Якуб Яс?нск?
польск. : Jakub Jasi?ski
Дата нараджэння	24.7.1759 ц? 1761 год
Месца нараджэння	Вэнгле? [d] , Гм?на Гал?на , Кан?нск? павет , Вел?капольскае ваяводства , Польшча
Дата смерц?	4 л?стапада 1794 ( 1794-11-04 ) (33 гады)
Месца смерц?	Прага , Варшава , Варша?ская зямля [d] , Мазавецкае ваяводства , Вел?капольская прав?нцыя , Карона Карале?ства Польскага , Рэч Паспал?тая
Месца пахавання	Камянко?ск?я мог?лк? [d]
Альма-матар	Кадэцк? корпус
Грамадзянства	Рэч Паспал?тая
Прыналежнасць	Рэч Паспал?тая
Гады службы	1783?1794
Званне	падбрыгадз?р (1783) падпалко?н?к (1789) палко?н?к (1792) генерал-лейтэнант (1794)
Б?твы/войны	Вайна Рас?? з Рэччу Паспал?тай (1792) Па?станне 1794 года
Узнагароды ? званн?
Медыяфайлы на В?к?схов?шчы
Творы ? В?к?крын?цах

Якуб Яс?нск? ( польск. : Jakub Jasi?ski ; 24 л?пеня 1759 , Венгле?, Пазнаньскае ваяводства  ? 4 л?стапада 1794 , прадмесце Прага, Варшава ) ? л?то?ск? ? польск? ваенны ? пал?тычны дзеяч, ?нжынер, паэт. Адз?н з к?ра?н?ко? вызваленчага па?стання 1794 года пад правадырствам Тадэвуша Касцюшк? , л?дар радыкальнага ≪ якаб?нскага ≫ крыла па?станца? ^[1] , прых?льн?к ?дэй французскай рэвалюцы? ^[2] .

У час па?стання бы? кашталянам В?льн? , генеральным камандуючым па?станцк?м? войскам? ? Вял?к?м княстве Л?то?ск?м . Адкл?каны з Вял?кага Княства Л?то?скага з-за абв?навачвання? у ≪ л?цв?нск?м сепаратызме ≫. К?рава? арган?зацыяй новай арм??, наб?раючы шляхту, мяшчан ? сялян у войска. П?са? вершаваныя пракламацы? да сялян на беларускай мове ^[3] . Заг?ну? пры абароне Варшавы .

Б?яграф?я [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Нарадз??ся 24 л?пеня 1759 года, паводле ?ншых звестак двумя гадам? раней ^{[4] [5]} у Венглеве каля Пыздра? у Вял?капольшчы (паводле б?ёграфа Я. Яс?нскага Генрыха Масц?цкага) ^[5] . З 12 гадо? вучы?ся ? Варша?ск?м кадэцк?м корпусе (Рыцарскай школе), заснаваным каралём Стан?славам Панято?ск?м . Ме? сх?льнасць да грамадск?х навуках, захапля?ся ?дэям? асветн?ка? ^[4] ; асабл?ва моцна на яго па?плывала ф?ласоф?я Жан-Жака Русо ^[5] . Скончы?шы навучанне ? 1783 годзе, атрыма? чын падбрыгадз?ра ? пасля двух гадо? службы вярну?ся ? кадэцк? корпус у якасц? выкладчыка ?нжынернай справы ^[4] .

У 1789 годзе па пратэкцы? генерала артылеры? Вял?кага княства Л?то?скага князя Каз?м?ра Сапег? кароль прызначы? Яс?нскага старэйшым аф?цэрам ?нжынернага корпуса л?то?скага войска ? званн? падпалко?н?ка . Узначаленая Яс?нск?м ?нжынерная служба арм?? складалася з 42 аф?цэра? ? салдат, у тым л?ку з 20 м?нёра?, ? ?ваходз?ла ? склад створанага ? 1780 годзе ? В?льн? корпуса артылеры? ? ваеннай ?нжынеры? ^[3] .

