Леанарда да В?нчы
?тал. : Leonardo da Vinci
А?тапартрэт Леанарда да В?нчы
?мя пры нараджэнн?	?тал. : Leonardo di ser Piero da Vinci [6]
Дата нараджэння	15 красав?ка 1452 [1] [2] […] ц? 1452 [3] [4] […]
Месца нараджэння	Анчыяна [d] , Фларэнц?йская рэспубл?ка [2] [5] […]
Дата смерц?	2 мая 1519 [1] [2] […] ц? 1519 [3] [4] […]
Месца смерц?	Амбуаз , Турэнь , Карале?ства Францыя [2] [5] […]
Месца пахавання	Chateau d'Amboise [d]
Грамадзянства	Фларэнц?йская рэспубл?ка
Бацька	П'еро да В?нчы [d]
Мац?	Caterina di Meo Lippi [d]
Род дзейнасц?	мастак , ?нжынер , астраном , ф?лосаф , анатам , матэматык , скульптар , ун?версальны чалавек , арх?тэктар , ?нжынер у цыв?льным буда?н?цтве , дыпламат , вынаходн?к , кампаз?тар , ф?з?к , ф?з?ёлаг , батан?к , х?м?к , заолаг , карыкатурыст , навуковец , арх?тэктурны чарцёжн?к , дызайнер , п?сьменн?к , дзеяч выя?ленчага мастацтва
Месца працы	Ладав?ка Сфорца [6] Чэзарэ Борджыя
Жанр	партрэт , рэл?г?йны жывап?с [d] [7] ? рэл?г?йнае мастацтва [d]
Вучоба	Андрэа Верок'ё
Мастацк? к?рунак	Высок? Рэнесанс [d] [7] ? Адраджэнне
Вядомыя працы	Дама з гарнастаем В?трув?янск? чалавек Таемная вячэра Б?тва пры Анг?яры Мона Л?за
Заступн?к?	Ладов?ка Сфорца , Чэзарэ Борджыя , Францыск I
Уплы?	Андрэа дэль Верок’я [8] [9] […] , John Argyropoulos [d] [10] ? Paolo dal Pozzo Toscanelli [d] [10]
Уплы? на	Леанардэск? Рафаэль Санц?
Подп?с
Медыяфайлы на В?к?схов?шчы

Леана?рда да В??нчы ( ?тал. : Leonardo da Vinci ; 15 красав?ка 1452 , В?нчы  ? 1519 ) ? ?тальянск? мастак ( жывап?сец , скульптар , арх?тэктар ) ? вучоны ( анатам , прыродазнавец ), вынаходн?к, п?сьменн?к, адз?н з найбуйнейшых прадста?н?ко? мастацтва Высокага Адраджэння , ярк? прыклад ≪ ун?версальнага чалавека ≫.

Б?яграф?я [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Дзяц?нства [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Леанарда да В?нчы нарадз??ся ? пасел?шчы Анк?яна бл?зу невял?кага гарадка В?нчы   (руск.)  ( бел. , недалёка ад Фларэнцы? ? ≪тры гадз?ны ночы≫, што значыць у 22:30 па сучаснаму адл?ку часу. Характэрны зап?с у дзённ?ку дзеда Леанарда, Антон?а да В?нчы (1372?1468) (дасло?ны пераклад): ≪У суботу, у тры гадз?ны ночы 15 красав?ка нарадз??ся мой унук, сын майго сына П'ера. Хлопчыка назвал? Леанарда. Яго хрысц?? бацька П'ера ды Барталамеа≫. Яго бацькам? был? 25-гадовы натарыус П'ера (1427?1504) ? яго каханая, сялянка Кацярына. Першыя гады жыцця Леанарда правё? разам з мац?. Яго бацька не?забаве ажан??ся з багатай ? шляхетнай дзя?чынай, але гэты шлюб апыну?ся бяздзетным, ? П'ера забра? свайго трохгадовага сына на выхаванне. Разлучаны з мац? Леанарда ?сё жыццё спрабава? узнав?ць яе вобраз у сва?х шэдэ?рах. Жы? ён у гэты час у дзеда. У ?тал?? таго часу да незаконнанароджаных дзяцей став?л?ся амаль як да законных нашчадка?. Мног?я ?плывовыя людз? горада В?нчы прынял? ?дзел у далейшым лёсе Леанарда.

