Г?сторыя Беларус?
Старажытная Беларусь
Усходн?я славяне
Полацкае княства
К?е?ская Русь Смаленскае княства Тура?скае княства
Вял?кае Княства Л?то?скае
Рэч Паспал?тая
Рас?йская ?мперыя
Беларуская Народная Рэспубл?ка
ССР Беларус?  · Сярэдняя Л?тва
Л?тбел
Беларуская ССР  · Заходняя Беларусь
Аб’яднанне Беларус?
Генеральная акруга Беларусь
Беларуская ССР
Рэспубл?ка Беларусь

27 л?пеня 1990 года Беларусь абвясц?ла сваю незалежнасць: Вярхо?ным Саветам была прынята Дэкларацыя аб дзяржа?ным суверэн?тэце Беларускай ССР . 25 жн??ня 1991 года Дэкларацы? бы? нададзены канстытуцыйны статус.

Прымаецца закон ≪Аб забяспячэнн? пал?тычнай ? эканам?чнай самастойнасц? БССР≫ ? пастанова аб спыненн? дзейнасц? КПБ . 19 верасня 1991 года кра?на атрымала новую назву ? Рэспубл?ка Беларусь . Был? зацверджаны новыя дзяржа?ныя с?мвалы ? герб "Пагоня" ? бела-чырвона-белы сцяг .

Грамадска-пал?тычнае жыццё [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Адна?ленне суверэн?тэту [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Камун?стычная партыя СССР на Пленуме (1985) ? XXVII з’ездзе (1986) вызначыла новы пал?тычны курс, нак?раваны на паскарэнне сацыяльна-эканам?чнага разв?цця дзяржавы, выпра?леннне дапушчаных памылак ? ?себаковае абна?ленне грамадства, што з’яв?лася рэакцыяй на аб’екты?на наспелую неабходнасць рэфармавання ?с?х сфер грамадскага жыцця. Пазней гэты курс удакладня?ся на XIX Усесаюзнай партыйнай канферэнцы? КПСС (1988) ? XXVIII з’ездзе КПСС, аднак рэча?снасць унос?ла ? яго рэал?зацыю свае карэктывы, таму к?рунк? новага курсу ? грамадск?м жыцц? СССР был? ажыццё?лены тольк? часткова.

З пачаткам перабудовы ? СССР паступова павял?чвалася роля Вярхо?нага Савета БССР, а?тарытэт жа камун?стычнай парты? Беларус? пада?. Менав?та Вярхо?ны Савет на пасяджэнн? 26 студзеня 1990  г. нада? беларускай мове статус дзяржа?най. Вярхо?ны ж Савет прызна? ?снаванне праблемы Чарнобыля .

25 жн??ня 1991 пятая пазачарговая сес?я Вярхо?нага Савета (24-25 жн??ня 1991 г.) прыняла Закон ≪Аб наданн? статусу канстытуцыйнага закона Дэкларацы? Вярхо?нага Савета Беларускай ССР аб дзяржа?ным суверэн?тэце Беларускай Савецкай Сацыял?стычнай Рэспубл?к?≫ ? пастанову ≪Аб забеспячэнн? пал?тычнай ? эканам?чнай самастойнасц? Беларускай ССР≫. Адначасова быля прынята пастанова Вярхо?нага Савета Беларускай ССР ≪Аб часовым прыпыненн? дзейнасц? КПБ?КПСС на тэрыторы? БССР≫. Па патрабаванн? дэмакратычнай меншасц? ? парламенце (БНФ ≪Адраджэньне≫) бы? вызвалены ад пасады старшын? Вярхо?нага Савета М. Дземянцей , як? падтрыма? ≪ жн?веньск? путч ≫ ^[1] . Выконваючым абавязк?, а затым старшынёю Вярхо?нага Савета на альтэрнаты?най аснове бы? абраны першы яго намесн?к, прарэктар БДУ С. Шушкев?ч .