13 студзеня 1792 года Яс?нск? атрыма? званне палко?н?ка ?нжынеры? ? бы? нак?раваны рэв?зорам на буда?н?цтва злучае П?ну ? Мухавец Карале?скага канала (пам?ж гарадам? П?нскам ? Кобрынам ) ^[5] .

Вайна з Рас?яй 1792 года [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Пасля падп?сання л?беральнай партыяй Канстытуцы? 3 мая с?туацыя ? кра?не рэзка абвастрылася. Частка шляхты, л?чачы, што Канстытуцыя топча яе сасло?ныя правы, была незадаволеная. Прых?льн?к? адмены Канстытуцы? прынял? рашэнне стварыць канфедэрацыю ? выступ?ць сумесна з руск?м? войскам? супраць Сойма . Аднак руская арм?я была занята ? вайне з Асманскай ?мперыяй , ? Кацярына II не вырашалася адначасова пачынаць вайну ? Рэчы Паспал?тай.

Пасля заключэння Рас?яй м?ру з Асманскай ?мперыяй   (руск.)  ( бел. прадста?н?к? ад незадаволенай шляхты Патоцк? ? Ржавуск? прыбыл? ? Пецярбург ? заключыл? з ?мператрыцай тайны дагавор аб сумесных ваенных дзеяннях. 18 мая 1792 года ? Рэч Паспал?тую ?ступ?ла чатыры калоны рас?йск?х войска? пад начальствам генерал-аншэфа М?ха?ла Вас?льев?ча Кахо?скага   (руск.)  ( бел. з боку Бесараб?? ? 32-тысячнае войска пад к?ра?н?цтвам генерал-маёра М?ха?ла Крачэтн?кава   (руск.)  ( бел. з усходу. У той жа дзень у мястэчку Таргав?ца суперн?кам? Канстытуцы? была сфарм?равана канфедэрацыя ^[5] . Пачалася вайна .

Падчас вайны Яс?нск? камандава? ?нжынерным корпусам, як? мог выстав?ць макс?мум тысячу салдат ^[5] . 10 чэрвеня 1792 года ён удзельн?ча? у б?тве пад М?рам , дзе праяв?? гера?чныя якасц?. Б?тва была прайграна, а не?забаве Ферзенам без адз?нага стрэлу бы? узяты Нясв?ж , над фартыф?кацы? якога безвын?кова працава? Яс?нск?. Польская арм?я была сканцэнтравана ? Брэсце , дзе 23 жн??ня адбылася генеральная б?тва. Яс?нск? распрацава? план абароны горада, дзякуючы якому б?тва была выйграная, за што палко?н?к бы? узнагароджаны залатым крыжом ≪ Virtuti Militari ≫. М?ж тым, зыход кампан?? бы? ужо прадвызначаны: пад ц?скам Кацярыны II кароль прыня? рашэнне перайсц? на бок канфедэрата? ? 22 л?пеня адда? загад аб складанн? збро?. Яс?нскаму прыйшлося падпарадкавацца ^[5] .

Падпольная дзейнасць [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Пасля ганебнага для Рэчы Паспал?тай Гродзенскага сойма 1793 года значная частка шляхты, у тым л?ку ? мног?я вышэйшыя вайсковыя чыны, выехал? за мяжу. Яс?нск? заста?ся ? В?льн?, спрабуючы рэарган?заваць ?нжынерны корпус. Вядома, што ён прытрымл?ва?ся радыкальных (≪якаб?нск?х≫) погляда? ^[2] : выступа? за адмену прыгоннага права ? адна?ленне Рэчы Паспал?тай у межах 1772 года ^[3] Аднойчы ён нават выказа? думку, што кра?ну нельга выратаваць без таго, каб не выразаць усёй шляхты ^[5] .

З восен? Я. Яс?нск? прыступ?? да кансп?ратарскай дзейнасц?, нак?раванай супраць акупанта? . Падпольны штаб Я. Яс?нскага знаходз??ся ? картачным салоне яго ад’ютанта Хадкев?ча ^[5] . Варта зазначыць, што гульня ? карты сур’ёзна дапамагала ? папа?ненн? касы. Часам Яс?нск?й займа?ся паэз?яй , зрэшты, сам ён давол? скептычна ацэньва? свае таленты.