Кал? Леанарда было 13 гадо?, яго мачыха памерла пры родах. Бацька ажан??ся па?торна ? ? зно? не?забаве заста?ся ?да?цом. Ён пражы? 77 гадо?, бы? чатыры разы жанаты ? ме? 12 дзяцей. Бацька спрабава? далучыць Леанарда да сямейнай прафес??, але беспаспяхова: сын не ц?кав??ся законам? грамадства.

Леанарда не ме? прозв?шча ? сучасным сэнсе; ≪Да В?нчы≫ азначае проста ≪(родам) з мястэчка В?нчы≫ . По?нае яго ?мя ? ?тал. : Leonardo di ser Piero da Vinci , гэта значыць ≪Леанарда, сын спадара П'ера з В?нчы≫.

Легенда аб шчыце Медузы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У сва?х ≪ Жыццяп?се найбольш знакам?тых жывап?сца?, разьбяро? ? дойл?да?   (руск.)  ( бел. ≫ Вазары распавядае, што неяк адз?н знаёмы селян?н папрас?? бацьку Леанарда знайсц? мастака, каб той расп?са? круглы дра?ляны шчыт. Сер П'ера адда? шчыт свайму сыну. Леанарда вырашы? адлюстраваць галаву гаргоны Медузы , а каб малюнак пачвары вырабля? на гледачо? належнае ?ражанне, ён выкарыста? у якасц? натуры яшчарак, змей, кон?ка?, гусен?ц, нетапыро? ? ≪?ншых стварэння?≫ ≪з мноства як?х, спалучаючы ?х па-рознаму, ён ствары? пачвару вельм? аг?дную ? страшную, якая атручвала сва?м дыханнем ? запальвала паветра≫. Вын?к перасягну? яго чаканн?: кал? Леанарда паказа? скончаную працу бацьку, той спалоха?ся. Сын сказа? яму: ≪Гэты твор служыць таму, дзеля чаго ён зроблены. Тады вазьмiце ? аддайце яго, бо такое дзеянне, якое чакаецца ад твора? мастацтва≫. Сер П'ера не адда? працу Леанарда селян?ну: той атрыма? ?ншы шчыт, набыты ? старызн?ка. Шчыт жа Медузы бацька Леанарда прада? у Фларэнцы? , выбав??шы за яго сто дуката? ^[11] . Паводле падання, гэты шчыт перайшо? да сям'? Медычы , а кал? ён бы? згублены, па?на?ладных гаспадаро? Фларэнцы? выгна? з горада па?сталы народ. Праз шмат гадо? кардынал дэль Монтэ замов?? карц?ну з выявай Медузы Гаргоны Караваджа . Новы тал?сман бы? паднесены Фердынанда I Медычы ? гонар жан?цьбы яго сына ^[12] .

Майстэрня Верок'ё [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У 1466 Леанарда да В?нчы паступае ? майстэрню Андрэа дэль Верок'ё вучнем мастака. Майстэрня Верок'ё знаходз?лася ? ?нтэлектуальным цэнтры тагачаснай ?тал??, горадзе Фларэнцы? , што дазвол?ла Леанарда навучыцца гуман?тарным навукам, а таксама набыць некаторыя тэхн?чныя навык?. Ён вывучы? чарчэнне, х?м?ю, металург?ю, працу з металам, г?псам ? скурай. Акрамя гэтага юны чалядн?к займа?ся маляваннем, скульптурай ? мадэляваннем. У майстэрн?, акрамя Леанарда, навучал?ся П'етра Перуджына , Ларэнца дз? Крэдз?   (руск.)  ( бел. , Аньёла дз? Пола   (руск.)  ( бел. , працава? Сандра Бац?чэл? , часта бывал? так?я вядомыя майстры, як Дамен?ка Г?рландая ? ?ншыя. Пасля, нават кал? бацька Леанарда прымае яго на працу ? сваю майстэрню, ён працягвае супрацо?н?чаць з Верок'ё.

У 1473 ва ?зросце 20 гадо? Леанарда да В?нчы атрымл?вае квал?ф?кацыю майстра ? Г?льды? Святога Лук? .

