alan Kay		Difraostan meur a zachenn diazez evit ar goulevin dre ergorennou, dre ren ar skipailh a aozas ar goulev Smalltalk , ha degasadennou diazez war dachenn ar stlenneg personel.	University of Utah ; Palo Alto Research Center ; Stanford University ; Atari , New York ; Apple Inc. , Cupertino , CA ; Walt Disney Imagineering , Glendale , CA ; Viewpoints Research Institute, Glendale, CA ; HP Labs , Palo Alto, CA
2004	Vint Cerf		Difraostan tachenn an etrekennaskan rouedadou, dre aozan ha lakaat e pleustr ar c'homenadou diazez TCP/IP .	University of California, Los Angeles ; Stanford University, Defense Advanced Research Projects Agency , Arlington County , VA  ; MCI Communications , Washington, D.C.  ; CNRI , Reston , VA ; Google
	Bob Kahn			MIT  ; [Bolt Beranek and Newman]], Cambridge, MA ; DARPA, CNRI
2005	Peter Naur		Degasadennou diazez en aozan aregou goulevin ha termenin ALGOL 60 ( ALGOrithmic Language ), en aozan kempuneriou, hag er goulevin dre vras.	Regnecentralen, København  ; Københavns Universitet
2006	Frances Allen		Difraostet he deus damkaniezh ha pleustr ar gwellekaat kalvezouriezhiou ar c'hempuneriou a gasas d'ar c'hempuneriou gwellekaer arnevez ha d'an erounezadur kenstur emgefreek.	IBM
2007	Edmund M. Clarke		O ferzh en aozan kalvezouriezhiou efedus-kenan evit ar gwiriekaat patromou, a zo bet degemeret gant hogozik holl c'hreanterezh ar periantou hag ar meziantou.	Harvard University ; Carnegie Mellon University
	E. Allen Emerson			Harvard University ; University of Texas, Austin
	Joseph Sifakis			CNRS
2008	Barbara Liskov		Degasadennou pleustrek ha damkaniel d'an aregou goulevin ha d'an aozan reizhiadou, dreist-holl war dachenn ar roadennou difetis, an heptreugan chanadou hag ar stlenneg dasparzhat.	MIT
2009	Charles P. Thacker		Ijinan ha fardan Xerox Alto , ar c'hentan urzhiataer personel ( 1973 ) ; degasadennou da Ethernet hag d'ar Microsoft Tablet PC ( 2003 ).	PARC ; DEC ; Microsoft
2010	Leslie Valiant		Degasadennou pouezus da zamkaniezh ar rinverezh, enni damkaniezh ar Probably Approximately Correct learning (PAC ; un treol a "zesk" ditourou nevez hogozik hep fazian) ; da gemplezhded an ezrevelladuriou hag ar rinverezh aljebrek ; da zamkaniezh ar stlenneg kenstur ha dasparzhet.	Harvard University
2011	Judea Pearl		Degasadennou diazez d'an naouegezh alvezel dre ur rinverezh evit ar poellata tebek hag arbennek.	University of California, Los Angeles ; New Jersey Institute of Technology, Newark , NJ
2012	Silvio Micali		Labour diazez war dachenn ar rinegouriezh ha hentennou nevez evit gwiriekaat prouennou matematikel e damkaniezh ar gemplezhded.	MIT
	Shafi Goldwasser			MIT ; Weizmann Institute of Science
2013	Leslie Lamport		Degasadennou diazez da zamkaniezh ha pleustr ar reizhiadou dasparzhet ha kevezer, dreist-holl ijinadenn meizadou evel an arbennelezh hag an horolajou mezoniel, ar surentez hag ar riskl, SMR ( State Machine Replication  : dasparan dafariaded ha kenurzhian an darempredou etre an arvalien hag an eildafariaded), hag ar c'hevanien a-gemal.	Massachusetts Computer Associates, Wakefield , MA ; SRI International ; DEC ; Compaq , Harris County , TX ; Microsoft
2014	Michael Stonebraker		Degasadennou diazez d'ar meizadou ha d'ar pleustrou a skor ar reizhiadou stlennvon a-vreman.	University of California, Berkeley ; MIT
2015	Whitfield Diffie		Degasadennou diazez d'ar rinegouriezh a-vreman. O fennad For New Directions in Cryptography ( 1976 ) a zegasas mennozhiou ar rinegouriezh dre alc'hwez foran hag ar sinaduriou niverel, a skor ar braz eus komenadou-surentez an Internet hiziv an deiz.	Stanford University
	Martin Hellman
2016	Tim Berners-Lee		Ijinan ar World Wide Web , ar merdeer kentan, ar c'homenadou diazez hag an treoliou rekis evit ma'z afe ar Web en-dro.	CERN , Pariz  ; MIT ; World Wide Web Consortium , Cambridge, MA
2017	John L. Hennessy		Difraostan en un doare reizhiadel ha kementadel tachenn an aozan ha prizian adeiladezhiou an urzhiataeriou, gant ul levezon bras ha padus war greanterezh ar c'horrgewerierou .	Stanford University
	David Patterson			University of California, Berkeley
2018	Yoshua Bengio		Araokadennou meizadel ha kalvezoniel hag o deus troet ar reizhiadou neuronel don (DNN, Deep Neural Networks ) da elfennou hollbouezus ar stlenneg.	Universite de Montreal, Montreal  ; McGill University, Montreal ; Institut quebecois d’intelligence artificielle, Montreal
	Geoffrey Hinton			University of Toronto ; University of California, San Diego , CA ; Carnegie Mellon University ; University College London, Londrez  ; University of Edinburgh ; Google-AI
	Yann LeCun			University of Toronto ; Bell Labs ; Courant Institute of Mathematical Sciences , New York, NY ; New York University ; Meta -AI, New York
2019	Edwin Catmull		Degasadennou diazez er stlenngevregan e teir ment (3D), ha levezon divent ar c'halvezerezhiou-se war al lunerezh ganet dre urzhiataer ( Computer-Generated Imagery , CGI) er filmaozan ha war dachennou all.	University of Utah]] ; Pixar , Emeryville , CA ; Walt Disney Animation Studios , Burbank , CA
	Pat Hanrahan			Pixar ; Princeton University ; Stanford University
2020	Alfred Aho		Treoliou diazez hag an damkaniezh a skor kefloueran an aregou goulevin ; kendodin an disoc'h-se ha re tud all en o levriou levezonus-tre hag a zeskas rummadou stlennegourien.	Bell Labs ; Columbia University, New York, NY
	Jeffrey Ullman			Bell Labs ; Princeton University ; Stanford University
2021	Jack Dongarra		Difraostan tachenn an treoliou ha levraouegou niverel hag a roas tro da veziantou gourc'hefleunius da chom a-live gant araokaduriou argemmvac'hel ar periantou a-hed pevar dekvloaziad.	Argonne National Laboratory, Lemont , IL ; Oak Ridge National Laboratory, Oak Ridge , TN  ; University of Manchester, Manchester  ; Texas A&M University, College Station , TX ; University of Tennessee, Knoxville , TN ; Rice University, Houston , TX
2022	Robert Metcalfe		Ijinan, skoueriekaat ha kenwerzhelan Ethernet.	MIT ; Harvard University ; PARC ; University of Texas, Austin
2023

Liammou diavaez [ kemman | kemman ar vammenn ]

• (en) Lec'hienn ofisiel ar Priz Turing

Notennou [ kemman | kemman ar vammenn ]