У пачатку 1794 года пра падпольную дзейнасць Я. Яс?нскага даведал?ся прарас?йск?я ?лады. Ён мус?? пак?нуць В?льню ? з’ехаць у В?лькам?рск? павет , дзе яго чакал? верныя войск?.

Па?станне Т. Касцюшк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У ноч з 22 на 23 красав?ка 1794 года Я. Яс?нск? ?значал?? па?станне ? В?льн? . Па?станцы хутка абяззбро?л? рас?йск? гарн?зон, узя?шы ? палон 1012 чалавек. 23 красав?ка на Рыначнай плошчы бы? абвешчаны ≪Акт па?стання Л?то?скага народа≫ ^[6] . 25 красав?ка за здраду Радз?ме па ?н?цыятыве Я. Яс?нскага пакарал? галаву мясцовай адм?н?страцы? гетмана Касако?скага .

3 мая Найвышэйшая Л?то?ская Рада абвясц?ла Я. Яс?нскага гало?накамандуючым Л?то?ск?м па?станцк?м войскам ^[6] . Тым часам, яго радыкал?зм моцна палоха? шляхту, а польскае к?ра?н?цтва па?стання л?чыла Яс?нскага ≪л?цв?нск?м≫ сепаратыстам ^[7] .

У якасц? гало?накамандуючага л?то?ск?м? па?станцам? к?рава? арган?зацыяй новага войска, з мэтай пашырэння сацыяльнай базы па?стання п?са? рыфмаваныя пракламацы? да сялян на беларускай мове ^{[2] [3]} .

11 мая 1794 года Т. Касцюшка прызначы? Я. Яс?нскага генерал-лейтэнантам ^[3] . Аднак ужо 4 чэрвеня пад нац?скам кансерваты?ных с?л Я. Яс?нскага адх?л?л? ад камандавання войскам ВКЛ як радыкала, перада?шы па?намоцтвы генералу М?халу Вяльгорскаму   (руск.)  ( бел. ^[6] . 10 чэрвеня ?казам Т. Касцюшк? Найвышэйшую Л?то?скую Раду распусц?л? ? замян?л? на значна больш памярко?ную па сва?м складзе Цэнтральную дэпутацыю Вял?кага Княства Л?то?скага ^[3] .

Тым часам сутычк? пам?ж па?станцам? ? рас?йск?м? войскам? не спынял?ся. На тэрыторы? ВКЛ акрамя Яс?нскага дзейн?чал? генералы Грабо?ск? ? Хляв?нск?   (руск.)  ( бел. . Першая б?тва дыв?з?? Я. Яс?нскага пад Няменчынам   (руск.)  ( бел. скончылася паражэннем. 7 мая адбылася другая б?тва пад Палянам? , у якой па?станцы перамагл? рас?йск?х акупанта? ? так?м чынам прадух?л? пагрозу заняцця В?льн?. У другой палове мая дыв?з?я Я. Яс?нскага ?дзельн?чала ? б?тве пад Л?пн?шкам?   (руск.)  ( бел. , дапамагала партызанск?м руху ? М?нскай губерн? . Большую частку дыв?з?? складал? сяляне ^[3] .

Якуб Яс?нск? л?чы? неабходным умацо?ваць абараназдольнасць В?льн?, аднак новы кашталян В?ельгорск? прыня? рашэнне адвесц? войск? ? Л?дск? павет . Н?чога не ведаючы пра гэта рашэнне кашталяна, Я. Яс?нск? чака? яго ? лагеры пад Солам? , дзе першапачаткова планавалася злучыць войск?. Страц??шы шмат часу на безвын?ковае чаканне, Я. Яс?нск? з 4000 салдат распача? адчайны напад на карпусы В. Зубава   (руск.)  ( бел. ? Л. Бен?гсена   (руск.)  ( бел. (каля 5000 салдат пры 16 гарматах) ^[5] . Б?тва адбылася 26 чэрвеня пад Солам?   (руск.)  ( бел. ? стала адной з найбольш крывапрал?тных на працягу ?сёй кампан?? ^[5] . Я. Яс?нскаму давялося адступ?ць, хоць ? не парушаючы баявога парадку. Падчас адступу заг?ну? брат Якуба кап?тан стралко? Юзеф ^[5] . Я. Яс?нск? выеха? у Варшаву ^[3] .