Працягам дадзенага дзяржаватворнага працэсу стала прыняцце 6-й нечарговай сес?яй Вярхо?нага Савета 19 верасня 1991 года закона? ≪Аб назве Беларускай Савецкай Сацыял?стычнай Рэспубл?к?≫ (было прынята рашэнне БССР надалей называць ≪Рэспубл?ка Беларусь≫ (РБ), а ? скароце ? саста?ных назвах ? ≪Беларусь≫), ≪Аб дзяржа?ным сцягу Рэспубл?к? Беларусь≫ ? ≪Аб дзяржа?ным гербе Рэспубл?к? Беларусь≫ ^[2] . Гэтая заканада?чая серыя затым была дапо?нена законам ≪Аб грамадзянстве Рэспубл?к? Беларусь≫, як? бы? прыняты 18 кастрычн?ка 1991 года.

З абвяшчэннем пал?тычнага ? эканам?чнага суверэн?тэту Беларус? пача?ся працэс фарм?равання органа? к?равання. Спачатку Вярхо?ны Савет прыня? 25 жн??ня 1991 года закон ≪Аб некаторых зменах у с?стэме органа? дзяржа?нага к?равання Беларускай ССР≫, як?м ператвары? саюзна-рэспубл?канскае М?н?стэрства ?нутраных спра? БССР у рэспубл?канскае М?н?стэрства ?нутраных спра?, падпарадкава?шы яму ?нутраныя войск? МУС СССР ? яго навучальныя ?становы, размешчаныя на тэрыторы? рэспубл?к?. Саюзна-рэспубл?канск? Кам?тэт дзяржа?най бяспек? Беларускай ССР бы? пера?твораны ? рэспубл?канск? КДБ. У кастрычн?ку 1991 года Вярхо?ны Савет прыня? закон ≪Аб змяненн? ? с?стэме органа? дзяржа?нага к?равання Рэспубл?к? Беларусь≫, як?м падпарадкава? КДБ Вярхо?наму Савету Рэспубл?к? Беларусь ^[3] .

10 снежня 1991 года Вярхо?ны Савет XII-га скл?кання практычна аднагалосна (супраць 1, устрымалася 2) прыня? пастанову ≪Аб дэнансацы? Дагавора 1922 года аб утварэнн? Саюза Савецк?х Сацыял?стычных Рэспубл?к≫ ? ратыф?кава? Пагадненне аб утварэнн? Садружнасц? Незалежных Дзяржа? ^[4] .

Парламенцкая форма к?равання [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Праз некальк? месяца? пасля жн?веньскага путча пал?тычная с?туацыя ? Беларус? стаб?л?завалася. Кол?шняя наменклатура, беспартыйная ? большасц? сваёй, пачала стварэнне ≪рэгуляванай рынкавай эканом?к?≫. Давол? хутка пачалося паляпшэнне маёмаснага станов?шча людзей, у асно?ным бл?зк?х да ?ладнага лагера.

Перад к?ра?н?цтвам дзяржавы на той момант востра стаяла пытанне аб вывадзе ядзернай збро? з тэрыторы? Беларус?. Рашэнне аб гэтым было прынята, ? ? 1992 г. пача?ся вывад збро?, як? бы? завершаны тольк? ? 1996 г.

15 сакав?ка 1994 г. была прынята Канстытуцыя незалежнай Рэспубл?к? Беларусь. Беларусь абвешчана самастойнай ун?тарнай дэмакратычнай сацыяльнай дзяржавай. Дзень 15 сакав?ка бы? аб’я?лены нацыянальным святам.

10 л?пеня 1994 года першым прэз?дэнтам кра?ны бы? абраны Аляксандр Лукашэнка . Ён захава? за сабой пасаду Прэз?дэнта па вын?ках выбара? у 2001 , 2006 ? ? 2010 годзе. З гэтага часу пачала стварацца падпарадкаваная Прэз?дэнту скразная вертыкальная структура, якая ?ключыла ? сябе выкана?чыя ? распарадчыя органы як у цэнтры, так ? на месцах.

У гэтых умовах ?шло наспяванне пал?тычнага крыз?су, для пераадолення якога был? праведзены рэферэндумы 1995 ? 1996 гадо?.

11 красав?ка 1995 г. 19 дэпутата? Апаз?цы? БНФ ( Зянон Пазняк , Лявонц?й Зданев?ч, М?калай Крыжано?ск?, ?гар Гермянчук. Сяргей Папко?, Алег Труса?, Сяргей Навумчык, Лявон Баршчэ?ск?, Сяргей Антончык, Алесь Шут, Пётр Садо?ск? , Валянц?н Голубе? , В?таль Малашка , Юрый Беленьк?) у Вярхо?ным Савеце прама ? Авальнай зале абвясц?л? галадо?ку пратэсту супраць ?н?цыяванага А. Лукашэнкам рэферэндуму. У ноч з 11 на 12 красав?ка дэпутаты был? зб?ты людзьм? ? чорных масках ? вык?нуты з парламента. Прэз?дэнт А. Лукашэнка абяца? паказаць в?дэазап?с гэтага разгону. Але гэтага не адбылося.