Пераможаны наста?н?к [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У XV стагоддз? ? паветры нас?л?ся ?дэ? аб адраджэнн? антычных ?дэала?. У Фларэнцыйскай Акадэм?? лепшыя розумы ?тал?? стварал? тэорыю новага мастацтва. Творчая моладзь праводз?ла час у ажы?леных дыскус?ях. Леанарда застава?ся ? баку ад бурнага грамадскага жыцця ? рэдка пак?да? майстэрню. Яму было не да тэарэтычных спрэчак: ён удасканальва? сваё майстэрства. Аднойчы Верок'ё атрыма? заказ на карц?ну ≪Вадохрышча Хрыста≫ ? даручы? Леанарда нап?саць аднаго з двух анёла?. Гэта была звычайная практыка мастацк?х майстэрня? таго часу: наста?н?к ствара? карц?ну разам з памочн?кам?-вучням?. Самым таленав?тым ? старанным даручалася выкананне цэлага фрагмента. Два анёла, нап?саныя Леанарда ? Верок'ё, недвухсэнсо?на прадэманстравал? перавагу вучня над наста?н?кам. Як п?ша Вазары, уражаны Верок'ё зак?ну? пэндзаль ? н?кол? больш не вярта?ся да жывап?су.

Прафес?йная дзейнасць [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Як мастак ста? вядомы ? 1470-я гады (карц?ны ≪Дабравешчанне≫, ≪Мадонна Бенуа≫ ? ?нш.). Вакол Леанарда да В?нчы ? М?лане склалася група вучня? ? паслядо?н?ка? (г.зв. Ламбардская школа). Але ? 1500 ён вымушаны бы? пак?нуць М?лан, працава? у Фларэнцы? , Манту? , Венецы? , Рыме , Францы? .

Асаб?стае жыццё [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У Леанарда было шмат сябро? ? вучня?. Што ж тычыцца любо?ных аднос?н, дакладных звестак на гэты конт няма, пакольк? Леанарда старанна хава? гэты бок свайго жыцця. Жанаты ён не бы?, аб раманах з жанчынам? дакладных звестак няма. Па некаторых верс?ях, у Леанарда была сувязь з Чэчыл?яй Галеран?, фаварыткай Ладав?ка Мора, з якой ён нап?са? сваю знакам?тую карц?ну ≪Дама з гарнастаем≫. Шэраг а?тара?, услед за словам? Вазары, мяркуюць ?нтымныя аднос?ны з юнакам?, у тым л?ку вучням? (Сала?) ^{[13] [14] [15]} , ?ншыя л?чаць, што, нягледзячы на гомасексуальнасць жывап?сца, аднос?ны з вучням? не был? ?нтымным?.

Канец жыцця [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Леанарда прысутн?ча? на спатканн? караля Францыска I з татам Львом X ? Балонн? 19 снежня 1515 года ^{[16] [17]} . У 1513?1516 гадах Леанарда жы? у Бельведэры ? працава? над карц?най ≪Ян Хрысц?цель≫

Францыск даручы? майстру сканструяваць механ?чнага льва, здольнага хадз?ць, з грудзей якога з'я?ля?ся б букет л?лей ^[18] . Магчыма, гэты ле? в?та? караля ? Л?оне або выкарысто?ва?ся падчас перамова? з папам ^[19] .

У 1516 годзе Леанарда прыня? запрашэнне французскага караля ? пасял??ся ? яго замку Кло-Люс?, ? там Францыск I правё? сваё дзяц?нства, ? непадалёк ад карале?скага замка Амбуаз. У аф?цыйным званн? першага карале?скага мастака, ?нжынера ? арх?тэктара Леанарда атрымл?ва? гадавую рэнту ? тысячу экю. Н?кол? да гэтага ? ?тал?? Леанарда не ме? звання ?нжынера. Леанарда бы? не першым ?тальянск?м майстрам, як? ласкай французскага караля атрыма? ≪свабоду марыць, думаць ? тварыць≫ ^[20] , ? да яго падобны гонар падзялял? Андрэа Саларыя ? Фра Джаван? Джаконда.