Перажы?шы цяжкую дэпрэс?ю з прычыны ваенных ня?дача? ? смерц? брата, 17 л?пеня Яс?нск? прыня? камандаванне над нарвенск?м фронтам . Для папа?нення войска ён нак?рава?ся ? Брэст , адтуль у Бельск , як раз у гэты час, у другой палове жн??ня, ён атрыма? вестку пра падзенне В?льн? ^[3] .

Па прыбыцц? ? Гродна Т. Касцюшка, больш не асцерагаючыся сепаратызму Яс?нскага, узнагародз?? яго пярсцёнкам з надп?сам: ≪Радз?ма свайму абаронцу≫ ? перада? пад яго камандаванне адну з л?то?ск?х дыв?з?й . Камандз?рам наднарвенскай дыв?з?? Т. Касцюшка прызначы? Ежы Грабо?скага ^[5] .

Тым часам, у Рас?? вырашыл? спын?ць кампан?ю адным ?мкл?вым маршам Суворава . Сувора? атрыма? важныя для Рас?? перамог? ? б?твах пры Крупчыцах   (руск.)  ( бел. ? пад Брэстам . 10 кастрычн?ка па?станцы пацярпел? вырашальнае паражэнне пад Мацяёв?цам? , Т. Касцюшка трап?? у палон ^[5] .

20 кастрычн?ка Яс?нск? прыбы? у Варшаву ? папрас?? новага дыктатара па?стання Тамаша Ва?жэцкага прызначыць яго ? прадмесце Варшавы крэпасць Прагу , якая мус?ла стаць шчытом горада. У абаронца? фартэцы? ?жо не заставалася надзея? на перамогу ^[5] .

?снуе меркаванне, што тым часам Яс?нск? прапанава? пакараць смерцю караля ? ?с?х палонных, што, зразумела, зроблена не было ^[5] . Яс?нскаму з корпусам у 4000?5000 салдат даручыл? абараняць левае крыло фартыф?кацы? ? Таргувек (па?ночны фронт абароны) ^[6] .

3 л?стапада пача?ся абстрэл фартыф?кацы?, а наступнай ран?цай а 5-й гадз?не пача?ся штурм . Прыкладна праз палову гадз?ны руск?я зламал? л?н?ю абароны, у прадмесц? пачалася пан?ка. Людз? к?нул?ся да моста ? адз?най сувяз? з Варшавай. Яс?нск? бы? сярод тых, хто абараня? адыход людзей да моста. Тут, каля Бродна, ён ? заг?ну? ^{[2] [8]} . Як ? ?ншых абаронцы Праг?, Яс?нскага пахавал? на Каменка?ск?х мог?лках   (руск.)  ( бел. ^[6] .

Творчасць [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У ранн?я гады творчасць Яс?нскага разв?валася пад уплывам сентыментал?зму . З сярэдз?ны 1780-х у яго творчасц? пачынае пераважаць сацыяльная тэматыка, а творы набыл? пал?тычную афарбо?ку ^[3] . Пра сваю л?таратурную дзейнасць сам Яс?нск? каза?: ≪П?шу тое, што жадаю, ? пра тое, што мяне ц?кав?ць, хвалы не шукаю…≫ ^[6] .

