Эль-Сальвадор
,
Рэспубл?ка Эль-Сальвадор
(
?сп.
:
Republica de El Salvador
) ?
дзяржава
?
Цэнтральнай Амерыцы
. На по?начы мяжуе з
Гандурасам
?
Гватэмалай
, на по?дн? мае выхад да
Ц?хага ак?яну
. Стал?ца ?
горад Сан-Сальвадор
. Дзяржа?ная мова ? ?спанская. Нацыянальнае свята ? Дзень незалежнасц? (15 верасня).
Сальвадор ? ун?тарная рэспубл?ка, дзейн?чае канстытуцыя 1983 года (з папра?кам? 1991 года). К?ра?н?к дзяржавы ? ?рада ? прэз?дэнт, як? выб?раецца на 5 гадо?. Вышэййшы заканада?чы орган ? аднапалатная
Заканада?чая Асамблея
; 84 яе дэпутаты выб?раюцца на 3 гады па с?стэме прапарцыянальнага прадства?н?цтва.
Да VII ст. н.э. Сальвадор насялял? плямёны ?ндзейца?
мая
. Потым тут пасял?л?ся бл?зк?я да
ацтэка?
плямёны
п?п?ля?
, як?я называл? кра?ну ? свой гало?ны горад
Кускатлан
.
Тэрыторыя, якую засялял? плямёны п?п?ля? у
1524
?
1547
гг. заваявана ?спанцам? на чале з
П. дэ Альварада
, як?я дал? ёй назву Сальвадор. У калан?яльны перыяд Сальвадор з гало?ным горадам
Сан-Сальвадор
бы? часткай генерал-кап?танства Гватэмала. У
1528
г. горад бы? перанесены на 40 км на па?днёвы захад. У
1811
?
1814
гг. тут адбылося некальк? антыкалан?яльных па?стання?.
15 верасня
1821
г. абвешчана незалежнасць Сальвадора. У
1822
?
1823
гг. Сальвадор у складзе Мекс?канскай ?мперы?, у
1823
?
1839
гг. ?
Злучаных прав?нцый Цэнтральнай Амерык?
. З
1841
г. Сальвадор ? незалежная рэспубл?ка. До?г? час ?лада ? кра?не па чарзе належала то парты? кансерватара?, якая адлюстро?вала ?нтарэсы латыфундыста?, то парты? л?берала?, якая абараняла ?нтарэсы гандлёвай буржуаз??. Барацьба пам?ж ?м? суправаджалася шматл?к?м? ваенным? пераваротам?. На першых свабодных выбарах у сакав?ку
1931
г. перамог
А.Ара?ха
, як? прапанава? праграму шырок?х сацыяльных пера?тварэння?. У снежн?
1931
г. ён ск?нуты генералам
М.Эрнандэсам Марц?несам
, як? ?сталява? сваю дыктатуру (
1931
?
1944
гг.). У студзен?
1932
г. ён люта задушы? сялянскае па?станне на чале з
А.Фарабунда Марц?
(заб?та больш за 10 тысяч чалавек). Да
1979
г. Сальвадорам к?равал? ваенныя рэжымы, як?я адлюстро?вал? пераважна ?нтарэсы ал?гарха?, што дам?навал? ? эканам?чным ? пал?тычным жыцц? кра?ны. Па ?х ?н?цыятыве створаны ваен?заваныя атрады для запалохвання апаз?цы?. У л?пен?
1969
г. Сальвадор вё? вайну з
Гандурасам
, што абвастрыла сацыяльныя супярэчнасц?. З канца 1970-х гадо? пачал?ся масавыя выступленн? супраць рэжыму, партызанская дзейнасць актыв?зава? падпольны
Фронт нацыянальнага вызвалення ?мя Фарабунда Марц?
(ФНВФМ) ? шырок? саюз левых арган?зацый. У гэтых абстав?нах, пры дапамозе
ЗША
, у кастрычн?ку
1979
г. адбы?ся ваенны пераварот, як? прывё? да ?лады ваенна-цыв?льную хунту.
Новы рэжым абяца? ажыцця?ленне рэформ, але ? кра?не працягвала панаваць ранейшая ал?гарх?я, лютава? тэрор правых ≪эскадрона? смерц?≫, як?я заб?вал? незадаволеных рэжымам ? сялян, што адважвал?ся ?зяць зямлю пасля абвешчанай аграрнай рэформы. Правы тэрор прывё? у пачатку
1981
г. да масавана па?стання на чале з ФНВФМ. Пры дапамозе
ЗША
рэжым цыв?льнага прэз?дэнта
Х. Н. Дуартэ
(
1980
?
1990
гг.) здоле? утрымаць уладу, але ён не кантралява? н? сельск?я раёны, дзе панава? ФНВФМ, н? ?радавую арм?ю. У вын?ку грамадзянскай вайны да
1990
г. заг?нула больш за 70 тысяч чалавек. Пры пасрэдн?цтве
ААН
1 лютага
1992
г. заключана м?рнае пагадненне пам?ж урадам Сальвадора ? ФНВФМ, як? ста? пал?тычнай партыяй.
Пасляваенны перыяд (канец XX ? пачатак XXI стст.
[
прав?ць
|
прав?ць зыходн?к
]
У
1994
г. пад няглядам ААН адбыл?ся выбары, на як?х перамагла правая партыя
Нацыянал?стычны рэспубл?канск? саюз
. Яе прадста?н?к?
А.Кальдэрон
?
Ф.Флорэс
выб?рал?ся прэз?дэнтам? Сальвадора ?
1994
г. ?
1999
г. ФНВФМ ста? другой па значэнн? пал?тычнай партыяй Сальвадора, дамогся поспеху на парламенцк?х выбарах
2000
г.
У 2019 годзе перамогу на прэз?дэнцк?х выбарах атрыма? На?б Букеле пакольк?. Ён ста? першым пасля заканчэння ? 1992 годзе грамадзянскай вайны к?ра?н?ком дзяржавы, як? не з'я?ляецца прадста?н?ком адной з дзвюх найбуйнейшых партый.
Зноск?