У Францы? Леанарда амаль не малява?, але па-майстэрску займа?ся арган?зацыяй прыдворных святкавання?, план?раваннем новага палаца ? Рамарантане пры задуманым змене рачнога рэчышча, праектам канала пам?ж Луарай ? Сонай, гало?най двухзаходнай сп?ральнай лесв?цай ? замку Шамбор. За два гады да смерц? ? майстра здранцвела правая рука, ? ён ледзь руха?ся без старонняй дапамог?. Трэц? год жыцця ? Амбуазе 67-гадовы Леанарда правё? у ложку. 23 красав?ка 1519 года ён пак?ну? завяшчанне, а 2 мая памёр у асяроддз? вучня? ? сва?х шэдэ?ра? у Кло-Люс?. Паводле сло? Вазары, да В?нчы памёр на руках караля Францыска I, свайго бл?зкага сябра. Гэтая маладакладная, але распа?сюджаная ? Францы? легенда знайшла адлюстраванне ? палотнах Энгра, Ангел?к? Ка?фман ? мног?х ?ншых жывап?сца?. Леанарда да В?нчы бы? пахаваны ? замку Амбуаз. На маг?льнай пл?це была выб?ты надп?с: ≪У сценах гэтага манастыра спачывае прах Леанарда да В?нчы, найвял?кшага мастака, ?нжынера ? дойл?да Французскага карале?ства≫.

Асно?ным спадчынн?кам бы? суправаджа? Леанарда вучань ? сябар Франчэска Мельцы, як? ? наступныя 50 гадо? застава?ся гало?ным распарадчыкам спадчыны майстра, як? ?ключа? акрамя карц?н ?нструменты, б?бл?ятэку ? не менш за 50 тысяч арыг?нальных дакумента? на розныя тэмы, з як?х да нашых дзён захавалася тольк? трац?на. Другому вучню Сала? ? слузе дасталася па палове в?наградн?ка? Леанарда.

Творчасць [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

З'я?ля?ся пачынальн?кам Высокага Адраджэння . Спалучаючы распрацо?ку новых сродка? мастацкай мовы з тэарэтычным? абагульненням?, ствары? гарман?чны вобраз чалавека , як? адпавядае гуман?стычным ?дэалам эпох? Адраджэння , ? по?ны жыцця, духо?най прыгажосц? ? ф?з?чнай дасканаласц?. Нап?са? усяго каля 15 жывап?сных работ, астатн?я працы застал?ся незавершаным?. Леанарда да В?нчы распрацава? своеасабл?вы мастацк? прыём ? ≪сфумата≫ (ад лац. : sfumato  ? смуга), што дазваляла змякчаць абрысы, контуры розных прадмета? з дапамогай жывап?снага ?зна?лення светлапаветранага асяроддзя. Найбольш яскрава гэты прыём выяв??ся ? адным з яго самых вядомых твора? ? ≪ Мона Л?за ≫ (≪Джаконда≫; 1503), як? з'я?ляецца вышэйшым дасягненнем сусветнага партрэтнага мастацтва, дзе напа?фантастычны пейзаж тонка гармануе з характарам ? ?нтэлектам жанчыны. Яшчэ адным вышэйшым дасягненнем творчага ген?я Леанарда да В?нчы з'я?ляецца ≪Тайная вячэра≫ (1498) ? вял?зная фрэска трапезнай кляштара Санта-Марыя дэла Грацые ? М?лане.

Леанарда да В?нчы (сучасн?к? называл? яго ≪ген?ем ад Бога≫) правё? даследаванн? ? зраб?? адкрыцц?, як?я намнога апярэдз?л? свой час. Напрыклад, распрацава? праекты г?драканала? ? ?рыгацыйных с?стэм, металург?чных пячэй, пракатных стана?, ткацк?х ? друкарск?х станко?, прадз?льных ? землярыйных машын, падводнай лодк?, танка, лятальных апарата?, парашута, кулямёта, выбуховых прыстасавання?, вадалазнага касцюма ? ?нш. Ствара? планы ≪?дэальнага горада≫, займа?ся тэхн?чным канструяваннем, у час службы ? прав?целя М?лана арган?зо?ва? незвычайныя прыдворныя святы, раб?? шматл?к?я малюнк? млыно?, эск?зы касцюма?, сцэн?чныя дэкарацы?, праводз?? эксперыменты па выдаленню розных органа? у жывёл, даследава? рух сока? у расл?н, упершыню падрабязна ап?са? шэраг касцей ? нерва? чалавека. Яму не было ро?ных у маляванн? з натуры розных рэча? са шматл?к?м? дэталям?. Бы? добрым ?мправ?затарам верша?, сачыня? казк? пра жывёл, п?са? сатырычныя г?сторы?, нак?раваныя супраць манаха? ? свяшчэнн?ка?. Набл?з??ся да стварэння гел?яцэнтрычнай с?стэмы, аспрэчва? ?дэю аб тым, што Зямля знаходз?цца ? цэнтры Сусвету . Леанарда став?? навуковае пазнанне вышэй хрысц?янскай веры, хаця веры? у Бога як стваральн?ка ?сяго Сусвету. Вын?к? яго навуковых даследавання? захавал?ся ? зап?сных кн?жках ? рукап?сах (каля 7 тыс. аркуша?), як?я пры жыцц? не выдавал?ся, але пазней па?плывал? на разв?ццё е?рапейскай культуры.