З-пад пяра Яс?нскага выйшл? ?ра?кам?чная паэма ≪Спрэчк?≫ (1788?1792), паэма ≪Цянця≫ (паэмы Яс?нскага часткова апубл?кал? ? газеце ≪Tygodnik Wilenski≫ ? 1819 годзе ^[3] ). Верш Яс?нскага ≪Пра сталасць: да польск?х выгнанн?ка?≫ бы? асобна выдадзены ? Гродна ? 1793 годзе. П?са? паэмы сатырычнага ? казачнага характару. Некаторыя рамантычныя песн? Яс?нскага ? свой час карыстал?ся вял?кай папулярнасцю ^[6] .

Часта выказва? радыкальныя погляды ? сва?х паэтычных творах, у сувяз? з чым сучасн?к? бачыл? ? ?м прадста?н?ка ≪якаб?нскага≫ к?рунку ? паэз??. Яго с?мпаты? да рэвалюцыйнай Францы? ? Амерыканскай рэвалюцы? знайшл? адлюстраванне ? паэме ≪Да Народу≫ (1794) ^[6] .

Творы Яс?нскага выдадзеныя ? 1869 годзе ? Варшаве.

Б?бл?яграф?я [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

1. Do Stefana Batorego , powst. 1787 (według J. Kelery), ogł.: ≪Poema o Zamoyskim≫, Tygodnik Wile?ski , t. 8 (1819), s. 159 i n.; przedr. zobacz: Wydania zbiorowe (w r?kopisach wyst?puje pod ro?nymi tytułami)
2. Kij krzywy , powst. 1787 (według J. Kelery), Pami?tnik Warszawski 1805, s. 387; wyd. nast?pne: Rozmaito?ci (Lwow) 1822, nr 70; (A. M. Pietkiewicz) w: Wybor poezji z pisarzy polskich , t. 2, Wilno 1835, s. 230; zobacz: Wydania zbiorowe; J. Kott, A. Wa?yk w: Wiersze, ktore lubimy. Antologia , Warszawa 1951; wyd. krytyczne, uzupełnione fragm. opuszczonymi w wyd. poprzednim, ogł. J. Kelera w: ≪Poezja J. Jasi?skiego≫, Wrocław 1952, IBL. Studia Historyczno-Literackie nr 11; przedr. J. Kott w: Poezja polskiego O?wiecenia. Antologia , Warszawa 1954; wyd. 2 Warszawa 1956
3. Do Boga , powst. około 1789?1792 (według J. Kelery), z r?kopisu Biblioteki PAN Krakow, sygn. 1281, ogł. J. Kelera w: ≪Poezja J. Jasi?skiego≫, Wrocław 1952, IBL. Studia Historyczno-Literackie nr 11; przedr. J. Kott w: Poezja polskiego O?wiecenia. Antologia , Warszawa 1954; wyd. 2 Warszawa 1956
4. Kwestarz , powst. około 1789?1792 (według J. Kelery), ogł. J. Kelera w: ≪Poezja J. Jasi?skiego≫, Wrocław 1952, IBL. Studia Historyczno-Literackie nr 11
5. Qui pro quo , powst. około 1789?1792 (według J. Kelery), ogł. J. Kelera w: ≪Poezja J. Jasi?skiego≫, Wrocław 1952, IBL. Studia Historyczno-Literackie nr 11; fragm. uzupełnił J. W. Gomulicki, Nowe Ksi??ki 1959, nr 9
6. Cia?cia. Poema ?artobliwe , powst. około 1789?1792; zachowan? pie?? pierwsz? i cz??? drugiej ogł. Tygodnik Wile?ski , t. 8 (1819), s. 321; przedr. J. Kelera w: ≪Poezja J. Jasi?skiego≫, Wrocław 1952, IBL. Studia Historyczno-Literackie nr 11
7. Sprzeczki. Poema ?artobliwe w 6 pie?niach , powst. około 1791?1792 (według J. Kelery; według R. Wołoszy?skiego około 1788?1789); fragm. Tygodnik Wile?ski , t. 8 (1819), s. 48 i n.; cało?? zobacz: Wydania zbiorowe; pie?? pierwsz? przedr. K. Bartoszewicz w: Ksi?gi humoru polskiego , t. 2, Petersburg 1898; fragmenty przedr. Echo Krakowa 1948, nr 236; J. Kott w: Poezja polskiego O?wiecenia. Antologia , Warszawa 1954; wyd. 2 Warszawa 1956; J. W. Gomulicki, Nowe Ksi??ki 1959, nr 9; autograf: Biblioteka PAN Krakow, sygn. 1280
