Уварванне ЗША ? Панаму

З В?к?педы?, свабоднай энцыклапеды?
Уварванне ЗША ? Панаму
Дата 20?25 снежня 1989
Месца Панама
Вын?к Перамога ЗША
Прац??н?к?
  Панама   ЗША
Камандуючыя
Панама Мануэль Нар’ега Злучаныя Штаты Амерыкі Максвел Турман
С?лы бако?
12 000 байцо? 26 000 байцо?
Страты
234 заб?тых 24 заб?тых
Агульныя страты
300?500 грамадзянск?х заг?нул? [1]
Лагатып Вікісховішча  Медыяфайлы на В?к?схов?шчы

Уварванне ЗША ? Панаму альбо Аперацыя ≪Правая справа≫ ( англ. : Operation Just Cause ) ? ваенная кампан?я ЗША ? Панаме . З’я?ляецца першай у г?сторы? ?нтэрвенцыяй ЗША, у якасц? тэарэтычнага абгрунтавання якой выкарысто?вал?ся лозунг? ≪адна?лення ? захавання дэмакраты?≫ [2] .

Перадг?сторыя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Грамадзянская вайна ? Калумб?? 1899?1902 гг. скончылася перамогай кансерватара? ? аддзяленнем Панамы. Важную ролю ? гэтым адыграл? ЗША, як?я, на думку к?ра?н?ка Цэнтра ваенна-пал?тычных даследавання? ?нстытута ЗША ? Канады РАН Уладз?м?ра Бацюка, спецыяльна арган?завал? стварэнне новай дзяржавы з мэтай буда?н?цтва Панамскага канала [3] .

Новая адм?н?страцыя дала санкцыю на пабудову канала, зда?шы зямлю на яго трасе ? бестэрм?новае карыстанне. У першыя трыццаць гадо? ЗША рэгулярна праводз?л? ?варванн? ? ?нтэрвенцы? ? падтрымку тых ц? ?ншых с?л новай рэспубл?к?. Сама праблема прыналежнасц? Панамскага канала стала хран?чнай, як ? выступы жыхаро? з патрабаванням? справядл?вага размеркавання дахода? ? наогул перадачы ?сяго комплексу мясцовай адм?н?страцы?, асабл?ва востра пытанне стаяла ? 1964 годзе. Крыз?с абвастры?ся ? канцы 1980-х [4] .

Тады амерыканск?я ?лады пачал? ц?снуць на рэжым Мануэля Нар’ега з мэтай адмов?цца ад пагаднення 1977 года, якое прадугледжвала перадачу канала Панаме ? 1999 годзе. Нар’ега катэгарычна адма?лялася перагледзець умовы гэтага дакумента ? аднос?ны пам?ж дзвюма кра?нам? стал? пагаршацца.

У лютым 1988 года М?н?стэрства Юстыцы? ЗША абв?навац?ла Нар’егу ? гандл? наркотыкам? ? шэрагу ?ншых злачынства?. Аднак прапанавала зняць гэтае абв?навачванне, кал? генерал сыдзе са сваёй пасады ? будзе спрыяць перагляду пагаднення аб далейшай уласнасц? Панамскага канала. Ён адмов??ся. Не?забаве супраць кра?ны был? ?ведзеныя эканам?чныя санкцы?, а ? кастрычн?ку пры падтрымцы ЗША ваенныя ажыццяв?л? ня?далую спробу дзяржа?нага перавароту [5] .

Адначасова, у 1985 годзе, урад Панамы пача? праводз?ць самастойную знешнюю ? ?нутраную пал?тыку, якая не супадала з знешнепал?тычным курсам ?рада ЗША. У межах гэтай пал?тык? Панама пачала ?мацо?ваць сувяз? з кра?нам? Цэнтральнай ? Па?днёвай Амерык? (у тым л?ку з Н?карагуа ).

З пачатку 1987 года, пасля таго як урад Панамы адмов??ся даць ЗША тэрыторыю кра?ны для вядзення дзейнасц? супраць Н?карагуа, аднос?ны пам?ж Панамай ? ЗША яшчэ больш пагоршыл?ся [6] .