Асоба Леанарда да В?нчы ? рэальнае ?васабленне гуман?стычнага ?дэалу ?себакова разв?тай асобы, ун?версальнага ген?я. Ён ?мкну?ся на практыцы ?васоб?ць спасц?гнуты ?м прынцып адз?нства тэоры? ? практык?, мастацтва ? навук?, прыгажосц? ? карысц?. Як вял?к? мастак ён па-ф?ласофску глыбока разуме? дзейную, практычна-стваральную сутнасць чалавека, называ? яго ≪найвял?кшай прыладай прыроды≫. Як навуковец-прыродазна?ца, ?нжынер- вынаходн?к ён выказа? надзвычайныя здагадк?.

Дасягненн? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Мастацтва [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Нашым сучасн?кам Леанарда у першую чаргу вядомы як мастак. Акрамя таго, не выключана, што да В?нчы мог быць ? скульптарам: даследчык? з ун?верс?тэта Перуджы ? Джанкарла Джэнц?л?н? ? Карла С?с? ? сцвярджаюць, што знойдзеная ?м? ? 1990 годзе тэракотавая галава з'я?ляецца адз?най скульптурнай працай Леанарда да В?нчы, якая дайшла да нас ^[21] . Аднак сам да В?нчы ? розныя перыяды свайго жыцця л?чы? сябе ? першую чаргу ?нжынерам або навуко?цам. Ён аддава? выя?ленчаму мастацтву не вельм? шмат часу ? працава? досыць павольна. Таму мастацкая спадчына Леанарда колькасна не вял?ка, а шэраг яго прац згублены або моцна пашкоджаны. Аднак яго ?клад у сусветную мастацкую культуру з'я?ляецца выключна важным нават на фоне той кагорты ген?я?, якую дало ?тальянскае Адраджэнне. Дзякуючы яго працам мастацтва жывап?су перайшло на якасна новы этап свайго разв?цця. Папярэдн?я Леанарда мастак? Рэнесансу рашуча адма?лял?ся ад мног?х умо?насцей сярэднявечнага мастацтва. Гэта было рухам у бок рэал?зму ? многае ?жо было дасягнута ? вывучэнн? перспектывы, анатом??, большай свабоды ? кампаз?цыйных рашэннях. Але ? плане маля?н?часц?, працы з фарбай, мастак? был? яшчэ дастаткова ?мо?ныя ? скаваныя. Л?н?я на карц?не выразна акрэсл?вала прадмет, ? малюнак ме? выгляд размаляванага малюнка. Найбольш умо?ным бы? пейзаж, як? гуля? другарадную ролю. Леанарда ?свядом?? ? ?васоб?? новую жывап?сную тэхн?ку. У яго л?н?я мае права на размытасць, таму што так мы яе бачым. Ён ?свядом?? з'явы рассейвання святла ? паветры ? ?зн?кнення сфумата ? ?мг? пам?ж гледачом ? намаляваным прадметам, якая змякчае каляровыя кантрасты ? л?н??. У вын?ку рэал?зм у жывап?се перайшо? на якасна новую ступень.

Навука ? ?нжынерная справа [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Адз?нае яго вынаходн?цтва, якое атрымала прызнанне пры яго жыцця ? колавы замок для п?сталета (завод ключом). У пачатку колавы п?сталет бы? мала распа?сюджаны, але ?жо да сярэдз?ны XVI стагоддзя набы? папулярнасць у дваран, асабл?ва ? кавалеры?, што нават адб?лася на канструкцы? лата?, а менав?та: максим?л?яна?ск?я даспех? дзеля стральбы з п?сталета? стал? раб?ць з пальчаткам? замест рукав?ц. Колавы замок для п?сталета, як? ствары? Леанарда да В?нчы, бы? настольк? дасканалы, што працягва? сустракацца ? ? XIX стагоддз?.

