Л?вон?я на карце ?аана Партанцыя
1573
года
Л?вонская канфедэрацыя
, якая ?снавала з
1435
па
1561
год, уя?ляла сабой дрэнна арган?заванае аб'яднанне Рымскай катал?цкай царквы, нямецк?х рыцара?
Тэ?тонскага ордэна
? гандляро?, гарадо? ? мясцовага насельн?цтва, якое к?равала тэрыторыям?, захопленыя германск?м? рыцарам? ва Усходняй Прыбалтыцы. Яна складалася з пяц? ?тварэння?:
Л?вонскага ордэна
,
Рыжскага арх?б?скупства
,
б?скупства Дорпат
,
б?скупства Эзэль-В?к
?
б?скупства Курляндыя
.
У пачатку
XIII
стагоддзя нямецк?я
крыжак?
заваявал?
Прыбалтыку
? пачал?
хрысц?ян?зацыю
мясцовага насельн?цтва. У
1201
годзе
Альбрэхт фон Буксге?дэн
заснава? крэпасць
Рыгу
, а ?
1202
годзе для каардынацы? с?л нямецк?х рыцара? заснава?
Ордэн мечн?ка?
.
2 лютага
1207
года гэта тэрыторыя была абвешчана княствам у складзе Свяшчэннай Рымскай ?мперы?, ? атрымала назву
Terra Mariana
(≪Зямля дзевы Мары?≫), а ?
1215
годзе Папа ?накенц?й III абвясц?? гэтыя земл? ?ладаннем Святога прастола.
Падзел
Terra Mariana
бы? усталяваны папск?м легатам Г?льёмам Модэнск?м у
1228
годзе як кампрам?с пам?ж нямецк?м? рыцарам? ? катал?цкай царквой. У тэоры? нямецк?м рыцарам належала 1/3 земля?, а цэрквы 2/3, але фактычна рыцары кантралявал? амаль усе земл?, што было крын?цай пастаянных канфл?кта? пам?ж ?м? ? царквой. Княз?-б?скупы тольк? фармальна валодал?
тэрытарыяльным суверэн?тэтам
? ?ладай на тэрыторы? сва?х уладання?. У
1330
годзе Тэ?тонск? ордэн бы? аф?цыйна прызнаны сеньёрам Рыг?. Для вырашэння спрэчак пам?ж нямецк?м рыцарствам ? б?скупам? ?
1419
годзе ?
Вальку
бы? сфарм?раваны
ландтаг
, у як? ?вайшл? прадста?н?к? рыцарства, царквы ? гарадо?.
1 верасня
1435
года Л?вонск? ордэн пацярпе? паражэнне ?
б?тве пад В?лькам?рам
. Гэта паражэнне стала для Л?вонскага ордэна прыкладна тым жа, чым стала паражэнне ?
Грунвальдскай б?тве
?
1410
годзе для
Тэ?тонскага ордэна
.
4 снежня
1435
года арх?б?скупам рыжск?м, б?скупам? курляндск?м,
дэрпцк?м
, эзэль-в?кск?м ?
рэвельск?м
, а таксама прадста?н?кам? Л?вонскага ордэна, яго васалам? ? прадста?н?кам? гарадск?х улад Рыг?, Рэвеля ? Дэрпта было падп?сана пагадненне аб стварэнн? Л?вонскай канфедэрацы? (
eiine fruntliche eyntracht
).
На чале Л?вонскай канфедэрацы? стая? пажыццёва прызначаны ландмайстар Тэ?тонскага ордэна з рэз?дэнцыяй у
Рызе
ц?
Вендэне
.
Ордэнск?м? гарадам? к?равал? прызначаныя комтуры ? фогты, як?я адчытвал?ся перад штогадовым? кап?тулам?, як?я складал?ся з вышэйшых чыно?
Л?вонскага ордэна
.
З
1471
па
1501
год
Вял?кае Княства Маско?скае
, якое да таго часу набыло моц, пачало праводз?ць у аднос?нах да значна слабейшай Л?вонскай канфедэрацы? пал?тыку пастаяннага ц?ску, што выражалася ? прамой тэрытарыяльнай экспанс??, навязванн? нера?напра?ных дагавора?, спробах пал?тычна раскалоць Л?вонскую канфедэрацыю ? падарваць яе эканом?ку. Не размяшчаючы дастатковым? для супрацьстаяння з Рас?яй с?лам?, Л?вонская канфедэрацыя ?весь час ?шла на саступк?, што асабл?ва выяв?лася падчас руска-л?вонскай вайны
1480
?
1481
годов. Заключы?шы саюз з
Вял?к?м Княствам Л?то?ск?м
у
1501
?
1503
гадах войскам Л?вонскай канфедэрацы? пад к?ра?н?цтвам
Вальтэра фон Плетэнберга
?далося дамагчыся шэрагу поспеха? у ваенных дзеяннях супраць Рас??. Аднак Плетэнберг, нягледзячы на шэраг здабытых ?м перамог, не замацава?ся на рускай тэрыторы?. Па вын?ку вайны
1501
?
1503
годов
?ван III
? Л?вонская канфедэрацыя заключыл? м?р на ?мовах
лац.
:
status quo ante bellum
? вяртання да стану да пачатку вайны, як? дзейн?ча? аж да
Л?вонскай вайны
.
У першай палове
XVI
стагоддзя падчас
Рэфармацы?
? ? 1558?1582 гадах падчас
Л?вонскай вайны
прыбалтыйск?я царко?ныя княствы был? л?кв?даваны: арх?б?скупства Рыжскае было
секулярызавана
?
1561
годзе (
Рыга
атрымала статус
свабоднага ?мперскага горада
), б?скупства Эзэль?В?к ? секулярызавана ? прададзена
Дан??
?
1560
годзе, б?скупства
Дорпат
? заваявана
?ванам Грозным
у
1558
годзе ? скасавана, б?скупства Курляндыя ? прададзена ?
1560
годзе
Дан??
? ператворана ? свецкае герцагства
Курляндыя
. Паводле
В?ленскай ун??
1561
года тэрыторы? былых б?скупства? увайшл? ? склад
Рэчы Паспал?тай
?
васальнага
герцагства Курляндыя (Эзэль заста?ся пад уладай Дан??).
- Kasekamp A.
Characteristics of Warfare in the Times of Henry of Livonia and Balthasar Russow, Lithuanus // The Lithuanian Quarterly, Vol. 36, № 1, 1990.
- Plakans A.
The Latvians. A Short History. Stanford: Hoover Institution Press, Calif, 1995.
ISBN 9780817993023