13 красав?ка 1995  г. Вярхо?ны Савет XII-га скл?кання зацвердз?? правядзенне рэферэндуму ? прызначы? яго на 14 мая 1995 г. У той жа час ?дэя рэферэндуму выкл?кала непаразуменне з боку асобнай частк? грамадства ? некаторых грамадск?х ? пал?тычных арган?зацый, частк? дэпутата? Вярхо?нага Савета. 6 мая 1995 г. Таварыства беларускай мовы ?мя Ф. Скарыны выступ?ла са зваротам да насельн?цтва, падкрэсл?ваючы, што пытанне аб мове не можа вынос?цца на рэферэндум. ^[5]

14 мая 1995  г. адбы?ся рэспубл?канск? рэферэндум. Удзел у галасаванн? прынял? 64,8 % выбаршчыка?. На рэферэндум был? вынесены наступныя пытанн?:

• аб магчымасц? надання рускай мове ро?ных право? з беларускай;
• аб дзяржа?най с?мвол?цы, з устана?леннем новых сцяга (зялёна-чырвоны сцяг) ? герба Рэспубл?к? Беларусь;
• аб эканам?чным збл?жэнн? з Рас?яй ;
• аб праве Прэз?дэнта распускаць Вярхо?ны Савет.

Па ?с?х пытаннях Прэз?дэнт атрыма? большасць галасо?. Адначасова з рэферэндумам праходз?л? выбары ? Вярхо?ны Савет XIII-га скл?кання. Аднак у вын?ку н?зкай я?к? выбаршчыка? за два туры было абрана тольк? 119 дэпутата?, у той час як для правамоцнага складу новага Вярхо?нага Савета патрабавалася не менш 174 дэпутата? (што складала 2/3 ад по?нага складу ? 260 чал.). Так?м чынам, атрымалася, што новы склад парламента не бы? абраны. Склалася пал?тычная с?туацыя, якая парал?завала дзейнасць заканада?чай улады.

18 л?стапада 1996 г. пасаду пак?ну? прэм’ер-м?н?стр М. Чыг?р у знак пратэсту супраць рэферэндуму.

Большасць выбаршчыка? падтрымала прапановы Прэз?дэнта, як ? ? с?туацы? з рэферэндумам 24 л?стапада 1996 г., кал? А.Лукашэнкам был? вынесены наступныя пытанн?:

• аб прыняцц? новай рэдакцы? Канстытуцы? 1994 г. за змяненням? ? дапа?ненням?;
• аб купл? ? продажу зямл?, дзе большасць галасо? была аддана супраць свабоднай яе купл? ? продажу;
• аб смяротным пакаранн?, супраць адмены якога была таксама выказалася большасць выбаршчыка?;
• аб пераносе Дня Незалежнасц? РБ з 27 на 3 л?пеня.

На гэты ж рэферэндум был? вынесены ? пытанн? ад Вярхо?нага Савета:

• аб праекце новай рэдакцы? Канстытуцы? 1994 г.;
• аб ф?нансаванн? ?с?х органа? улады тольк? з дзяржа?най казны ? галосна;
• аб прамых выбарах к?ра?н?цтва мясцовых выкана?чых органа? улады.

Н? адна з гэтых прапано? не набрала большасц? галасо? выбаршчыка?. Пасля гэтага 27 л?стапада 1996 г. адбылася сустрэча Прэз?дэнта ? к?ра?н?ка вярхо?нага Савета С. Шарэцкага, пры пасрэдн?цтве Канстытуцыйнага суда РБ ? дэлегацы? з Рас?? пад к?ра?н?цтвам В.Чарнамырдз?на, з мэтай прым?рэння бако?.

З сакав?ка па чэрвень 1996 г. пракац?лася серыя масавых акцый пратэсту супраць пал?тык? Прэз?дэнта Рэспубл?к? Беларусь Аляксандра Лукашэнк?.