Уварванне [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Аперацыя пачалася 20 снежня 1989 г. у 01:00. У ёй прынял? ?дзел 27 684 амерыканск?х салдат ? каля 300 самалёта?. Супраць ?х выступ?л? каля 16 тысяч вайско?ца? панамск?х с?л абароны. Ужо праз некальк? гадз?н пасля пачатку аперацы?, прэз?дэнт Буш-старэйшы растлумачы? чатыры асно?ныя прычыны ?варвання:

  • Абарона жыцця амерыканца?, так як ваеннае станов?шча, абвешчанае Нар’ега, пагражала 35000 грамадзянам ЗША, як?я знаходз?л?ся ? Панаме.
  • Абарона дэмакраты? ? право? чалавека ? Панаме.
  • Супрацьдзеянне м?жнароднаму абароту наркотыка?, бо Панама стала цэнтрам адмывання грошай ? прамежкавай кропкай для гандлю наркотыкам? ? ЗША ? Е?ропе.
  • Рэал?зацыя пагаднення Торыёс-Картэр. Меркавалася, што ? рамках пагаднення ЗША мел? права выкарысто?ваць войск? для абароны канала.

У першы ж дзень ?варванне бы? прыведзены да прысяг? новы прэз?дэнт кра?ны ? Г?льерма Эндара Гал?ман? .

Першапачаткова был? захопленыя стратэг?чныя аб’екты, так?я як грамадзянск? аэрапорт у Панаме. Ваенныя зн?шчыл? асаб?сты самалёт Нар’ег? ? патап?л? панамскую ваенную лодку. Усе вядомыя ваенныя базы ? камандныя цэнтры пазней был? атакаваны. Амерыканск?я спецназа?цы таксама штурмавал? турму Карсэля Модэла, каб вызвал?ць грамадзян?на ЗША Курта Муза, якога панамск? ?рад абв?навац?? у шп?янажы. У ходзе аперацы? ЗША ?жывал? найно?шыя ?зоры баявой тэхн?к? ?збраення, менав?та тут адбылося першае баявое прымяненне ≪самалёта?-нев?дз?мак≫ F-117A, баявых верталёта? AH-64А, бронетранспарцёр LAV-25, гранатамёта? AT-4, прыбора? начнога бачання ANVIS- 6S [7] .

У дакладзе сейсмалаг?чнай станцы? Панамскага ?н?верс?тэта казалася, што ? першыя гадз?ны ?шла мас?раваная бамбардз?ро?ка. Усяго было ск?нута 417 бомба?, з ?х 66 у першыя чатыры хв?л?ны. Был? бомбы вагай да 1000 ? 2000 фунта?. Як ? варта было чакаць, бамбардз?ро?ка пацягнула за сабой вял?кую колькасць параненых ? заб?тых (некаторыя был? пакараныя смерцю). ?х пахавал? ? агульных маг?лах на мог?лках горада Панама ? ? Зоне Панамскага канала [8] .

Каардынацыйны супрац?? працягва?ся яшчэ некальк? дзён, а апошн?я ба? працягвал?ся да ран?цы 25 снежня. Амерыканскае камандаванне асцерагалася шырокай партызанскай вайны з боку панамск?х узброеных с?л, але гэтага не адбылося.

Наступныя падзе? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Нар’ега шука? прытулку ? дыпламатычнай м?с?? Ватыкана , але бы? вымушана здацца з-за моцнага дыпламатычнага ? пс?халаг?чнага ц?ску. 3 студзеня 1990 года яго пасадз?л? ? самалёт ? адправ?л? ? ЗША. У 1992 годзе ён бы? асуджаны амерыканск?м судом да 30 гадо? пазба?лення вол? за гандаль наркотыкам? ? вымагальн?цтва.

Новы прэз?дэнт Панамы Гал?ман? неадкладна пача? кампан?ю па барацьбе з памяццю пра прэз?дэнта Амара Тарыхаса , як? выступа? за нацыянал?зацыю зоны Панамскага канала. Ужо ? першыя тры месяцы пасля ?варвання был? выдадзеныя новыя школьныя падручн?к?, у як?х эра к?равання Тарыхаса ? Нар’ег? была названая як ≪21 год ваеннай дыктатуры≫; таксама был? перайменаваны м?жнародны аэрапорт Панамы ? мун?цыпальны стадыён, раней названыя ?мем Тарыхаса [9] .

12 студзеня 1990 года ЗША аб’яв?л? пра пачатак гуман?тарнай аперацы? (≪Operation Promote Liberty≫), якая працягвалася да 1991 года.

10 лютага 1990 года Гал?ман? абвясц?? аб расфарм?раванн? ?зброеных с?л Панамы [10] .

