Латгал?я
? усходн? г?сторыка-культурны рэг?ён
Латв??
. Займае прыкладна ¼ частку тэрыторы? кра?ны. Уключае 6 раёна? з цэнтрам?:
Балв?
,
Лудза
,
Рэзэкнэ
,
Прэйл?
,
Да?га?п?лс
,
Краслава
. Насельн?цтва ?
латышы
(уключна з
латгальцам?)
,
беларусы
,
руск?я
,
паляк?
,
я?рэ?
.
Жыхары Латгал?? адда?на зведвал? працэсы мо?на-культурнага аславяньвання (зрушчвання, збеларушчвання), у вын?ку гэтага на тэрыторы? Латгал?? цяпер астра?к? а?тахтонных, але ?жо беларускамо?ных латгальца?. У ?ндрскай, П?едруйскай (Прыдруйскай) ? Робэжн?екскай воласцях
Красла?скага раёна
беларусы, паводле перап?су 2000 года, складаюць большасць насельн?цтва. На працягу ХХ стагоддзя гэты пласт жыхаро? Латгал?? найбольш акты?на пераймае рускую мову ? рус?ф?куецца ? культурна-?дэнтычнасным сэнсе. Г?старычна беларуская гаворка раб?ла ?плы? на латгальскую гаворку, у якой ёсць пласт руска-славянск?х запазычання?. Мног?я з ранн?х латгальск?х выдання? (у тым л?ку Букваро?) друкавал?ся друкарням? на тэрыторы? цяперашняй Беларус? (полацк?м? езу?там?, в?ленск?м? базыльянам?).
Г?старычна раён уздо?ж
Заходняй Дзв?ны
? Латв?? ?вайшо? у сферу ?плыву
Полацкага княства
. Палачане зб?рал? дан?ну з мясцовых плямёна? латгала?, пра што ?згадвае ? сваёй ≪Хрон?цы ?нфлянта?≫
Генрых Латв?йск?
.
Назва Латгал?я ад назвы краю
Latgala
(у п?саных крын?цах XI?XIII стагоддзя?
летьгола, Lethigalli, Лотыгола
). Друг? складн?к
gal-
ад агульнабалцкага *
galas
≪канец, край≫ (> мясц?на, край, зямля). Той жа друг? складн?к ? ? назве Зямгал?я ("Па?ночны край"), ад якой назва племен?
зямгала?
.
Першая аснова
Lat-
г?дран?м?чнага паходжання, ад напэ?на не ?дэнтыф?каванай рак? з назвай тыпу
*Lata
/ *
Leta
, якую пара?но?ваюць з л?то?ск?м? г?дрон?мам?
Latava, Latuva, Lat-upis
(рэк?),
Lat-e?eris
(возера), латышск?м? (у задзв?нск?м
В?дзэмэ
)
Late, Lat-upe
. Далей да ?ндае?рапейскага
*lat-
≪цекц?≫
[3]
. Менав?та ад латгальскай назвы ("Кра?на лата?") пайшла ? назва народу
латышо?
? кра?ны
Латв??
.
Назвы мног?х рэг?ёна?, утвораныя ад назва? балцк?х плямёна?, звязаныя менав?та з г?дрон?мам?, як?я найчасцей таксама не захавал?ся ? не ?дэнтыф?куюцца. Назвы
Гал?ндыя
, Натанг?я (пруск?я земл?),
Яцвязь
, Судов?я (зямля роднасных яцвягам судова?)
[4]
,
Сел?я
[5]
,
Нальшаны
, ?маверна ?
Л?тва
, звязваюцца з г?дрон?мам? з асновам?
Gal-ind-, Nat-ang-, Jat-(а)v-, S?d-(а)v-, Sel-, Nal-?-, Liet-(u)v-
[6]
. Мяркуецца, што на адпаведных рэчках магл? знаходз?цца сакральна-рэл?г?йныя цэнтры пэ?нага рэг?ёна (племен?).
- ↑
archINFORM
? 1994.
Праверана 6 жн??ня 2018.
- ↑
https://data.stat.gov.lv/pxweb/lv/OSP_PUB/START__POP__IR__IRE/RIG040
- ↑
K. Karulis. Latvie?u etimolo?ijas v?rdn?ca. R?ga, 2001. C. 504?507.
- ↑
V. Ma?iulis. Pr?s? kalbos etimologijos ?odynas. Vilnius, 2013. C. 207?208, 296?289, 649, 890.
- ↑
Топоров В. Н. Еще раз о неврах и селах в общебалтийском этноязыковом контексте (народ, земля, язык, имя). Из истории и.-евр. *
neur-
: *
-nour-
и *
sel-
(неумирающая память об одном балтийском племени) // Балто-славянские исследования. XVII. Москва, 2006. С. 479?482.
- ↑
Vanagas A. Lietuvi? hidronim? etimologinis ?odynas. ? Vilnius: Mokslas, 1981. ? С. 105, 137, 182, 185, 223, 231?232, 295, 319.