Згодна новай рэдакцы? Канстытуцы? створаны двухпалатны парламент ? Нацыянальны сход Рэспубл?к? Беларусь . Ён складаецца з Палаты прадста?н?ко?  ? 110 дэпутата? ? ? Савета Рэспубл?к? . Выкана?чая ?лада належыць Савету М?н?стра? .

Умацаванне прэз?дэнцкай формы к?равання [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У 2000 г. адбыл?ся выбары дэпутата? двухпалатнага Нацыянальнага сходу Рэспубл?к? Беларусь. Рэжым Лукашэнк? яшчэ не кансал?дава?ся ? ап?сва?ся як рэжым з папул?сцк?м стылем у пал?тыцы ^[6] , як ≪дэмагаг?чная дэмакратыя≫ ^[7] , ≪фасадная дэмакратыя≫ ^[8] , ≪непа?навартасная дэмакратыя≫ ^[9] .

Цягам другога тэрм?на пра?лення А. Лукашэнк? ? Беларус? пачалося ?змацненне прэз?дэнцкай улады. Был? зроблены спробы пастав?ць грамадзянскую супольнасць пад больш жорстк? кантроль ? рэструктураваць беларуск? ≪трэц? сектар≫, дзеля чаго бы? распачат чарговы ра?нд кампан?? перарэг?страцы?. Мэтай было змян?ць саму сутнасць беларускага грамадскага актыву, з мэтай чаго стварал?ся структуры, паралельныя арган?зацыям апаз?цыйнага к?рунку ? пакл?каныя лег?тым?заваць пал?тычны рэжым А. Лукашэнк?. Цягам 2003 ? 2005 гадо? было закрыта 347 арган?зацый НДА ^[10] .

Пасля падзей, вядомых як ≪каляровыя рэвалюцы?≫, рэжым Лукашэнк? бачы? гэтыя тэндэнцы? як пагрозу ? апантана стара?ся не дапусц?ць гэткага сцэнарыя ? Беларус?. Спрабуючы манапал?заваць публ?чную прастору, рэжым ?мкну?ся прадух?л?ць, а ? рэшце рэшт здушыць грамадзянск?я пратэсты ? якую-кольвечы акты?насць, звязаную з тэндэнцыям? ≪каляровых рэвалюцый≫. Лукашэнка, прапано?ваючы сябе Рас?? ? якасц? аплоту перад пагрозай праамерыканскай каляровай рэвалюцы?, забяспечы? сябе ф?нансавай падтрымкай з боку другой ^[11] .

У 2004 г. выбары ? парламент адбыл?ся сумесна з рэспубл?канск?м рэферэндумам , па вын?ках якога з артыкула 81 Канстытуцы? РБ было выключана наступнае палажэнне: ≪Адна ? тая ж асоба можа быць Прэз?дэнтам не больш двух тэрм?на?≫. Пасля гэтай змены А. Лукашэнка прыня? удзел у выбарах Прэз?дэнта ? 2006 г., ? бы? зно? абраны на гэту пасаду. У вын?ку адбыл?ся масавыя пратэсты ? М?нску , што дало падставу меркаваць некаторым ?нтэлектуалам аб нараджэнн? ≪новага грамадства≫ Беларус?, якое аказалася здольным згуртавацца ды прадэманстраваць новыя шлях? грамадзянскага супрац?ву ^[12] .

28 верасня 2008 г. адбыл?ся новыя выбары дэпутата? Палаты прадста?н?ко? Нацыянальнага сходу Рэспубл?к? Беларусь . Н? адз?н з члена? беларускай апаз?цы? не бы? абраны дэпутатам. Трэба адзначыць, што наз?ральн?к? на выбарах давол? часта казал? аб парушэннях пры ?х правядзенн?.