Пасля завяршэння баявых дзеяння? у ЗША было распачатае расследаванне злачынства?, учыненых амерыканск?м? ваеннаслужачым? ? ходзе уварвання. Узбуджаная 21 крым?нальная справа, 8 з як?х был? звязаны з забойствам?. Па стане на пачатак мая 1990 году следчым? органам? было выя?лена звыш 60 ваенных ? крым?нальных злачынства?, учыненых падчас аперацы? (пачынаючы ад крадзяжу залатых выраба? ? рабавання затрыманых ? заканчваючы забойствам?) [11] .

М?жнародная рэакцыя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Пасля пачатку ?варвання 15 дзяржа?-члена? Савета Бяспек? ААН правял? галасаванне за асуджэнне ?варвання ? Панаму, але ЗША, Вял?кабрытан?я ? Францыя выкарыстал? права ≪вета≫, каб заблакаваць рэзалюцыю [12] . Акрамя таго, прадста?н?к ЗША заяв??, што Нар’ега не можа спасылацца на суверэн?тэт Панамы ? пытаннях зн?шчэння м?жнароднай наркагандлю, пакольк? гэта ?я?ляе сабой пагрозу для ?с?х дзяржа? [13] .

29 снежня 1989 года на 44-й сес?? Генеральнай Асамбле? ААН была прынятая рэзалюцыя з асуджэннем ?варвання ЗША ? Панаму [14] ? патрабаваннем да ЗША неадкладна спын?ць ?нтэрвенцыю ? вывесц? войск? з тэрыторы? Панамы. У падтрымку рэзалюцы? прагаласавал? 75 дзяржава?, супраць ? 20, прадста?н?к? 40 кра?н не прымал? ?дзел у галасаванн? [15] . У адказ прадста?н?к ЗША ? ААН выступ?? з заявай, што ? ходзе ваеннай аперацы? ЗША ≪рэал?завал? права на самаабарону≫ [16] .

У кампутарных гульнях [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Эп?зод ?варвання ? Панаму прысутн?чае ? гульн? Call of Duty: Black Ops 2 , дзе гало?най мэтай будзе ?зяцце генерала Мануэля Нар’ег?, якога пазней будуць выкарысто?ваць у л?кв?дацы? небяспечнага тэрарыста ? гало?нага антаган?ста гульн? ? Рауля Менендэса.

Гл. таксама [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

За?ваг? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

  1. ↑ The Issue of Civilian Casualties Revisited (Human Rights Watch, 1991)
  2. ↑ канд. ист. н. Ю. Седов. Региональные конфликты и новое мышление // ≪Зарубежное военное обозрение≫, № 3, 1990. стр.11-18, 20
  3. ↑ Силовая демократия: как вторжение в Панаму повлияло на внешнюю политику США // Russia Today, 20 декабря 2019
  4. ↑ Вторжение в Панаму (conflictologist)
  5. ↑ Панама-1989: забытая правда о вторжении США
  6. ↑ Панама // Ежегодник Большой Советской Энциклопедии, 1986 (вып. 30). М., ≪Советская энциклопедия≫, 1986. стр.320
  7. ↑ Б. Строгинов, Д. Васильев. ≪Джаст коз≫ ? военная операция США против Панамы // ≪Зарубежное военное обозрение≫, № 6, 1990. стр.9-14
  8. ↑ La Estrella (Панама): через 29 лет после вторжения в Панаму // ИноСМИ, 20 декабря 2018
  9. ↑ Larry Rohter. Panama Journal; The 'Maximum Chief' Is Humbled in His Tomb // ≪The New York Times≫ 29 марта 1990
  10. ↑ Decreto Ejecutivo No. 38 del 10 de febrero de 1990
  11. ↑ США // ≪Зарубежное военное обозрение≫, № 5, 1990. стр.79
  12. ↑ Paul Lewis. Fighting in Panama: United Nations; Security Council Condemnation of Invasion is Vetoed // ≪The New York Times≫ от 24 декабря 1989
  13. ↑ Справочник по практике Совета безопасности ООН. Дополнения за 1989?1992 годы. Нью-Йорк. 2002. С. 326 Арх?вавана 11 студзеня 2018.
  14. ↑ Paul Lewis. After Noriega: United Nations; Deal is reached at U.N. on Panama seat as invasion is condemned // ≪The New York Times≫ от 30 декабря 1989
  15. ↑ Don Shannon. U.N. Assembly Condemns U.S. Invasion // ≪Los Angeles Times≫ от 30 декабря 1989
  16. ↑ Осуждена интервенция // ≪Красная звезда≫, № 300 (20087) от 30 декабря 1989. стр.1

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Узята з " https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Уварванне_ЗША_?_Панаму&oldid=4546042 "