8. ≪Wiersz w czasie obchodzonej ?ałoby przez dwor polski po Ludwiku XVI≫, powst. 1793, Kurier Polski 1831, nr 386; przedr.: zobacz Wydania zbiorowe; J. Kott w: Poezja polskiego O?wiecenia. Antologia , Warszawa 1954; wyd. 2 Warszawa 1956; liczne wspołczesne odpisy r?kopi?mienne, m.in. w Ossolineum, sygn. 905/II
9. Do exulantow polskich o stało?ci , Grodno 1793; przedr.: zobacz Wydania zbiorowe; J. Horoszkiewicz w: Pie?ni z muzyk? , Krakow (1898); J. Kott w: Poezja polskiego O?wiecenia. Antologia , Warszawa 1954; wyd. 2 Warszawa 1956
10. Wypis z ksi?g moralnych Wielkiego Good, filozofa indyjskiego, wiernym swoim za reguł? ?ycia podanego , powst. 1793, r?kopis: Biblioteka Jagiello?ska, sygn. 2970, s. 129?131; fragmenty ogł. W. Dzwonkowski: T. Ko?ciuszko , Warszawa 1917, s. 76; przedr. H. Mo?cicki: J. Jasi?ski , Krakow 1948 (formalnie jest to na?ladownictwo dzieła angielskiego Ph. D. Chesterfielda, przekł. polski z roku 1767: Filozof indyjski albo sposob uszcz??liwienia ?ycia ludzkiego w społeczno?ci… ; faktycznie utwor jest zaszyfrowanym katechizmem sprzysi??enia wile?skiego), na autorstwo Jasi?skiego wskazali: H. Mo?cicki: ≪Generał Jasi?ski…≫, Warszawa 1917, s. 116; B. Le?nodorski: ≪Polscy jakobini≫, Warszawa 1960, Studia i Materiały z Dziejow Polski w Okresie O?wiecenia nr 3, s. 153?156, 535
11. ≪Z okazji listu Igelstroma do ministra wojennego, w ktorym odwołuje si? do Boga i dobrej sprawy monarchini swojej≫ (wiersz), Gazeta Narodowa Wile?ska 1794, nr 7; przedr. W. Włoch w: Polska elegia patriotyczna w dobie rozbiorow , Krakow 1916, s. 123 (autorstwo Jasi?skiego ustalił B. Le?nodorski: ≪Polscy jakobini≫, Warszawa 1960, Studia i Materiały z Dziejow Polski w Okresie O?wiecenia nr 3, s. 18, 500)
12. Do narodu , powst. 1794, wyd. K. L. Krolikowski Bard oswobodzonej Polski , t. 2, Warszawa 1831; przedr.: J. Horoszkiewicz w: Pie?ni z muzyk? , Krakow (1898); H. Mo?cicki Tygodnik Ilustrowany 1917, nr 19; H. Mo?cicki: Generał Jasi?ski i powstanie ko?ciuszkowskie , Warszawa 1917 i wyd. nast?pne; J. Nowak-Dłu?ewski w: Poezja powstania ko?ciuszkowskiego , Kielce 1946; J. Kott w: Poezja polskiego O?wiecenia. Antologia , Warszawa 1954; wyd. 2 Warszawa 1956; przekł. rosyjski: W. Lewik: K narodu w antologii: Polskaja poezija , t. 1, Moskwa 1963
13. O wojsku , fragmenty wyd. zobacz Wydanie zbiorowe (rozprawa zachowana we fragmentach)
14. ≪Odezwa… do narodu litewskiego≫, Gazeta Wolna Warszawska 1794, nr 17, s. 229
15. Odezwa do Rosjan (uło?ona na sesji Rady Litewskiej 2/15 maja 1794), druk ulotny (Muzeum Narodowe Krakow, zbior Popielow, sygn. NI 53160); r?kopis: Ossolineum, sygn. 3054/I, k. 41 wskazuje autora; przekł. francuski: Journal historique de Varsovie 1794, nr 9, s. 115?116.