Перыяд ≪л?берал?зацы?≫ грамадскага жыцця (2008?2010 гг.) [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Перыяд ≪л?берал?зацы?≫ характарызава?ся зменам? ? знешняй пал?тык?, спробам? Рас?? ? Захада збалансаваць аднос?ны. На стан пал?тычнага асяроддзя ?плывала таксама праграма ≪ Усходняе партнёрства ≫. На старонках дзяржа?ных СМ? нярэдка згадвал?ся словы пра ≪дыялог≫ ? ≪партнёрства≫ пам?ж уладам?, Захадам ? грамадствам. У сва?м пасланн? да беларускага народа ? Нацыянальнага сходу А. Лукашэнка заяв??: ≪Нам патрэбна разв?ццё аднос?н пам?ж дзяржавай ? грамадск?м? ?нстытутам?. Бо чым больш разнастайны ?х спектр, тым больш магчымасцей для сацыяльнай акты?насц? ? грамадзян≫ ^[13] . Погляды прэз?дэнта был? пераняты ? ?ншым? службовым? асобам?. Так, Алена К?рычэнка, к?ра?н?ца ?пра?лення па пытаннях некамерцыйных арган?зацый М?н?стэрства юстыцы? Рэспубл?к? Беларусь, сказала, што ≪грамадзяне могуць добраахвотна фарм?раваць асацыяцы? ? арган?зацы?, стварэнне ? дзейнасць як?х не залежыць ад дзяржа?ных улад≫ ^[14] ; а м?н?стр замежных спра? Беларус? Сяргей Мартына? заяв??, што ≪Беларусь будзе працаваць над рэформам? ? плане дэмакраты? ? разв?цця грамадзянскай супольнасц?, свабоды дзейнасц? ня?радавых арган?зацый, вяршэнства закона ? захавання право? чалавека≫ ^[15] . Наз?ра?ся высок? ?зровень палем?чнасц? ? СМ? ? грамадстве. Аднак разнастайнасць мо? ? пункта? гледжання можа не тольк? спрыяць дэмакратызацы?, але здольная ? раз'яднаць ? прывесц? да фрагментацы? грамадства. У так?м выглядзе, раздроблена, апаз?цыйныя кандыдаты прыйшл? да ?дзелу ? прэз?дэнцк?х выбара?.

Аднак у дачыненн? да руху ? бок л?берал?зацы? ? Беларус? ?снава? моцны скептыцызм ^[16] .

19 снежня 2010 г. адбыл?ся выбары прэз?дэнта кра?ны. Па ?х вын?ках перамогу атрыма? дзеючы прэз?дэнт А. Лукашэнка. Супраць вын?ка? выбара? адбылася масавая акцыя пратэсту , якая была жорстка разагнаная.

23 верасня 2012 г. адбыл?ся выбары парламента 5-га скл?кання .

11 кастрычн?ка 2015 г. адбыл?ся выбары прэз?дэнта кра?ны. Па ?х вын?ках перамогу зно? атрыма? дзеючы прэз?дэнт А. Лукашэнка.

11 верасня 2016 г. адбыл?ся выбары парламента 6-га скл?кання .

У 2017 годзе праходз?л? акцы? пратэсту супраць Дэкрэта № 3 ≪Аб папярэджанн? сацыяльнага ?трыманства≫ .

Станам на 2009 г. у кра?не дзейн?чае 16 пал?тычных партый .

Эканом?ка [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Рыначныя рэформы ? 1992?1994 гг. [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Для Беларус? новы этап эканам?чных рэформ пача?ся ? верасн? 1990 г., кал? Вярхо?ны Савет прыня? урадавую праграму пераходу да рыначнай эканом?к?. У далейшым был? прыняты Дзяржа?ная праграма па стаб?л?зацы? эканом?к? ? сацыяльнай ахове насельн?цтва, Дзяржа?ная праграма прыватызацы?, шэраг закона?, нак?раваных на рэфармаванне эканом?к?.

З канчатковым зн?кненнем СССР ? стварэннем суверэнных дзяржа? рыначныя рэформы ?ступ?л? ? новую фазу. Яны пачал? праводз?цца па метаду ≪шокавай тэрап??≫ М?жнароднага валютнага фонду ( МВФ ) для слабаразв?тых кра?н.

Менав?та ? 1992?1994 гг. адбылося падп?санне шэрага дакумента? аб пал?тычным ? эканам?чным супрацо?н?цтве з кра?нам? Заходняй Е?ропы ( Герман?я , ?тал?я , А?стрыя ? ?нш.). На новы ?зровень выйшл? аднос?ны з ЗША , доказам чаго паслужы? в?з?т у М?нск дэлегацы? гэтай кра?ны на чале з прэз?дэнтам Б. Кл?нтанам у 1993 г.

