Руска-шведская вайна 1788?1790
? вайна пам?ж
Рас?яй
?
Швецыяй
развязаная Швецыяй, падтрыманай
Англ?яй
,
Галандыяй
?
Прус?яй
, з мэтай вяртання тэрыторый, згубленых падчас папярэдн?х война? з Рас?яй. Скарыста?шыся тым, што гало?ныя руск?я с?лы был? адцягненыя на вайну з
Турцыяй
, шведская арм?я ? колькасц? 38 тысяч чалавек пад камандаваннем караля Густава III уварвалася
21 чэрвеня
1788
на тэрыторыю Рас??, але была спыненая руск?м? войскам? ? колькасц? каля 19 тыс. чал. пад камандаваннем генерал-аншэфа В. П. Мус?на-Пушк?на. Асно?ныя падзе? вайны праходз?л? на моры.
Адбылася
6 (17) л?пеня
1788
ля вострава Гогланд у
Ф?нск?м зал?ве
. Склад с?л: руск?я ? 17 л?нейных караблё?, шведы ? 16 л?нейных караблё? ? 17 фрэгата?. Руск?я нанесл? суперн?ку паразу, пасля якой шведск? флот вымушаны бы? схавацца ? Свеаборгу. Перамога руск?х сарвала планы шведа? па ?сталяванн? панавання на Балтыцы ? захопу
Санкт-Пецярбурга
з мора.
Адбы?ся
15 (26) л?пеня
1789
ля вострава Эланд. 36 шведск?х караблё? (у тым л?ку 22 л?нейных) пад камандаваннем герцага
Карла Седэрманландскага
пацярпел? паразу ад эскадры пад камандаваннем адм?рала
В. Я. Чычагава
(25 караблё?, у тым л?ку 20 л?нейных) ?, страц??шы некальк? караблё?, адступ?л?.
13 (24) жн??ня
1789
. Шведск? флот агульнай колькасцю ? 49 караблё? пад к?ра?н?цтвам адм?рала К. Эрэнсверда атул??ся на Рачансальмск?м рэйдзе сярод астраво? ля сучаснага г.
Котка
. Шведы перагарадз?л? адз?ны даступны для буйных судна? прал?? Рачансальм, затап??шы там тры судны. 13 жн??ня 86 руск?х караблё? пад камандаваннем в?цэ-адм?рала К. Наса?-З?гена пачал? атаку з двух бако?. Па?днёвы атрад пад камандаваннем генерал-маёра ?. П. Бале на працягу некальк?х гадз?н адцягва? на сябе асно?ныя с?лы шведа?, у той час як з по?начы праб?вал?ся асно?ныя с?лы рускага флота пад камандаваннем контр-адм?рала
Ю.П.Л?та
. Карабл? вял? агонь, а спецыяльныя каманды матроса? ? аф?цэра? прасякал? праход. Праз пяць гадз?н Рочансальм бы? расчышчаны, ? руск?я ?варвал?ся на рэйд. Шведы пацярпел? паразу, страц??шы 39 караблё? (у тым л?ку адм?ральск?, захоплены ? палон). Страты руск?х ? 2 карабл?. У б?тве вылучы?ся камандуючы правым авангардам
Антон?а Каранел?
.
23-24 мая (3-4) чэрвеня
1790
на па?ночны захадн ад Чырвонай Горк?. Як ? ? кампан?ю двухгадовай да?н?ны, шведы планавал? ?сталяваць панаванне на Балтыцы ? захап?ць Санкт-Пецярбург. Руская Кранштацкая эскадра (29 караблё?, у тым л?ку 17 л?нейных. в?цэ-адм?рал А. ?. Круз) атакавала эскадру герцага Зюдэрманландскага (34 карабл?, у тым л?ку 22 л?нейных). Бой до?жы?ся два дня без в?давочнай пераваг? бако?, але, атрыма?шы вестку аб падыходзе рускай Рэвельскай эскадры, шведы адступ?л? ? атул?л?ся ? Выбаргск?м зал?ве.
22 чэрвеня (
3 л?пеня
)
1790
. Пасля ня?дачы ля Чырвонай Горк? эскадра
герцага Седэрманландскага
? Выбаргск?м зал?ве сустрэлася з вяслярнай флатыл?яй пад камандаваннем караля
Густава III
. Кранштацкая эскадра в?цэ-адм?рала Круза, сустрэ?шыся з Рэвельскай эскадрай адм?рала Чычагава, блакавала Выбаргск? зал??. Некальк? дзён суперн?к? прадпрымал? вылазк? супраць адз?н аднаго. 22 чэрвеня падзьму? спрыяльны для шведа? вецер, ?м атрымалася прадзерц?ся ? сыйсц? ? Свеаборг. Адм?рал Чычага?, як? пераследва? флот суперн?ка, праяв?? марудл?васць ? нерашучасць. Шведы страц?л? 67 караблё?, у тым л?ку 7 л?нейных ? тры фрэгата. Руск? флот страт у караблях не ме?. У вын?ку гэтай б?твы бы? канчаткова сарваны шведск? план па высадцы дэсанта ? захопу Санкт-Пецярбурга.
28 чэрвеня (
9 л?пеня
)
1790
, адбылося там жа, дзе ? 1-я. Шведы ?зно? атул?л?ся на рэйдзе, але ? пара?нанн? з 1-м значна ?змацн?л? абарону, у прыватнасц?, размясц?л? на астрава? батарэ? ? пастав?л? на якары вяслярны галерный флот. Камандава? шведск?м флотам
Густа? III
(196 караблё?, 28 буйных), руск?м Наса?-З?ген (152 карабля, 31 буйны). У адрозненне ад 1-й б?твы, руск?я вырашыл? прарывацца на рэйд з аднаго боку прал?ва. Наса?-З?ген падышо? да Рачансальму ? 2 гадз?ны ночы, ?, не правядучы выведк?, у 9 гадз?н ран?цы распачал? бой. Баявыя дзеянн? до?жыл?ся да 23 гадз?н вечара, руск? флот не змог прадзерц?ся на рэйд ? нанесц? якой-небудзь значнай шкоды шведскаму флоту. Скарыста?шыся моцным ветрам, невял?к?я шведск?я судны ?мела мане?равал? ? змяшал? лад руск?х галер, як?я, у сваю чаргу, змяшал? лад руск?х фрэгата? ? шабек. Усяго ? гэтым бою заг?нула 52 руск?х карабля, шматл?к?я з як?х был? вык?нутыя на камян? або падпаленыя сва?м? камандам?. У
1975
годзе ф?нск?я вадалазы паднял? з глыб?н? 16 м вял?кую колькасць збро? ? ?ншых прадмета? з заг?нулага ? тым бою вяслярнага фрэгата ≪Святы М?калай≫. Был? паднятыя ? рэштк? руск?х марако?, пазней пахаваныя на правасла?ных мог?лках горада
Котка
.
Руска-шведская вайна 1788?1790 скончылася падп?саннем Вярэльскага м?рнага дагавора
3 жн??ня
1790
года на ?мовах захавання даваенных межа?.
Зноск?
- ↑
В. В. Похлёбкин. Внешняя политика Руси, России и СССР за 1000 лет в именах, датах, фактах. М.: ≪Международные отношения≫, 1995., стр. 249-250
- ↑
Eighteenth Century Death Tolls