Славутасць
Опера Земпера
ням. : Semperoper
51°03′16″ пн. ш. 13°44′07″ у. д. H G Я O
Кра?на	Герман?я [1]
Месцазнаходжанне	Altstadt [d] [2] Дрэздэн
Арх?тэктурны стыль	неарэнесанс
Арх?тэктар	Готфрыд Земпер
Матэрыял	пясчан?к
Медыяфайлы на В?к?схов?шчы

Опера Земпера ( ням. : Semperoper ) ? оперны тэатр у Дрэздэне , пабудаваны па праекце Готфрыда Земпера ? як? з'я?ляецца адной з гало?ных славутасця? горада. Размешчаны ? ≪Старым горадзе≫ ( ням. : Altstadt ) у непасрэднай бл?засц? ад Цв?нгера ? Дрэздэнскага замка-рэз?дэнцы? .

Адкрыты ? 1841 годзе, тэатр двойчы падвярга?ся разбурэнню ? 1869 годзе ? вын?ку пажару ? ? 1945 годзе ? вын?ку бамбардз?ро?к?. Двойчы пасля гэтых разбурэння? тэатр адна?лял? ? 1878 ? ? 1985 гадах.

За гады працы ? Оперы Земпера адбылося мноства прэм'ер, уключаючы прэм'еры твора? Рыхарда Вагнера, так?я як ≪Лятучы галандзец≫, ≪Рыенцы≫, ≪Тангейзер≫, а таксама прэм'еры опер Рыхарда Штрауса, так?х як ≪Саламея≫, ≪Кавалер ружы≫ ? ≪Электра≫. 9 з 21 оперы кампаз?тара был? ?першыню паста?лены ? Земперопере.

Опера Земпера з'я?ляецца канцэртным залай для аднаго з найстарэйшых аркестра? свету - Саксонскай дзяржа?най капэлы .

Г?сторыя буда?н?цтва [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Першы будынак оперы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Яшчэ ? 1648 годзе на месцы Земпероперы ?снава? тэатр, як? з'я?ля?ся адным з першых сталых тэатра?, размешчаных на по?нач ад Альпа?. Пазней пабл?зу был? пабудаваныя яшчэ 8 тэатра?, а плошча, вакол якой яны был? размешчаны, атрымала назву Тэатральнай. ^[3]

?дэя стварэння новага опернага тэатра належала каралю Саксон?? Фрыдрыху А?густу II . Ён даручы? буда?н?цтва прыдворнага тэатра арх?тэктару Готфрыду Земперу. Буда?н?цтва працягвалася з 1838 па 1841 гг. Першапачаткова ф?нансаваць буда?н?цтва планавалася са сродка? караля, аднак у 1839 г. ён запатрабава? ад парламента ?зяць выдатк? на сябе.

Адкрыццё тэатра адбылося 13 красав?ка 1841 пастано?кай ≪Юб?лейнай уверцюры≫ Карла Мары? фон Вэбера ? п'есы ≪ Тарквата Таса ≫ Ёгана Вольфганга фон Гётэ . ^[4] Праз год у Дрэздэн пераеха? Рыхард Вагнер ? заня? пасаду капельмайстра тэатра. У Земперопере адбыл?ся прэм'еры так?х опера? кампаз?тара, як ≪Рыенцы≫, ≪Лятучы галандзец≫, ≪Таннгейзер≫. У ?х Рыхард Вагнер выступа? таксама ? ? якасц? дырыжора. ^[3]

У вын?ку пажара ? верасн? 1869 г. тэатр бы? цалкам зн?шчаны.

Часовы будынак [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У гэтым жа годзе бы? збудаваны часовы дра?ляны тэатр, як? змяшча? 1800 гледачо?. Ужо 2 снежня 1869  г. у ≪Дра?ляным балагане≫, як называл? гэты будынак у народзе, адбылося адкрыццё з прэм'ерай драмы Ёгана Вольфганга Гётэ ≪?ф?ген?я≫ .

Друг? будынак оперы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Пасля разбурэння па?стала пытанне аб адна?ленн? тэатра. Меркаванн? падзял?л?ся: частка гараджан прапано?вал? аднав?ць разбураны будынак, ?ншыя ж прапано?вал? пабудаваць новы тэатр. У вын?ку было прынята рашэнне будаваць новы будынак. Таксама дыскус?? выкл?кала кандыдатура гало?нага арх?тэктара новай оперы. Дзякуючы подп?сам, сабраным гараджанам?, Готфрыд Земпер, як? з'я?ля?ся арх?тэктарам першага будынка, атрыма? замову ? на буда?н?цтва другога.