У 1993 г. был? прыняты законы ≪Аб прыватызацы? дзяржа?най уласнасц? ? РБ≫ ? ≪Аб праве ?ласнасц? на зямлю≫. У тым жа годзе бы? падп?саны дакумент аб эканам?чным саюзе кра?н СНД . 1993 г. ? у абарачэнне был? ?ведзены новы грашовыя знак?, так званыя ≪зайчык?≫. (гл. артыкул Беларуск? рубель ).

Правядзенне рэформ 1992?1994 гг. дазвол?ла стварыць у Беларус? неабходны м?н?мум асно?ных рыначных ?нстытута?, нарматы?на-прававых дакумента?, пера?тварыць с?стэму дзяржа?нага к?ра?н?цтва эканом?кай у новую с?стэму, якая ? пэ?най ступен? абап?раецца на рыначныя рэгулятары. Разам з тым беларуск? рынак пацярпе? значныя страты:

• разбурэнне ранейшых вытворча-эканам?чных сувязей ? ≪абвальны≫ спад вытворчасц? на 50 %,
• катастраф?чнае падзенне курсу беларуск?х грошай,
• крытычнае станов?шча з забеспячэннем гаспадарк? энергарэсурсам?,
• галап?руючы рост цэн,
• рэзкае падзенне жыццёвага ?зро?ню большасц? насельн?цтва,
• рост беспрацо?я, нарастанне ?ншых сацыяльных праблем, у тым л?ку рост колькасц? злачынства?.

Новыя паняцц? ? эканом?цы канца 80 ? пачатку 90-х: ?нфляцыя , канверс?я , кааператы? , прадпрымальн?цтва , фермер , б?ржа .

Асабл?васц? беларускай мадэл? сацыяльна-эканам?чнага разв?цця [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

З прыходам да ?лады А. Лукашэнк? пача?ся новы этап рэформ у эканом?цы. Для пераадолення краз?сных з'я?, а таксама для вызначэння перспекты?ных задач у правядзенн? рыначных рэформ был? распрацаваны ≪Асно?ныя напрамк? сацыяльна-эканам?чнага разв?цця Рэспубл?к? Беларусь на 1996?2000 гады≫. Пачалося ажыцця?ленне так званай сацыяльнаарыентаванай мадэл? рыначнай эканом?к?. Яе сутнасць: дзяржава праводз?ць моцную ? эфекты?ную эканам?чную ? сацыяльную пал?тыку, абараняе ?нтарэсы ?с?х класа? ? пласто? насельн?цтва, у тым л?ку ? тых, хто па розных прычынах зарабляе мала, ц? зус?м н?чога не зарабляе (састарэлыя, ?нвал?ды, шматдзетныя сем'?, студэнты, навучэнцы ? г. д.).

Канцэптуальны асновы беларускай мадэл?:

• плюрал?зм форм уласнасц?,
• значная ступень удзелу дзяржавы ? забеспячэнн? эфекты?насц? функцыянавання эканом?к?,
• рэгуляванне прыбытка? насельн?цтва, занятасц?,
• фарм?раванне ?мо?, як?я забяспечваюць задавальненне шэрага сацыяльна значных патрэб усяго насельн?цтва.

Стрыжнем фарм?равання беларускай эканам?чнай мадэл? з'я?ляецца чалавек, як? выступае як шматбаковая асоба, як пачатак ? канец эканам?чнай с?стэмы, яе мэта ? сродак.

Характэрныя рысы беларускай мадэл? эканом?к?:

• моцная ? эфекты?ная дзяржа?ная ?лада,
• ра?напра?нае функцыянаванне прыватнай ? дзяржа?най эканом?к?,
• прыватызацыя,
• разв?ццё ?нтэграцы? з кра?нам? СНД ? Рас?яй,
• моцная сацыяльная пал?тыка .

У 2002 г. Беларусь пера?зышла ?зровень прамысловй вытворчасц? 1990 г. Таксама прыярытэтным? для беларускай эканом?к? з'я?ляюцца наступныя пытанн?:

• усебаковае гарман?чнае разв?ццё чалавека, фарм?раванне эфекты?най с?стэмы аховы здаро?я,
• ?навацыйны шлях разв?цця эканом?к?, энерга- ? рэсурсазберажэнне,
• стымуляванне экспарту ,
• разв?ццё аграпрамыслога комплексу, сацыяльнай сферы сяла ? праграма на 2005?2010 гг. па адраджэнню ? разв?ццю сяла, (гл. артыкул аграгарадок ),
• разв?ццё малых ? сярэдн?х гарадо?,
• жыллёвае буда?н?цтва.

