Л?брацыя

Л?брацыя (ад лац. : l?br?ti? ? ≪разгойдванне≫) ? павольнае ваганне (сапра?днае або ?я?нае) спадарожн?ка , якое наз?раецца з паверхн? цела, вакол якога ён круц?цца. Без дадатковых удакладнення? слова ≪л?брацыя≫ звычайна азначае ?я?нае вагальны рух Месяца пры наз?ранн? з Зямл? .

Хоць перыяд абароту Месяца вакол Зямл? ро?ны перыяду яе абароту вакол сваёй вос?, л?брацыя дазваляе наз?ральн?ку з Зямл? бачыць у розныя моманты часу месяцавы дыск у некальк?х палажэннях, як?я адрозн?ваюцца. Так?м чынам, усяго з Зямл? можа наз?рацца 59% месячнай паверхн? ^[1].

?снуюць чатыры тыпы л?брацы?: па да?гаце , па шыраце , сутачная л?брацыя ? ф?з?чная л?брацыя .

Л?брацыя па да?гаце [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Л?брацыя па да?гаце мае ампл?туду каля 7° 54' ^[2], яна звязана з тым, што арб?та Месяца вакол Зямл? не з'я?ляецца кругавой. Па гэтай прычыне скорасць руху Месяца па арб?це непастаянная, тады як яе кручэнне вакол сваёй вос? адбываецца з амаль пастаяннай скорасцю. У вын?ку бачнае зямным наз?ральн?кам кручэнне Месяца нера?намернае, ? наз?ральн?к можа па чарзе трох? ≪заз?раць≫ у адвернутае ад Зямл? па?шар'е па чарзе з усходняга ? з заходняга края. Перыяд л?брацы? па да?гаце ? анамал?стычны месяц .

Л?брацыя па шыраце [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Л?брацыя па шыраце мае ампл?туду каля 6° 50' ^[2], яна адбываецца з прычыны нах?лу вос? кручэння Месяца да плоскасц? яе арб?ты вакол Зямл?. Пры руху Месяца вакол Зямл? мы наз?раем то па?днёвы, то па?ночны полюс Месяца. Перыяд л?брацы? па шыраце ? дракан?чны месяц .

Сутачная л?брацыя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Пара?нальна малыя штодзённыя ваганн? ампл?тудай каля 57' ^[2], яны звязаны з невял?кай аддаленасцю Месяца ад Зямл? ? з паралаксам , як? ?зн?кае пры кручэнн? Зямл?. У вын?ку руху наз?ральн?ка разам з паверхняй Зямл? пры яе сутачным кручэнн? для наз?рання становяцца даступным? спачатку заходн?я вобласц? Месяца, затым усходн?я. Перыяд сутачнай л?брацы? складае адны сутк? .

Ф?з?чная л?брацыя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Ф?з?чная л?брацыя ? невял?кае (ампл?тудай каля 2') ≪калыханне≫ Месяца, якое выкл?каецца прыл??ным? с?лам? з боку Зямл? ? прая?ляецца ? невял?к?м змяненн? перыяду кручэння Месяца вакол сваёй вос? ^[2]. Ф?з?чная л?брацыя адбываецца па складанаму закону.