? ?жо ? 1871 г. пачалося ?звядзенне новай оперы. Пад к?ра?н?цтвам Манфрэда Земпера, старэйшага сына Готфрыда Земпера, буда?н?цтва было завершана ? 1878 годзе. Партал будынка ?прыгожыла бронзавая квадрыга з Дыян?сам ? Арыяднай скульптара ?аганеса Шыл?нга ( ням. : Johannes Schilling ). Ля ?ваходу ? тэатр был? ?стано?лены скульптуры Ёгана Вольфганга Гётэ ? Фрыдрыха Шылера , у н?шах бакавых фасада?  ? Шэксп?ра , Сафокла , Мальера ? Е?рып?да . Унутраны ?нтэр'ер бы? багата ?прыгожаны з выкарыстаннем дараг?х матэрыяла?.

Другое адкрыццё адбылося 2 лютага 1878 выкананнем ≪Юб?лейнай уверцюры≫ Карла Мары? фон Вэбер ? п'есы ≪?ф?ген?я ? Та?рыдзе≫ Ёгана Вольфганга фон Гётэ.

На канец 19-га стагоддзя даводз?цца Дрэздэнск? перыяд творчасц? Рыхарда Штрауса. У гэты час был? нап?саныя ? паста?леныя так?я оперы, як ≪Згаслыя агн?≫ (1901 г.), ≪Саламея≫ (1905 г.), ≪Электра≫ (1909 г.) ? ≪Кавалер ружы≫ (1911 г.).

Пасля Першай сусветнай вайны Саксонск? кароль адрокся ад пасаду. Прыдворны тэатр перайменавал? ? Саксонск? дзяржа?ны тэатр.

У 1922 годзе гало?ным дырыжорам тэатра ста? Фрыц Буш . Пры яго непасрэдным удзеле адбыл?ся прэм'еры опер Рыхарда Штрауса ≪?нтэрмецца≫ (1924 г.), ≪Алена Ег?пецкая≫ (1928 г.) ? ≪Арабэла≫ (1933 г.), а таксама ≪Доктар Фа?ст≫ Феруча Бузон? (1925 г.) , ≪пратаган?ста≫ Курта Вейл (1926 г.) ? ≪Кардыльяк≫ Па?ля Х?ндэм?та (1926 г.). У 1933 годзе Фрыц Буш бы? зняты з займанай пасады нацыянал-сацыял?стам?.

У 1934 г. месца дырэктара ? гало?нага дырыжора заня? Карл Бем. Пад яго к?ра?н?цтвам был? паста?лены оперы Штра?са ≪Ма?кл?вая жанчына≫ (1935 г.) ? ≪Дафна≫ (1938 г.).

Опера працягвала працаваць ? падчас Другой сусветнай вайны . Тольк? 31 жн??ня 1944 г. праца тэатра была спынена. Апошняй пастано?кай ста? ≪Вольны стралок≫ Карла Мары? фон Вэбера. Падчас бамбардз?ро?к? Дрэздэна 13 лютага 1945 г., пры якой бы? практычна цалкам разбураны цэнтр горада, моцна пацярпе? ? будынак оперы, цэлым? застал?ся тольк? вонкавыя сцены ? некаторыя скульптуры.

Трэц? будынак оперы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Падчас бамбардз?ро?к? Дрэздэна 13 лютага 1945  г., пры якой бы? практычна цалкам разбураны цэнтр горада, моцна пацярпе? ? будынак оперы, цэлым? застал?ся тольк? вонкавыя сцены ? некаторыя скульптуры . Пасля вайны, падчас зносу па?разбураных будынка? ? расчыстк? горада ад завала?, ру?ны тэатра знесены не был?, а ? 1952 г. ?х нават ?мацавал?, што ? далейшым палегчыла рэста?рацыйныя працы, як?я пачал?ся тольк? 24 чэрвеня 1977  г. ? скончыл?ся праз восем гадо?. Яшчэ адно, с?мвал?чнае, адкрыццё тэатра адбылося ? дзень 40-годдзя бамбардз?ро?к? Дрэздэна ? 13 лютага 1985  г., паказам оперы Карла Мары? Вебера ≪Чаро?ны стралок≫ . Апошн?м ≪выпрабаваннем≫ для тэатра была паводка ? жн??н? 2002 г. , кал? ?зровень вады ? Эльбе падня?ся вышэй звычайнага на 9,40 метра, урон скла? 27 млн е?ра. Пасля трохмесячных адна?ленчых работ тэатр зно? бы? адкрыты для гледачо?. Адкрыццё тэатральнага сезона адбылося, замест запланаванага 13 жн??ня, тольк? 9 л?стапада паказам балета ≪ ?люз?? як Лебядз?нае возера ≫. Пасля аб'яднання Герман?? Дрэздэнская опера аф?цыйна стала называцца ≪ Саксонскай дзяржа?най операй ≫ ( ням. : Sachsische Staatsoper ).