Наступствы сусветнага эканам?чнага крыз?су канца 2000-х [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Яшчэ восенню 2008 г. А. Лукашэнка зая?ля?, што ? Беларус? крыз?са няма ? гаворк? аб ?м не ?дзе ^[17] . Далей цытата: ≪Я папярэдз?? члена? урада: у кра?не крыз?су няма, ? н? аб як?м крыз?се гаворка ?сц? не будзе≫.

Але эканом?ка Беларус? ?сё ж пацярпела ад наступства? крыз?су. Накольк? значна, ацэньваюць па-рознаму, але тольк? за шэсць месяца? 2009 г. на складах нерэал?заваных тавара? накап?лася на 7,4 трлн руб.

На пераадоленне крыз?су ? структурах МВФ бы? узяты стаб?л?зацыйны крэдыт, як? складае больш за $2 млрд. ^[18] Яшчэ ? пачатку 2009 г. разавая дэвальвацыя беларускага рубля ? аднос?нах да асно?ных валют ( долар ЗША , е?ра , рас?йск? рубель ), склала 20,5 %, што прывяло да масавай скупк? замежнай валюты насельн?цтвам.

Некаторыя прадпрыемствы, у першую чаргу машынабуда?н?чыя, прадпрыемствы лёгкай прамысловасц? перайшл? на няпо?ны рабочы тыдзень, у вын?ку чаго заробак скарац??ся, ?ншы раз давол? значна. Масавых скарачэння? ?мкнуцца пазбягаць.

У гэтых умовах урад пача? ажыцця?ляць меры па стымуляванню экспарту беларуск?х тавара?, па павышэнню прадпрымальн?цкай акты?насц? (заявачны прынцып у арган?зацы? б?знесу ), таксама больш танным? спажывецк?м? крэдытам? ?мкнуцца павял?чыць спажыванне тавара? на ?нутраным рынку.

Новы этап крыз?су пача?ся ? 2011 годзе. Ён адзначаны г?пер?нфляцыяй (23 мая Нацбанк Беларус? дэвальв?рава? рубель больш, чым на 50 %), падаражаннем асно?най групы спажывецк?х тавара? больш, чым на 50-60 %, значным зн?жэннем узро?ню жыцця беларуса?. У гэтых умовах адзначаны пратэстныя настро? сярод частк? беларускага грамадства.

Знешняя пал?тыка [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

2 красав?ка 1997 бы? створаны Саюз Беларус? ? Рас?? . Яго неад'емнай часткай ста? Статут Саюза Беларус? ? Рас??, як?м прадугледжваецца забеспячэнне ?стойл?вага сацыяльна-эканам?чнага разв?цця Беларус? ? Рас??, ?х бяспек?, абароназдольнасц?, узаемавыгаднага супрацо?н?цтва з кра?нам? Е?ропы ? свету.

У апошн? час (2010?2011 гг.) саюзнае буда?н?цтва перайшло на новую ступень у сувяз? са стварэннем Мытнага саюз Беларус?, Казахстана ? Рас?? ? 2010 г., а таксама Е?раз?йскай эканам?чнай супольнасц? (Беларусь, Казахстан, Рас?я) у 2011 г.

Культура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Рэл?г?я [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Працэсы дэмакратызацы? эканам?чнага ? пал?тычнага жыцця дыктавал? неабходнасць перагляду рол? ? месца рэл?г?? ? грамадстве. Новае ?дэалаг?чнае мысленне не ?спрымала рэл?г?йны фактар як негаты?ны, тармаз??шы рух наперад, фарм?рава?шы ? людзей адсталуюсвядомасць, сацыяльны пес?м?зм ? апатыю. Аб змене рэл?г?йнай пал?тык? сведчыл? вын?к? работы XIX Усесаюзнай канферэнцы? КПСС   (руск.)  ( бел. ? святкаванне 1000-годдзя Хрышчэння Рус? . Новая пал?тыка знайшла адлюстраванне ? Законе ≪Аб свабодзе веравызнання ? рэл?г?йных арган?зацыях≫. За перыяд з 1986 па 1993 гг. адбы?ся колькасны рост рэл?г?йных абшчын у беларускай правасла?най царкве з 370 да 788, рымска-катал?цкай ? з 112 да 305, хрысц?ян веры евангельскай ? з 68 да 169 ^[19] . Адметнай рысай рэл?г?йнага жыцця з'яв?лася адраджэнне ?н?яцкай царквы (забароненная царк?м? ?ладам? ? 1839 г.)

