Горад Гданьск польск. : Gda?sk кашубск. : Gdu?sk Герб [d] Сцяг [d] Кра?на   Польшча Ваяводства Паморскае Павет Горад на правах павета Каардынаты 54°20′54″ пн. ш. 18°39′14″ у. д. H G Я O К?ра?н?к Аляксандра Дулькев?ч [d] Заснаваны VII стагоддзе Першая згадка 997 Ранейшыя назвы 1308?1466, 1793?1945: Данцыг Горад з 1263 Плошча 266 ± 1 км² Вышыня цэнтра 180 ± 1 м Водныя аб’екты В?сла Насельн?цтва ▲ 486 022 чал. ( 31 сакав?ка 2021 ) [1] Часавы пояс UTC+1 , летам UTC+2 Тэлефонны код 58 Паштовыя ?ндэксы 80-008?80-958 А?тамаб?льны код GD TERC 2261011 Аф?цыйны сайт gdansk.pl (польск.) gdansk.pl/en (англ.) Гданьск на карце Польшчы  ±

Медыяфайлы на В?к?схов?шчы

Гданьск ( польск. : Gda?sk ^ⓘ , з 1308 па 1466 ? з 1793 па 1945 гады ? Данцыг ) ? горад на правах павета на по?начы Польшчы , каля 500 000 жыхаро?. Буйны порт на Балтыйск?м моры , цэнтр прамысловасц?, у прыватнасц? нафтах?м?чнай ? машынабудавання (разв?тыя суднабудаванне ? сударамонт).

Г?сторыя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Гданьск упершыню згадваецца ? летап?се ? 997 годзе ? сувяз? з м?с?яй святога Адальберта (Войцеха) у Прус?ю . Аднак па дадзеных археалаг?чных раскопак, сел?шча на месцы Гданьска ?снавала ?жо ? V стагоддз?. Немцы стал? сял?цца ? горадзе з XII стагоддзя.

14 л?стапада 1308 года Гданьск бы? захоплены рыцарам? Тэ?тонскага ордэна ? бы? далучаны да Прус??. Горад бы? пераназваны ? Данцыг.

У 1466 годзе, пасля заканчэння Трынаццац?гадовай вайны Тэ?тонскага ордэна з Польшчай, падчас якой Ордэн патрыва? паразу, Гданьск бы? уз’яднаны з Польшчай ? яму была вернута яго першапачатковая назва. Аднак горад атрыма? ад польскага караля Каз?м?ра шырок?я прыв?ле?, дзякуючы як?м яго залежнасць ад Польшчы фактычна апынулася нам?нальнай: горад самастойна выб?ра? службовых асоб, вё? амаль незалежную вонкавую пал?тыку ? валода? манетнай рэгал?яй.

У 1660 годзе ? Ал??ск?м манастыры пабл?зу ад Гданьска была падп?сана Ал??ск? м?рны дагавор .

У 1793 годзе, у вын?ку падзелу Рэчы паспал?тай, Гданьск даста?ся Прус?? ? зно? ста? Данцыгам.

У 1807 годзе Данцыг бы? абвешчаны французам? вольным горадам, але пасля спусташальнай аблог? ? 1813 годзе бы? вернуты Прус??.

Пасля Першай сусветнай вайны Гданьск паводле Версальскага м?рнага дагавора (1919) атрыма? статус вольнага горада ? знаходз??ся пад к?раваннем Л?г? Нацый . Дагавор таксама перадава? Польшчы тэрыторы?, як?я давал? ёй доступ да Данцыга, т. з. Данцыгск? кал?дор (або Польск? кал?дор ), як? адлуча? Усходнюю Прус?ю ад Герман?? . Вял?кую частку насельн?цтва горада (95 %) складал? немцы , але паляк? мел? права на свае ?ласныя ?становы, напрыклад школы, б?бл?ятэк? ? г. д. Акрамя таго, паводле Версальскага дагавора Польшчы было прадста?лена вядзенне замежных спра? Данцыга ? к?раванне чыгуначным паведамленнем вольнага горада. Польшчы было прадста?лена права вольнага карыстання данцыгск?м? водным? шляхам?, докам? ? ?нш. Данцыг уваходз?? у мытную зону Польшчы. З 1926 года Польшча, са згоды Л?г? Нацый, утрымо?вала ? гаван? Данцыга склад ваеннай падрыхто?к? пад аховай польск?х вайско?ца?.

У 1939 годзе нацысцкая Герман?я запатрабавала ад Польшчы вярнуць горад, а таксама падаць Герман?? шлях у абыход Данцыгскага карыдора для сувяз? з Усходняй Прус?яй. Адмова Польшчы стала фармальнай падставай да пачатку Другой Сусветнай вайны .

Пасля вайны, па рашэнн? патсдамскай канферэнцы? Усходняя Прус?я была л?кв?даваная. Яе па?днёвая частка, прыкладна 2/3 агульнай тэрыторы?, у тым л?ку ? Гданьск, была перададзеная Польшчы. Нямецкае насельн?цтва было дэпартавана.

Славутасц? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Г?старычныя частк? Гданьска ?ключаюць гало?ны ? стары горад у Гданьску ^[2] , Вестэрплатэ ? Ал?ву.

• Баз?л?ка Унеба?зяцця Найсвяцейшай Дзевы Мары? ^[3]
• Баз?л?ка Святой Тро?цы, Дзевы Мары? ? Святога Бернарда
• Фантан Нептуна ^[4]
• Двор Артуса
• Ратуша Гало?нага горада
• Ратуша Старога горада
• Жура?л?ныя вароты ^[5]
• Зялёная брама ^[6]
• Залатыя вароты ^[7]
• Дом на ла?цы
• Дом трох прапаведн?ка?
• Вял?к? арсенал
• Вял?к? млын
• Залаты дом ^[8]
• Дом Упхагена
• Вул?ца До?г? Рынак
• Вул?ца Марыяцкая ^[9]

Вядомыя асобы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Габрыель Фарэнгейт , ф?з?к , вынаходца аднайменнай шкалы тэмператур
• Ян Гевел?й , п?вавар ? астраном
• Артур Шапенга?эр , ф?лосаф
• Гюнтэр Грас , п?сьменн?к, ла?рэат Нобеле?скай прэм?? ( 1999 )
• Марц?н Генрых Ратке
• Павел Адамов?ч
• Лех Валенса , Прэз?дэнт Польшчы

Беларусы ? Гданьску [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Дзейн?чае беларускае культурнае таварыства ≪Хатка≫.

У верасн? 2023 года Гданьск прыня? М?жнародны Кангрэс даследчыка? Беларус? .

Фотаздымк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• 
  Фантан Няптуна
• 
  Двор Артуса
• 
  Касцёл Святой Панны Мары?
• 
  Ратуша

Гл. таксама [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Археалаг?чны музей

Крын?цы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Аф?цыйны сайт Арх?вавана 22 лютага 2011.
• Гданьск.ру Турыстычны даведн?к
• Гданьск Арх?вавана 31 мая 2008. даведн?к па горадзе
• Гданьск. Фотаальбом Арх?вавана 16 снежня 2007.
• Рэтра фатаграф?? Гданьска