Памяць [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У гонар Я. Яс?нскага названы шэраг вул?ц у наступных гарадах Польшчы , Беларус? ? Л?твы :

Апроч таго, ?мя генерала Я. Яс?нскага носяць:

• Форт Яс?нскага   (польск.)  ( бел.  ? адз?н з форта? Варша?скай крэпасц?   (руск.)  ( бел.
• II ?на?роцла?ск? ?нжынерны полк   (польск.)  ( бел. (з 1995 )
• III сапёрны полк у Дэмб?цы (расфарм?раваны ? 2002 )
• Вышэйшая школа аф?цэра? ваеннай ?нжынеры?   (польск.)  ( бел. ва Уроцлаве (дзейн?чала да 1994 )
• Г?мназ?я ? школа ? Варшаве, л?цэ? ? Варшаве ? Вроцлаве
• Ска?цск?я дружыны   (польск.)  ( бел. ? Празе (Варшава) ? Серпцы
• Конкурс патрыятычнай ? аматарскай паэз?? ? Празе (Варшава)

У 1974 годзе на тэрыторы? Вышэйшай школы аф?цэра? ваеннай ?нжынеры? ? Вроцлаве пастав?л? помн?к Якубу Яс?нскаму (скульптар: Канстанты Махарск?). У 1978 годзе ён жа ствары? коп?ю гэтага помн?ка для вроцла?скага Л?цэя ?мя генерала Яс?нскага.

Постац? генерала Яс?нскага прысвечаная няскончаная трагедыя Адама М?цкев?ча на французскай мове ≪Якуб Яс?нск?, ц? Дзве Польшчы≫ ^[11] .

Крын?цы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• K. Bartoszewicz Dzieje Insurekcji Ko?ciuszkowskiej. ? Wiede?: 1909.
• H. Mo?cicki. Generał Jasi?ski i powstanie ko?ciuszkowskie . ? Warszawa, 1917.
• J. Keler. Poezja Jakuba Jasi?skiego. ? Wrocław, 1952.
• B. Le?nodorski. Polscy jacobini. ? Warszawa, 1960.
• Zdzisław Sułek Tytuł. Sprzysieze?ie Jakuba Jasi?skiego. ? MON, 1982. ? 280 s.
• Грыцкев?ч А. П. Па?станне 1794 г.: перадумовы, ход ? вын?к? // Бел. г?ст. часоп?с. ? 1994. ? № 1.
• Я. Юхо, У. Емельянчык. ≪Нарадз??ся я л?цв?нам…≫: Тадевуш Касцюшка. ? М?нск, 1994.
• Из истории свободомыслия и атеизма в Белоруссии. ? Мн., 1978.

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

	Якуб Яс?нск? ? В?к?крын?цах
	Якуб Яс?нск? на В?к?схов?шчы

• Jasi?ski Jakub (недаступная спасылка) // Encyklopedia PWN
• Шпунт Андрэй   Я Бацька?шчыны не перажыву… // Наша Н?ва . ? 1998. ? 6 л?пеня ? № 6. ? С. 34. Арх?вавана з першакрын?цы 7 красав?ка 2009.
• Яс?нск? Якуб // Культурна-асветны клуб ≪Спадчына≫ (2008). ? Сучасныя партрэты Яс?нскага ? Старадарожск?м мастацк?м музее.
• ЯС?НСК? Якуб
• Якуб Ясинский. Биографии 2-й половины XVIII века   (руск.) . Военная история 2-й половины XVIII века. Арх?вавана з першакрын?цы 27 л?пеня 2009. Праверана 4 жн??ня 2009.