Г?сторыя Цэнтральна-Афрыканскай Рэспубл?к?

З В?к?педы?, свабоднай энцыклапеды?

Старажытнасць [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Старажытная г?сторыя народа? ЦАР мала вывучана. Зда?на па тэрыторы? кра?ны праходз?л? шлях? шматл?к?х м?грацый афрыканск?х народа?, ? гэта ? значнай ступен? па?плывала на яе засяленне. Выя?леныя пры здабычы алмаза? у басейне рак? Убанг? прылады каменнага веку даюць падставу л?чыць, што ? старажытнасц? ра?н?ны Цэнтральнай Афрык? был? заселеным?. Першым? жыхарам? на гэтай тэрыторы?, в?даць, был? п?гме? . Аб ?снаванн? зямель да захаду ад вытока? Н?ла, населеных цёмнаскурым? народам?, было вядома старажытным ег?пцянам. Расшыфраваныя надп?сы на ег?пецк?х манументах распавядаюць аб кра?не Уам (у раёне рэк Мобу ? Кембэ ), населенай ≪чорным? карл?кам? ? п?гмеям?≫. На старажытнаег?пецк?х картах рэк? Убанг? ? Уэле звал?ся Чорным Н?лам ? был? злучаныя з Белым Н?лам ? адну раку.

Больш разв?тыя плямёны жывёлавода?, хутчэй за ?сё, перасял?л?ся сюды з па?ночных савана?, як?я ?жо был? закранутыя працэсам? апустыньвання. Знойдзеныя ? пачатку 60-х гадо? XX стагоддзя антраполагам П’ерам В?далем на па?днёвым захадзе кра?ны мегал?ты Буар вышынёй да 3 м адносяцца да эпох? неал?ту . Сярод народа гбая яны вядомыя пад назвай ≪таджуну≫, гэта значыць стаячыя камян?.

Калан?яльны перыяд [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У XVI?XVII стагоддзях на тэрыторыю м?жрэчча Убанг? ? Шары з абязлюдзелых узбярэжжа? стал? прыходз?ць паля?н?чыя за жывым таварам. Аднак праз аддаленасць ад ак?яна? ? станов?шча ? сэрцы трап?чнай Афрык? кра?на аж да XIX ст. заставалася невядомай е?рапейцам. Падчас падзелу Афрык? тэрыторыя будучай ЦАР увайшла ? сферу ?нтарэса? француза?. У 1895 годзе Францыя стварыла залежную тэрыторыю Убанг?-Шары. Пасля Першай сусветнай вайны калон?я была аддадзена ? арэнду буйным кампан?ям, як?я прымушал? мясцовае насельн?цтва працаваць у нечалавечых умовах на плантацыях геве? , кавы, не плацячы грошай ? нават беручы ? заложн?к? сем’? рабочых. Дзесятк? тысяч завербаваных у суседняе Конга абарыгена? заг?нул? падчас прымусовых работ на буда?н?цтве чыгунк? Конга-Ак?ян. Усё гэта прывяло да моцнага антыкалан?яльнага ≪па?стання ручк? матыг?≫ (1928), жорстка задушанага калан?яльным? ?ладам?. У час Другой сусветнай вайны верх атрымал? антыфашысцк?я гал?сцк?я с?лы.

Перыяд незалежнасц? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Прэз?дэнт Бакаса з румынск?м дыктатарам Чаушэску, 1970

Першы абраны пасля атрымання незалежнасц? прэз?дэнт Дав?д Дако бы? зрынуты ? 1966 г. ? вын?ку ваеннага перавароту. Да ?лады прыйшо? Жан-Бэдэль Бакаса , як? абвясц?? ЦАР ?мперыяй, а сябе ? ?мператарам. У 1979 г. пры ваеннай падтрымцы Францы? да ?лады вярну?ся Дако, кра?не была вернута ранейшая назва. У 1981 г. ? вын?ку чарговага ваеннага перавароту прэз?дэнтам ста? генерал Андрэ Кал?нгба .

У пачатку 1990-х гадо? пад уплывам агульных дэмакратычных тэндэнцыя? у Афрыцы ? пал?тыка-эканам?чнага ц?ску з боку заходн?х донара? ваенныя ?лады абвясц?л?, што прыступаюць да стварэння ?мо? для вяртання кра?ны да грамадзянскага к?равання. Аднав?лася дзейнасць пал?тычных партыя?, бы? прыняты Закон аб выбарах. У 1993 г. на прэз?дэнцк?х выбарах, прызнаных м?жнародным? наз?ральн?кам? вольным? ? дэмакратычным?, перамог Анж-Фел?кс Патасэ . У верасн? 1999 г. ён бы? перавыбраны на новы шасц?гадовы тэрм?н.

На працягу некальк?х гадо? с?туацыя ? ЦАР заставалася вельм? нестаб?льнай ? выбуханебяспечнай, рэжым Патасэ трыма?ся ? асно?ным за кошт прамой ваеннай падтрымк? Л?в?? ? фактычна кантралява? тольк? стал?цу ЦАР.

У 2001 г. была ажыццё?лена спроба дзяржа?нага перавароту пры падтрымцы генерала Франсуа Баз?зэ , як? займа? пасаду начальн?ка Генеральнага штаба арм??. Па?станца? разграм?л? пры дапамозе л?в?йск?х войска?, як?я дасла? М. Кадаф?. Ф. Баз?зэ знял? з пасады, ? ён збег у Чад разам з 300 па?станцам?. У 2002 г. яго прых?льн?к? пачал? ажыцця?ляць вылазк? на пасел?шчы ЦАР, як?я рабавал?. У кастрычн?ку 2002 мяцежн?к? распачал? спробу захап?ць Банг?. Узброеная атака працягвалася 6 дзён. На дапамогу Патасэ зно? прыйшл? л?в?йск?я салдаты ? група з 1000 чал., як?я был? дасланыя камандуючым Рухам за вызваленне Конга Ж.?П. Бемба . Мяцежн?к? был? выб?тыя з горада. Аднак нак?раваныя дапамагаць салдаты пачал? марадзёрстваваць ? вызваленых населеных пунктах. Прэз?дэнта Патасэ абв?навац?л? ? перавышэнн? па?намоцтва? ? зло?жыванн? ?ладай. У кра?не пача?ся пал?тычны крыз?с.

У 2012?2013 гг. на тэрыторы? кра?ны дзейн?чала мяцежная каал?цыя ≪Селека≫. Групо?ка праводз?ла ваенныя дзеянн? супраць аф?цыйных улада? ? арм?? ЦАР. 24 сакав?ка 2013 г. па?станцы ?вайшл? ? Банг? ? ?х л?дар М?шэль Джатодз?я абвясц?? сябе прэз?дэнтам кра?ны, зрэшты, праз 10 месяца? ён скла? з сябе па?намоцтвы.