13 студзеня 2016 года ? рамках святкавання 800-годдзя Дрэздэна зно? адбылося правядзенне балю ? Оперы Земпера , тым самым была адно?лена традыцыя, якая ?снавала з 1925 па 1939 гады. З таго часу баль ладз?цца ? будынку оперы штогод.

Земпер 2 (сцэна для рэпетыцый) [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Ззаду г?старычнага будынка оперы Земпера з боку Эльбы пабудаваны будынак у форме куба, у як?м размясц?лася малая сцэна оперы або Земпер 2. Асно?нае прызначэнне будынка - правядзенне рэпетыцый, аднак магчыма выкарыстанне будынка ? для пастановак спектакля?. Земпер 2 валодае ?с?м неабходным для тэатра наборам памяшкання? ? абсталявання, уключаючы зал на 200 гледачо?. Асабл?васцю малой сцэны з'я?ляецца адсутнасць аркестравай ямы, што дазваляе стварыць больш камерную атмасферу падчас спектакля?. ^[5]

Вядомыя людз? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Дырыжоры [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

За гады ?снавання Земпероперы ? яе сценах працавал? наступныя вядомыя дырыжоры:

• Карл Готл?б Райс?гер (1798-1859)
• Рыхард Вагнер (1813-1883)
• Эрнст фон Шух (1846-1914)
• Фрыц Райнэр (1888-1963) працава? у Дрэздэне з 1914 па 1921 гг.
• Фрыц Буш (1890-1951) працава? у Дрэздэне з 1922 па 1933 гг.
• Карл Бём (1894-1981) працава? у Дрэздэне з 1934 па 1942 гг.
• Карл Эльмендорф (1891-1962) працава? у Дрэздэне з 1943 па 1944 гг.
• Ёзэф Кайльберт (1908-1968) працава? у Дрэздэне з 1945 па 1951 гг.
• Рудольф Кемпэ (1910-1976) працава? у Дрэздэне з 1949 па 1952 гг.
• Отмар Зуйтнер (* 1922-2010) працава? у Дрэздэне з 1960 па 1964 гг.
• Курт Зандэрл?нг (нар. 1912) працава? у Дрэздэне з 1964 па 1967 гг.
• Герберт Бломстэдт (нар. 1927) працава? у Дрэздэне з 1975 па 1985 гг.
• Ханс Вонк (1942-2004) працава? у Дрэздэне з 1985 па 1990 гг.
• Джузэпэ С?нопол? (1946-2001) працава? у Дрэздэне з 1992 па 2001 гг.
• Сямён Бычко? (нар. 1952) працава? у Дрэздэне з 2001 па 2002 гг.
• Бярнард Хайц?нк (нар. 1929) працава? у Дрэздэне з 2002 па 2004 гг.
• Фаб?а Лу?з? (нар. 1959) працава? у Дрэздэне з 2004 па 2012 гг.
• Крысц?ян Ц?леман (нар. 1959) працуе ? Дрэздэне з 2012 гг.

Г?сторыя оперы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

З 1955 па 1962 год мастацк?м к?ра?н?ком опернага тэатра бы? Франц Канв?чны ^[6] .

Галерэя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Зноск?

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Wolfgang Hansch: Die Semperoper (Verlag fur Bauwesen, Berlin, 2. Aufl., 1988, ISBN 3-345-00017-2 )
• Winfried Hontzsch: Opernmetropole Dresden (Verlag der Kunst, Leipzig, 1996, ISBN 90-5705-003-X )
• Kurt Milde, Christian Borchert, Heinz Czechowski: Semperoper Dresden: Bilder einer Baulandschaft (Verlag der Kunst, Dresden, 3. Aufl., 1987, ISBN 3-364-00019-0 )
• Heinrich Magirius: Die Semperoper zu Dresden (Edition Leipzig, Leipzig, 2. Aufl., 2000, ISBN 3-361-00515-9 )

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• На В?к?схов?шчы ёсць медыяфайлы па тэме Опера Земпера
• Аф?цыйны сайт Саксонскай дзяржа?най оперы (ням.)
• Опера Земпера на www.semperoper-dresden.de Арх?вавана 19 студзеня 2010. (ням.)