Леанарда да В?нчы ц?кав?л? праблемы палёту. У М?лане ён раб?? шмат малюнка? ? вывуча? лятальны механ?зм птушак розных парод ? кажано?. Акрамя наз?рання?, ён праводз?? ? вопыты, але яны ?се был? ня?далым?. Леанарда вельм? хаце? пабудаваць лятальны апарат. Ён каза?: ≪Хто ведае ?сё, той можа ?сё. Тольк? б даведацца ? ? крылы будуць!≫. Спачатку Леанарда распрацо?ва? праблему палёту пры дапамозе крыла?, што прыводзяцца ? рух мышачнай с?лай чалавека: ?дэя найпростага апарата Дэдала ? ?кара. Але затым ён дайшо? да думк? аб пабудове такога апарата, да якога чалавек не пав?нен быць прымацаваны, а пав?нен захо?ваць по?ную свабоду, каб к?раваць ?м; прыводз?ць ж сябе ? рух апарат пав?нен сваёй уласнай с?лай. Гэта ? сутнасц? ?дэя аэраплана. Леанарда да В?нчы працава? над апаратам вертыкальнага ?злёту ? пасадк?. На вертыкальным ≪ornitottero≫ Леанарда планава? размясц?ць с?стэму лесв?ц. Прыкладам яму паслужыла прырода: ≪паглядз? на каменнага стрыжа, як? се? на зямлю ? не можа ?зляцець з-за сва?х каротк?х ног; а кал? ён у палёце, выцягн? лесв?цу, як паказана на друг?м малюнку зверху… так трэба ?злятаць з плоскасц?; гэтыя лесв?цы служаць нагам?…≫. Што тычыцца прызямлення, ён п?са?: ≪Гэта кручк? (увагнутыя кл?ны), як?я прымацаваныя да падставы усхода?, служаць тым жа мэтам, што ? кончык? пальца? ног чалавека, як? на ?х скача, ? ?сё яго цела не скаланаецца пры гэтым, як кал? б ён скака? на абцасах≫. Леанарда да В?нчы прапанава? першую схему глядзельнай трубы (тэлескопа) з двума л?нзам? (вядомая зараз як глядзельная труба с?стэмы Кеплера). У рукап?сы ≪Атлантычнага кодэкса≫, л?ст 190А, ёсць зап?с: ≪Зраб? акулярныя шклы (ochiali) для вачэй, каб бачыць Месяц вял?к?м≫ (Leonardo da Vinci. ≪LIL Codice Atlantico…≫, I Tavole, С. А. 190А).

Леанарда да В?нчы, магчыма, упершыню сфармулява? найпростую форму закону захавання масы для руху вадкасцей, ап?сваючы плынь рак?, аднак, з-за невыразнасц? фармулё?к? ? сумнення? у сапра?днасц?, гэта зацвярджэнне падвяргаецца крытыцы ^[22] .

Мног?я а?тарытэтныя г?сторык? навук?, напрыклад П. Дюэм, К. Трусдэл, Г. К. М?хайла?, падвяргаюць сумневу ^[22] арыг?нальнасць шэрагу механ?чных вын?ка? да В?нчы.

Анатом?я ? медыцына [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

На працягу свайго жыцця Леанарда да В?нчы зраб?? тысячы нататак ? малюнка?, прысвечаных анатом??, аднак не публ?кава? свае працы. Робячы выкрыццё цел людзей ? жывёл, ён дакладна перадава? будынак шк?лета ? ?нутраных органа?, уключаючы дробныя дэтал?. На думку прафесара кл?н?чнай анатом?? П?тэра Абрамса, навуковая праца да В?нчы абагнала свой час на 300 гадо? ? шмат у чым пера?зыходз?ла знакам?тую ≪Анатом?ю Грэй≫ ^[23] .

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Вел?зарная л?таратурная спадчына Леанарда да В?нчы дайшло да нашых дзён у хаатычным выглядзе, у рукап?сах, нап?саных левай рукой. Хоць Леанарда да В?нчы не надрукава? з ?х н? радка, аднак у сва?х зап?сах ён пастаянна звярта?ся да ?я?нага чытача ? ?се апошн?я гады жыцця не пак?да? думк? аб выданн? сва?х прац.