Уласнай дзяржа?ная структура к?ра?н?цтва рэл?г?йным? арган?зацыям? ? Беларус? пачала дзейн?чаць з 16 жн??ня 1991 г., кал? бы? створаны Савет па справах рэл?г?й пры Савеце М?н?стра? БССР. Першапачаткова Савет па справах рэл?г?й з'я?ля?ся структурай М?н?стэрства культуры ? друку , у 1995 г. ён перайшо? пад кантроль урада . 19 снежня 1991 г. Вярхо?ны Савет прыня? Закон ≪Аб святочных днях у Рэспубл?цы Беларусь≫, згодна з як?м нерабочым? был? прызнаны днн? вял?к?х рэл?г?йных свят па календары правасла?най ? катал?цкай канфес?й: Вял?кдзень , Рада?н?ца (па календары правасла?най канфес??), Дзень памяц? ( 2 л?стапада ), Нараджэнне Хрыстова ( 25 снежня ? 7 студзеня ) ^[20] . У студзен? 1992 г. Каб?нет М?н?стра? прыня? пастанову ≪Аб парадку вызначэння нерабочых дзён для верн?ка? нехрысц?янск?х рэл?г?й у сувяз? з ?х святам?≫, якой нерабочыя дн? рабочым ? служачым прадста?лял?ся па ?згадненн? з адм?н?страцыяй прадпрыемства?, устано?, арган?зацый для святкавання рэл?г?йных свят па ??дзейск?м ( Вял?кдзень , Рош Ха-Шана , ?ом К?пур) ? мусульманск?м календарах ( Рамадан , Ураза-байрам   (руск.)  ( бел. , Курбан-байрам ? Ма?лд) ^[21] .

У снежн? 1992 г. Вярхо?ны Савет прыня? Закон ≪Аб свабодзе веравызнання? ? рэл?г?йных арган?зацыях≫, як? вызнача? новыя прынцыпы аднос?н дзяржавы да рэл?г??, якая ?зяла на сябе шэраг абавязка?, звязаных з прызнаннем ?снавання ? дзейнасц? рэл?г?йных арган?зацый, прадаста?лення ?м право? уласнасц? ? юрыдычнай асобы, разгортванне вытворчай ? гаспадарчай дзейнасц?.Закон абвясц?? аддзяленне школы ад царквы, свецк? характар с?стэмы дзяржа?най адукацы?. Закон прадаста?лял бацькам ? асобам, як?я ?х замянял?, магчымасць выхо?ваць дзяцей у адпаведнасц? з асаб?стым? аднос?нам? да рэл?г??.

Для павышэння эфекты?насц? працы ? рэл?г?йнай сферы, у студзен? 1997 г. бы? створаны Дзяржа?ны кам?тэт па справах рэл?г?й ? нацыянальнасцей Рэспубл?к? Беларусь, як? замян?? Савет па справах рэл?г?й ^[22] .

Прыняцце новай заканада?чай базы садзейн?чала росту рэл?г?йнасц? насельн?цтва, разбурэнню догма? атэ?зму, спрыяла росту рэл?г?йных аб'яднання?. На пачатку 1997 г. нал?чвалася ?жо 2120 абшчын розных рэл?г?йных аб'яднання?, а колькасць канфес?й вырасла да 26 ^[23] .

Зноск? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Г?сторыя Беларус?. Ад старажытных часо? ? па 2008 г.: вучэб. дапаможн?к / Я. К. Нов?к, ?. Л. Качала?, Н. Я. Нов?к. ? М?нск: Выш. шк., 2009. ? 512 с.
• ?люстраваная храналог?я г?сторы? Беларус?: Са старажытнасц? ? да нашых дзён / Г. П. Пашко? ? ?нш. ? Мн.: БелЭн, 2002. ? 464 с.