Задача Бертрана
? задача, зваротная да
задачы двух цела?
? якая складаецца ? вызначэнн? с?лы ?заемадзеяння па вядомых уласц?васцях траекторый руху.
Ньютан
паказа?, што яго закон сусветнага прыцягнення ? яго механ?ка прыводзяць да эмп?рычных
законам Кеплера
, але пак?ну? адкрытым пытанне аб тым, ц? ?снуюць ?ншыя ?заемадзеяння, вядучыя да закона? Кеплера, пазначы?шы яго ? сва?х матэматычных пачатках. С?туацыя змян?лася тольк? ? 1870-х гадах, кал? Бертран ? яго калег? звярнул?ся да наступнай задачы:
Першая задача Бертрана
. Знайсц? закон с?л, як?я залежаць тольк? ад станов?шча якая рухаецца кропк?, ? прымушае яе ап?сваць кан?чныя сячэнн?, як?я б н? был? пачатковыя ?мовы.
Гэтая задача была паспяхова вырашана Дарбу ? Альфеном
[1]
пры дадатковым здагадцы, што с?ла цэнтральная, а затым удалося адк?нуць ? гэту ?мову
[2]
. Аказалася, што так?х узаемадзеяння два -
закон сусветнага прыцягнення
?
закон Гука
. Тым самым пытанне, што застава?ся з часо? Ньютана, бы? вычарпальна вырашана: для высновы закона сусветнага прыцягнення дастаткова было даведацца з вопыту, што траекторы? планет -
кан?чныя сячэнн?
? што гэты закон - не закон Гука.
Здагадку аб цэнтральнай с?ле, зрэшты, можна было б зраб?ць ? з агульных меркавання? с?метры? задачы.
Другая задача Бертрана
. Ведаючы, што с?ла, якая выкл?кае рух
планеты
вакол
Сонца
, залежыць тольк? ад адлегласц? ? такая, што яна прымушае свой пункт прыкладання ап?сваць замкнёную крывую, як?я б н? был? пачатковыя ?мовы, кал? тольк? хуткасць менш некаторага мяжы, знайсц? закон гэтай с?лы.
Адказ каротк?: закон с?лы можа быць або
законам Гука
, або
законам сусветнага прыцягнення
.
Задача вырашана сам?м Бертранам
[3]
. Найбольш по?нае рашэнне прыведзена ? нататцы Дарбу да механ?к? Депейру
[4]
.
Кен?гс (Koenigs G.) прапанава? яшчэ больш агульную задачу:
Задача Кен?гса
. Ведаючы, што с?ла, якая выкл?кае рух планеты вакол Сонца, залежыць тольк? ад адлегласц? ? такая, што яна прымушае свой пункт прыкладання ап?сваць алгебра?чную крывую, як?я б н? был? пачатковыя ?мовы, знайсц? закон гэтай с?лы.
Як гэта н? дз??на, але адказ той жа: закон с?лы можа быць або законам Гука або законам сусветнага прыцягнення.
Вычарпальнае рашэнне задачы дадзена сам?м Кен?гсам
[5]
.
- ↑
Гэтае рашэнне атрымалася спрасц?ць Полю Апэлю; гл. Апэль
Механ?ка
, Т. 1, п. 232
- ↑
Despeyrous T.
Cours de mecanique
. T. 2. Paris: A. Herman, 1886.
- ↑
Bertrand J. //
C.R.
T. LXXVII. P. 849?853.
- ↑
Despeyrous T.
Cours de mecanique
. T. 2. Paris: A. Herman, 1886. P. 461?466. Гэтая ж задача прадста?лена ? выглядзе цыкла задач да § 8 гл. 2 кн. Арнольд В. И.
Математические методы классической механики
. М.: УРСС, 2000.
- ↑
Koenigs G. // Bull. de la Societe de France, t. 17, p. 153?155.