Ужо пасля смерц? Леанарда да В?нчы яго сябар ? вучань Франчэска Мельцы выбра? з ?х уры?к?, як?я адносяцца да жывап?су, з як?х бы? пасля скампанаваны ≪Трактат пра жывап?с≫ (Trattato della pittura, 1-е выд., 1651). У по?ным жа выглядзе рукап?сную спадчыну Леанарда да В?нчы было апубл?кавана тольк? ? XIX?XX стагоддзях. Акрамя вел?чэзнага навуковага ? г?старычнага значэння яна мае таксама мастацкую кашто?насць дзякуючы сц?снутай, энерг?чна ?нтэл?гентнай ? незвычайна чыстай мове. Жывучы ? эпоху роскв?ту гуман?зму, кал? ?тальянская мова л?чылася другараднай у пара?нанн? з латынню, Леанарда да В?нчы захапля? сучасн?ка? прыгажосцю ? выразнасцю сваёй прамове (паводле падання ён бы? добрым ?мправ?затар), але не л?чы? сябе л?таратарам ? п?са?, як каза?; яго проза таму ? узор гутарковай мовы ?нтэл?генцы? XV стагоддзя, ? гэта зберагло яе ? цэлым ад штучнасц? ? красамо?насц?, уласц?вай прозе гуман?ста?, хоць у некаторых пасажах дыдактычных п?сання? Леанарда да В?нчы мы знаходз?м водгук? пафасу гуман?стычнага стылю.

Нават у найменш ≪паэтычных≫ па задуме фрагментах склад Леанарда да В?нчы адрозн?ваецца яркай вобразнасцю; так, яго ≪Трактат пра жывап?с≫ абсталяваны пышным? ап?санням? (напрыклад, знакам?тае ап?санне патопу), паражальным? майстэрствам славеснай перадачы жывап?сных ? пластычных вобраза?. Разам з ап?санням?, у як?х адчуваецца манера мастака-жывап?сца, Леанарда да В?нчы дае ? сва?х рукап?сах мноства узора? апавядальнай прозы: байк?, фацеции (жарта?л?выя апавяданн?), афарызмы, алегоры?, прароцтва. У байках ? фацецыях Леанарда ста?ць на ?зро?н? праза?ка? XIV стагоддзя з ?х прастадушнай практычнай маральлю; а некаторыя яго фацецы? неадрозныя ад навел Сакец?.

Больш фантастычны характар маюць алегоры? ? прароцтва: у першых Леанарда да В?нчы выкарысто?вае прыёмы сярэднявечных энцыклапедый ? бестыярыюм; друг?я носяць характар жарта?л?вых загадак, як?я адрозн?ваюцца яркасцю ? трапнасцю фразеалог?? ? прасякнутых з'едл?вай, амаль вольтеровской ?рон?яй, нак?раванай па адрасе знакам?тага прапаведн?ка Джыралама Саванарола . Нарэшце, у афарызм Леанарда да В?нчы выказана ? эп?граматычнай форме яго ф?ласоф?я прыроды, яго думк? аб ?нутранай сутнасц? рэча?. Мастацкая л?таратура мела для яго чыста ?тыл?тарнае, дапаможнае значэнне.

Галерэя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• 
  ≪ Дама з гарнастаем ≫
• 
  Малюнк? чалавечага эмбрыёна
• 
  Эмбрыён чалавека
• 
  ≪ Мадонна Л?та ≫
• 
  ≪ Мадонна Бенуа ≫
• 
  ≪ Мадонна з гваздз?ком ≫
• 
  Эцюд да ≪Б?твы пры Анг?яры≫
• 
  ≪ Дабравешчанне ≫
• 
  ≪ Мона Л?за ≫

Зноск?

Зноск?

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Леанарда да В?нчы // Культуралог?я: Энцыклапедычны даведн?к. ?Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2003. ISBN 985-11-0277-6 .
• Леанарда да В?нчы // Чалавек ? грамадства: Энцыклапедычны даведн?к. ?Мн: Беларуская Энцыклапедыя, 1998. ISBN 985-11-0108-7 .

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Вял?кая калекцыя прац Леанарда да В?нчы Арх?вавана 28 снежня 2008.
• Да В?нчы на artcyclopedia.com
• Ды В?нчы на Web Gallery of Art
• Працы Леанарда да В?нчы ? Эрм?тажы (недаступная спасылка)
• Б?яграф?я Леанарда да В?нчы Арх?вавана 1 мая 2013.